________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બો આત્માન પ્રકાશ. મનુષ્યનાં બંધારણમાં આ આગત મન એ હલકામાં હલકું અને સેથી પ્રથમ આવિષ્કારવાળું છે. મનની આ ભૂમિકા અત્યારે આપણા માનસ-સમુદ્રના છેક તળીએ રહેલી છે, અને તેથી તે આપણું માનસ બંધારણને વિભાગ હોવાનું આપણને કુરણ સરખું પણ હેતું નથી. મનુષ્યનું હાલનું વિકાસ પામેલું મન એક વખત આવી અણુ-ગત મનની સ્થિતિમાં હતું, હજી પણ તે અવસ્થાના અનુભવે અને વિશિષ્ટ લક્ષણે તેનામાં રહેલા છે. તેનાં બા મનને તેના હોવાની કશી ખબર નથી, છતાં તે સબંધી તેના અજ્ઞાનને લઈને તેનાં અસ્તિત્વમાં કશે ફેર પડતો નથી.
હવે આવા મનસહિત અણુઓ જ્યારે ગુરૂત્વાકર્ષણના નિયમને લઈને અથવા કહો કે એ અણુગત મનના એક બીજા પ્રત્યેના નેહભાવને લઈને-ભેગા થાય છે ત્યારે તે એક સરખા મનવાળા આણું એની એક સંસૃષ્ટિ રૂપે, એક બીજાને ગાઢ આલિંગન આપીને સમૂહભાવે રહે છે. અત્યાર સુધી તે પ્રત્યેક આણુનું વ્યક્તિગત મન પિત પોતાની સ્વતંત્ર દિશામાં કામ કર્યું જતું હોય છે અને પિતાના કરતાં કઈ મળવાનની સત્તા તળે આવેલું હોતું નથી. માત્ર સરખે સરખા ભેગા થઈને એક સ્વતંત્ર ગણ ( Commonwealth ) રૂપે રહે છે. પરંતુ અહીથી એક નો ફેરફાર–અદ્દભુત પરિવર્તન–શરૂ થાય છે. સાધારણ જનદષ્ટિને એમાં કશું અદ્દભૂતપણા જેવું ભાસતુ નથી. પરંતુ અમે તે અનંત આશ્ચર્યમાં વિમુગ્ધ બની જઇએ છીએ. કેમકે જેને ખુલાસો મનુષ્યની બુદ્ધિની બહાર છે, અને જેની અગમ્યતાને વિજ્ઞાન હજી ભેદી શકાયું નથી અને કહી ભેરવાનું પણ નથી તેમાં આશ્ચર્ય પામ્યા વિના કેમ રહી શકાય? આ આશ્ચર્ય ઘટના તે શું છે તે હમણાજ અમે કહીશું. તે આ છે.
આ અણુઓને સમનસ્ક સંઘાત એક વનસ્પતિના બળવત્તર આની અસર તળે આવે છે અને એ ઉદ્વિજ, એ ભિન્ન ભિન્ન અણુઓમાં પિતાની બળવત્તર સત્તા વડે મહ૮ પરિવર્તન કરીને તેને પોતાના શરીરના બંધારણુમાં ખેંચે છે. એક ખનિજના કટકાનું તે લીલી વનસ્પતિમાં રૂપાંતર કરી નાખે છે અને ઉચ્ચતર જીવન કણુરૂપે તેને સ્વસત્તાથી પલટાવી નાખે છે. અકરણ (inorganic ) દ્રવ્યને ખેંચીને તેને પોતાના દેહનાં બંધારણમાં સ્થાન લેવા માટે એગ્ય બનાવવું એ એક પરમ આશ્ચર્ય ઘટના છે તે પરમાણુની અનંત શક્તિ સૂચવે છે. માટી અને છાણના ગણએને બદલાવી નાખી તેની વનસ્પતિનાં દેહ રૂપે ઘટનાકરનાર સત્તા ખરેખર અગમ્ય છે. વૈજ્ઞાનિકે હજાર વર્ષ પર્યત પોતાની પ્રા. શાળામાં છાણ અને માટીમાંથી વનસ્પતિ ઉપજાવવા પ્રયત્ન કરે તે પણ તે સર્વદા નિષ્ફળ જ રહેવાની. જે
For Private And Personal Use Only
