________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પ્રાપ્તિ દુર્લભ છે. આ તેમના ઉદ્દગારે સર્વ દેશકાળના ધનીક સમુદાય સંબંધે હમને સત્ય જણાય છે. તેમની દ્રષ્ટિ એ ઉપગ સામગ્રીમાંજ સંકિણું બની ગયેલી હોય છે. કદાચ કોઈ ઉચ્ચતર હેતુથી પ્રેરાઈને દ્રવ્યની પ્રબળ ઈચ્છા કઈ વિરલ આત્માએ કરી હોય તો તેવા પ્રસંગે તે દ્રવ્ય કે અંશે તેની આત્મ-પ્રગતિમાં સહાયક બને છે. પરંતુ ત્યાં પણ એ આત્માને, ઉદ્ધાર કરતા વિનાશના પથમાં વિચરવાના પ્રલોભને બહુ પ્રબળ હોય છે. વિશ્વના કલ્યાણ અર્થે દ્રવ્યનો ઉપયોગ થયાના દ્રષ્ટાંતે એટલા તો અ૫ છે કે મહાજનને વિપુલ દ્રવ્ય સામગ્રીને ધીક્કારવાની ફરજ પડી છે, કેમકે સોએ નવાણુ ટકામાં એ સામગ્રી સ્વ અને પર ઉભયની અધોગતિનું નિદાન થએલી જેવામાં આવે છે. પોતાને ઉપગ પુરતું જ દ્રવ્ય મનુષ્યએ રાખવું ઉચીત છે. અને બાકીનું વિશ્વના શ્રેય અર્થે અર્પણ કરવું ઘટે છે. જે તેમ ન થાય તે ત્યાંથી આત્માની પ્રગતિ બંધ પડે છે. કેમકે આત્મા તે દ્રવ્યના સંગ્રહમાં બંધાએલું રહે છે, અને બંધ અને મુક્તિને પરસ્પર વિરોધ હોવાથી એક તરફથી બંધમાં રહેવા ઈચ્છનાર આત્મા અન્યપક્ષે મુક્ત અવસ્થા મેળવવાની ખરી ઈચ્છા પ્રકટાવી શકતો નથી. પિતા ની જરૂરીયાત કરતા અધિક અતિઘણી સામગ્રી એકઠી કરી મુક્તિના પથમાં વિચરવાને દાવો કરનાર મનુષ્ય ગી છે અને પોતાને તેમજ જગતને પ્રપંચમાં ઉતારે છે. કદાચ તમે પૂર્વની ઈચ્છાના બળથી આ કાળે તમારી જરૂરીયાત કરતા અધિક દ્રવ્યનું પ્રમાણ મેળવ્યું હોય તો તેને ઉપયોગ તમારે સત્વર તમારી આસપાસના બંધુ મનુષ્યના કલ્યાણ અર્થે કરવો આવશ્યક છે. જે તેમ નહી થાય તે એ તમારી ઈચ્છાનું ફળ તમને જરૂર અનિષ્ટ પરિણામ ઉપજાવશે. એ ફળને તેના વાસ્તવિક કમમાં તમે જી નહી શકે તો તે ઈચ્છારૂપી અમેઘ મંત્રથી પ્રકટાવેલો તે રાક્ષસ તમને પિતાને ગળી જશે. તેને તમારે કોઈપણ દિશામાં ગતિ તે આપવી જ પડવાની. સ્વાલ માત્ર એટલો જ છે કે એ પ્રવાહને અધોગતિના ચીલામાં વહેવડાવવો કે ઉન્નતિના ચીલામાં વહેવડાવે. એ આત્મન્ ! આ સ્થળે તમારે વિવેક કરી નિર્ણય કરવાનું છે, કેમકે પૂર્વનો રસ્તો બહુ સરલ, સુગમ અને અસંખ્ય મનુષ્યએ તે માગે ગતિ કરેલી હોવાથી વિશાળ સડક જેવો રાજપથ બનેલો છે. ઉત્તરના માગે કેઈ વિરલ અને જ્ઞાની આત્માએ જ ગતિ કરી પોતાની પૂર્વ કાળની દ્રવ્યએષણાના ફળને તે માર્ગે દોરી છે. હમે જાણીએ છીએ કે તે ઉત્તર માર્ગમાં ગતિ કરવી એ તમારે માટે બહુ દુષ્કર અને આ ભિષણ ગલાલસાના યુગમાં તો હસવા સરખું છે, પરંતુ સત્યની યથાર્થ દીશા એજ છે એટલું દર્શાવ્યા શિવાય રહેવાતું નથી.
આ વિશ્વનો પ્રત્યેક પદાર્થ જે આત્માની ઉચગામી પ્રગતિમાં જે સહાયક ન
For Private And Personal Use Only
