________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
४६
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તે જાણતો હોય છે કે આ વિદ્યાના યુગમાં વિદ્યા અર્થે ધનનો ઉપયોગ કર સર્વથી અધિક આવશ્યક છે, છતાં અજ્ઞાન ટેળાને સારો અભિપ્રાય મેળવવો હોય તો તેણે જમણવારમાં, નાવરામાં વરઘોડામાં આદિ નિરૂપયેગી વ્યવહારમાં દ્રવ્ય ખર્ચવું જોઈએ. યશની લાલસાથી બંધાએલા તે મનુષ્યને પિતાને સાચે મત દબાવી પિતાનુ પ્રિય ધન લોકોને યશ ખરીદવામાં વાપરવું પડે છે. યશની પ્રબળ ઇચ્છાવાળા આત્માઓ એવા કુટુમ્બમાં જન્મે છે કે જ્યાં કુળપરંપરાગત કીતિ વળગી રહેલી હોય છતાં તેને સાચવી રાખવા માટે જીવતોડ મહેનત કરવી પડતી હોય છે. ઘણું નિધન પરંતુ ઉચ્ચકુળ અને કીર્તિવાળા કુટુઓની દશા જેમણે અનુભવી અથવા જઈ હોય છે તેમને ખાત્રી થએલી હોય છે કે કાતિ એ કે ભયંકર પિશાચ છે. તેને સાચવવા માટે પગલે પગલે નુકશાનમાં ઉતરવું પડે છે. પૈસાને જેગ નહી છતાં દરેક ખરડાવાળાનું મન રાજીરાખ્યા શિવાય ચાલતું નથી. કુળગરવની ભારે તોક ગળામાં નિરંતર વેંઢારવી પડતી હોય છે. હવે તેને પશ્ચાતાપ થતો હોય છે કે તે આ કીર્તિકલીત કુટુંબમાં ન અવતર્યો હોત તો વધારે ઠીક હતું, પરંતુ પિતાની વાસનાનું પરિણામ ભેગવ્યા શીવાય હવે તેને છુટકે નથી.
ખરી રીતે કીતિ એ તમારા સદાચરણે પડછા છે. તે તમારી સંસ્કૃતિની પાછળ પાછળ પોતની મેળેજ આવતી હોય છે. જેમ તમે ચાલતી વખતે તમારો પડછાયો બરાબર પડે છે કે નહી તે જોવાની કશી દરકાર કરતા નથી, તેમ તમારી શુભકૃતિઓની પછવાડે ખ્યાતિ કે જનમત ઘસડાય છે કે કેમ એ જોવાની પરવા તમારે કરવી ઉચીત નથી. જેમ તમારી ગતિ અને હલન ચલન એ કાંઈ પડછાયા માટે નથી, તેમ તમારા સત્કૃત્યો એ કાંઈ કીતિ ખાટવા માટે નથી. એતો એ કૃતિએનું એક સ્વાભાવિક સહચારી ઉપકરણ છે તેના તરફ નજર કરવાની પણ ડાહ્યા મનુષ્ય દરકાર કરતા નથી. તેની ઈછા કરવી તે તમારી પોતાની સ્વતંત્રતા ઉપર અંકુશ મુકવા તૂલ્ય છે. કીર્તિ મેળવવાની નહી પણ ઉત્તમ કાર્યો કરવાની ઈચ્છા કરે. કીતિ એતો આ વિશ્વમાં કરેાડે જીભવાળા ભૂત છે. તેની થોડી જીભે તમારે યશ ગાતી હોય છે તો થોડી નિંદાનું કાર્ય કરતી હોય છે. તમે કેટલાનું મન સાચવી શકશે! સુધારાવાળાને જશ લેવા જતા રક્ષક નીતિવાળા (conservatives) નો અપજશ વહોરી લેશે. તમારા જુવાન મિત્રોની સલાહને અનુસરવા જતા તમારા ઘરની ડેશીઓમાં અને વૃદ્ધોમાં તમારી અપકીતિ થવાની. કેઈ પણ બે માણસના મત સરખા બંધાતા નથી, કેમકે આ વિશ્વમાં કોઈ પણ બે માણસની અકલનું પ્રમાણ ખરેખર એક સરખું હોતું નથી. આથી સહુનું મન સાચવવા અને સહુના તરફની કીતિને મેળવવાની લાલસા તમને તમારા સ્વતંત્ર વેગમાં રેકી રાખનાર નીવડે છે.
For Private And Personal Use Only
