Mahavir ka Buniyadi Chintan

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009419/1

Page #1
s bbgvaan mhaaviir daa buniaadii ciNtn ddaa: jai kumaar j'lj

Page #2
bbgvaan mhaaviir | daa buniaadii ciNtn muul leekhk ddaa: jai kumaar jlj' pNjaabii anuvaadk: rviNdr jain, purs'ootm jain, maaleerkoottlaa prkaas'k: 26viiN mhaaviir jnm kliaank s'taavdii sHyoojikaa sNmtii pNjaab puraannaa bHs sttaiNdd mhaaviir sttriitt, klb cauk, maaleerkoottlaa, j'ilhaa sNgruur, piNn koodd: 148023 muHl: 24 rupee

Page #3

Page #4
anuvaadkaaN vHlooN: bbaaveeN bbgvaan mhaaviir dee jiivn atee drs'n tee bhut saariiaaN pustkaaN philaaN likhiaaN giiaaN hn atee likhiaaN jaa rhiiaaN hn pr ddaa: jai kumaar jlj' rtlaam raahiiN likhii pustk bbgvaan mhaaviir daa buniaadii ciNtn ik bhut mhHtvpuurn pustk hai| ih pustk bbgvaan mhaaviir dee 2600 saalaaN jnm mhootsv smeeN saahit akaiddmii mHdh prdees' sNskritii pris'd muHlaaN rmuujii sNskritii bbvn, baangNgaa, bbuupaal tooN prkaas't hooii hai| jooki mHdh prdees' srkaar daa ik saahitk sNsthaan hai| is pustk dii mhHttaa isee gHl tooN hii sps'tt huNdii hai ki 2002 tooN 2009 tHk is pus'tk dii 24 hiNdii sNskrn chHp cuHkee hn| is pustk daa aNgreej'ii, gujraatii, teelguu, mraatthii, kNnrr, urduu, siNdhii, phraiNc atee taamil anuvaad prkaas't hoo cuHkaa hai| isee gHl nuuN saahmnnee rHkhdee hooee asiiN is pustk daa pNjaabii anuvaad krn daa nirnnaa kiitaa| is pustk viHc bbgvaan mhaaviir daa jiivn itihaas, drs'n, sidhaaNt, atee hoor vicaar dhaaraa maatr 32 sphee viHc sNpuurn krkee leekhk nee smuNdr nuuN kuHjee viHc bNd krn dii suNdr udaahrnn pees' kiitii hai| kujh leekhk baaree: is pustk dee leekhk prsiHdh jain vidvaan ddaa: jai kumaar jlj' jii hn, aap daa jnm 2 aktuubr 1934 nuuN llitpur uHtr prdees' viHc hooiaa| aap nee ilaahaabaad yuunivrsittii viHc prrhaaii kiitii atee kuHjh smaaN prrhaaunn daa kNm vii kiitaa| aap nee jain kaalj brroot smeet kii sthaanaaN tee adhiaapn krvaaiaa| rtlaam dee srkaarii kaalj viHc aap nee proophaisr atee muHkhii dee taur tee 12 saal tHk kNm kiitaa| is adhiain naal naal aap nee jain saahit atee bbaartii saahit, drs'n, itihaas, sNskritii uHpr aapnnii dduuNghii pkrr praapt kr lii| aap nee

Page #5
kvitaa, anuvaad, s'oodh, baal vigiaan, bbaas'aa s'aastr aadi tee kii pustkaaN likhiaaN hn| aap nuuN mHdh prdees' srkaar nee kaamtaa prs'aad guruu, vis'vnaath atee bbooj purskaar naal atee hiNdii saahit sNmeeln pryaag nee s'aarsvt atee mHdh prdees' leekhk sNgh nee aks'r aadity pdvii naal snmaanit kiitaa hai| aap aneekaaN bbaas'aavaaN dee vidvaan leekhk hn| aap nee digNbr jain grNthaaN rtn krNdd vkaacaar (2005), smaadhii tNtr (2005), is'ttoopdees' (2007), prmaHp piaasuu (2006), yoogsaar (2006), aHtth paahurr (2006), dhiaans'tk (2007), dv sNgrhi (2008) aadi praaciin grNthaaN daa hiNdii anuvaad naal bbaartii saahit dee virsee nuuN amiir bnnaaiaa| bbgvaan mhaaviir dee 2600 saalaa jnm mhootsv dee smeeN 'tee mHdh prdees' srkaar nee aap nuuN bbgvaan mhaaviir dii vicaar dhaaraa atee jiivn 'tee iHk pustk likhnn lii aakhiaa, aap nee bbgvaan mhaaviir daa buniaadii ciNtn naaN dii pus'tk likhii jis daa pNjaabii anuvaad saanuuN krn daa subbaag praapt hooiaa hai| dhNnvaad: asiiN s'rii vinood driaapur iNcaarj jain vrldd dee vii dhNnvaadii haaN ki jihnaaN pNjaabii jain saahit nuuN apnnii vaib saaitt tee yoog sthaan ditaa hai jis raahiiN pNjaabii jain saahit aam lookaaN tHk phuNc skiaa hai| asiiN suniil dees' mnnii s'oolaapur dee shiyoog lii vii dhNnvaadii haaN| asiiN apnnee choottee viir s'rii muhNmd s'Hbiir (yuunairhaa kNpiuuttrj', maaleerkoottlaa) dee vii dhNnvaadii haaN jihnaaN apnnaa vis'ees' dhiaan atee shiyoog is prkaas'n viHc diHtaa hai| mitii 31/3/2010 s'ubb ciNtk rviNdr jain, purs'ootm jain, maaleerkoottlaa

Page #6
leekhk vHloo : vstuu / pdaarth hr jiiv ajiiv dii viraatttaa, sutNtrtaa aatm nirbbrtaa atee aneekaaNt subbaaa viHc mhaaviir daa dduuNgii attuHtt vis'vaas hai| vis'vaas unhaaN dee sNpuurn ciNtn daa saar hai, unhaaN dee ciNtn nuuN smjhnn atee usdee anusaar smjhkee us anusaar apnnee slook nuuN nirdhaart krn dee lii suukhm bbeedaaN upbbeedaaN dii ik s'uruuaatii boodhik yoogitaa bblaa hii hoovee pr bbeedk vis'ees'taavaaN atee tNd tNd khulaas'aa krn vaalee dhrm vicaar vttaaNdraa daa udaahrn hoonn dee baavjuud uprookt bbeed - upbbeed dii bbiirr unhaaN dee ciNtn naal nhiiN cldii| drasl vstuu dee subbaaa dee shii atee looktaaNtrik priipeekh viHc drirr ahisaas tooN s'uruu hooiiaa mhaaviir daa ciNtn maarg beehd suheelaa hai| uh caahuNdee hn ki asiiN shij kdmaaN naal cHliiee, puNn prtiik uh saaddee aNdr hooii khiHc paidaa krn dee hHk viHc nhiiN hn, unhaaN jiiv drv dee bbaav, bbaav prinaam daa s'ubb as'ubb hoonnaa nhiiN| us daa s'udh hoonnaa cNgaa hai, s'udh prinaamaaN 'tee hii mooks' nirbbr hai| bbgvaan mhaaviir dee jiivn 'tee aneekaaN pustkaaN bbaartii atee videes'ii bbaas'aa viHc prkaas't hoo cuHkiiaaN hn| sNn 2002 viHc vis'v pHdhr tee bbgvaan mhaaviir daa 2600 saalaa jnm mhootsv saal bbr ahiNsaa vree dee ruup viHc mnaaiaa giaa, is maukee tee bbaart srkaar atee raaj srkaaraaN nee apnnee apnnee ddhNg naal puuree saal aneekaaN trhaaN dee aayoojn kiitee| ihnaaN aayoojnaaN viHc bbgvaan mhaaviir dee jiivn uHpr saahit daa leekhn atee prkaas'n prmuHkh rihaa| is maukee tee mHdh prdees' srkaar nee vii raaj pHdhrii kmeettii daa gtthn muHkh mNtrii dii agvaaii heetth kiitaa| vicaar kiitaa giaa ki bbgvaan mhaaviir dii vicaardhaaraa atee sidhaaNtaaN tee ik sNkheep pustk tiaar krvaaii jaavee| is pustk daa leekhnn daa kNm meeree spurd kiitaa giaa| thoorree jihee smeeN viHc hii bbgvaan

Page #7
mhaaviir daa buniaadii ciNtn naaN dii pustk srkaar vHlooN prkaas't hooii| is pustk daa aneekaaN bbaartii bbaas'aavaaN atee videes'ii bbaas'aavaaN viHc anuvaad prkaas't hooiaa hai| | mainuuN khus'ii hai ki meerii is pustk daa pNjaabii anuvaad pNjaabii bbaas'aa dee philee jain leekhk bbraavaaN srii purs'ootm jain, srii rviNdr jain maaleerkoottlaa nee kiitaa hai| maiN ihnaaN doohaaN vidvaan leekhkaaN daa apnnee vHlooN dhNnvaad krdaa haaN| doohaaN vidvaanaaN dii hiNdii atee pNjaabii viHc 55 tooN j'iaadaa pustkaaN chHp cuHkiiaaN hn| doohaaN aneekaaN sNsthaavaaN dee sNsthaapk atee kii aNtraas'ttrii sNsthaavaaN dee naal sNbdhit hn| aas krdaa haaN ki pNjaabii paatthkaaN nuuN ih anuvaad psNd aaeegaa atee aas krdaa haaN ki bbvikh viHc vii inhaaN leekhk bbraavaaN daa shiyoog mainuuN isee prkaar mildaa rheegaa| 31/12/2009 jaikumaar jlj 30, iNdraa ngr, rtlaam

Page #8
uhnaaN sbbnaaN dee lii joo mhaaviir dii dris'ttii atee sooc nuuN smjhnnaa caahuNdee hn|

Page #9
bbgvaan mhaaviir daa buniaadii ciNtn mhaaviir daa jnm 599 ii: puu: 19 maarc din s'niivaar (mhiinaa ceet, caannn pHkh dii 13 taariikh) aHdhii raat nuuN bihaar viHc vais'aalii vikhee kuNdd graam viHc hooiaa| kuNddgraam giaat khHtriiaaN daa gnnraaj sii| mhaaviir dee pitaa raajaa sidhaarth us dee gnnprmuHkh atee maataa tris'laa jis nuuN priaakaarnii vii aakhiaa jaaNdaa sii| vais'aalii gnnraaj dee piHchvii vNs' dee raas'ttr prmuHkh ceettk dii, digNbr jain prNpraa anusaar puHtrii sii, jdki s'vaitaaNvr jain prNpraa dee anusaar uh bbainn sii| puHtr dee grbb viHc aaunn dee smeeN tooN hii raaj viHc dhn anaaj daa vaadhaa hoonn lHgaa is lii pitaa nee puHtr daa naaN rHkhiaa vrdhmaan| pheer bcpn tooN hii buHdhii dii nirmltaa atee aneekaaN bhaadrii vaalee kaarnaamiaaN dee kaarn vrdhmaan nuuN snmtii atee mhaaviir dee naaN praapt hooee| mhaaviir nuuN looktNtr atee gnntNtr dii sooc dee sNskaar apnnee maataa pitaa tooN viraast viHc milee sn| uh khud vii unhaaN dii trhaaN gnnraaj dee khuHlee atee khirree maahool viHc plee vHdhee| gnnraaj daa s'aas'k prmuHkh / gnnmuHkh jaaN raajaa akhvaauNdaa sii| ih pd us nuuN coonn raahiiN haasl huNdaa sii| ih nis'ct smeeN lii raaj krdaa sii| gnn prisdh daa sbbaaptii vii uh hii huNdaa sii atee prisdh dee nirnai anusaar raaj krdaa sii| prisdh viHc gnn puurtii daa niym sii, prstaav nuuN tiNn vaar prrhkee sunnaaiaa jaaNdaa sii, pheer us 'tee vicaar, bhis atee voottiNg dii looktaaNtrik prkriaa vicooN gujrdaa sii| voottiNg dee lii voottraaN nuuN lkrrii diiaaN choottiiaaN tkhtiiaaN jinhaaN nuuN s'laakaa aakhdee sn ditiiaaN jaaNdiiaaN sn| ginntii dee lii unhaaN nuuN iHktthaa krn daa kNm s'laakaa graahk daa sii| voott nuuN gupt rHkhiaa jaaNdaa sii| 1

