Book Title: Jain Satyaprakash 1936 07 SrNo 13
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/521513/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jena tatvajJAna, sAhitya, kaLA ane itihAsanA | viSaya carcAtuM zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinuM mAsika mukhapatra. zrI jaina satya prakAza varSa 2 aMka 1 1992 ACHARYA SRIRAILASSAGARSURI GYANMANDIR SHREE RAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA koba, Gandhinagar - 382 007. Ph. : (079) 23276252, 2327620 Fax : (079) 23276240 ta trI zAha cImanalAla gokaLadAsa For Private And Personal use only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1. prabhu-pUjA, guru-sevA 2. zrI lalitanAthastotrama : 3. digabarAnI utpatti : www.kobatirth.org zrI jaina satya prakAza ( masi patra ) viSa ya--da za na AcArya mahArAja zrI vijayapadmasUrijI AcArya mahArAja zrI sAgarAna dasUrijI AcArya mahArAja zrI vijayalAvaNyasUrijI / munirAja zrI vidyAvijayajI 4. samIkSAgramAviSkaraNa : 5. hIravihArastavaH 6. digaMbara zAstra kaise baneM : cha, caMdrAvatI : citra-paricaya : 21 : 8. sarasvatI-pUjA ane jaine zrIyuta sArAbhAI maNilAla navAba zrIyuta pre. hIrAlAla rasikalAla kApaDIyA 9. zrutadevatAne aMge : 10. purAtana itihAsa ane sthApatya :-- (1) prAcIna lekhasa'graha : (sAta lekhA) munirAja zrI jayaMtavijayajI 11. sa'pAdakIya vaktavya : munirAja zrI darzanavijayajI munirAja zrI nyAyavijayajI 12. zrI staMbhana pArzvanAtha : 13. mUrtinI prAcInatAnA purAvA : zrIyuta ratilAla bhIkhAbhAi 14. samAcAra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lavAjama-- sthAnika 1-8-0, bahAragAmanuM 2-0-0 AcArya mahArAja zrI vijayapadmasUrijI For Private And Personal Use Only : 33 * 36 : 40 : 43 : 44nI sAme : 1 : 2 : 8 : : : 11 : 15 : :1 : 24 : 26 :30 chuTaka nakala - 6-3-0 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrI jaina satya prakAza caMdrAvatInA avazeSomAMnI banne tarapha ekaja sarakhI jinamUrtivALI ekaja pratimAnAM traNa citro. banne mUrtinA vacalA, khabhA pAsenA bhAganuM citra. jUo 'citra-paricaya " pR. 24 For Private And Personal use only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 547 mUrtinI eka bAju mUrtinI bIjI bAju For Private And Personal use only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Namo tthu NaM bhagavao mahAvIrassa siri rAyanayaramajjhe saMmIliya savvasAhusaMmaiyaM / pattaM mAsiyameyaM bhavvANaM maggayaM visayaM // 1 // che ka thI jaina satya prakAza na aNNANaggahadosgatthamaiNA kuvaMti je dhammie, akkheve khalu tesimAgamagayaM dAuM visidvRttNr|| souM tiththayarAgamatthavisae ce bhe'hilAsA tayA, vAijjA ppavaraM pasiddhajaiNaM saccappayAsaM muyA // 2 // pustaka 2 vikrama saMvata 1992 : vIra saMvata 242 zrAvaNazukalA paMcamI guruvAra aMka 1 : sana 1931 julAI 23 na prabhu-pUjA, guru-sevA prabhu-pUjAthI cittanI prasannatA, cittanI prasannatAthI (mananI) ekAgratA ane ekAgratAthI paramapadanI prApti thAya che. tethI prabhunuM pUjana karavuM ucita che. -zrI umAsvAtivAcaka he prabha! gurujana ane svadharmIonI