Atmanand Prakash Pustak 014 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
વર્ષ પછી આ વખતે અહિં (વડોદરામાં) “ઘાવિન નૈન તેલ સંપ્રદ” નામના પુસ્તકની સામગ્રી એકત્ર કરતાં ઓકિએ લોજીકલ સર્વે ઓફ ઈન્ડીયાના સન્ ૧૯૦૨૩ ના એન્યુલ રીપોર્ટ ( Archeo Logical Survey of India. Annual Report I 1902–8) માં ખંડગિરિ સંબંધી થોડીક હકિકત જોવામાં આવી તેમજ ફ્રેંચ વિદ્વાન ડે. ગેરીનેટ (GUERINOT) ના Repertoire Depigraphic Jaina નામના પુસ્તકમાંથી તે પુસ્તકનું નામ પણ મળી આવ્યું કે જેમાં હાથી ગુફાનો એ મૂળ લેખ શુદ્ધ રીતે છપાયેલે છે. આ પુસ્તકનું નામ Artes du Sixieme congres internationaldes orientalistes tenu en 1893 a Leide એ છે. આના ૩ ભાગમાં પૃષ્ઠ ૧૩ર થી ૧૭૯ સુધીમાં “કટક નજીક આવેલી ઉદયગિરિની ટેકરી ઉપરના હાથીગુફા તથા બીજા ત્રણ લેખ.” (The Hathigumpha and three other Inscriptions in the Udayagiri caves near cuttack.) નામને નિબંધ છે; જે પ્રખ્યાત વિદ્વાન પંડિત ભગવાનલાલ ઈંદ્રજીને લખેલો છે. આ નિબંધમાં પંડિતજીએ હાથીગુફાના મૂળ લેખનો શુદ્ધ પ્રાકૃત પાઠ, તેનું સંસ્કૃત અને અંગ્રેજીમાં ભાષાંતર તેમજ લેખનું સવિસ્તર સ્પષ્ટીકરણ આપેલું છે.
તપાસ કરતાં આ પુસ્તક અહિંની સેંટ્રલ તથા કૉલેજની લાઈબ્રેરીમાં ક્યાંય પણ મળ્યું નથી. અમદાવાદ અને મુંબઈ તપાસ કરાવતા પણ પતો લાગ્યો નથી. અંતે પૂનામાં આકિઓ લોજીકલ સર્વે ઑફ ઈન્ડીયા, વેસ્ટર્ન સર્કલના સુપ્રીન્ટેન્ડેન્ટ શ્રીયુત્ દેવદત્ત રામકૃષ્ણ ભાંડારકર એમ. એ. મહાશય કે જેઓ જૈન સાહિત્ય અને ઈતિહાસ ઉપર વિશેષ પ્રેમ ધરાવે છે, તેમના ઉપર લખવાથી તેમણે એ પુસ્તક
હને મેળવી આપ્યું કે જેના માટે હું તેમને આભારી છું. પંડિતજીના એ લેખને સંપૂર્ણ ગુજરાતી અનુવાદ જેન સમાજની જાણકારી ખાતર અત્રે આપવામાં આવે છે. ?
મુનિ જિનવિષય. 8 અશકના વખત પછી પૂર્વહિંદુસ્તાનને ઈતિહાસ તથા તેની ભાષાવિષે માહિતિ
મેળવવામાં હાથીગુફા લેખ ઘણાજ ઉપયોગી છે. પ્રથમ તેને ઈ. સ. ૧૮૩૦માં એક આ લેખનો અનુવાદ પણ આગળ ઉપર આપવામાં આવશે.
- આ નિબંધ પછી બીજા પણ કેટલાક આ સંબંધના ઉપયોગી ઉતારાઓ કે જે જુદા જૂદા પુસ્તકમાંથી સંગ્રહવામાં આવ્યા છે તે આપવામાં આવશે.
* હાથીગુફા જગ્યાની ઓળખાણ આપતા મેજર કીદે ( Kitte) એ “જર્નલ ઑફ ધી બેંગાલ એસીયાટીક સોસાયૅટી ” ના પુસ્તક ૬, પૃષ્ઠ ૧૦૭૯ માં નીચે પ્રમાણે વર્ણન આપ્યું છે –