Page #10
baitthkaaN asaiNblii haal viHc huNdiiaaN sn| kaarvaaii likhii atee surHkhiat rHkhii jaaNdii sii| maiNbraaN nuuN binai daa paalnn krnaa paiNdaa sii| phaaltuu gHl krn dii asNblii viHc mnaahii sii| kisee maiNbr vHlooN glt vivhaar krn tee us viruHdh niNdaa prstaav liaaunn daa niym vii sii| kii gnnraajaaN dee milnn naal ik sNgh bnndaa sii sNgh dee saaree maiNbraaN daa hHk tee drjaa braabr rhiNdaa sii| ajihee doo prmuHkh sNgh sn bHjii atee mHl| liHchvii, giaat, videeh aadi aHtth gnnraajaaN dee kaarn bHjii sNgh ik taaktvr siNgh sii, us dii raajdhaanii vais'aalii sii atee prroosii raaj us daa loohaa mNndee sn| mHdh jihaa s'ktiis'aalii raajtNtr vii us dee maiNbraaN naal doostii rHkhnn viHc apnnii khair smjhdaa sii| | is prkaar sbb dii aj'aadii, sbb dii braabrii, khud-mukhtaarii, vNs'vaad daa khaatmaa, boolnn dii aj'aadii, vicaar vttaaNdraa, phaislaa lainn dii prkriaa vic sHmucii paardrs'taa, binhaaN kisee dee dkhl, apnnee kheetr daa snmaan, braabrii dii bbaavnaa atee mnuHkhii vivhaar diiaaN saariiaaN cNgiaaiiaaN nuuN naa keevl gnnraaj dee siimt daairee vic sgooN bHjii sNgh dee vddee daairee vicooN vii huNdee veekhiaa sii| philee tiirthNkr, aadinaath ris'bbdeev tooN laikee tiirthNkr paars'vnaath dii attutt atee beehd viks't prNpraa tooN ilaavaa cNgiaaiiaaN dee ihnaaN yug dee priipeekh nee vii kudrtii toor tee mhaaviir nuuN prbbaavt kiitaa| mhaaviir dee nirvaan (527 ii. puu.) dee kii saal tk vii gnnraajaaN atee bHjii sNgh dii ih naa jitn yoog hooNd bnnii hooii sii| aapnnee pitaa biNbsaar daa, jis nuuN praaciin jain saahit vic raajaa s'reennik / biNbsaar / bbNvaar kihaa giaa hai daa ktl krkee 400 ii. puu. vic mHgdh dee siNghaasn nuuN hthiaan vaalaa ajaats'truu nee philaaN bgaavtaaN raahiiN bHjii siNgh nuuN kmjoor krn daa rstaa cunniaa| kmjoor hooiaa bHjii sNgh baaad

Page #11
viHc sidhii jNg raahiiN 10 saal tk ajaat s'truu naal jNg krdaa rihaa| mhaaviir dee jiivn vic kooii hrrbrrii nhiiN hai| uhnaaN naal jurriaaN ghttnaavaaN sidh krdiiaaN hn ki unhaaN daa jiivn bbHjdaa hooiaa nhiiN, tthhir kee soocdaa hooiaa, s'aaNt nirpkh atee ciijaaN nuuN binhaaN kisee pichlii maantaa dee smjhnn dee lii pees' huNdaa hai| grhinn krn dii bbaav utaavlaapn vii nhiiN atee piHchee rhi jaann dee boojh daa ps'caataap vii nhiiN| jiivn vic kooii naattk nhiiN kooii tmaas'aa nhiiN| ik maidaanii ndii dii trhaaN s'aaNt bhaau jihaa jiivn hai| is lii 30 saal dii umr viHc mhaaviir daa sNniaas lainnaa kisee hNjhuu bbrii jaaN phaurii ghttnaa daa ntiijaa nhiiN, sgooN ciNtn mn dii lNbii prkriaa daa sittaa rihaa hooveegaa| ih umr ajihii nhiiN huNdii ki kooii sNniaas dee raah 'tee cl pvee| mhaaviir nee taia kiitaa hooveegaa ki uh raajsii sukhaaN nuuN chHddkee sNniaas dee kNddiiaaN bbree raah tee cHlnngee| s'vaitaaNbr jain maantaa hai ki uh s'aadiis'udaa sn| jdki digNbr jain maantaa hai ki unhaaN dii s'aadii nhiiN hooii sii| jd uh 27 saal dee sn, s'vaitaaNbr jain prNpraa aakhdii hai ki unhaaN dee maataa pitaa dii maut hoo gii| hunn uh philaaN tooN j'iaadaa aaj'aad hoo gee| bbraa tooN saadhuu bnnn dii aagiaa mNgii| unhaaN (bbraa) daa sNkooc veekhiaa, taaN tthhir gee| digNbr jain prNpraa aakhdii hai maataa pitaa sbb dii shimtii lai kee uh ghr tooN baahr aaee| saaddee baaraaN saal tHk moon (khaamoos'ii) naal tHpsiaa krdee rhee| sirph ciNtn atee dhiaan dee raahiiN unhaaN nee sHc nuuN praapt kr liaa| 557 ii. puu. 31 maarc, soomvaar (vais'aakh s'ukl dsviiN) nuuN bihaar dee cuNbk piNdd dii rijuukulaa ndii dee kinaaree ik ttaalii dee drkht heetthaaN ih ghttnaa hooii| is tooN baaad unhaaN nuuN srvHg (sbb kujh jaannn vaalaa) kihaa jaann lHgaa| giaan tee ciNtn 3

Page #12
dee pairaaN tooN hii yaatraa krn dee kaarn, unhaaN dee vicaaraaN atee siHttiiaaN dii buniaad bhut tthoos ghirii atee sdaa rhinn vaalii hai| mhaaviir dii tHpsiiaa nee unhaaN saahmnnee, ih buniaadii sHc prgtt kiitaa ki pdaarth / vstuu / drv jaaN sHt mhaan hai| is lii uh caahee jiiv hoovee jaaN ajiiv us vstuu / dv dee naal ijHt naal pees' aaunnaa caahidaa hai| is anubbv dii asaadhaarntaa ik isee gl tooN smjhii jaa skdii hai ki is nuuN smjhnn dee lii vigiaan nuuN lgbbg 22 hj'aar saal daa smaaN lHgaa| 20viiN sdii viHc aainsttaain dee raahiiN is nuuN smjhnn lii raajnitii s'aastr nuuN 2 2 hj'aar saal tHk iNtjaar krnaa piaa| phraaNsisii kraaNtii dee smeeN hii sNsaar is nuuN smjh skiaa| pheer vii aainsttaain nee muul jrr pdaarthaaN dee hvaalee viHc atee phraaNsisii kraaNtii nee sirph mnuHkhii hvaaliiaa naal hii is nuuN smjhiiaa| mhaaviir nee sNpuurn jrr ceetn dee hvaalee naal, is nuuN apnnii aatmaa dee prkaas' naal veekhiaa| unhaaN maanv adhikaaraaN jaaN praanniiaaN dee adhikaaraaN dii hii nhiiN, sgooN saaree jrr - ceetn dee adhikaaraaN dii ciNtaa kiitii| aap nee coogirdaa - apnnee paannii, jNgl, jmiin aadi nuuN bcaaunn dii ciNtaa krdee sn, ajookii duniaaN nuuN ih jaann kee khus'ii bbriaa acNbaa hooveegaa ki mhaaviir inhaaN saariiaaN nuuN nirjiiv nhiiN, sgooN jiiv mNndee hn| unhaaN dii dris'ttii tooN sNsaar viHc praannii doo prkaar dee huNdee hn praiHs (hiln cln vaalee) atee sthaavr| s'Nkh, kiirrii, bbauraa atee ps'uu / mnuHkh silsileevaar doo, tiNn, caar, atee pNj iNdriiaaN vaalee praiHs jiiv hn| ih mukblaa kr skdee hn, khud aapnnii iHchaa naal cHl skdee hn, is dee uHltt joo mukaablaa nhiiN kr skdee, khud apnnii iHchaa naal nhiiN cHl skdee, jiveeN (prithvii, paannii, aHg, hvaa atee bnsptii) ih sthaavr jiiv hn| jain grNthaaN viHc inhaaN nuuN 4

Page #13
prithvii kaayaa, jl kaayaa, teej kaayaa, vaayuu kaayaa atee bnsptii kaayaa vaalee ik iNdrii jiiv kihaa giaa hai| sthaavr jiivaaN nuuN vii ks'tt deennaa, unhaaN daa gair j'ruurii khrc atee gair j'ruurii vrtooN krnaa mhaaviir dii dris'ttii viHc hiNsaaN hai| hoolii hoolii hunn saaddee vigiaank pryoog vii ih sviikaar krn lHgee hn ki inhaaN praanniiaaN dii sthitii sviikaar krn dee maamlee viHc mhaaviir dii dris'ttii glt nhiiN| mhaaviir dii srvHgtaa daa ih arth nhiiN hai ki unhaaN nuuN sNsaar diiaaN saariiaaN vstuuaaN atee prkriaavaaN daa giaan hooveegaa jaaN uh kaar, ttii.vii. aadi bnnaa skdee sn jaaN kooii ms'iin khraab hoo jaaee us nuuN tthiik kr skdee sn| unhaaN dii srvHgtaa daa arth hai ki uh sbb kuHjh jaann gee sn| jis nuuN jaannn tooN baaad kujh vii jaannnaa baakii nhiiN rhi jaaNdaa| is giaan dee raahiiN uh vstuuaaN dee aapsii vivhaar dee unhaaN maap dNddaa nuuN thi kr skee jinhaaN naal mnuHkhii hooNd dee vikaas' daa drvaajaa khulhdaa hai| isee giaan nuuN uh aneekaaNt, siaadvaad, ahiNsaa, aprigrhi aadi sHcaaiiaaN nuuN veekh skee atee isee naal mnuHkhii aacrn viHc shins'iiltaa atee duusree dii iHj't dii bbaavnaa paidaa kr skee| vstuu svruup dii jaannkaarii tooN baaad mhaaviir dee lii sirph giaan hii baakii rhi giaa| jee jrr nuuN siNjnaa hai us tooN baaad phuHl, phuHl, jaaN s'aakhaavaaN nuuN siNjnaa j'ruurii nhiiN rhi jaaNdaa| mhaaviir isee arth viHc srvHg hn unhaaN apnnee aap nuuN jaann liaa, apnnee aap nuuN jaann lainn vaalaa sbb nuuN jaann laiNdaa hai| mhaaviir nuuN keevl giaan hoo giaa hai, keevl giaan daa muul vis'aa aatmaa hii hai| acaariaa kudkuNd nee sps'tt kiitaa hai, "vivhaar tooN vii aakhiaa jaaNdaa hai ki keevlii bbgvaan sbb kujh jaanndee veekhdee hn, niscai naal taaN uh aatmaa nuuN hii jaanndee veekhdee hn" mhaaviir nee isee muul nuuN praapt 5

