Bhagwad Gita Vivechanatmak Shabdakosh

Author(s): Prahlad C Divanji
Publisher: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd

Page 315

Secondary Word-Units 736. मेधा-(१) अल्पमेधसाम् । (२) दुर्मेधाः।-(१-२) [विग्रहपद्धतिभ्यां 'अल्प', (२),
_ 'दुष्ट' (४) शब्दो क्रमेण दृष्टव्यौ । 737. मेध्य-अमेध्यम्-न मेध्यम् । (यजनविधौ अनुपयुक्तम् )। 738. मोक्ष-(१) जरामरणमोक्षाय। (२) भूतप्रकृतिमोक्षम्। (३) मोक्षकासिभिः। (४)
__ मोक्षपरायणः।-(१-४) [विग्रहपद्धतिभ्यः 'जरामरण', 'भूतप्रकृति', 'कालिन्'
(२), 'परायण' (५) शब्दाः क्रमेण दृष्टव्याः ] । 739. मोघ-(१) मोघकर्माणः । (२) मोघज्ञानाः। (३) मोघाशाः।-(१-३) [विग्रह
पद्धतिभ्यः 'कर्मन्' (३६), 'ज्ञान' (२०), 'आशा' (२) शब्दाः क्रमेण दृष्टव्याः ।। 740. मोह-(१) द्वन्द्वमोहेन। (२) प्रमादमोहौ। (३) मोहकलिलम् ।-(१-३) [विग्रह
__ पद्धतिभ्यः 'द्वन्द्व' (१), 'प्रमाद' (२), 'कलिल' शब्दाः क्रमेण दृष्टव्याः] 741. मोहजाल-मोहजालसमावृताः-मोहजालेन (मोहेन प्रसृतं जालम् मोहजालम् , तेन)
समावृताः (समन्तात् आवृताः)।
742. यक्ष-(१) गन्धर्वयक्षासुरसिद्धसङ्काः। (२) यक्षरक्षसाम् । (३) यक्षरक्षांसि ।-(१)
[विग्रहपद्धत्यै 'असुर' शब्दो दृष्टव्यः । (२-३ ) यक्षाः रक्षांसि च यक्षरक्षांसि;
तेषां यक्षरक्षसाम् । 743. यज्-देवयजः-[विग्रहपद्धत्यै 'देव' (८) शब्दो दृष्टव्यः । 744. यश-(१) अधियज्ञः। (२) अयज्ञस्य। (३) जपयज्ञः। (४) ज्ञानयज्ञः। (५) ज्ञान
यज्ञेन । (६) तपोयज्ञाः । (७) द्रव्ययज्ञाः । (८) नामयज्ञैः। (९) यज्ञक्षपितकल्मषाः । (१०) यज्ञतपसाम् । (११) यज्ञतपःक्रियाः। (१२) यज्ञदानतपःकर्म। (१३) यज्ञदानतपःक्रियाः। (१४) यज्ञभाविताः। (१५) यज्ञविदः। (१६) यज्ञार्थात् । (१७) योगयज्ञाः। (१८) सर्वयज्ञानाम्। (१९) सहयज्ञाः। (२०) सहयज्ञैः । (२१) स्वाध्यायज्ञानयज्ञाः।-(१) [विग्रहपद्धत्यै 'अधि' (४) शब्दो दृष्टव्यः । (२) यज्ञान् न करोति इति अयज्ञः; तस्य अवज्ञस्य । (३-१४) [विग्रहपद्धतिभ्यः 'जप', 'ज्ञान' (१२-१३), 'तपस्' (२), 'द्रव्य' 'नाम', 'क्षपितकल्मष', 'तपस्' (३), क्रिया (४), 'कर्मन्' (३७), क्रिया (५), 'भावित' (२), शब्दाः क्रमेण दृष्टव्याः ] । (१५) यज्ञान् (यज्ञरहस्यम् ) ये विदन्ति ते यज्ञविदः। (१६) [विग्रहपद्धत्यै 'अर्थ' (१९) शब्दो दृष्टव्यः । (१७) योगः एव यज्ञः, योगात्मकः यज्ञः वा, येषां ते योगयज्ञाः; (१८) सर्वेयज्ञाः सर्वयज्ञाः, तेषां सर्वयज्ञानाम् । (१९-२०) यज्ञैः सहिताः सहयज्ञाः, तैः सहयज्ञैः । (२१) स्वाध्यायज्ञानं (स्वाध्यायस्य, वेदस्य,
ज्ञान) एव यज्ञः येषां ते स्वाध्यायज्ञानयज्ञाः। 745. यक्षशिष्ट-यज्ञशिष्टाशिनः-[विग्रहपद्धत्यै 'अशिन्' (१) शब्दो दृष्टव्यः] । 746. यशशिष्टामृत-यज्ञशिष्टामृतभुजः-(विग्रहपद्धत्यै 'भुज्' शब्दः दृष्टव्यः)। 747. यशाध्ययन-वेदयज्ञाध्ययनैः-वेदाध्ययनैर्यज्ञाध्ययनैश्च। यज्ञाध्ययनमत्र यज्ञविज्ञानोपलक्षणार्थमिति श्रीशङ्कराचार्याः ।।
277