sevAthI jIvane zuM lAbha thAya? gurujana ane svadharmIonI sevAthI jIva sAcA vinayane prApta kare che, ane vinayathI samyaktvanAM rodhaka kAraNe nAza karIne naraka, pazu, manuSya ane deva saMbaMdhInI durgatine rekI de che. ane jagatamAM bahumAna kIti pAmate te aneka guNone dIpAvI, sevA-bhaktinA apUrva sAdhana vaDe, manuSya ane devagatine pAme che, tathA mekSa ane sadgatinA mArgane vizuddha - zrIuttarAdhyayanasUtra For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DECEBHBHEELEBRIEBHECHERBERE BHBERRBA tAraMgatIrthAdhIza zrI ajitanAtha-stotram kartA--AcArya mahArAja zrIvijayapadmamUrijI EEEEEEEEEEEEEEEEEEEJRILEERIEETERELETEJEERIER LEEEEEEEE HHHHH // AryAvRttam // vaMdittuM varatitthaM payapomma pujjaNemimarINaM // siriajiyaNAhathuttaM raemi avabhAvaNuccheyaM // 1 // // zArdUlavikIDitavRttam // jhANA jassa visiTThasukkhanilayaM pAvaMti bhabvA nraa| sabbhavvattavivAgaheuNamaNaM pUyA mhaannNdyaa|| sabbhAvubhavakAraNaM ya saraNaM cittatthirattANuyaM / taM vaMde jiyasatturAyataNayaM tAraMgatitthesaraM // 2 // dikkhA cha taveNa jeNa gahiyA saalvsvrukaavsshe| nahAdasadosa miTTakamalAsaMdANakappamaM // loyAloyaparUvagaM NiyaguNArAme rayaM siddhiyaM / taM vaMde jiyasatturAyataNayaM tAraMgatitthesaraM // 3 // deviMdAmaravaMtarAimahiyaM saddhammavIyaMvuyaM / kAruNNaMbuhipujjapAyakamalaM tiNNaM bhavA tArayaM / / saMsAraddhiNigajjaNaddiyanarANaM siddhaNijjAmayaM / taM vaMde jiyasatturAyataNayaM tAraMgatitthesaraM // 4 // micchattAyalavajjakaMtavayaNaM vissaMbue mRriyaM / divvANaMtaguNohasaMgaigayaM sohaggalacchImayaM // jogakSemavihANadakarakamauDaM sAhAviyANaMdayaM / taM vaMde jiyasatturAyataNayaM tAraMgatitthesaraM // 5 // bhAvullAsaNivaMdhaNaM jiyaritraM jhANaMtarIe khnne| saMpattAmalakevalaM kucalayappollAsabhANuppahaM // For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1992 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI ajitanAtha-tetram teluka ssiyavaMda NijjavayaNaM NicyaM visAlAsayaM / taM vaMde jiyasattarAyaNayaM tAraMgatitthesaraM // 6 // sammekkhaNage pahANaNasaNeNaM mAsieNaM muyA / kAussaggavarAsa muNisahasseNaM sie pakkhae || jo cittasya paMcamI paramajjhANeNa siddhiM gao / taM vaMde jiyasa turAyaNayaM tAraMgatitthesaraM // 7 // deho jassa suvaNNavaraNasariso vANI visAlAsayA / mAyA vaNNava sabhAvavijayA dhannA gaNo mANavo || acaMtatthirasatyamoyala liye pajjatta saMpuSNayaM / taM vaMde jiyasattarAyaNayaM tAraMgatitthesaraM // 8 // ghaNNo bhavvakumArapAla NivaI so jeNa bhatteNaya / pAsAo tuha hemacaMdavaNA nimmAvio suMdarI || bhattI visANe paramA divvakkhiyA sattiI / NaccevaM tuma pAyajummasaraNaM NicaM pavajjAmi haM // 9 // pillajjeNa viDaMvio bhavavaNe moheNa haiM NAha me / viSNAo Na tumaM mae jiNavaI tasseva vittAsaNA // apabhaI bhaI tutra suhAdiTThI tassaMsao / appA me samo thiro piyaraI jAo mahANaMdio // 10 // tuM buddho ya mahesaro guNaNihI devAhidevo vitaM / bhaMte! savvakayatyayaM vipagao puNNo saragNo tumaM // vihU kevalaNANabhAvavayaNA taM saMkaro vatthuo / dAso haM guNalesa