Atmanand Prakash Pustak 014 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૩૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પ્રાચીન જો કાઈ જૈન રાજાનુ નામ કે જેને ભારતભૂમિએ અદ્યાવધિ પેાતાના પવિત્ર હૃદય ઉપર ધારણ કરી રાખ્યુ` હેાય, તે તે ફક્ત કલિંગાધિપતિ આજ મહાન્ નૃપતિનું નામ છે. જૈન ધર્મની દૃષ્ટિએ તેા ખડિંગરની જૈન ગુહાના આ લેખ અતિ મહત્ત્વના છે જ, પરંતુ ભારતવર્ષના મધ્યકાલીન રાજકીય ઇતિહાસની દૃષ્ટિએ પણ આની ઉપયેાગિતા અને મહત્તા ઓછી નથી. લગભગ ૧૦૦ વર્ષ જેટલા દીર્ઘ કાલથી આ લેખની ચર્ચા યુરોપીય તેમજ ભારતીય પુરાતત્ત્વજ્ઞામાં વારંવાર થયા કરે છે. અનેક લેખા અને પુસ્તકા, આ લેખના વિષયમાં લખાયા-છપાયા છે. સેંકડા વિદ્વાના એ સ્થાનની અને લેખની મુલાકાત લઈ ફાટા વિગેરે લઇ ગયા છે હજી પણ લે છે. આવી રીતે ઐતિહાસિક વિદ્વાનામાં એ લેખ એક મહત્ત્વના અને પ્રિય વિષય થઈ પડયા છે. પરંતુ મ્હારે અતિ ખેદની સાથે જણાવવુ પડે છે કે જેમના ધર્મની આ ગુહા છે, જેમના પૂર્વજોને આ કીતિ સ્ત ંભ છે અને જેમની પ્રાચીન જાહેાજલાલીના પ્રકાશમાન કિરણેા આ લેખમાંથી નિકળી આખા ભુવલયમાં ફેલાઇ રહ્યા છે તે જૈનામાંથી હજી સુધી કાઇને એનુ સ્વપ્ન પણ નથી આવ્યું. ખી, એ; એમ, એ; અને અરીષ્ઠા, સોલીસીટો જેવા ઉંચી કેળવણી પામેલા, વર્ષાંસુધી વિદેશેાના ઇતિહાસેા ગેાખી ગાખી ક હૈ કરનારા અને ઇતિહાસ તત્ત્વની મહત્તા સમજનારા જેવા નેાને પણ જ્યારે પોતાના એ છઠ્ઠું પરંતુ અતિ અનુપમ કીતિસ્તંભનું નામસુધાં પણ નહિ જણાયુ હોય તેા પછી ઇતિહાસ શબ્દના અર્થ પણ અરેાખર નહિ સમજનારા લાખા બિનકેળવાયલા જૈનાના વિષયમાં તેા કહેવું જ શું ? અસ્તુ !
જૈનધર્મ માટે જગમાં ગર્વ ઉત્પન્ન કરનાર અને તેની પુરાતન પ્રભુતાનું આંખુ પરંતુ સારભૂત દિગ્દર્શન કરાવનાર એવા એ લેખ અને સ્થાનના જૈન સમાજને સર્વથી પ્રથમ પરિચય કરાવવાનું માન, જૈન હિતૈષી નામના ઉચ્ચ અને પ્રતિષ્ઠિત હિંદી પત્રના સુવિદ્વાન અને ઇતિહાસપ્રેમી સંપાદક શ્રીયુત્ નાથુરામજી પ્રેમીને ઘટે છે. જૈન જનતામાંથી તેમણે જ પ્રથમ આ વિષયમાં જ્ઞાન મેળવ્યું અને સ્વજાતિ તથા સામર્થ્યને ભુલાવી નાંખનાર-ગુમાવી દેનાર જૈન કામને ભૂતકાલના ગૌરવનું સ્મરણ કરાવવાની પવિત્ર ઈચ્છાથી પાતે મેળવેલી કિકતના પોતાના ધર્મબંધુઓને લાભ આપવા માટે જૈન હિતૈષીના વીરસવત્ ૨૪૩૯ ના ભાદ્રવા મા સના અંકમાં આ લેખ અને સ્થાનના વિષયમાં સંક્ષિપ્ત ઉલ્લેખ કર્યાં. “ એડીસા જેવા સુદૂરના પ્રદેશમાં-જ્યાં વર્તમાનમાં એક પ્રકારથી જૈનેનુ ચિસુધાં પણ નથી, ત્યાં એક વખતે જૈન ધર્મની વિજયદુંદુભિ વાગતી હતી, એ જાણી કયા જૈનને આનંદ અને આશ્ચર્ય નહીં થશે ? ” આવા પ્રકારના સારગર્ભિત વાયદ્વારા આખી