Page #14
kr liaa| uh dris'ttii bbrpuur hoo gee| dris'ttii bbrpuur mnuHkh sbb paasee veekh skdaa hai, mhaaviir dee lii sbb paasee veekhnnaa sNbbv hoo giaa| aadhunik yuHg viHc dris'ttii bbrpuurtaa dii kujh jhlk saanuuN mhaatmaa gaaNdhii viHc veekhnn nuuN mildii hai| uh saahit - smikhiaakaar nhiiN sn| pr jdooN vii kooii saahit vivaad unhaaN kool lijaaiaa giaa unhaaN shii phais'laa kiitaa saahit nuuN saahit dii dris'ttii naal hii veekhiaa| ddaakttr nhiiN sn, arth s'aastrii nhiiN sn pr unhaaN ckitsaa s'aastr viHc, arth s'aastr viHc saarthk atee moolik dkhl aNdaajii kiitii, daars'nik nhiiN sn pr giitaa dii unhaaN dii apnnii viaakhiaa hai| smaaj s'aastrii nhiiN sn pr istrii kliaann, hriijn sudhaar aadi dii unhaaN nee apnnii niHjii moolik yoojnaavaaN nuuN pees' kiitaa| siHkhiaa s'aastrii nhiiN sn pr maat bbaas'aa, siHkhiaa prnnaalii, lipii aadi baaree unhaaN dee vicaar siHkhiaa s'aastriiaaN lii cnnootii bnn gee| srvaaNg mhaaviir dii dris'ttii bbrpuurtaa is tooN j'iaadaa tHtv vaalii atee is tooN j'iaadaa dduuNgii sii| | vstu svrup dii mhaaviir dii dhaarnaa daa, unhaaN dee ceelee aacaariaavaaN nee suNdr viveecn kiitaa hai| us viveecn daa saar hai ki: * vstu dee aneek gunn hn, jiveeN ceetn vstu (jiiv | aatmaa) viHc giaan (pr - sNveedn / baahrlee pdaarthaaN nuuN jaannn dii s'ktii) drs'n (svai sNveedn / aatm ceetnaa) sukh aadi atee aceetn dee thit pudgl vstuu viHc ruup, rs, gNdh aadi| sNsaar viHc maajuud vstuaaN dee pHkhooN kaarn vstu dee anNt, aNt jaaN dhrm jaaN philuu hn uh bhumuHkhii / bhu aayaamii hai| jee ik viaktii pitaa dee pHkhooN puHtr hai taaN puHtr dee pHkhooN uh pitaa vii hai| jis nuuN asiiN pitaa aakh rhee haaN uh aapnnii bbainn dee pHkhooN bbaaii vii hai ki asiiN aakhaagee ki bbainn raahiiN yoog bbaaii s'bd daa sNboodhn tthiik nhiiN hai? viroodhii dris'ttiikoonn tooN vstuu

Page #15
viHc joo dhrm vikhaaii dee rhee hn, uh vstu viHc vii hn| jhgrraa vstu viHc nhiiN sgooN veekhnn vaaliiaaN dii dris'ttii daa hai| asiiN ih kiveeN aakh skdee haaN ki joo saanuuN vikhaaii diNdaa hai| uh hii shii hai? duusree dii dris'ttii daa tirskaar atee apnnii dris'ttii daa hNkaar vstuu svruup dii naa smjhii kaarn hii saaddee aNdr paidaa huNdaa hai| isee lii mhaaviir viroodhii vicaaraaN atee dris'ttiiaaN dee lii ik shins'iiltaa puurvk haas'iaa chHddnn atee aneekaaNt dris'ttii dii vkaalt krdee sn| ih bhutaat atee bbiNntaa nuuN kbuul kr lainn jihaa hai| is khooj nuuN inaaN adhaar bbuut mNniaa giaa ki baaad dee smeeN viHc mhaaviir dee sNpuurn ciNtn atee drs'n nuuN aneekaaNt vaad naaN dee naal jaanniaa giaa| vstu utpaad, viaaee, atee vooy vaalii hai, bbaav us viHc hr pl kuHjh vHdhdaa hai, hr pl kujh ghttdaa rhiNdaa hai| pheer vii kuHjh hai joo bnniaa rhiNdaa hai, nvaaN paannii aaunnaa atee puraanaa vhi kee aHgee nikl jaann naal ndii hr pl bdldii hai| pr bdlaau dee hr pl viHc, uh uHthee dii uHthee hii rhiNdii hai| gNgaa aHj vii gNgaa hii hai vstu dii vis'eestaa dee kaarn hii sNsaar apnnee aap viHc cldaa atee nirNtr hai| vstu gunn priaayii vaalii hai, gunn vstuu dii hooNd hai, us daa jaatii tHtv hai, sbb lii hai bdldaa nhiiN| tiNn kaal vaalaa hai, dhruv, niHt, attl rhiNdaa hai uh kisee hoor vstuu jaaN gunn viHc tbdiil vii nhiiN huNdaa joo bdldaa hai| bbaav utpaad viaayee dee nis'aanee tee rhiNdaa hai| uh vstuu dii priaayee (avsthaa) hai, priaayii vis'ees atee smeeN tee huNdii hai, bdldii hai, duHdh daa dhii hoo jaannaa priaayee daa bdlnnaa hai| sHc daa khaatmaa hoonnaa nhiiN| vstu sutNtr hai uh apnnee prinnaamii subbaav / apnnii priinmn s'iiltaa | apnnii subbaav privrtns'iiltaa dee kaarn philee priaayee chHdddii atee baaad vaalee priaayee hinn krdii

Page #16
rhiNdii hai khud j'ruur bdlii hai pr us dee apnnee adhikaar kheetr viHc kisee daa dkhl nhiiN hoo skdaa| vstu kisee dii vii mlkiiat nhiiN hai uh kisee dii maalkii viHc nhiiN hai| ih khinnaa kii ghoorraa raajee daa hai ih lookik (duniaavii) vivhaar hai, asl viHc taaN ghoorraa khud ghoorree daa hii hai, uh khud daa apnnaa hai, hiNdii bbaas'aa dii istrii kvitaa viHc smaajik vicaar dii j'miin tooN utthiaa ih buniaadii svaal ki maiN kis dii aurt haaN? atee is daa jvaab ki, "maiN kisee dii aurt nhiiN haaN maiN apnnii aurt haaN" (apnnee jaisaa jiivn svitaa siNgh mhaaviir dee ciNtn dee anukuul hai| vstuu caahee choottii hoovee jaaN vHddii jrr hoovee jaaN ceetn iNnii vis'aal hai ki asiiN us dii sNpuurntaa nuuN ikoo veelee veekh nhiiN skdee| aaiis vrg (brph dii jNmii cttaan) paannii dii staa jinhaaN vikhaaii diNdaa hai, us tooN kiitee j'iaadaa vHddaa huNdaa hai| us dii j'iaadaa hiHsaa staa dee heetthaaN rhiNdaa hai| dris' aakaar dee aadhaar tee us nuuN ttHkr maarn vaalaa jhaaj' us naal ttkraa kee ttoottee ttoottee hoo skdaa hai| ihoo haal saariiaaN vstuuaaN daa hai| ih aais vrg dii trhaaN daa hii hai| asiiN saariiaaN nee sunn rHkhiaa hai ki "mooee caaNm kii saaNsoo loohaa bbsm hooee jaaee? mhaaviir dii ciNtn dee hvaalee naal siaadvaad s'bd daa vii bhut pryoog huNdaa hai| pr siaadvaad vstuu daa svruup nhiiN hai, uh aneekaaNtvaad dii bbaas'aa daa prtiinidhii hai, vicaar dee kheetr viHc joo aneekaaNt hai, prgtt krn atee boolnn dee kheetr viHc uh hii siaadvaad hai| drasl vstuu nuuN asiiN jinhaaN vii veekhdee tee jaanndee haaN us daa vrnnn us tooN vii ghHtt krdee haaN| saaddii bbaas'aa saaddii dris'ttii dii tulnaa viHc hoor vii asmrth hai| uh vstu dii hooNd nuuN us dii sNpuurntaa viHc prgtt nhiiN krdii| us nuuN apuurn atee aythaarth, ruup viHc hii prgtt krdii hai, sthuu (khNbaa) s'bd dii uHtptii sthaa

Page #17
(khrraa hoonnaa) dhaatuu tooN hooii hai| bbaav joo khrraa hai uh sthuunaa hai, bhut philaaN niyuktiikaar yaask nee trk diHtaa sii ki jee khNbee nuuN khrraa hoonn kaarn sthunaa kihaa jaaNdaa hai, taaN us nuuN ttooee viHc dhsiaa hoonn kaarn drs'iaa (ttooee viHc dhs'iaa hooiaa) atee bHliiaaN nuuN sNbbaaln dee kaarn sHjnnii (bHliiaaN nuuN sNbbaalnn vaalaa) vii kihaa jaannaa caahidaa aNgeej'ii daa s'bd hoors (Horse) laittin dee Curro s'bd tooN uHtpnn hooiaa mNniaa jaaNdaa hai us daa arth hai doorrnaa| doorrn vaalaa hoonn dee kaarn hii us ghoorree nuuN hoor kihaa giaa hai| aadhunik yuHg dee s'bd arth vigiaanii mis'eel vryaal daa kthn hai ki jd hoors araam kr rihaa hoovee, j'khmii piaa hoovee, mr giaa hoovee, tHd vii asiiN ih jhuutth boolnn dee lii veebs haaN ki uh doorrdaa hai| paatNjlii nee bbaas'aa dii asmrthtaa nuuN biaan krdee hooee dHdhii (hii) s'bd daa udaahrnn diHtaa hai uh aakhdee hn dHdhii dee kii bbeed hn: mNdk (ghHtt jNmiaa hooiaa) utrk mlaaii vaalaa, niilk (naa jNmiaa hooiaa) aadi| sirph dhiiN aakhkee asiiN us dee nis'ct atee puurn ruup daa giaan kiHthee kr skdee haaN ? bbaas'aa dii asmrthtaa nuuN svikaar krnaa siaadvaad tHk phuNcnaa hai| siaat s'bd saaid dee arth vic nhiiN hai, siaat daa arth saaid hoovee taaN vstuu dee svruup - kthn viHc nis'cittaa nhiiN rhiNdii| saaid uh ajihaa hai saaid us trhaaN daa hai, ih taaN bglaaN jhaaknn dii trhaaN hii hai| sNskrit daa siaat s'bd dhvnii vikaas' dii prkriaa vicooN guj'rdaa hooiaa paalii, praakrit, bbaas'aavaaN viHc siyaa bnn giaa hai atee inhaaN bbaas'aavaaN viHc ih vstuu dee nis'ct bbeedaaN atee philuuaaN dee hvaalee naal pryoog hooiaa mildaa hai| ih vstuu nuuN gair eekaaNt vl sNkeet krdaa hai| kisee vstuu dee dhrm (pHkh) kthn dee

Page #18
smeeN siaat s'bd daa pryoog ih sucit krdaa hai ki ih dhrm nis'cai hii ajihaa hai| pr hoor pHkhaaN naal sNbNdht vstuu dee nis'ct ruup naal hoor dhrm vii hn| unhaaN dhrmaaN nuuN iHthee kihaa nhiiN jaa rihaa, kiuNki s'bd saaree dhrmaaN vHl sNkeet nhiiN kr skdee| siaat s'bd keevl is gHl daa suuck hai ki aakhnn tooN baaad vii bhut kujh binaa kihaa rhi giaa hai| vstuu dee hoor vii dhrm hn, atee hoor vii philuu hn, pr is smeeN lii saaddii dris'ttii ik khaas kaunn tee ttikee hoonn kaarn saanuuN uh vikhaaii nhiiN dee rhee atee jdooN uh vikhaaii nhiiN dee rhee taaN unhaaN nuuN prgtt kiveeN kiitaa jaa skdaa hai? pr is daa ih arth nhiiN ki uh moojuud nhiiN hn| is prkaar siaadvaad sNbbaavnaa, anis'cittaa, bbrm aadi daa tiik nhiiN, sgooN nis'ct atee sHc daa prtiik hai| mhaaviir dee siaavaad, ahiNsaa, aprigrhi aadi vii saariiaaN dhaarnaavaaN aneekaaNt dii niiNh 'tee hii khrrhiiaaN hn| vicaar vic aneekaaNt hai uh hii baannii viHc siaadvaad hai| vicaar viHc ahiNsaa hai atee smaaj dii vivsthaa viHc aprigrhi hai| mhaaviir aneekaaNt dee raahiiN hii mnuHkh atee smaaj dee lii ks'tt rhit, smaantaa vaalaa, s'aaNt atee ks'tt rhit jiivn tlaas'naa caahuNdee hn| uhnaaN dii ih ciNtaa atee piirr sirph mnukh dee lii hii nhiiN sgooN saaree jiiv atee ajiivaaN dee lii vii hai| ik ajihee yuHg viHc jis viHc mnuHkh mnuHkh dee vickaar vii smaantaa dii gl soocnaa sNbbv nhiiN sii| mhaaviir nee saaree pdaarthaaN nuuN smaan ruup naal viraatt atee sutNtr ghoos'it kiitaa| unhaaN nee apnnii ghoos'naa nuuN kaarj ruup diNdee hooee apnnee cHtuur vidhii (caar prkaar) sNgh viHc vii saaree vrgaaN atee nslaaN dee istrii purs'aaN nuuN smaantaa naal svikaar kiitaa| unhaaN aneek gunn, anNt dhrm, utpaad, viaayee, yuvHy vaalaa, aj'aad, aatm nirbbr atee vis'aal jurr, ceetn vstuuaaN 10

