________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મી મહ્માનંદ પ્રકાશ.
છે અર્થાત તે પ્રતિભાનાં અંકુર કાંઈ તેનાં બાહા મનના ઉપરિ ભાગમાં ખુલ્લા પડેલાં હોતા નથી.'
મનના આ અજ્ઞાત પ્રદેશ સંબંધી અનેક વિદ્વાનેએ પિતાને અનુભવ oથાકારે બહાર આલ છે, અને આજકાલ અનેક પ્રગતિશીલ મંડળમાં એ વિષય વિજ્ઞાનની એક શાખારૂપે ગણાવા માંડે છે, પરંતુ આ વિષય સંબંધે વૈજ્ઞાનિકોના અન્વેષણમાં એક મેટે દેષ એ રહી જાય છે કે તેઓ એ સર્વ માનસ અવસ્થાના આધાર રૂપે–એ સર્વ સ્થિતિઓના દર રૂપે-જે આત્મતત્વ રહેલું છે તેને આધ્યા ત્મિક દષ્ટિબિંદુથી સ્વીકાર કરતા નથી એથી તેમનું મનોવિજ્ઞાનશાક આપણ આર્ય ભાવનાને સંતોષ આપવા સમર્થ બનતું નથી. આ સ્થળે અમે અમારી આ ધ્યાત્મિક ભાવનાને સુરક્ષિત રાખીને, સર્વ અનુભવોના સાક્ષી અને સર્વ માનસ પ્રવૃતિઓને સાંકળનાર એક પરમ તત્વના સવીકાર પૂર્વક, મનના અજ્ઞાત પ્રદેશમાં દૃષ્ટિપાત કરવાની પ્રગભતા કરીએ છીએ.
મનુષ્યનો આત્મા એ જીવનના અનંત મહાસાગરનું એક બિંદુમાત્ર છે. પ્રત્યેક આત્માનું જે પરમ લક્ષ્ય છે તે લક્ષ્ય-તે પરમ ધામ-પ્રતિ આપણે સર્વ કે ગતિમાન છીએ. એ અયુત ધામના પંથ ઉપર આપણે અનંત કેશ માખ્યા છે અને તે ધામમાં પહોંચતા પહેલાં આપણે એક એકથી ચઢી આવી અનેક સવસ્થામાંથી પસાર થવાનું છે.
- જે જે ભૂમિકામાં થઈને આમાં પસાર થએલે છે એ સર્વ ભૂમિકાઓના વિશિષ્ટ લક્ષણે તેનામાં રહેલા છે. તેના પૂર્વના સર્વ અનુભવે અને જે જન સમુદાયને તે એક વિભાગ છે તેના અનુભવો તેનામાં અવ્યકતપણે રહેલા છે. તેની મને સૃષ્ટિમાં ગત અવસ્થાઓના ચિન્હો રહેલા છે એટલું જ નહિ પણ મનની જે શક્તિઓ અને ભૂમિકાઓનું અત્યારે આપણા બાહમનની સપાટી ઉપર કૂરણ સખું પણ નથી તે શકિતઓ પણ ત્યાં સુપ્તાવસ્થામાં રહેલી છે. અત્યારે આપણને તેનું લેશ પણ ભાન નથી અને આપણી બુદ્ધિવૃત્તિ તેની સાથે સંબં. ધમાં નથી. જીવનની જે જે સ્થિતિઓ આપણે ભેગવી છે તેના વિશિષ્ટ લક્ષણે આપણામાં રહ્યા છે એ વાતથી આપણે ગભરાવાનું નથી. એ બધા માનસિક ખજાનો આપણને તેને સદુપયોગ કરતા આવડે તે બહુ ઉપગી છે. “હું ના આધિ. પત્યતળે અને સંયમમાં રહેલી અધમાધમ વૃત્તિઓ પણ સુમાગે જી શકાય છે. માત્ર અસંયમી અને નિર્બળ મનુષ્યજ “અધમ વાસનાઓથી ડરે છે, કેમકે તેને શું ઉપયોગ કરવો તેની તેને ગમ નથી. આપણું શાસ્ત્રકારોએ સંયમની જે તુતિ અને ઉપયોગિતા ગાઈ છે તેનું કારણ આથી સ્પષ્ટ થવા ગ્ય છે. અત્યારે
For Private And Personal Use Only
