Atmanand Prakash Pustak 014 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

જૈન નૃપતિ ખારવેલના શિલાલેખ.
રૂપ
જૈન કામને એ વિષયની વધામણી આપી. ( પ્રેમીજીને એના બદલામાં અનેક
ધન્યવાદ ! ) શ્રમણ ભગવાન શ્રીમહાવીરના નિર્વાણુ ખાદ ચંદ્રગુપ્ત, સ ંપ્રતિ, વિક્રમાદિત્ય અને શિલાદિત્ય આફ્રિ રાજાએ જૈનધર્મ પાળનારા અને જૈન શાસનની પ્રભાવના કરનારા થઈ ગયાના ઉલ્લેખા આપણે જૂના ગ્રંથામાં વાંચીએ છીએ, પરંતુ કથનની સત્યતા સિદ્ધ કરનારો એક પણ વિશ્વસનીય ઐતિહાસિક પ્રમાણુ-કે જેને સ કાઈ કબૂલ કરે-આજ સુધી ઉપલબ્ધ થયુ નથી. ઉલટુ જેમને આપણે જૈન હાવાનુ` કહીએ છીએ તે ઐાદ્ધધમી હાવાના કેટલાક સદિગ્ધ પ્રમાણેા મળતા રહે છે. તેમજ બીજા પણ અનેક બૌદ્ધ રાજાઓના સ્તૂપ, તામ્રપત્રા, શિષ્કાએ અને શિલાલેખા આદિ ઘણા ઘણા ઐતિહાસિક પ્રમાણેા મળ્યા છે અને મળતા જાય છે. પરંતુ જૈન રાજાઓના વિષયમાં આવું કાંઈ નહિ જણાયાથી, આ નવીન યુગના પ્રારંભમાં, સત્યાન્વેષી અને નિષ્પક્ષ એવા કેટલાક વિદ્વાને જૈન ધર્મની પ્રાચીનતાના વિષયમાં અને તેની જાહેાજલાલીના સમધમાં અનેક પ્રકારના જૂદા જૂદા ભૂલ ભ શૈલા વિકલ્પો કરવા પામ્યા હતાં. જેમ જેમ શેાધખાળનુ કાર્ય આગળ વધતું ગયું, નવા નવા જૈન ગ્રંથા હસ્તગત થતા ગયા અને વિદ્વાનામાં જૈન સાહિત્ય પ્રસાર પામતું ગયુ, તેમ તેમ તે ભ્રમિક વિચારા સુધરતા ગયા. પરંતુ ખૌદ્ધ ધર્મની માફ્ક જૈન ધર્મ પણ કાઈ વખતે રાષ્ટ્રીયધર્મ અને રાજમાન્યમત ગણાતા હતા એ વાત વિદ્વાનાને ગળે લાંબા સમય સુધી ઉતરી ાતી. આવાજ સમયમાં ખગિરિની હાથીગુફાના એ લેખ ઉપર વિશેષ પ્રકાશ પડયે અને તેમાંથી પ્રતાપી અને વિજયી રાજા મહામેઘવાહન ખારવેલની જૈનધર્મપ્રિયતાના જાજવલ્યમાન અને અસદ્દિગ્ધ ઉલ્લેખા મળી આવ્યા તેથી વિદ્વાનેાનાં હૃદયમાં એકદમ જૈનધર્મના પ્રાચીન ગૈારવને ચિત્ત સ્થાન મળ્યું, જેમ અશાક આદિ
દ્ધનૃપતિએ બુદ્ધદેવની આજ્ઞાના પાલન કરનારા અને તેમના ધર્મના પ્રચાર કરનારા થઇ ગયા છે, તેમ શ્રમણ ભગવાન્ શ્રીમહાવીર દેવના શાસનને શાભાવનારા અને તેમને પૂજનારા ચંદ્રગુપ્ત, સંપ્રતિ અને ખારવેલ આદિ પ્રભાવશાળી રાજાએ પણ થઇ ગયા છે. આવી રીતે હાથીગુફાના એ લેખે જૈન ધર્મની પ્રાચીનતા અને પ્રભુતા ઉપર અપૂર્વ પ્રકાશ પાડયા છે.
પ્રેમીજીના ઉપર્યું ક્ત લેખને વાંચી હુને હાથીગુફાના મૂળ લેખને તથા તેના સ્થાન વિગેરેના વિશેષ વર્ણનને જોવાની પ્રખળ ઉત્કંઠા થઇ પરંતુ તે વખતે પુસ્તકે મળી શકે તેવી અવસ્થા ન હેાવાથી તેમજ કયા પુસ્તકમાં તે મૂળ લેખ વિગેરે છપાયલા છે તે ન જણાયાથી ત્યારે તે તે ઉત્કંઠા શમાવી દેવી પડી. લગભગ ત્રણ