Page #19
dee naal saaddaa vrtaau kii hoovee ih mhaaviir dii buniaadii ciNtaa atee unhaaN dee phlsphee daa saar hai| mhaaviir nee sirph vstuu nuuN upaadaan atee nimit dii bbuumikaa dee kee is sluuk daa vrnnn kiitaa hai, uh aakhdee hn, vstu apnnee aap apnnee vikaas' jaaN vinaas' daa muul kaarn jaaN aadhaar smgrii jaaN upaadaan hai| upaadaan kaarn khud kaarj viHc bdldaa hai ghrraa bnnn viHc miHttii upaadaan hai| uh miHttii hii hai joo ghrree viHc bdldii hai| upaadaan svai duuv hai aNdrlaa rNg hai, khud dii taakt hai, ih vstu dii shi s'ktii hai, nmit prv hai, baahrlaa rNg hai, pr - sNjoog atee duusree dii taakt hai, nmit ghumaar dii trhaaN shikaarii kaarn hai, nmit dee binhaaN kNm nhiiN huNdaa pNtu iHklee us dee joor tooN vii kooii kNm nhiiN huNdaa| hr kNm vstuu khud apnnaa upaadaan hai| sbb nee apnnee pairaaN naal cHlnnaa hai, yaanii saaddaa mddgaar kiNnaa hii apnnaa choottaa jaaN vHddaa kiuN naa hoovee uh saaddee lii upaadaan nhiiN bnn skdaa, suutrkritaaNg (1/4/13) viHc mhaaviir nee kihaa hai suurj dee prgtt hoonn tee vii veekhnnaa taaN aHkh nuuN hii paiNdaa hai| | svaal paidaa huNdaa hai ki jeekr asiiN ik duusree dee lii upaadaan nhiiN bnn skdee taaN ki asiiN keevl muuk drs'k haaN ? jee ik vstuu daa duusrii vstuu naal kooii srookaar nhiiN hai taaN ih sbb taaN apnnii aHdd - aHdd khicrrii pkaaunnaa hooiaa| mhaaviir ki is aHdd khicrrii pkaaunn daa updees' diNdee hn? drasl mhaaviir dee ciNtn dii ih mnoo dis'aa nhiiN hai, uh saaddee vHkhree pn nuuN svikaar krdee hooee vii sNsaar dee pdaarthaaN naal saaddaa dduuNgaa ris'taa svikaar krdee hn| unhaaN daa aakhnnaa hai dusree lii asiiN upaadaan nhiiN bnn skdee, pr nmit bnn skdee haaN| bHcee nuuN prrhaaii daa maahool taaN dee skdee haaN, saaddii bbuumikaa apnnee lii upaadaan atee duusree dee lii nmit dii hai| 11

Page #20
mhaaviir raahiiN diHtaa giaa is suukhm jiivn suutr hii nhiiN sgooN jiNdgii jiunn daa moottaa vivhaar suutr vii hai| | duusree dee lii upaadaan bnnn dii koos'is ik prkaar dii hiNsaa hai| aHj saaddee ghraaN, adaariaa, dphtraaN viHc joo as'aaNtii tee vikhraau hai us daa sbb tooN vHddaa kaarn ih hiNsaa hii hai| khliil j'ibraan apnnii phitt kvitaa viHc jiveeN mhaaviir dii sooc nuuN prgtt krdee hooee aakhdee hn, bHcee saaddee viHcooN hn saaddee lii nhiiN hn, pr kiNnee maaN baap ajihaa soocdee hn? j'iaadaa taaN ih hii caahuNdee atee koos'is krdee hn ki unhaaN dee bHcee uh hii krn, uh hii bnnn joo uh unhaaN tooN krvaaunnaa atee bnnaaunaa caahuNdee hn| uh hmees'aa unhaaN dee dHs / bnnaaee rstee 'tee cHldee rhinn| | dusree dee lii upaadaan bnnn dii koos'is' naa krkee asiiN unhaaN tee ahisaan krdee haaN? ahisaan jaaN diaa daa prs'n nhiiN hai, ih taaN unhaaN nuuN dii joo praaptii hai, asiiN duusree dii hiNsaa nhiiN krdee taaN duusree tee ih saaddii diaa nhiiN hai, diaa bbaav jaaN kripaaltaa naal taaN mhaaviir dii yaatraa s'uruu hii nhiiN hooii, ih dusree daa hHk hai joo asiiN unhaaN dee adhikaar kheetr viHc prvees' naa kriiee ih saaddaa hHk hai ki asiiN apnnee adhikaar kheetr tee uh vii saaddee adhikaar kheetr viHc vees' naa krn ih aapsii saaNjh hai is viHc ahisaan kiveeN? | cNgaa asiiN duusree dee lii joo nmit bnndee haaN uh taaN unhaaN prtii saaddii diaa hai naa? drasl mhaaviir diaa pHkhooN saaddee tooN kujh caahuNdee hii nhiiN caahunngee vii kiuN? diaa vikhaaunn dii saaddii haisiat tee uh philaaN hii prs'n ciNn lgaa cukee hn| asiiN huNdee kaunn haaN viraatt sHtaa | vstu 'tee diaa vikhunn vaalee? jee asiiN kiirrii dee vikaas' viHc nmit haaN taaN ki ptaa kHl kiirrii saaddee vikaas' viHc nmit bnn jaavee| drasl ik duusree dii sooii hooii s'ktii nuuN jgaaunn viHc nmit 12

Page #21
bnnn dii prkritii v maatr dii hai| mhaaviir dee mt nuuN philii sdii ii. puu. dee acaariaa umaasvaamii / umaasvaatii nee pees' kiitaa hai, jiivaaN daa aapsii upkaar nmit hai, jaahr hai ik duusree diiaaN sNbbaavnaavaaN nuuN jgaaunnaa | saakaar krn viHc baahrlee sNjoog ruup kaarn dee ruup viHc sbb dii apnnii tai s'udaa bbumikaa hai| ih hii vicaar jiu atee jiunn deevoo jihee srl s'bdaaN viHc cHlkee sdiiaaN tHk saaddee look jiivn dee glee daa haar bnniaa hooiaa hai| hr yuHdh tooN baaad thHkii haarii mnuHkh jaatii apnnii haar viHc hii nhiiN apnnii jiHt viHc vii jkhmii deeh atee hHth viHc ttuHttiaa hooiaa phiaa lai kee isee dii s'rn viHc phuNcdii hai, kaas' ! asiiN pHkee ruup viHc smjh skdee ki sHc saaddee apnnee apnnee pHkh tooN j'iaadaa vHddaa huNdaa hai| mhaaviir sirph muktii dee hii nhiiN jiivn dee vii pairookaar hn| unhaaN daa ciNtn hr paannii dee jiivn nuuN bcaaunnaa caahuNdaa hai| | jee asiiN duusree dee lii nmit naa bnnee, taaN ih saaddii apnnii aHdhii bbuumikaa dee naal beeinsaaphii hooveegii| saaddii bbuumikaa apnnee lii upaadaan atee duusree dee lii nmit dii hai| is lii dusree dee lii asiiN nmit naa bnnkee apnnaa hii nuksaan krdee haaN, aHgee cHlkee kbiir nee vii kihaa hai ki khud dii dhulaaii lii, sphaaii lii, dhNdee viHc painnaa j'ruurii hai| asiiN nmit naa bnnee taaN duusree daa ki bigrreegaa ? khaas kujh nhiiN| asiiN nmit nhiiN bnnaaNgee taaN kooii hoor bnneegaa? uHntii diiaaN paurriiaaN crrhn dee lii sNklp bbriaa upaadaan sHtaa dee nmit nuuN, shaaik kaarnaaN nuuN yoog haaltaa nuuN us dii uHntii dee lii aHgee aaunnaa hii paiNdaa hai| mhaatmaa gaaNdhii kihaa krdee sn, bbaart nee aj'aad hoonnaa hai maiN nmit nhiiN bnnaagaa taaN kooii hoor bnneegaa| drasl aHj vii jd kisee kvitaa viHc kihaa jaaNdaa hai, hneeree viHc maacis, tlaasdaa hooiaa 13

Page #22
hHth / hneeree viHc huNdee hooee vii / hneeree viHc nhiiN huNdaa, taaN thi tooN uHpr utthdii hooii upaadaan sHtaa atee chupii hooii taakt atee apaar sNbbaavnaa tee hii asiiN apnnaa dduuNgaa vis'vaas prgtt krdee haaN| | duusree dee lii asiiN upaadaan dii bbuumikaa naa dee kee mhaaviir saanuuN hNkaar tooN bcaauNdee hn| pr duusree dee lii nmit dii bbuumikaa sNbbaal kee, uh saanuuN tuchtaa dee giaan tooN bcaa laiNdee hn| ik dris'ttii tooN asiiN kujh vii nhiiN haaN, pr dusrii dris'ttii tooN kujh haaN vii, ik dris'ttii tooN asiiN vHkh haaN, apnnee kmree tHk siimt haaN pr dusrii dris'ttii tooN asiiN hooraaN naal jurree hooee haaN| saaddee kmree dee drvaajee dusriiaaN dee kmree viHc vii khuldee hn| asiiN iklee vii haaN atee bbiirr dee naal vii, bbiirr vic rhiNdee hooee saaddii hooNd bnnii rhiNdii hai, us nuuN pchaanniaa vii jaa skdaa hai atee bbiirr dii vis'aaltaa vic vii saaddii yaatraa hoo rhii hai| saahiktaa vic rhiNdee hooee vii asiiN apnnii hooNd atee sHtaa bnnaa kee / bcaa kee rHkhnn dii ih adbbut kaariigrii hai| prNtuu kiitee naa kiitee ih mhaaviir dee gnntNtr sNskaar naal jurrii hooii nhiiN hai? nmit dii bbuumikaa vii ghHtt puujn yoog nhiiN huNdii, jain mhaa mNtr nskaar viHc pNj prmees'ttiiaaN dee viHc arhNtaaN | arihNtaaN nuuN siHdhaaN tooN philaaN nmskaar kiitaa giaa hai| shii hai ki siHdh saaree aHtth krmaaN (caar ghaatii, bbaav giaanaavrniiaa, drs'naavrniiaa, moohniiaaN atee aNtraaee, nauN diiaaN krm vrgnaavaaN arthaat krm pudgl joo aatmaa dee giaan, drs'n, ruup dee muul subbaav nuuN ddhHkdee | rookdee (prdaa krdee) hn| us nuuN keevl giaan tHk nhiiN phuNcn diNdee, caar aghaatii krm bbaav veedniaa, aayuu, naam atee gootr naamk uh krm vrgnaavaaN bbaav krm pudgl joo jiiv nuuN sukh, duHkh, gtii, bbaav umr dhaarn mnuHkh aadi priyaaee atee uHcaa niivaaN kul praapt krn 14

