Alamban Pariksha

Author(s): Dinnaga, Dharmapala, N Aiyaswami Shastri
Publisher: Adyar Library

Page 46

आलम्बनपरीक्षा 'मर्यादा प्राप्यते । किञ्च अभ्यासज्ञानबोध्यरूपतत्त्वस्य तर्कागोचरत्वात् दृश्यवत् प्रतिष्ठितत्वाच्च इहेदं तत्त्वं] श्रवणमननभावनाजन्यज्ञानमात्रविषयः । तथा मनोविज्ञानालम्बनार्थोऽत्यन्तमभावः सिध्यति । अस्य स्वसन्ततावशक्तप्रत्ययत्वात् । गतानागतप्रत्यययोः पुनरवस्तुत्वात् असंस्कृतयत् । तदर्थमादिवचनं पञ्चविज्ञानकायसंग्राहकम् ।
___ तर्हि इन्द्रियविज्ञानगृहीतं सर्व मनो विजानाति । इति चेत् । तदपि कथम् । नैतदिन्द्रियविज्ञानसमकालम् । अनन्तरं वा। रूपाद्यालम्बनस्य निरुद्धत्वात् । न वा वर्तमान [आलम्बन] प्रत्ययः । इन्द्रियविज्ञानगृहीतत्वात् । तन्मनोविज्ञानं स्वतो बाह्यार्थग्रहणस्वभाव[श्चेत् । तदा बधिरान्धादीनामभावः स्यात् । अनुमानविरोधि च इन्द्रियान्तरम् । अधिकरूपनिराकरणस्य इष्टत्वात् । तथा मनोविज्ञाने न पुनराग्रहः । चक्षुरादिविज्ञानानि 'रूपमाश्रित्य "आकारवन्ति । अनावरणमक्रियास्वभावमात्रम् । . अतोऽभावः स्वयमभ्युपगम्यते । तथैव 1 करणं मनः । तदालम्बनं 1प्रत्यक्षमावि । ग्राह्यस्वभावत्वेन अत्यन्तविषमगतित्वात् । तदालम्बनतानिराकरणं सम्यक् मन्यामहे । तेन च तदाश्रयतानिराकरणम् । समकालीनशक्तिरूपेन्द्रियं तत्कल्पयिष्यति । अथापि आह ।
बाह्यार्थ इति ।
Or व्यवस्था. "Lit. अभ्यासकार्यज्ञान. 9 tsun-huai, to preserve and cherish. 1° Lit. रूपाश्रयप्रत्ययानि.
" Lit. प्रदेशवन्ति. 1" pen=root, मूल, etc. 13 The translation (तदालम्बनं . . • कल्पयिष्यति) is tentative.