________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૩૦] પુણ્યાનુબંધી અને પાપાનુબંધી પુણ્યનું સ્વરૂપ
અને તેના બંધના કારણે : સભા : અર્થકામ અનર્થભૂત છે, તે ધર્મથી જે અર્થકામ પ્રાપ્ત થાય તે અર્થભૂત કે અનર્થભૂત?
આ પ્રશ્ન પણ ઠીક છે. અર્થકામની પ્રાપ્તિ ધર્મના યોગે બંધાએલા પુણ્યથી થાય છે એ વાત સાચી, પણ પુણ્ય બે પ્રકારના છે. પુણ્યાનુબંધી અને પાપાનુબંધી. નિરાશં ભાવે કરાએલા ધર્મથી બંધાતુ પુણ્ય, એ પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય હોય છે અને આશંસાભાવે કરાએલા ધર્મથી બંધાતું પુણ્ય, એ પાપાનુબંધી પુણ્ય હોય છે. પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના યોગે પ્રાપ્ત થયેલા ભેગે આત્માને મુંઝવનારા હોતા નથી. પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના યોગે પ્રાપ્ત થયેલા શબ્દાદિ વિષયેના ઉપભોગ, જ્ઞાનીઓ ફરમાવે છે કે-“સારી રીતે તૈયાર કરેલા મનોહર અને પથ્ય અન્નની માફક સુંદર વિપાકવાળા હોય છે.” વસ્તુતઃ શબ્દાદિ ભેગે જ એ છે. એવા શબ્દાદિ ઉપભેગે જ્યારે ભગવાતા હોય ત્યારે વિશેષ શુભ આશયને પેદા કરે છે અને એથી, ઉદાર અભિપ્રાયવાળે તે પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના ઉદયને ભેગવનારે આત્મા, તે શબ્દાદિ ઉપભેગમાં મુંઝાતું નથી. જ્ઞાનીએ ત્યાં સુધી ફરમાવે છે કેએમ સામાન્ય રીતે વિરક્તભાવે શબ્દાદિ ઉપભોગોને ભાગવત એ પણ તે આત્મા, પૂર્વે કરેલા પાપપરમાણુઓના સંચયને શિથિલ બનાવી દે છે અને તે વખતે પુણ્ય બાંધે તેય પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બાંધે છે તથા પરિણામે મેક્ષે પહોંચે છે.
For Private and Personal Use Only