Page #23
lii jiNmeevaar huNdee hn) daa khaatmaa krkee bbaav mooks' atee v mooks' praapt kr cuHkee hn| uh hunn deeh rhit ruup viHc mooks' viHc hn atee sNsaar dee lii sirph adiHkh preernaa atee aprtkh aadrs' dii haisiat viHc hii nmit hn, is dee ultt arihNtaaN dee caar ghaatii krmaaN daa khaatmaa hoo cuHkaa hai unhaaN daa bbaav mooks' hoo giaa hai| prNtuu ajee uh sNsaar viHc hii vicrdee hn unhaaN dee caar krm bbaav aghaatii krmaaN daa khaatmaa hoonn tee duuv mooks' (asl muktii milnnaa taih hai| pr ajee unhaaN daa pd sidhaaN tooN ghHtt hai| pr uh praanniiaaN dii aatmaa daa veerraa paar krn dee lii prtkh nmit hn atee sNsaar vic sriir naal ghuNmdee hooee apnnii bbuumikaa tthiik tthiik nibbaa rhee hn is lii sNsaar dee hiHt tooN j'iaadaa kriaavaan, prbbaavii atee prtHkh nmit dii bbuumikaa naal jurree hooee arihNtaaN nuuN unhaaN (sidhaaN) dii ghHtt pdvii dee baavjuud sidhaaN tooN philaaN nmskaar daa vidhaan krkee nmskaar mNtr nee saaddee look jiivn nuuN ik shii atee arth bbrpuur is'aaraa diHtaa hai| apnnee lii upaadaan atee duusree dee lii nmit dii is doohrii bbumikaa dee tthiik paalnn dee lii philii j'ruurt taaN ihoo hai ki saanuuN doohrii bbuumikaa daa tthiik giaan hoovee| is giaan tHk asiiN tHd hii phuNc skdee haaN jd saanuuN pdaarth jaaN vstuu dii vis'aaltaa, us dii sutNtrtaaN, us dee aNtn dhrm hoonn aadi daa tthiik giaan atee teej' anubbutii hoo cuHkii hoovee| ih tHtv daa giaan atee us dii s'ktiis'aalii s'rdhaa hai, s'aastrii pribbaas'aa viHc is nuuN smiak giaan atee smiak drs'n kihaa giaa hai| mhaaviir kitaabii aadmii nhiiN hn, uh iklee tHtv giaan nuuN muktii dee lii kaaphii nhiiN mNndee| unhaaN nee ciNtn dhiaan atee saadhnaa raahiiN sHc nuuN praapt kiitaa sii, kitaabaaN dee raahiiN nhiiN| isee lii unhaaN daa giaan j'ruurii jiivn naal jurriaa hooiaa hai| uh mNndee 15

Page #24
hn ki jee giaan smiak (shii) hai taaN uh jiivn viHc uHtreegaa hii, jiveeN paannii aapnnii ddhlaan vHl aapnnee aap jaaNdaa hai| smiak giaanii nuuN kisee tooN kuHjh puchnnaa nhiiN paiNdaa| uh khud prmaann bnn jaaNdaa hai| nirml aatmaa khud prmaann huNdii hai, is lii mhaaviir daa dhrm upaask daa dhrm hai, pichlHguu daa nhiiN, smiak giaanii sHc nuuN jaanndaa hai, uh is nuuN paidaa nhiiN krdaa| asiiN agiaanii look us nuuN paidaa krdee haaN, aakhnnaa caahidaa hai, us nuuN paidaa krn dii koos'is krdee haaN (kiuNki paidaa taaN bblaa us nuuN asiiN ki kraaNgee atee baaad viHc us dee pHkh vic bhis krdee haaN| isee lii sbb aapnnee aapnnee akhootii sHc nuuN lii phirdee hn, ik duusree nuuN bhis lii llkaardee rhiNdee hn) smiak giaaniiaaN viHc kooii bhis daa muHdaa nhiiN rhiNdaa, uHthee sHc ik huNdaa hai| mhaaviir dee sHcee bbgt s'riimd raaj cNdr nee, jinhaaN dii sNgt atee sNprk mhaatmaaN gaaNdhii nuuN praapt hooii sii atee apnnee sooc atee sNskaaraaN daa tee jinhaaN daa vrnnn mhaatmaa gaaNdhii nee apnnii aatm kthaa sHc dee pryoog viHc svikaar kiitaa hai, nee tthiik aakhiaa hai, "kroorr giaaniiaaN daa ik hii viklp (nis'aanaa) huNdaa hai, jdki ik agiaanii dee kroorraaN viklp huNdee hn| | ikHlaa giaan mkhoottaa hai, taaN ikHlaa aacrn vii mkhoottaa hai, atee mkhoottaa hmees'aaN duHkh daa kaarn bnndaa hai, mnuHkh daa sbb tooN vHddaa duHkh ih hai ki uh hr vkt ik mkhoottee viHc rhiNdaa hai| joo uh hai nhiiN, uh veekhnnaa caahuNdaa hai| us nuuN hr vkt tnaav rhiNdaa hai ki kiitee apnnee aslii ceehraa viHc naa diHkh jaaee| smiak drs'n, smiak giaan atee smiak criHtr tooN ilaavaa mkhoottiiaaN tooN chuttkaaraa nhiiN paaiaa jaa skdaa| acaariaa umaa svaamii nee drs'n giaan atee criHtr nuuN ik naal hii ik vis'ees'n smiak dee adhiin atee maarg nuuN ik vcn rHkhdee hooee unhaaN nuuN mooks' daa maarg 16

Page #25
kihaa hai| unhaaN daa ih kthn hai ki smiak drs'n, smiak giaan atee smiak criHtr tiNnaa daa sumeel hii mooks' maarg hai| saaddii dris'ttii tooN ih tiNnaaN nuuN bbeed rhit bnnaa kee rHkhdii hai| isee nuuN hii rtn tuy (tiNn rtn) kihaa giaa hai| ttuuttii / vNddii s'khsiiat dii sNpuurntaa atee ikaagrtaa dii dis'aa isee bbeed rhit avsthaa tooN mildii hai| mooks' maarg tee vHdhn vaalee dee lii smiak drs'n philii j'ruurt hai, drs'n aNdrlaa vis'aa hai giaan baahr daa| jis nuuN aNdrlaa giaan hooveegaa, usee nuuN baahr daa | baahr dee pdaarthaaN daa shii giaan hooveegaa| smiak giaan saanuuN unhaaN tHtvaaN dii jaannkaarii diNdaa hai, jinhaaN dee prtii saaddee aNdr philaaN hii dduuNghii atee shii s'rdhaa jnm lai cukdii hai| s'rdhaa jaaN drs'n tooN kisee ciij / tHtv nuuN jaannn dii prvirtii paidaa huNdii hai| is lii uHpr vrnnn tHtvaarth dee viHc smiak drs'n daa vrnnn smiak giaan tooN philaaN kiitaa giaa hai, smiak drs'n paaspoortt hai, smiak giaan vij'aa| paaspoortt tooN baaad hii vij'aa mildaa hai| mhaaviir daa sNpuurn ciNtn smiak eekaaNt ruup viHc aatmaa 'tee ttikiaa hooiaa hai| aatmaa atee deeh tooN us dii bbintaa tee ghiraaii atee attuHtt s'rdhaa hii smiak drs'n hai| adiHkh hoonn tee vii ih sNveedns'iil viaHktii mnuHkh dee lii prtHkh anubbv viHc aauNdaa hai| is lii rtn tr naal sNpn huNdee hooee, viaktii dee lii deeh dii kooii aukaat nhiiN hai| atee jis dee lii deeh dii kooii aukaat nhiiN rhi gii us dee kool deeh diiaaN sNtaanaaN - hiNsaa, kroodh, loobb, mooh, prigrhi coorii aadi bblaa kiveeN ttik skdiiaaN hn? mhaaviir deeh nuuN mhHtv nhiiN diNdee| uh tlvaar daa muHl krdee hn, miaan nuuN ik paasee piaa rhinn diNdee hn| 17

Page #26
jain s'aastraaN nee smiak drs'n, smiak giaan, smiak criHtr dee uprookt prm arth daa vivhaar pHkhooN vii vis'aal atee vidvaantaa naal viveecn kiitaa hai| aneek bbeedaaN upbbeedaaN, aNgaaN, upaaNgaa, aacrn, vidhii vidhaan aadi viHc vNddee ih viveecn gupt atee sthuul lg skdee hn pr kii vaar suukhm atee prtkh dee lii ih rstaa ki sthuul atee gupt tooN hii nhiiN hoo kee jaaNdaa? mnuHkhii sHtaa tee mhaaviir daa attuHtt vis'vaas hai, isee lii smiak drs'n, smiak giaan atee smiak criHtr naal bbrpuur mnuHkh nuuN mhaaviir kooii hdaait nhiiN deennaa caahuNdee| unhaaN dii dris'ttii tooN uh khud unhaaN dee braabr hai| suHcaa looktNtr sbb tooN heetthlii paurrii tee khrree apnnee maiNbr mnuHkh nuuN sbb tooN uHprlii poorrii tHk phuNcn dii choott diNdaa hai| mhaaviir dee viraatt looktNtr vaalee ciNtn vaalee viHc ih choott jiiv maatr dee lii hai| kooii vii praannii mhaaviir bnn skdaa hai| mhaaviir kismt tee bbroosaa rHkhnn vaalee nhiiN hn, uh aatmaa tooN baahr kisee rHbii hooNd viHc vii vis'vaas nhiiN rHkhdee| uh ih taaN mNndee hn ki vstuu apnnee prinnaamii (bdlaau dee subbaav vaalaa) anusaar apnnee aap bdldii hai| pr is prkriaa viHc uh duusree dii nmit dii bbuumikaa nuuN atee vstuu dee khud dii koos'is nuuN kriaa hiin nhiiN mNndee| apnnaa upaadaan khud hoonn dee kaarn vstuu dii lgaam khud us dee hHth viHc hai| bNdhn atee mooks' khud us dee apnnee aNdr hai| uhnaaN viHcooN kisee nuuN vii mil skdaa hai, krm phl huNdaa hai, pr jee aatmaa jaagrt hai taaN uh binhaaN phl diHtee hii jhrr jaanngee| mhaaviir nee ahiNsaa, aprigrhi aadi jain dhaarnaavaaN nuuN drs'n (philoosphii) dii prbbaavit kr deenn vaalii jmiin tee j'iaadaa s'ktii naal khrrhaa kiitaa| uh sirph ih aakhkee cuHp nhiiN huNdee ki saanuuN rhim 18

Page #27
krnaa caahidaa hai? uh ih vii smjhaauNdee hn ki rhim kiuN krnaa caahidaa hai? kaarn atee j'ruurt dHsee binhaaN uh aHgee nhiiN vHdhdee, uh caahuNdee hn ki rhim vii giaan tooN paidaa hoovee| agiaan tooN paidaa hooiaa rhim bNdhn muktii viHc shaaik nhiiN huNdaa| (dsveeNkaalik suutr 4/10) viHc unhaaN daa kthn hai philaaN giaan pheer rhim giaan praaptii tooN baaad atee 527 ii. puu. 13 aktuubr buHdhvaar (kHtk kris'naa amaavs') nuuN paavaapur viHc brhm mhuurt viHc apnnaa nirvaan hoonn tHk jain dhrm dee 24veeN tiirthNkr mhaaviir 29 saal 3 mhiinee 24 din lgaataar ghuNmdee rhee atee lookaaN dii muktii dee lii kaarn bnndee rhee| apnnee aap nuuN jiHt lainn, apnnee raag dvees' tee raaii rtii jiHt haasl kr lainn dee kaarn apnnee tooN philee tiirthNkraaN dii trhaaN unhaaN nuuN jin, uhnaaN dee aakhee updees' nuuN jin baannii atee apnnii s'rdhaa rHkhnn atee apnnee aacrn daa vis'aa bnnaaun vaalee nuuN, bbaavee uh kisee vrg / vrnn / jaat daa hoovee jain aakhiaa giaa| jis vHddee ilaakee viHc unhaaN j'iaadaa dhrm prcaar kiitaa| us diiaaN hHdaaN bbaaveeN bdliiaaN / iHktthiiaaN hooiiaaN hoonn pr us daa muul naam aHj vii bihaar hai| unhaaN dii dhrm sbbaa smoosrn akhvaauNdii sii, us viHc saaree dhrm, vicaar, umr dee mnuHkhaaN nuuN hii nhiiN ps'uu, pNchiiaaN nuuN vii jaann dii khulh atee muktii daa braabr maukaa sii| uh khud khHtrii sn unhaaN dee muHkh gndhr (ceelee) iNdr bbuutii gootm braahmnn sn| unhaaN nee prsiHdhii praapt aam lookaaN viHc prclt sNskrit nuuN nhiiN, aam aadmii dii bbaas'aa praakrit nuuN apnnaaiaa| praakrit nveeN yuHg dii bbaas'aa j'ruur sii, pr sNskrit, paalii jihiiaaN philiiaaN bbaas'aavaaN tooN hii vikst hooii sii| isee lii unhaaN nuuN boolnn vaalee vii us nuuN cNgii trhaaN smjh skdee sn| mhaaviir dii maatr bbaas'aa maagdhii praakrit sii, pr apnnee updees'aaN dee lii unhaaN ardh maagdhii praakrit nuuN 19

