Dandak Prakarana tatha Jambudweep Sangrahani

Author(s): Jinhanssuri, Haribhadrasuri, Gajsarmuni, Chandulal Nanchand Shah
Publisher: Jain Shreyaskar Mandal Mahesana

Page 143

લધુ સંગ્રહણી પ્રકરણ
સંસ્કૃત અનુવાદ नवतित्यधिक) शतं खण्डानां भरतप्रमाणेन भाजिते लक्षे, अथवा नवति (त्यधिक) शतगुणं, भरतप्रमाणं भवति लक्षम् ॥३॥
અન્વય સહિત પદ છેદ भरह पमाणेण लक्खे भाइए, खडाणं उअ सय अहवा उय सय गुणं भरह पमाणं लक्ख हवइ ।।३।।
શબ્દાથ :– નામનેવું અધિક
મ=ભાગ્યે તે, ભાગતાં સશકશે
એક લાખ (યોજન) ને મહિ ભરતના
ગુi=ગુણઈ, ગુણતાં મોr=પ્રમાણ વડે
ગાથાથી - ભરતના પ્રમાણુ વડે લાખને ભાગવાથી ખંડેનું એકસે નેવું થાય. અથવા એક નવું ગણું ભારતનું પ્રમાણુ લાખ થાય.
વિશેષાથ - પરદા યોજનના પહેળાઈવાળા ભારત અને રાવત ક્ષેત્ર એ બે નાના ક્ષેત્રો છે. ભરતને એક ખંડ ગણીએ, તો એવા ૧૯૦ ખંડાને જમ્બુદ્વીપ છે. ૫૨૬૮૪ ૧૦ = ૧,૦૦,૦૦૦ એક લાખ જનનો જમ્બુદ્વીપ થશે. અથવા ૧,૦૦,૦૦૦ર૬=૧૦, અથવા ૧,૦૦, ૦૧૯=૫૨૬, કળા. = એટલે અંશ, ભાગ. એક ોજનના ૧૮ ભાગ કરી તેમાંથી ૬ ભાગ લેવા.એ અર્થ સમજવો. અથવા કળાઓ કરીને પણ આ ભાગાકાર કરી શકાશે––
પર૬૪૧૯= ૯૪+૬ = ૧૦,૦૦૦; ૧,૦૦,૦૦,૦x૧૯= ૧૦,૦૦,૦૦૦૧૦,૦૦૦=૯૦.
ગણિતના ચિહ્નોની સમજ - સરવાળા. - બાદબાકી x ગુણાકાર : ભાગાકાર. વર્ગ એટલે તેટલાને તેટલાએ ગુિણવા જે વર્ગમૂળ [કરણી]. = ગણિતનું પરિણામ-જવાબ. * अहवेगखड भरहे, दो हिमवंते अ हेमवइ चउरो। अट्ठ महाहिमवते, सोलस खडाई हरिवासे ॥ ४ ॥
* વર્તમાનમાં જીવાદાંડું મરે એવો પાઠ પ્રસિદ્ધ છે. પરંતુ જબૂ સંગ્ર. વૃત્તિના આધારે જ થંડ મા પાઠ છે.