Agam 24 Chhed 01 Nishith Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Amarmuni, Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Amar Publications

Page 286

१४४
सभाष्य-चूणिके निशीथसूत्रे
[प्रायश्चित्तद्वारम् - .
प्रद्धाणपव्वज्जणं होज्ज, एस समुद्धारो। अदाणे पुण गमणं कारणे जता कज्जति तदा चउरंग दविय जुत्तेणं सत्येणं गंतवमिति, "चउरंग" प्रश्वा. गौः सगड पाइका, “जुत्त" गहणं चतुर्णामपि समवायप्रदर्शनार्य, दवियजुत्तेणं वा दविणं असणादि ।
अहवा - तंदुला हो गोरसो पत्थयणं । अहवा - गणिमं १ धरिमं २ मेज्जं ३ पारिच्छं ४ । गणिमं - जं दुगाइयाए गणणाए गणिज्जति, तं च हरीतकीमादि । धरिमं - जं तुलाए धरिज्जति, जहा मरिच पिप्पली-सुठिमादि । मेज्ज - जंमाणेणं पत्थगमातिणा मितिज्जति, तं च तंदुल-तेल्ल-घयमादि । पारिच्छं - जं परिच्छिज्जति, तं च रयणमादि ।
दाणादि ति दाणसड्ढादिहिं समा उलेण सत्येण गंतव्वं । आदि" सद्दातो अविस्यसम्मद्दिट्टि गहियाणुव्वया य घेप्पति । सो य सत्थो जति दिया भुजति तो गंतव्वं, ण रात्री भोजनेत्यर्थः । एरिसेणं सत्येणं वच्चंति ।।४२४॥
उग्गमादिसुद्ध आहारता वच्चंतु, इमेहिं वा कारणेहिं पज्जत्तं न लब्भति -
पडिसेधे वाघाते, अतियत्तियमादिएहि खइते वा।
पडिसेहकोऽतियंतो करेज्ज देसे व सव्वे वा ॥४२॥ पडिसेह त्ति कोति पडिणीतो सत्थे पभू प्रतियत्ती वा पडिसेहं करेज्ज, “पडिसेहो" णिवारणा, 'मा तेसिं समणाणं भत्तं पाणगं वा देह," एगतरणिवारणं एसो, उभयगिवारणं सव्वणिसेहो । पच्छद्धं पडिसेहस्स वक्खाणं भणियं । वाघाए त्ति अंतरा वच्चंताण वरिसिउपारद्धं, सत्थणिवेसं च काउंठितो सत्थो, ते एवं दोहकालेण णिट्टितं संबलभत्तं, प्रातियत्तिएहि वा बहुहि खइतं,"आदि" सद्दातो चोरेहि वा मुसितं, भिल्लपुलिंदादीहि वा प्रद्धेल्लियं ॥४२५।। एवमादिएहि कारणेहि अलब्भमाणे इमा जयणा -
ओमे तिभागमद्ध, तिभागमायंबिले अभत्तट्टे । - छट्ठादेगुत्तरिया, छम्मासा संथरे जेणं ॥४२६॥
प्रोमे ति बत्तीसं कीर कवला पुरिसस्साहारो कुच्छिपूरो भणियो। सो य एगकवलेण दोहि तिहिं वा ऊणो लम्भति । तेणेवच्छउ, मा य अणसियं भुजउं । तिभागो त्ति आहारस्स तिभागो, सो य दसकवला दोयकवलस्स तिभागा, तेण तिभागेण ऊणो माहारो लब्भति, ते य एक्कवीसं कवला कवल त्रिभागश्वेत्यर्थः । तेणेवच्छउ, मा य प्रणेसियं गेहउ । प्रद्धे ति प्रद्धं सोलसकवला पाहारस्स, जदा ते सोलसकवला लन्मति तदा तेणेवच्छउ, मा य प्रणेसियं भुजउ । तिभागे त्ति तिभागो चेव केवलो माहारस्स लन्भति, तेणेवच्छउ, मा य प्रणेसणीयं गेण्हेउ । एस गमो वंजणसहितोऽभिहितः। प्राचाम्लेऽप्येवमेव, उभयेऽ प्येतमेव । जता पुण सो वि तिभागो ऊणो लम्भति ण वा किंचि वि लन्भति तदा प्रभत्तटुं करेति ।
अण्णे पुणराचार्या इदं पूर्वाद्धमन्यथा व्याख्यानयंति - "मोमे" ति किंचोमोदरिया पमाणपत्तोमोयरिया य गहिता, एग-दु-ति-कवलेहि ऊण भोती किचोमोदरियाभोती भणति, चउवीसं कवलाहारी पमाणपत्तोमोयरिया भोती भण्णति । “तिभागे" ति चउवीसाए अतिभागो पटकवला, तेणऊणिया चउवीसा सेसा सोलसकवला, ते परं लद्वा, तेणेवच्छउ, मा य प्रणेसणीयं भुजउ। "प्रद्धे" ति चउवीसाए