Page #28
cunniaa| isee ardh maagdhii praakrit tooN ajookii puurvii hiNdii jaaN aHvdhii, vgheelii atee chHtiisgrrh dii puraannii bbaas'aa dee naal hii purv viHc maagdhii praakrit (vrtmaan bihaarii, bNgaalii, asaamii atee urriiaa dii puraannii bbaas'aa) atee pHchm viHc s'oorsainnii paakit aHj kl dii (pHchmii hiNdii, yaanii khrrii boolii, brj, buNdeelii, knaujii, vaaNgru, hriaannvii, phaarrii, ddoogrii atee pNjaabii dii puraannii bbaas'aa boolnn vaalee vii unhaaN nuuN smjh skdee sn| is prkaar bbaas'aa dee maamlee viHc vii mhaaviir apnnii lookvaadii sooc dee kaarn bhut vHddee bbuugool viHc mnuHkhaaN naal sNvaad paidaa kr skee| unhaaN dii bbaas'aa nuuN ann aHkhrii, srv bbaas'aa subbaav vaalii, diHvydhHvnii, aadi aakhkee jain aagmaa nee us nuuN hinn krn vHl is'aaraa kiitaa hai| | vstuu svruup dii shii smjh dee kaarn mhaaviir dii dris'ttii atee ciNtn viHc 'hii' dii hii drirrtaa nhiiN 'bbii` vii smaaiaa hooiaa hai| uh caahuNdee hn ki duusree dee lii haas'iaa chHdd diHtaa jaavee| duusree dee lii haas'iaa chHddnnaa bujdilii nhiiN sgooN uHcee drj'ee dii bhaadrii hai| dees' dii raakhii dee lii smiak giaan naal dus'mn daa ktl vii hiNsaa nhiiN| hiNsaa taaN hai jd uh aals atee hNkaar dee vHs' hookee kisee dee suHkh jaaN praannaaN daa khaatmaa kiitaa jaavee| umaa svaamii nee mhaaviir dee mHt nuuN tHtvaarth suutr 7/13 viHc spHs'tt krdee hooee aakhiaa hai, "jiivaaN daa mrnaa vii usee smeeN huNdaa hai, jd uh annghilii jaaN prmaad naal kiitaa jaaNdaa hai| mhaaviir raag nuuN hiNsaa daa paidaa krn vaalaa mNndee hn| raag caahee s'riir prtii hoovee jaaN bbuumii, sHtaa, sNptii daa raag hiNsaa vHl lai jaaNdaa hai| ajihee saaree raag dee kaarn hiNsk hooee paakistaan 1947 viHc ks'miir tee kbaailii hmlaa kiitaa, sriingr nuuN khtraa vdhn lHgaa taaN mhaaraajaa hrii siNgh nee raaj daa bbaart viHc milaaunn daa phaislaa kiitaa| hunn apnnee dees' nuuN bcaaunn dee lii bbaartii phooj nuuN

Page #29
binaaN kisee deerii tooN srhd tee bbeejnn dii j'ruurt sii| ddr sii ki kiitee gaaNdhii jii phooj bbeejnn daa viroodh naa krn, pr mhaatmaa gaaNdhii nuuN mhaaviir dii dris'ttii dii ik dm shii pkrr sii, unhaaN saariiaaN sNkaavaaN nuuN nirmuul siHdh krdee hooee bbaartii phoojaaN nuuN lai jaann vaalee hvaaii j'haajaaN nuuN s'aaNtii daa duut aakhiaa| jiivn nuuN bnnaakee rHkhnn dee lii thoorrii bhutii hiNsaa taaN hooveegii hii| cHlnn phirn, nhaaunn dhoon, uHtthn baitthnn, khaannaa bnnaaun jihee kNmaaN viHc joo hiNsaa huNdii hai, maahviir us nuuN aarNbbii hiNsaa khiNdee hn| nookrii, kheetii, dhNdaa aadi raahiiN gujaaree lii joo hiNsaa huNdii hai, uh udyoogii hiHsaa hai| aapnnii ij't, sNptii atee dees' dii rHkhiaa krn viHc, aaNtk atee hmlee dee viruHdh uHtth khrree hoonn vaalii hiNsaa viroodhii hiNsaa hai| aHj dii duniaa viHc ih aaee din dii j'ruurt bnndii jaa rhii hai| jNg thoopnnaa, phirkaaprstii daa j'hir phailaaunnaa, s'ikaar krnaa, dhaarmik kriaavaaN viHc blii crraaunnaa, duusriaaN nuuN gulaam krnaa, praaii jmiin tee kbj'aa aadi viHc joo hiNsaa huNdii hai, uh sNklpii hiNsaa hai| aarNbbii, udyoogii atee prtiiroodhii hiNsaavaaN hn taaN hiNsaa hii, pr inhaaN tooN puurii trhaaN bcnaa sNbbv nhiiN| ajihee viHc inhaaN viHc saaddii dris'ttii ghHtt hiNsaa dii rhinnii caahiidii hai| ih hiNsaavaaN saaddii mj'buurii hoonn, saaddee raag aadi dii saaddee hNkaar dii upj nhiiN| sNklpii hiNsaa naa jiivn dee lii j'ruurii hai naa dees' atee privaar dee lii| apnnee raag atee hNkaar dee sNtookh dee lii hii asiiN sNklpii hiNsaa krdee haaN| ih aatmaa daa ptn krdii hai atee paap hai| mhaaviir is nuuN ktthoortaa naal rookdee hn| hiNsaa caahee kisee vii prkaar dii hoovee| us sHtaa dii atee paap krtaa daa nirdhaarn us viHc lHgee viaktii dii bbaavnaa atee sbb tooN ghHtt, j'ruurt dii hHd, dee aadhaar tee huNdaa hai| bbootik ruup viHc hiNsaa 21

Page #30
caahee naa hoovee pr jee mHn viHc us daa bbaav aa giaa hai taaN us daa vii krm bNdhn huNdaa hai, paap lHgdaa hai, ih bbaav hiNsaa hai, aacaariaa amrit cNdr nee jain aagm (purs'aarth sidhii sm upaaee, s'look 140) daa saar ruup phrmaaiaa hai ki aatmaa viHc raag, dvees', mooh aadi dii utptii, hiNsaa atee utptii naa hoonnaa ahiNsaa hai| bbaav hiNsaa philaaN saaddee aNdr hii paidaa huNdii hai, isee lii duusree dii hiNsaa krn tooN philaaN asiiN khud apnnii hiNsaa, khud apnnii aatmaa daa nuksaan kr cukdee haaN| jis bbaaNddee viHc aHg jldii hooveegii uhii taaN philaaN j'iaadaa tpeegaa| bbootik ruup viHc ghHttnn vaalii hiNsaa duv hiNsaa hai| jee uh bbaav hiNsaa dee binaaN hoovee taaN iHk durghttnaa hai| pheer vii us daa kujh naa kujh prbbaav krtaa dii aatmaa tee paiNdaa hii hai| iHthee bbaav atee v dooheeN hii hiNsaavaaN hoonn uHthee j'iaadaa brree paap daa bNdhn hoonnaa subbaavk hii hai| aarNbbii, udyoogii atee viroodhii hiNsaa jee sbb tooN ghHtt atee j'ruurt dii lHchmnn reekhaa nuuN paar krkee gair j'ruurii kheetr viHc prvees' kr jaann taaN uh vii paap naal joorrdii hai| gair j'rurii dii khiHc asaanii naal khtm nhiiN huNdii| trk diHtaa jaaNdaa hai ki prihi tHd hii prihi hai jd us naal saaddii muHrchaa (lgaau) hoovee| pr prihi saanuuN muHrchaa / maansik joorr | librrn atee laalsaa tooN bciaa hii nhiiN jaaNdaa| isee lii taaN mhaaviir nee us nuuN raaii rtii tHk chHdd diHtaa sii pheer muurchaa naa hoovee tHd bbaav hiNsaa dee paap ddhoohn tooN asiiN bblaa hii bHc jaaiiee, pr sbb tooN ghHtt dii hHd daa ulNghnn krkee drv hiNsaa dee paap nuuN taaN ddhoovaaNgee / mhaaviir dee lii ahiNsaa sbb tooN vHddaa jiivn muHl hai| uh ahiNsaa nuuN dhrm dii aHkh tooN nhiiN sgooN dhrm nuuN ahiNsaa dii aHkh naal veekhdee hn| joo vstuu viroodh atee mukaablaa krn viHc smrth nhiiN hai, usee hiNsaa nuuN udees' bnnaauNdee smeeN saaddaa hirdaa ks'aaee (vikrtiiaaN) dii 22

Page #31
pkrr viHc aam taur tee ghHtt rhiNdaa hai| isee lii ajihii hiNsaa viHc ghHtt paap lHgdaa hai| is tooN uHltt tthiik viroodh atee mukaablaa krn viHc yoog vstu asaanii naal saaddee kaabuu viHc nhiiN aauNdii| saanuuN j'iaadaa hmlaavr hookee pees' hoonnaa paiNdaa hai| siHttee vjooN asiiN kroodh, maan, maaiaa, loobb jihee ks'aaee dii pkrr viHc phuNc jaaNdee haaN atee vdheeree ktthoor krm bNdhn dee s'ikaar huNdee haaN, phl, phuHl, toorrn jaaN dHrkht ukhaarrn dii tulnaa tooN ps'uu jaaN mnuHkh daa ktl j'iaadaa paap sNsaar viHc phailee saarii hooNd nuuN mhaaviir nee chee vaaN viHc vNddiaa hai - jiiv (aatmaa), puHgl, dhrm, adhrm, akaas' atee kaal| jiiv duuv aNnt hai, puHgl us tooN j'iaadaa aNnt hai, dhrm, adhrm atee akaas' v ik ik hn| kaal v asNkhiaat hai| aatmaa ceetn hai, isee lii mhaaviir us nuuN jiiv aakhdee hn| hoor saaree v aceetn hn, pudgl muurt (s'kl) vaalaa hai, hoor saaree drv amurt s'kl rhit hn| ruup, rs gNdh, atee sprs' tooN rhit hn| unhaaN nuuN iNdriiaaN dee raahiiN nhiiN jaann skdee| jiiv atee puHgl kiaas'iil hn, baakii caaree drv kriaa nhiiN krdee| dhrm, adhrm akaas' atee kaal silsileevaar gtii, sthitii avgaahn jaaN avkaas' (sthaan deennaa) atee priinnmn jaaN ruupaaNtrn naal jurree hn| jain grNthaaN (aam) viHc ih aHj dee apnnee prclt arthaaN viHc istmaal nhiiN huNdee, ruup / vrn rs gNdh atee sprs' vaalaa joo kujh vikhaaii diNdaa hai uh sbb pudgl hai| jain grNthaaN dii dris'ttii s'bd nuuN pudgl daa gunn nhiiN priiaaee prkaar / bbeed | aNs' / avsthaa) mNndii hai| deeh vii pudgl hai, ceetn aatmaa tooN us daa sNjoog ttuHttdee hii, us daa aceetnpunaa atee puHgl ruup turNt sps'tt hoo jaaNdaa hai is lii mhaaviir nee jiiv 23

