________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૧૧] એવું આ ચાર પુરૂષાર્થોને અંગે પણ સમજવાનું છે. અર્થ-કામ હેય અને મોક્ષ તથા તેનું સાધન ધર્મ ઉપાદેય, એમ ખુદ ભગવાને જ કહેલું છે. આ વસ્તુને નહિ સમજનારાઓ જ અગર તો દંભી આત્માઓ જ,-ચારે ય પુરૂષાર્થો ભગવાને કહ્યા છે માટે તે ચારેય સાધવા યોગ્ય છે.—એમ કહેવાને તૈયાર થઈ શકે સંસારના કેઈ પણ હેતુથી ધર્મ કરવાને નિષેધ અને
મેક્ષના હેતુથી ધર્મ કરવાનું વિધાન :
ભગવાન ફરમાવે છે કે આ દુનિયામાં પુરૂષાર્થે ચાર છે. ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ. ચાર પુરૂષાર્થોને નામે બોલવાની લેકમાં પણ સામાન્ય રીતે આ રૂઢિ છે. ધર્મને એટલે મહિમા છે કે–બીજાઓના મુખમાં પણ અર્થ અને કામ પહેલાં ઘર્મ શબ્દ પેસી ગયા છે. ધર્મની આરાધના કર્યા વિના મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય નહિ એ તે છે જ, પણ જ્ઞાનીઓ તે ત્યાં સુધી ફરમાવે છે કે-ધમ વિના અર્થ– કામની પણ પ્રાપ્તિ થતી નથી. દુનિયામાં જેને સુખ કહેવાય તે પણ ધર્મ વિના સાધ્ય જ નથી. દુનિયાના સુદ્ર સુખ માટે પણ ધમની આવશ્યક્તા રહે છે જ. જ્યાં ધર્મ જ નહિ, ત્યાં દુનિયાનું પણ શુદ્ર સુખેય નહિ ! ધર્મ–ધમની અપેક્ષામાં ફેર છે એ વાત જુદી, પણ જ્ઞાનીઓ કહે છે કેધર્મ વિના અર્થકામની પ્રાપ્તિ પણ થતી નથી. દુનિયામાં જેટલું જેટલું સુંદર દેખાય છે, તે ધર્મને પ્રતાપ છે.
For Private and Personal Use Only
