________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર
શ્રી માનદ પ્રકારા.
પાતાના મનુષ્યત્વને પ્રાપ્ત અધિકાર સેાગવવાને બદલે પશુ ખનવાનું પસંદ કરે છે. તે જણુતા હાય છે કે તે વાત તેને ચાલતી નથી. છતાં પશુત્વકાળમાં અનુભૂત સુખના સરકારીની અવ્યક્ત સ્મૃતિથી તે અનિષ્ટ પ્રવાહમાં ખેંચાઈ જાય છે. અને તેમાં સે થી ખેદકારક ઘટના તા એ છે કે તેવા ભાગોને ઉત્કટપણે ભાગવવા માટે તે પેાતાની બુદ્ધિની મદદ લે છે. બુદ્ધિશક્તિ મનુષ્યની ઉન્નતિ માટે કુદ·· રસ્તે ચાજી છે. પરંતુ તેજ સાધનદ્વારા મનુષ્ય પોતાને અને તેટલા વધારે પ અનાવવા પ્રયત્ન કરી તે ઇશ્વરી શક્તિના અધમ ઉપયોગ કરે છે. પાતાના ભગ વિલાસની તૃપ્તિ માટે આજે મનુષ્યેા પેાતાની બુદ્ધિના કેવા છુટથી ઉપયાગ કરે છે એ કાઇથી ભાગ્યેજ અજાણ્યુ હશે. મનુષ્ય દ્રવ્યવાન બનવાને માટે, અને તે દ્રવ્યનાં સાધનવડે પેાતાની વિવિધ પ્રકારની ભાગવૃતિ સ`તેાષવા માટે કેટલી જાતના છળ કપટ, પ્રતારણા, વિશ્વાસઘાત, દેશદ્વેષ, અને નિવકાર્ય કરે છે? પશુએ તેમ નથી કરતા, કેમકે તેમનામાં બુદ્ધિ નથી. મનુષ્યે તેમ કરી શકે છે, કેમકે કુદરતે તેમને બુદ્ધિ આપી છે. શુ બુદ્ધિશક્તિની મન્નીસ આ હેતુ માટે થઇ હશે ? બુદ્ધિની સહાયથી મનુષ્યાએ દેવ અથવા પરમાત્મા બનવુ જોઇએ એવા કુદરતના સકેત છે. પરંતુ વસ્તુતાએ મનુષ્ય તેજ બુદ્ઘિની મદદથી પશુત્વની ગઢી ખાઇમાં પડે છે. આજે મનુષ્યેાની પ્રખળ ભાગવાસનાએ બુદ્ધિનાં સાધનને પેાતાનાજ સંહારનાં ભયંકર શસ્ત્રમાં પરિણુમાવી નાખ્યુ છે. આમ થતુ અટકાવવુ એ વૈરાગ્યની ભાવનાનું પરમ સાધ્ય છે, ભૂતકાળમાં ભેાગવાએલા ઇન્દ્રીયજન્ય સુખાની સ્મૃતિ મનુષ્યને પુનઃ પુન: તે સંસ્કારો અનુભવવા ખેંચી જાય છે. તેમાં ન ખેંચાવા માટે મનુષ્યે પોતાના વિવેકનાં શસ્ત્રના ઉપયેગ કરતાં શીખવુ' જોઇએ. અર્થાત્ તેવા ખેંચાણુ સામે તેણે પોતાના આત્મખળનાં પ્રતિ-ખે’ચાણુના ઉપયોગ કરતાં શીખવું જોઇએ. પાદાર્થિક સુખામાં આપણને જે મુગ્ધ ભાવ બંધાઇ ગયેલું છે તેને વિવેકના દીવ્ય અગ્નિ વડે ગાળી નાખવા જોઇએ. જ્યાં સુધી એ મુગ્ધ પ્રીતિ અને વાસનાઆનું પ્રાધાન્ય આપણા અંતરમાં વર્તતુ હોય છે ત્યાં સુધી આપણાં સ્વરૂપના ઉચ્ચતર પ્રદેશાના ઉજ્જવળ પ્રકાશ આપણા બુદ્ધિપ્રદેશ ઉપર આવી શકતા નથી. અત્યારે આપણે પદાર્થોમાં બંધાઇ ગયા છીએ. વસ્તુત: જે પદાર્થાને આપણી ઉન્નતિનાં સાધનરૂપે કુદરતે નીમેલા હુતા તે પદાર્થોમાં જ આપણે ગુચવાઇ અને તેમાં કેદી બની ગયા છીએ. એ બંધનમાંથી છુટવાના માત્ર એકજ માર્ગ છે અને તે એ છે કે તે બંધનના સ્વરૂપને સમજીને તેમાં બંધાવાની સાફ ના પાડવી જોઇએ. આપણે શેમાં ખંધ ુ' અને શેમાં ન બધાવુ એ આપણી મરજીની વાત છે. આપણાં ઉચ્ચતર સ્વરૂપની પ્રાપ્તિમાં જે ઘટનાએ ખાધા કરતી હોય તેને આપણાં જીવનમાં ધારણ કરવી કે ન કરવી એના આપણે પોતે જ મુખત્યાર છીએ. આપણે મનેામય
For Private And Personal Use Only
