________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૨ ] પુરૂષાર્થો તે નામ માત્રથી જ પુરૂષાર્થો છે. અર્થ અને કામ નામથી અર્થભૂત છે, પણ પરિણામે અથવા તે કહો કેપરમાર્થ દષ્ટિએ જીવે માટે તે અનર્થભૂત છે. અર્થ અને કામ નામથી પુરૂષાર્થ છે, પણ પરમાર્થથી તે પુરૂષાર્થ છે. નામ રતનપાળ, પણ હેય ઠંઠણપાળ, એમ બને ને? એવું જ આમાં છે. અર્થકામ પરમાર્થથી અર્થભૂત તે નથી જ, પણ અનર્થભૂત છે. અર્થકામની અનર્થકારકતા જેવી–તેવી નથી, પણ મહા કારમી છે. અર્થકામ ન હોત તે સંસાર ન હેત. આપણે અર્થકામમાં આસક્ત ન બન્યા હતા, તે આજ સુધી સંસારમાં રઝળતા હત? નહિ જ ! અર્થકામની આસક્તિ સંસારમાં રૂલાવનારી છે. અર્થકામ જેને પરમાથંથી અનર્થભૂત લાગે, તે ધર્મને સારી રીતે સેવી શકે. અર્થકામ જ જેને અર્થભૂત લાગે, તે વસ્તુતઃ ધર્મને સેવી શકે નહિ. આથી ભગવાને પહેલાં જ કહ્યું કે- “પુરૂષાર્થ ચાર છે, પણ તેમાં જે અર્થ અને કામ છે, તે નામના જ અર્થભૂત છે, બાકી પરમાર્થથી તે અનર્થભૂત જ છે.”
અર્થકામ જેને પરમાર્થથી અનર્થભૂત ન લાગે પણ અર્થભૂત જ લાગે, તે મોક્ષસાધક ધર્મની વાસ્તવિક આરાધના કરવાને માટે વસ્તુતઃ નાલાયક જ છે. અર્થ અને કામને માટે જ ધર્મ કરનારને ધર્મ મુક્તિ પમાડનાર તે નથી, પણ ઉદાત્તકેટિના અર્થકામને પમાડનાર પણ નથી એ ધર્મ તો અયોગ્ય અર્થકામ આપે તે ય તે પરિણામે ડૂબાડનાર છે.
For Private and Personal Use Only
