________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકારો. જે કે ઉપરેત વાત સર્વથા સત્ય છે તો પણ માનવસ્વભાવમાં એક એવી વિચિત્ર દુબલતા રહેલી છે કે જેને લઇને માણસે બીજાના સદગુણે જોઈ શકતા નથી, બીજા માણસેનો જીવ દુ:ખાવે છે અને સહાયતા કરવાનું તે દુર રહ્યું પણ ઉદટી તેઓને હાનિ પહોંચાડે છે.
ઘણા મનુષ્યો એવા હોય છે કે જેઓ હમેશાં બીજાઓનું અહિત કરવા તત્પર હોય છે અને જે બાબતો સાથે પોતાને કોઈ સંબંધ નથી હોત અથવા જેમાં પિ. તાનું હિત સમાયેલું નથી હોતું તે બાબતે તેઓ નિ:સાર સમજે છે. આવા મનુખે બીજા લેક ઉપર હમેશાં આક્ષેપ કર્યા કરે છે, તેઓનો જીવ દુઃખાવ્યા કરે છે, તેઓના ઉચાશને તુચ્છ ગણ્યા કરે છે, તેઓનાં ચરિત્રમાં દોષ કાઢ્યા કરે છે અને તેઓનું બહિરંગ જુદું છે અને અંતરંગ જુદું છે એમ હમેશાં બતાવ્યા કરે છે. જે મનુષ્યને આત્મા સંકુચિત હોય છે તે પોતાના પ્રતિસ્પધીની પ્રશંસા સાં. ભળીને અત્યંત દુ:ખિત બને છે, તેમજ તે ઈર્ષાને લઈને પોતાના પ્રતિપક્ષીને સ. દેષ ઠરાવીને અને તેના ચરિત્રને કલકિત બતાવીને તેની કીર્તિમાં બટ્ટો લગાડવા ઈચ્છે છે. જે મનુષ્ય આવું કરે છે તે પોતાની નિર્મલતા, નીચતા, ક્ષુદ્રતા અને પિતાના ઈર્ષાળુ સ્વભાવને પ્રકટ કરે છે અને એમ સિદ્ધ કરે છે કે તેનું જીવન સુખી અથવા શાંતિમય નથી. જેઓ ઉદારચરિત હોય છે--જેઓને આત્મા વિશાલ હોય છે તેઓ કદાપિ બીજાની કને કલંકિત કરવાનો યત્ન કરતા નથી. તેવા લોકો તે બીજાના સદગુણની મુકતકંઠે પ્રશંસા કરે છે અને તેઓના દુર્ગાને-દેને, છુપાવે છે. - ઉદારતા અને દયાલુના એજ આમાની મહાનતાદર્શક ગુણે છે. જે મનુષ્ય બીજાની સાથે ઈર્ષોથી વન છે અથવા તેની પ્રશંસા સહન કરી શકતું નથી તેનો આ અત્યંત સંકુચિત હોય છે અને તેના વિચારો અત્યંત સંકીર્ણ હોય છે. જે મનુષ્ય ઉદાચિત અને રિતવાન હોય છે તે દયાળુ પણ હોય છે. જે મનુષ્ય પિતાના પ્રતિપક્ષી ની કીર્તિ ઓછી દેખાડવા મથે છે અથવા જે વખતે તેની પ્રશંસા કરવી જોઈએ તે વખતે મન ધારણ કરી લે છે તે કેવળ પોતાના આત્માનો સંકીર્ણતા અને નીચતા પ્રકટ કરે છે; પરંતુ જે મનુષ્ય વાસ્તવિક રીતે ઉદાર સ્વભાવને હોય છે તે પોતાના કટ્ટા વૈકીની સાથે પણ ઉદારતા અને દયાળુતાથી જ છે.
જે મનુષ્ય બીજાઓના મડવરે -કરીને પ્રકટ કરે છે અને પોતાના પ્રતિસ્પધી એની કીમાં બટ્ટ લગાડવા ઈ છે તે પિતાને આત્માની સંકીર્ણતાનું પ્રમાણ આપે છે અને જે મનુષ્પ સાથે પોતાના પ્રતિસ્પર્ધી એ સંબંધી વાત કરે છે તેઓની દષ્ટિ માં તે હલકો પડે છે. આપણે એમ નથી જાણતા કે જ્યારે આપણે બીજનાં ચરિત્રનું ચિત્ર આપીએ છીએ ત્યારે આપણે તેની સાથે આપણું પતાનું ચિત્ર પણ રજુ કરીએ છીએ. શુદ અને નીર આત્મા બીજાઓમાં પણ મુદ્ર
For Private And Personal Use Only
