________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| [ ૩૬ ] મિક્ષ રૂપ અર્થની સિદ્ધિનું સાધન ધર્મ છે. આથી પણ સમજી શકાય તેમ છે કે-“જે ધર્મ મેક્ષનું સાધન નહિ, તે દેખાવમાં ધર્મ હોય તો પણ વસ્તુતઃ ધર્મપુરૂષાર્થની કેટિમાં તે જાતે જ નથી.” અર્થકામના સાધન રૂપ જ બનાવાએલા ધર્મની પણ ગણના, વસ્તુતઃ તે અર્થકામ પુરૂષાર્થમાં જ ગણાય. કારણ કે દેખાવમાં કરાય છે ધર્મ, પરંતુ વસ્તુતઃ તે આદમી ધર્મની સાધના કરતું નથી, પણ અર્થકામની સાધના કરે છે ધર્મની તે સાધના જ ધર્મપુરૂષાર્થમાં ગણાય, કે જે પરંપરાએ પણ મોક્ષનું કારણ બને.
તે જ સાચો પુરૂષાથી જે વિવેકપૂર્વક વિચારવામાં આવે તે, “ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ’-એ ચાર પુરૂષાર્થોમાં મોક્ષ પુરૂષાર્થ જ એક અર્થભૂત છે, આવું અનંતજ્ઞાનીઓનું કથન સર્વથા વ્યાજબી છે, એમ સમજાયા વિના રહે નહિ. અનંતજ્ઞાનીએનું એકે એક વચન વ્યાજબી જ હોય છે, એમાં શંકા રાખવા જેવું નથી. જેઓને તેમાં ગેરવ્યાજબીપણું લાગે છે, તેઓમાં સાચી વિચારશક્તિ જ નથી. એવાઓની બુદ્ધિ જડવાદથી ઘેરાએલી છે. જે તેઓ ચેતન અને જડ બંનેના યોગને અને તેને થતા વિયેગને સુવ્યવસ્થિતપણે વિચાર કરે, તો તેમને પોતાની માન્યતા ફેરવ્યા વિના ચાલે જ નહિ. જ્ઞાનીઓ ફરમાવે છે કે-“વાર્થનું મોત ”િ મક્ષ એ જ એક અર્થભૂત છે. પ્રાણીઓએ એજ અર્થ સાધવા એગ્ય છે.
For Private and Personal Use Only
