Agam 24 Chhed 01 Nishith Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Amarmuni, Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Amar Publications

Page 144

सभाष्य-चूणिके निशीथसूः
जं तं पोरालियं तं ण सेवति, ण सेवाविति, सेवंतं पि अण्णं ण समणजानाति । एवं दिव्वे वि तिणि विकप्पा । जं तं पोरालियं ण सेवति तं मणे गं वायाए काए । एवं कारावणाणुमतीए वि तिण्णि तिणि विकप्पा । एते णव । एवं दिवे वि गव य । एते दो गवगा अट्ठारस हवन्ति । अहवा सत्तरसविहो संजमो भावबंभं भवति । गयं भावबंभं ।
___ इयाणि “चेरं" ति चरणं । तं छविहं । णामं १ ठवणा २ दविए ३ खेते ४ काले ५ य भावचरणं ६ चिति । णाम-ठवणाग्रो, गयाओ।
वतिरित्तं दव्वचरणं तिविहं । गति चरणं १ भवखणाचरणं २ प्राचरणाचरणं च ३, तत्थ गतिचरणं रहेण चरति, पाएहिं चरति एवमाइ गतिचरणं भण्णति । भक्खणाचरणं णाम मोदए चरति देवदत्तो, तणाणि य गावो चरंति । प्राचरणाचरणं णाम चरगादीगं, अहवा तेसि पि जो आहारादिणिमित्तं तवं चरति तं दव्वचरणं । लोउत्तरे वि उदाइमारग पभिईणं दव्वचरणं । खेत्तचरणं जत्तियं खेत्तं चरतिगच्छति-इत्यर्थः अहवा सालिखेत्तं चरति गोणो । काले य जो जत्तिएण कालेण गच्छति भुजति वा । भावे दुविहं । प्रागमतो णोप्रागमयो य । प्रागमो जाणए उव उत्ते। णो-पागमयो तिविहं-गतिचरणं १ भवखणाचरणं २ गुण चरणं ३ । तत्थ गतिभावचरणं जं इरियादि समिश्रो चरति गच्छति । भक्खणे जो बायालीसदोसपरिसुद्धं वीतंगालं विगयधूमं कारणे अाहारेति एवं प्रहारभावचरणं । गुणचरणं दुविध पसत्थं प्रप्पसत्थं च । अप्पसत्थं मिच्छत्तप्रणाणुवयमतीता ज अण्ण उत्थिया धम्म उवचरंति मोक्खत्थं पि। कि पुण णियाणोपहता । लोउत्तरे पि णियाणोवहया अप्पसत्यं तवं उपचरंति। पसत्यं तु णिजराहेउं । भणियं चरणं । ब्रह्मचरणं च व्याख्यातं ।
प्रतस्तयोब्रह्मचरणयोरुत्पत्तिनिमित्तं साधनार्थ वा शस्त्रपरीज्ञादीनि उपधानश्रुतावसानानि नवाध्ययनान्य भिहितानि, जम्हा णव एताणि बंभचेराणि तम्हा "णवबंभचेरमतियो" इमोत्ति, जह मिम्मो घडो, तंतुमो पडो, एवं णवबंभचेरमतिमो पायारो। सो य अज्झयणसंखाणेण णवज्झयणो पयपरिमाणेण "अट्ठारसपयसहस्सियो वेत्रों" । अट्ठ य दस य अट्ठारसत्ति संखा । पय इति पयं । तं च प्रत्थपरिच्छेयवायग पयं भवति । सहस्सं ति गणिताभिण्णाणेण चउत्थं ठाणं भवति जहा संखं एगं दहं सयं सहस्सं ति । स एवायारो भट्ठारसपयसहस्सियो वेग्रो भवति । कहं ? विद् ज्ञाने, अस्य धातोः घञ् प्रत्ययान्तस्य वेद इति रूपं भवति, प्रतस्तं विदंति, तेन विदंति, तंमि वा विदंति इति वेदों भवति ।
सीसो भणति-"किमेत्तियमायारो उत अण्णं पि से अत्थि किंचि ?" अतो भण्णति -
"हवइ य सपंचचूलो"। "हवइत्ति" भवतित्ति भणितं होति । "च" सद्दो चूलाणुकरिसणे "सहे" ति युक्तः । “पंच" इति संखावायगो सद्दो । चूला" इति चूल त्ति वा अग्गं ति वा सिहरं ति वा एगट्ठ। सा य छन्विहा-जहा दसवेयालिए भणिया तहा भाणियव्वा । ताओ य पुण साओ पंच-चूलाग्रोपिंडेसणादिजावोग्गहपडिमा ताव पढमा चूला, १ बितिया सत्तिक्कगा, २ तइया भावणा, ३ चउत्था विमीत्ती, ४ पंचमी प्रायारपक्कप्पो । ५ एताहिं पंचहिं चूलाहि सहियो आयारो । “बहु" भवति णवअज्झयरणेहितो। "बहुतरो" भवति “पयग्गेणं' ति अट्ठारसपयग्गसहस्सेहितो पंचचूलापएहि सहितो पयग्गेणं बहुतरो भवतित्ति । अहवा णवज्झयण-पढमचूलासहिता बहू भवंति । अट्ठारसपयसहस्सा पढमचूलापदेहि सहिता बहुतरा पयग्गेण भवंति । एवं क्रमवृद्धया णेयं-जाव-पंचमी चूला। अहवा सपंचचूलो सुत्तपयग्गेण मूलगंथाप्रो बहू भवति । प्रत्यपयग्गेण बहुतरो भवति अहवा "बहुबहुतर" पदेहिं सेसपदा सूतिता भवंति । ते य इमे