________________
ધર્મ તથા શુક્લ ધ્યાનમાં પ્રવર્તવું તે ધ્યાન, ઉસ્સગ્ગો-કર્મ ક્ષય અર્થે કાયાને વોસરાવવી તે કાયોત્સર્ગ તપ, વિઅનિચ્ચે, અલ્પિતરઓ-અત્યંતર, તવો-તપ.
અર્થ - જે દોષ થયા હોય તે ગુરુને કહી તે પાપથી છૂટવા ગુરુ જે આલોચના આપે તે કરવું તે પ્રાયશ્ચિત તપ, પૂજયો તરફ મન, વચન, કાયાથી નમ્રભાવને પ્રકટ કરવો તે વિનય તપ, ગુરુ પ્રમુખની આહાર વગેરેથી ભક્તિ કરવી તે વૈયાવૃત્ય તપ, તેમજ વાચના, પૃચ્છના, પરાવર્તન, અનુપ્રેક્ષા, ધર્મકથા એ પાંચ પ્રકારે અભ્યાસ કરવો, તે સ્વાધ્યાય તપ, આર્ત, રૌદ્ર ધ્યાનનો ત્યાગ કરી ધર્મ અને શુક્લધ્યાનમાં પ્રવર્તવું તે ધ્યાનતપ, કર્મ ક્ષય માટે કાયાને વીસરાવવી તે કાયોત્સર્ગ તપ, એ અત્યંતર તપ છે.
અણિમૂહિઅબલવીચિઓ, પરક્કમઈ જો જહુરમાઉત્તો !
પોતાના બળ વીર્યને ગોપવ્યા સિવાય પરાક્રમ કરે છે, તીર્થકર દેવે કહ્યું છે તેમ સાવધાન થઈને,
જ્જઈ આ જહાયામ, નાયબ્બો વરિચાચારો ll (ધર્મને વિષે) ઉદ્યમ કરે પોતાની શક્તિ અનુસાર તે જાણવો વર્યાચાર.
શબ્દાર્થ - અણિમૂહિઅ-પ્રગટ છે, બલવિરિઓ-બળવીર્ય જેનું, પરક્કમઈપરાક્રમ કરે છે, જો-જે, જહાં-તીર્થકર દેવે જેમ કહ્યું છે તેમ, આઉત્ત-સાવધાન થઈને, જુજઈ-પ્રવર્તે, જાથામ-પોતાની શક્તિને અનુસાર, વરિયાયારો-વીર્યાચાર.
અર્થ - પોતાના બળ વીર્યને ગોપવ્યા સિવાય તીર્થંકર પરમાત્માઓએ જે પ્રમાણે કહ્યું છે તેમ સાવધાન થઈને જે પરાક્રમ કરે અર્થાત્ ધર્મને વિષે પોતાની શક્તિ અનુસાર ઉદ્યમ કરે તે વીર્યાચાર જાણવો. (મન-વચન-કાયાથી એમ ત્રણ પ્રકારે બળને ગોપવ્યા સિવાય ધર્મ આરાધનામાં ઉદ્યમ કરે તે રીતે ત્રણ આચાર વીર્યાચારના છે.)
* જ્ઞાનાચારના-૮, દર્શનાચારના-૮, ચારિત્રાચારના-૮, તપાચારના-૧૨ અને વીર્યાચારના૩ આચાર થઈ પંચાચારના ઉત્તરભેદ ૩૯ થાય છે, ચારિત્રાચારમાં શ્રાવકના બારે વ્રતના આચારનું પાલન આવી જાય તેના જુદા જુદા ભેદ ગણતાં ૧૨૪ આચાર થાય છે. તે આચારમાં જે અતિક્રમ દોષ (જે ભુલ, અલના) થઈ હોય તે અતિચાર કહેવાય છે, તેનું વિસ્તારથી વર્ણન ‘વંદિતુ' સૂત્રમાં છે.
XARRARORLARRUZURURURURURURURURUAR પ૨ દ્રવ્ય પ્રતિમાને ભાવ પ્રતિમા કેવી ર્ત બનાવશો ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