Page #32
(aatmaa) nuuN deeh tooN bbiNn atee vHkh mNn dee drirr vis'vaas nuuN smiak drs'n dii ik khaas j'ruurt mNniaa hai| ceetn hoonn dee kaarn jiiv drv nuuN hii sukh dukh huNdaa hai duusree dvaaN viHc naa taaN grhinns'iil buHdhii hai atee naa hii unhaaN nuuN sukh duHkh daa ahisaas huNdaa hai| ihii kaarn hai ki mhaaviir dii ciNtn atee viaakhiaa daa keeNdr biNduu jiiv jaaN aatmaa hii hai| hoor dvaaN dii crcaa unhaaN nee aksr jiiv tooN bbiNntaa naal vrnnn krn dee lii kiitii hai| aatmaa krm tooN hii punrjnm, svrg, nrk, mnuHkh jnm, ps'uu jnm aadi praapt krdii hai| pr krm jaal viHc phsnaa naa phsnaa, phs jaann tooN baaad us nuuN kHtt kee baahr niklnnaa aatmaa dee aapnnee hHth viHc hai| isee lii krmaaN dii gtii kinhii hii niaarii hoovee, mhint dee saahmnnee us dii nhiiN cHldii| aatmaa khud apnnaa phaislaa krn vaalaa hai| us tooN ilaavaa us tee baahr dii s'ktii kaabuu krn vaalii nhiiN hai| sris'ttii dee kisee akhootii phaislaa krn vaalee atee us dii kripaa - akripaa jaaN jnm atee jaat nphaa nuksaan viHc vii mhaaviir daa vis'vaas nhiiN hai| pheer vii inhaaN taaN hai ki jd tHk aatmaa krm dee jaal viHc hai tHd tHk usdaa jaal us daa phaislaa krn vaalaa hai| aacaariaa yoogiNduu (cheeviiN sdii) nee aHpbbrNs' bbaas'aa tee apnnee ms'huur grNth prmaatm prkaas' doohaa 66 viHc kihaa hai aatmaa taaN laacaar hai, uh khud kiitee aauNdii jaaNdii nhiiN, tiNn lookaaN viHc us nuuN lai kee jaann vaalaa krm hii hai| krm dee bNdhn daa kheel smjhaaunn dee lii mhaaviir nee aatmaa nuuN doo s'riiraaN naal ghiriaa mNniaa hai| 1. sthuul sriir: maaN dee peett tooN praapt huNdaa hai, ih jiNdgii daa saathii hai| maut huNdee hii is nuuN jlhaa kee / dphnaa kee ns'tt kr diHtaa jaaNdaa hai| mnuHkh atee triyNc yaanii ps'uu pNchii aadi diiaaN 24 -

Page #33
juunaaN viHc ih naam audaarik atee deevtaa atee nrk juunaaN viHc ih ik jiivn dii privrtns'iiltaa dii taakt daa kaarn vaikriaa s'riir hai| 2. adikh suukhm sriir: jnm jnmaaNtraaN dee krmaaN dee jmaaN khrc daa siHttaa hai| caar gtiiaaN, 84 lHkh juunaaN viHc aatmaa is nuuN ddhooNdii hai| ih hii us daa asl jeelkhaanaa hai, ih kaarn sriir hai, saaddee mn, vcn atee sriir dee aacrn tooN yaanii saaddee krmaaN tooN kriaavaan hoo kee pudgl diiaaN bbiNn bbiNn vrgnaavaaN (sNsaar viHc phailee aNnt prmaannu kNn) hr rooj lgaataar saaddii aatmaa khiHcii jaaNdii hai| unhaaN daa aaunnaa saaddee krmaaN tooN huNdaa hai| unhaaN nuuN aatmaa vHl lai kee jaann viHc krmaaN dii hii ik maatr atee sNpuurn bbuumikaa huNdii hai| is lii unhaaN nuuN vii krm jaaN krmaaN nuuN aakhnn dii prNpraa hai| bbaas'aa isee trhaaN naauN krdii hai| ptii dii bbainn ks'tt deenn tee ik siimt atee aNs' maatr bbuumikaa nibbaauNdii hooeegii pr saaddii bbaas'aa us nNd (aanNd naa deenn vaalii) aakhii jaa rhii hai| pudgl diiaaN bbiNn vrgnaavaaN saaddee ks'aaee (maan, maaiaa, kroodh, mooh aadi) daa nmit | shiyoog paa kee aatmaa nuuN ddhHk laiNdiiaaN hn| jiveeN kriim lHgee chiree tee dhuurr atee dhuuee dii thi jNm jaaNdii hai jaaN giilii geeNd uHtee miHttii jNm jaaNdii hai (tvaarth sutr 8/2) | vrgnaavaaN | krm annuu daa aatmaa vHl khiciaa jaannaa krm daa aas'rv atee aatmaa dee naal us daa dhuNd viHc paannii dii trhaaN ghul mil jaannaa us daa bNdh hai| bNdh dii puuNjii ruup ih kaarn sriir hai| uprookt dooveeN sriir hii jrr hn, jdki aatmaa ceetn hai| aapnnii muktii atee nirmltaa dee lii aatmaa nuuN kaarn sriir tooN 25

Page #34
muktii paaunnii j'ruurii hai| smaaN aaunn tee krm pHkdee hn, ih uhnaaN daa pHknnaa jaaN udee jaaN phl hai| ih phl dee kee ns'tt hoo jaaNdee hn ih phoorree dii trhaaN pHk kee phutt jaaNdaa hai| phutt giaa taaN aaraam hoo giaa, joo krm tHpsiaa raahiiN jhaarree gee, uhnaaN daa khaatmaa hoo giaa| unhaaN tooN vii chuHttii mil gii pr joo krm ups'm hoo kee, dHbkee ceetnaaN viHc claa giaa, uh pheer sir uHtthaa skdaa hai| us dii dHbii vaas'naa triptii dii mNg kr skdii hai atee mnuHkh nuuN aaNtNk (ddr) viHc rHkh skdii hai| krm dee phl nuuN asiiN jis trhaaN bboogdee haaN jis maansiktaa viHc us nuuN grhinn krdee haaN us tooN nveeN krmaaN daa aaunnaa huNdaa hai atee uh saaddee sNcit krm naal jurr jaaNdaa hai| krm daa bboog, bboog daa krm - ih buraa cHkr jd tHk cHldaa rhiNdaa hai| jd tHk asiiN ajihee sNtuln biNduu nuuN praapt nhiiN kr laiNdee, jiHthee nvaaN krm bNdh ruHk jaavee atee puraannaa sNcit, puraannaa krm tHpsiaa jaaN ichaavaaN dee niroodh raahiiN ns'tt hoo jaavee| ih silsileevaar krm daa sNbr atee nirjraa hai| kroodh, maan, loobb, maaiaa aadi dii pkrr tooN bcn daa shij subbaaa aatmaa uHpr krm bNdhn dii pkrr nuuN ddhiHlaa krdaa hai| pr jee is dii kooii gHtth, is daa kooii suceet bbaav saaddee aNdr paidaa hoonn lHgdaa hai taaN us naal krm daa nvaaN aas'rv / aagmn huNdaa hai| mooks' dii caah vii taaN mooks' maarg dii ik rukaavtt hii hai| hNkaar naa hoonnaa cNgii gHl hai pr ajihee lookaaN dii ghaatt nhiiN jinhaaN nuuN is gHl daa hNkaar hai ki unhaaN nuuN kisee gHl daa hNkaar nhiiN| is lii puNn dii iHchaa nuuN vii muuNh lgaaunn daa smrthn mhaaviir nhiiN krdee| puNn dii iHchaa krnaa vii sNsaar dii iHchaa krnaa hai| puNn cNgii gtii daa kaarn hai pr muHktii daa nhiiN| muHktii dee lii taaN puNn tooN vii muHktii paaunn dii iHchaa tooN vii uHpr uHtthnnaa huNdaa hai| 26

Page #35
puNn soonee dii trhaaN hii hai, pr hai taaN jNjiir, us jNjiir nuuN gl lgaaunn naal uh bNneegii| viiraagtaa, raag, atee dvees' tiNnee hii aatmaa viHc paidaa huNdee hn| pr raag atee dvees' duusree tee nirbbr krdee hn| us nuuN aatmaa dee aNdr dee pHkhooN baahr dii j'iaadaa j'ruurt nhiiN rhiNdii| us dii jrr kiitee baahr nhiiN huNdii| giaan, drs'n, ciNtn, s'rdhaa, suHkh aadi gunnaaN daa bbNddaar aatmaa viiraagtaa tooN hii apnnii cmk praapt krdaa hai| jiveeN s'iis'ee nuuN dhuurr tooN saaph kr diHtaa jaaNdaa hai| ih aatmaa daa, vstu daa apnnee subbaav viHc murrnaa hai| mhaaviir aakhdee hn vstuu daa subbaaa hii us daa dhrm hai, uNjh taaN jiNnee mnuHkh hn uHnee hii dhrm hn ajihaa mNn skdee haaN (hiNd svraaj mhaatmaa gaaNdhii) jihee kthnaa viHc sdii baaad vii mhaaviir dii sooc dii siimt guuNj sunnaaii diNdii hai| vstu daa apnnee subbaaa viHc vaaps aaunnaa nij ghr vaaps aaunnaa hai| jis dee lii trrp huNdii hai, ih beeghr atee beegaaneepn dee bbttkaavee tooN chuttkaaraa paaunnaa hai| mHdh kaaliin hiNdii jain kvii doolt raam aakhdee hn, "hm too kbbii naa niHj ghr aaee, pr ghr phirt bhut din biitee naam aneek dhraaee" kaarn sriir tooN mukt hoo kee aapnnee subbaaa viHc, apnnee nirmltaa viHc vaaps hooii aatmaa dii taakt uHpr mhaaviir daa attuHtt vis'vaas aHj vii saaddee dees' dee ciNtn diiaaN nsaaN viHc vhi rihaa hai, jl dii aatmaa dii tulnaa kisee vii saadhn naal nhiiN kiitii jaa skdii | jmiin tee / jmiin dee uHpr atee jmiin dee heetth | ih sbb tooN s'ktiis'aalii saadhn hai| ddaa: ee. pii. jee. abdul klaam dii kvitaa dee aNs'| | aatmaa dii s'ktii daa ahisaas atee deeh tooN us dii bbiNntaa daa giaan asaanii naal nhiiN huNdaa, is dee lii jiiv (aatmaa) ajiiv (pudgl, as'rv, bNdh, paap, puNn, sNbr, nirjraa, mooks' jihee 27

