________________
ਮੁਲ ਬਹੁਪੱਖੀ ਅਨੇਕਾਂਤ ਚਿੰਤਨ ਸਾਡੀ ਏਕਾਂਤ ਅਤੇ ਏਕਾਂਤ ਕੋਣਾਤਮਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਭਲਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਵੇਗਾ ? | ਹਰ ਯੁੱਗ ਇਕ ਲਪੇਟੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਤੱਤਕਾਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਖੌਤੀ ਸੁਵਿਧਾ ਅਤੇ ਲਾਭ ਵਾਲੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਵਿਕਸ਼ਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਹਿਜ ਅਤੇ ਨਿਰਮਲ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖੋਟਾ ਸਿੱਕਾ ਚੰਗੇ ਸਿੱਕੇ ਨੂੰ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਹਟਾਉਂਦਾ ਹੀ ਹੈ। ਮਹਾਵੀਰ ਸਾਨੂੰ ਪੁਰਾਤਨ ਪੰਥੀ, ਜੜਤਾ (ਮੂਰਖਤਾ) ਅਤੇ ਭੈੜੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਰਹਿਣ ਦੇ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਰ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਸਮਝ ਸਕਾਂਗੇ।
ਮਹਾਵੀਰ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਭੇਦ ਭਾਵ, ਖਾਲੀ ਵਿਖਾਵਾ ਅਤੇ ਕਰਮ ਕਾਂਡ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰਜ਼ਰੂਰੀ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖੇ। ਪਰ ਅੱਜ ਦੀ ਦੁਨਿਆ ਗੈਰਜ਼ਰੂਰੀ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕਦੇ ਜ਼ਰੂਰਤ ਖੋਜ ਦੀ ਮਾਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਸਥਿਤੀ ਉਲਟ ਹੈ। ਖੋਜ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਫੇਰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਤੰਤਰ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦ, ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਯੋਗ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਈ ਮਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਬੋਤਲ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦਾ ਕਾਇਲ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਕਮਾਲ ਇਸ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵੱਧੀਆਂ ਹੋਇਆਂ ਇਛਾਵਾਂ, ਸ਼ੰਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਲੈਣ ਦਿੰਦੀਆਂ। ਇਜ਼ਤ ਮਾਨ ਦੇ ਸਵਾਲ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਭ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਪਕੜ ਲਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਰੰਗ, ਜਾਤ, ਵਰਗ, ਇਮੇਜ ਮਨੇਜਮੈਂਟ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਸਾਂਮਤਵਾਦ ਦੀ ਪਕੜ ਵਿੱਚ ਹਾਂ। ਸੁੱਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਸੁੱਖ ਤਲਾਸ਼ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਦੁਰ ਰਹੀ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਜਿਨਬਾਣੀ (ਮਹਾਵੀਰ ਬਾਣੀ) ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਜ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਅਪਣੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਅਪਣੀ ਮੂਰਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ
30
