________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેન દ્રષ્ટિએ શરીરસ્વરૂપ.
૩ છે. તેની અંદર શરીર, નામ કર્મ અને તેને લગતા બીજા કર્મોનો સમાવેશ કરવામાં આવેલ છે.
શરીર પાંચ પ્રકારનાં છે. ૧ દારિક, ૨ કિય, ૩ આહારક, ૪ તૈજસ, અને ૫ કાશ્મણ. તેમાં આપણે દારિક શરીરના સાથે વિશેષ સંબંધ છે તે માટે માહિતી મેળવવાની છે. કેમકે વૈક્રિયશરીર સામાન્ય રીતે મનુષ્યને હોતું નથી. તે શરીરના અધિકારી દેવતા, અને નારકી છે. જે જીવ દેવતા અથવા નારકીની ગતિમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તેમને તે શરીર અવસ્ય હોય છે. મનુષ્ય અને તિર્યંચ એ શરીરના અધિકારી નથી, પણ તપશ્ચર્યાદિ ગુણેથી જે તેઓ વૈકિયલખ્યિ ઉત્પન્ન કરે તો તેઓ વૈક્રિયશરીર કરી શકે છે. વૈક્રિય શરીરવાળે, એક છતાં અનેક શરીર બનાવી શકે, હોટું શરીર બનાવે, હાનું બનાવે, વિવિધ પ્રકારના રૂપ બનાવે, દશ્ય, અદશ્ય ઇત્યાદિ વિવિધ ક્રિયા કરે અથવા તેથી જે રૂપ બનાવે તેને વેકિયશરીર કેહવામાં આવે છે. વૈકિયશરીરવાળાને હાડકાં હોતાં નથી. વક્રિયની પેઠે આહારકશરીર પણ સામાન્ય મનુષ્ય બનાવી શકતું નથી. જો કે આહારકશરીર બનાવવાની શક્તિ મનુખ્યનામાં છે, પણ તેના અધિકારી મહાત્મા મુનિ છે.મુનિયેમાં પણ જે મુનિયેએ ચંદપુર્વનું જ્ઞાન મેળવેલું હોય, જેઓ આ કાળમાં આ ક્ષેત્રમાં હોતા નથી, તેઓ મહાત્માઓને તીર્થકરની ત્રાદ્ધિ જોવાની ઈચ્છા થાય, અથવા કેઈ જાતને સંશય ઉત્પન્ન થાય છે, તે નિમિત્તે આહારકશરીર લાયક ઉત્તમ પુગલ આહારી–લેઈને મુંઢા હસ્ત પ્રમાણ શરીર કરે, તેને આહારકશરીર કહે છે. તે શરીર અતિ નિર્મળ હોય છે. અને તેને કઈક દેખે અને કેઈક ન દેખે એવું હોય છે. તે આહારકશરીરની મદદથી પિતાની ઈચ્છા પુરી કરે છે. અને સંશયનું સમાધાન મેળવે છે.
તેજસ શરીર અને કાર્યણશરીર મેક્ષને પ્રાપ્ત થએલા "શિવાયના તમામ જીવોને હોય છે. આપણે જ્યારે કોઈનું મરણ થએલું જોઈએં છીએ, તે વખતે જીવ
દારિક શરીરનો ત્યાગ કરીને બીજી ગતિમાં જાય છે. પણ તેજસ શરીર અને કોમેણુ શરીર તો તે જીવની સાથે જ હોય છે. એ બે શરીર સામાન્યત: જીવથી જુદા પડતાં નથી. તેનો ઉદય તેરમે ગુણઠાણે વર્તતા કેવળજ્ઞાનીઓને પણ હોય છે અને તેની સત્તા ચેદમાં અગી ગુણઠાણના છેલ્લા સમય થકી આગળના સમય લગી હોય છે. તૈજસશરીર તેજના પુદ્ગલથી ઉત્પન્ન થાય છે. તે અદશ્ય છે, અને આહારને પચાવવાની ક્રિયા કરે છે. જેણે તેલેસ્યાની લબ્ધિ ઉત્પન્ન કરી છે, તે જે, તેલેસ્યા મુકે , તેના હેતુભૂત આશરીર છે. જીવ કાશ્મણશરીર યોગ્ય કર્મ પુદગલને ગ્રહણ કરીને રૂપીપણે પિતાના પ્રદેશ સાથે મીલાવી દે છે. આ કાશ્મણશરીરના પુદ્ગલે અતિ સૂક્ષ્મ છે તેથી વિશેષ જ્ઞાની શીવાય તેને કઈ દેખી શકતું નથી.
For Private And Personal Use Only