Page #36
tHtvaaN nuuN hirdee viHc dhaarn krnaa atee deev (arihNt siHdh) s'aastr, guruu (acaariaa, upaadhiaa, saadhuu) daa nmit praapt krnaa paiNdaa hai| deeh 'tee ttiHkii dris'ttii aHgee dii yaatraa kiveeN kreegii? deeh taaN ik jnm dee lii mildii hai jdki aatmaa nuuN aam taur tee asNkh jnmaaN dee uHtaar crraau viHcooN guj'rnaa paiNdaa hai| khud mhaaviir dii aatmaa vii aneekaaN jnmaaN dee daur viHcooN guj'r kee mhaaviir bnnii sii| mhaaviir daa vis'vaas aneek aatmvaad viHc hai, aatmaa anNt atee sutNtr hn, uh kisee daa vii aNs' nhiiN hn| aatmaa kiirrii dii hoovee jaaN haathii dii, braabr huNdii hai| jis trhaaN prkaas' kmree dee hisaab naal iktthaa jaaN phaildaa hai usee trhaaN aatmaa sriir dee aakaar viHc smaaii rhiNdii hai| is lii aatmaa viHc phrk aakaar daa hoo skdaa hai| prmaannuu tHtv) daa nhiiN, aatmaa daa puHgl (sriir) naal sNjoog hoonnaa jiivn hai, pr ih hii sNjoog aatmaa daa krm bNdh jaarii rHkhnn daa sbuut vii hai| krm bNdh viHc mukt hooii aatmaa jnm mrn tooN mukt hoo jaaNdii hai| ih aanNd, s'ktii atee ceetnaa daa crm vikaas' huNdii hai sriir rhit ruup viHc rhiNdii hai kisee dee viHc nhiiN mildii ih hii aatmaa daa mooks' hai, ihoo nirvaan hai| visee, kee vaalee kaarn sriir tooN muktii daa udees' dii atee aatmaa dee vikaas nuuN jain s'aastraaN nee 14 gunn sthaan (ih aNtm gunn sthaan vii us dee vikaas dee kdm hn atee philee tiNn avikst kaal dee hn) doo gupt giaan iNdriiaaN atee mn dii shaaitaa tooN uHtpn mtii atee s'rut) atee tiNn prtHkh giaan (giaan subbaaa vaalii aatmaa viHc siHdhee uHtpn aHvdhii, mn priaaee atee keevl) dii praaptii atee s'aavk dee hvaalee viHc giaaraaN prtiimaavaaN dee raahiiN smjhaaiaa hai| aakhrii bbeed atee upbbeed atee ginntii dee raahiiN taaN smjhaaiaa jaaveegaa? pr udees' dii praaptii vHl vHdhdii hooii aatmaa, 28

Page #37
inhaaN miil dee pHthraaN nuuN ginnn viHc nhiiN uljhdii| ih ik ajihii yaatraa hai jis daa udees' haasl hoonn tee philaaN pichee murrn daa khtraa hmees'aa hii rhiNdaa hai| asiiN us mukaam tooN piHchee phuNc skdee haaN is tooN kisee jnm dii yaatraa tooN niklee sii| mhaaviir dee piHchlee jnmaaN nuuN puraannkaaraa nee brree visthaar naal atee klpnaas'iiltaa naal pees' kiitaa hai| unhaaN viHc aksr ghttnaavaaN rhit jiivn dii tulnaa viHc unhaa dee pichlee jnm hn vii beehd ghHttnaatmk jain vidvaanaaN nee caar annuuyoogaaN raahiiN criHtr atee puraannaaN nuuN prthmaanuuyoog viHc diHtaa hai| mhaaviir dee piHchlee jnmaaN dee vrnnn ih is'aaraa krdee hn ki saadhnaa atee viitraagtaa kisee vii aatmaa nuuN mhaaviir bnnaa skdii hai, ki kisee piHchlee jnm viHc s'eer dee ruup viHc jnm lainn vaalii aatmaa vii, mhaaviir puNnee nuuN praapt kr skdii hai atee mHnukh maatr dee kliaann daa kaarn bnndii hooii jnm mrn dee cHkr tooN mukt vii hoo skdii hai, ki krm bNdh dee ghoor hneeree viHc vii prkaas' daa vj'uud bnniaa rhiNdaa hai atee us nuuN sirph tlaas'naa huNdaa hai| krm bNdhn dii pkrr tooN mukt hoonn dee lii sHmiak drs'n, giaan, criHtr, puurv upaadaan atee nmit dii bbuumikaa nuuN mhaaviir dii viitraagtaa dii raah aukhii j'ruur hai pr iHk vaar pairaaN dii pkrr viHc aa jaavee taaN us dii asaanii daa kooii jvaab nhiiN| mhaaviir daa ciNtn hr pHkhooN ik sNpuurn rcnaa hai| jis viHc bhut vigiaank ddhNg naal ik tooN baaad ik iHtt rHkhii gii hai| asiiN kiitee vii ik iHtt nuuN vHkh nhiiN kr skdee| mhaaviir dee updees'aaN nuuN unhaaN dii smuucii trk s'ailii viHc veekhnaa caahidaa hai| kisee iHk vaak jaaN updees' nuuN lai kee us nuuN hii sbb kuHjh mn lainnaa us dee puuree pHkh nuuN naa veekhnnaa mhaaviir dee naal insaaph krnaa nhiiN hai| drasl svruup dii shii pchaan tooN uHtpn hoonn vaalaa mhaaviir daa I 29

Page #38
mul bhupHkhii aneekaaNt ciNtn saaddii eekaaNt atee eekaaNt koonnaatmk dris'ttii viHc bblaa kis trhaaN aaveegaa ? | hr yuHg ik lpeettee hooee atee tHtkaal ruup viHc akhautii suvidhaa atee laabb vaalee jiivn nuuN viks't kr laiNdaa hai| shij atee nirml jiivn dee pHkhooN ih j'ruurt huNdii hai| khoottaa siHkaa cNgee siHkee nuuN cHlnn tooN httaauNdaa hii hai| mhaaviir saanuuN puraatn pNthii, jrrtaa (muurkhtaa) atee bbairriiaaN rsmaaN tooN bcaaunnaa caahuNdee hn| is lii kisee khaas prNpraa dee prbbaav rhinn dee yug viHc vii nhiiN hr yug viHc uh j'ruurii hai, atee jiveeN jiveeN vigiaank dris'ttii daa vikaas huNdaa jaaveegaa| asiiN us dii j'ruurt nuuN jldii smjh skaaNgee| mhaaviir hr kism dee bbeed bbaav, khaalii vikhaavaa atee krm kaaNdd daa viroodh krdee hn| unhaaN dii koos'is' hai ki mnuHkh j'ruurii atee gairj'ruurii viHc phrk krnaa siHkhee| pr aHj dii duniaa gairj'ruurii dee jaal viHc phsii hooii hai| kdee j'ruurt khooj dii maaN mNnii jaaNdii sii, aHj sthitii ultt hai| khooj philaaN huNdii hai pheer prcaar atee vigiaan tNtr dee raahiiN bj'aarvaad, us dii j'ruurt nuuN paidaa krdaa hai| bHcee nuuN yoog vikaas dee lii maaN dee duHdh dii prvaah naa krdee hooee bootl dee duHdh daa kaail kr deenn vaalaa kmaal is prkriaa dee thit hooiaa sii| vHdhiiaaN hooiaaN ichaavaaN, s'NkaavaaN atee j'ruurtaaN saanuuN cain nhiiN lainn diNdiiaaN| ij't maan dee svaal atee mukaablee nee saanuuN sbb paasee tooN pkrr liaa hai| asiiN rNg, jaat, vrg, imeej mneejmaiNtt atee nveeN saaNmtvaad dii pkrr viHc haaN| suHvidhaa viHc suHkh tlaas' rhee haaN| apnnee aap nuuN khaa rhee haaN| ik duusree dee prtii stikaar dii gHl taaN dur rhii ik duusree nuuN shinn krn lii vii tiaar nhiiN haaN| saaddii dilcspii jinbaannii (mhaaviir baannii) tooN j'iaadaa nij baannii viHc hai| saanuuN apnnee ciHtraaN daa prkaas'n, apnnii muurt dii sthaapnaa 30

Page #39
caahidii hai| privaar jaaN ghiree miHtr jaaN mhaaviir dii prtimaa dee naal saaddaa jee lgaau vii ciHtr hai taaN asiiN philaa aapnnee ciHtr nuuN veekhnn dii laalsaa krdee haaN| bbaagvaad, phuHlaaN dee haar, svaagtii drvaajee, crn choohnaa, bbviHkh dHsnaa, aas'irvaad, gulaamii atee vikhaavee daa nvaaN krm kaaNdd, duniaaN tee apnnaa sikNjaa kHs' rihaa hai| jhuutth tee phreeb saaddii kis'mt bnn gee hn| hiNsaa sirph bdlee hooee ruupaaN viHc hii nhiiN adiHkh ruupaaN viHc vii hr jghaa mildii hai| prcaar dee saadhnaaN, atee sNcaar atee mnoorNjn dee hoor saadhnaaN dee viHckaar vHdhdaa vpaariikrn bhut binhaaN dHsee saanuuN hmlaavr, sNveednhiin, ddrpook atee smaaj viroodhii bnnaa rhii hai| jeehrree hHthaaN viHc nmit dii bbuumikaa hai uh ajihaa maahool bnnaaun viHc sphl hoo rhee hn, ki aam aadmii khud nuuN upaadaan s'ktii tooN rhit anubbv krn lHgaa hai| apnnee akhootii kbjee nuuN kaaim krn viHc lHgee look duusriiaaN viHc apnnee khud dee upaadaan hoonn daa aatm vis'vaas hii nhiiN paidaa hoonn deennaa caahuNdee 'maiN haaN naa !' dee ghoorree tee svaar unhaaN dii koos'is' rhiNdii hai ki dusree look apnnee aap nuuN nirbbr atee apaahj smjhnn dee aadii hoo jaann atee mhaaviir nee is biij mNtr daa kdii dhiaan naa liaaunn ki hr mnuHkh / hr pdaarth khud apnnii kismt daa bnnaaun vaalaa hai| duusree vHl nmit dee prtii dhNnvaad nuuN ik phaaltuu ciij mNniaa jaann lHgaa hai| jiHthee sNsaar dee saaree arihNtaaN sidhaaN, acaariaavaaN, upaadhiaavaaN (siHkhiakaaN) atee saadhuuaaN dee prtii prnnaam krn vaalii dhNnvaad vaalii iHchaa nuuN sir tee dhaarn krkee mhaaN mNtr bnn gii atee kroodh irkhaa mithiaa ddHttee rhinn nuuN nhiiN sgooN dhNnvaad rhit nuuN vii mnuHkhii gunnaaN daa vinaas'k mNniaa giaa hai, (sthaaNnNgsuutr 4/4) ihoo uHtr viHc aHj kl hus'iaarii ih hai ki jis poorrii daa nmit (kaarn) paa kee uHpr phuNcoo sbb tooN 31

Page #40
philaaN us nuuN hii giraaunn dii koos'is kroo| nmit daa naauN tHk naa lvoo nhiiN taaN tuhaaddee sphl hoonn daa kuHjh sihraa usee nuuN mil jaaveegaa| | mnuHkh tee jmiin bcaakee rHkhnn lii s'aaNt sNjm atee sthaaii mukaablaa, mhaaviir nuuN jiivn viHc utaar kee hii kiitaa jaa skdaa hai| aHj jd mhaaviir dii 2600 saalaa jnm jaintii mnaaii jaa rhii hai ki unhaaN dee vicaaraaN atee aacrn vHl vaaps prtn daa prnn kraaNgee ? hunn vii deer nhiiN hooii hai glt dis'aa vHl doo hjaar miil tHk clee aaunn vaalee dee baaad vii shii dis'aa pkrrn dee lii, saanuuN phir hjaar, doo hjaar miil nhiiN cHlnnaa hai, sirph plttnaa hai| jiveeN hii asiiN plttee ki asiiN shii dis'aa vHl hoovaaNgee| hjaar saal viHc hneeree kmree nuuN prkaas't krn lii hjaar saal nhiiN caahidaa| sirph sviHc aan krnaa hai kmraa prkaas' naal bbr jaaveegaa| isee lii krm daa bNdhn kiNnaaN hii ktthin hoovee, musibtaaN atee rukaavttaaN kiniiaaN hii aaunn, bbgvaan mhaaviir dee maarg tee cHlnn vaalee dii, unhaaN dii trhaaN mukt hoonn dii koos'is lgaataar kiitii jaannii caahiidii hai| dis'aavaaN booliaaN hn | s'bd tNg hoo jaaNdee hn | kihrrii hvaa cHldii hai | sbb luttee jaaNdee hn | khulii is htheelii tee | ik rtn hoor / roos'nii paidaa krn daa | ik ytn hoor / hunnee ik ytn hoor| * * * * * * * * 1. leekhk dee apnnee ik giit tooN bbgvaan mhaaviir dee jnm, giaan praaptii atee nirvaan diiaaN taarikhaaN atee din phiucr puaaiNtt hooj khaas nviiN diHlii dii shaaitaa naal| 32