bhAvarahio saMtAraNijjo tume // 11 // || AryAvRttam // jummaNihANaNihiMdu- mie varise ya jisiyapakakhe // paDhame diya dhaNe- puNe sirirAyaNayaraM me / / 12 / / tAraMgesarathuttaM - guruvara sirimimUrisIseNaM // parameNAyarieNaM- vihiyaM pabhaNaMtu bhavtrayaNA // 13 // rayaNa mimaM viSNatto - akarissaM haM susIla sisumuNiNA || paDhaNAssyaNNaNasIlo - sirisaMgho lahau kallANaM // 14 // For Private And Personal Use Only 3 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir haode 00 00 00 00 00 00 0 0 0 0 0 0 che. digaMbaronI utpatti lekhakaH AcArya mahArAja zrImat sAgarAnaMdasUrijI (gatAMkathI cAlu) tattvArthAdhigama sUtranA navamA adhyAyamAM cAritra saMbaMdhI sUtramAM kahela liMgavikalpa (je digaMbaranA mata pramANe koI paNa rIte ghaTI zakato nathI e ApaNe gayA aMkamAM joI gayA) tenA karatAM paNa: dazamA adhyAyamAM, siddha thavAne aMge jaNAvelA vikapamAMne liMgavika95 to digaMbara bhAIone mATe bahu ja amuMjhaNa ubhI kare che, kAraNa ke navamA adhyAyamAM cAritranA prasaMgamAM te -(je ke- ekalA yathAkhyAta cAritramAM digaMbarothI kaI paNa prakAre bhAvaveda mAnI zakAya tema nathI ane dravyavedamAM paNa teone puruSaveda sivAyane veda yathAkhyAta cAritramAM levuM nathI eTale yathAkhyAta cAritramAM ane tevI ja rIte sUmasaMparAya cAritramAM paNa digaMbarothI vedane vikalpa laI zakAya tema nathI. vaLI nigraMtha ane snAtaka nAmanA be nithAmAM paNa bhAvavaMdane nizcayapUrvaka abhAva hovAthI ane dravyavedamAM puruSaveda sivAya bIjo veda digaMbarene svIkArya na hovAthI vaikalpika vidhAnanA abhAve vedanA nAme paNa liMgavikalpanI saMgatatA nathI thatI. vaLI je ke - vAstavika rIte jyAM pratyutpannabhAvaprajJApanA sarvathA na hoya tyAM anantarapUrvabhAvaprajJApanA athavA paraMparapUrvabhAvaprajJApanAne sthAna hAya nahiM ane tethI pUrvabhAvanI apekSAe paNa dravya ke bhAva e bane prakAranA vedanuM vaikalpika vidhAna na hovAne lIdhe pUrvabhAva prajJApanAnI apekSAe paNa e laI zakAya ema nathI chatAM) - kadAca cAritromAM sAmAyikAdi cAritra ane nircAmAM bakuzAdi nigraMtho hovAthI, dravyavedane bAdhaka gaNyA chatAM, strI Adi bhAvavaMdane abAdhaka gaNela hovAthI, kathaMcita vaikalpikatA gaNI kSetrakAlAdi sUtramAM Apela liMga padanI vaikalpikatA sAdhI zakAze paNa dazamA adhyAyamAM jaNAvela liMgamAM te zrI siddhamahArAjane aMge koI paNa jAtanA bhAvabhedarUpa liMgamAM siddhapaNuM hatuM ja nathI tethI ane dravyavedarUpe to puruSaveda sivAya bIjo veda digaMbarene le ja nathI tethI tyAM nate vedanI apekSAe liMgapada siddha thatuM, ke, kevaLa nagnAvasthAmAM mukti mAnavAne kAraNe, nathI veSarUpa dravyaliMga ke samyagadarzanAdirUpa bhAvaliMgamAM liMgapada siddha thatuM. For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - 1992 5. digaMbaranI utpatti je ke digaMbaro taraphathI audayika bhAvanA gaNAvela envIsa bhemAM liMga zabdane artha veda karavAmAM AvyuM che ane tethI liMga zabdathI A badhA vikalpomAM teo veda levA mAge che paNa e rIte liMga zabdathI vaikalpika veda- vaikalpika vidhAna nizcita nathI tethI liMgane artha veSa karIne teno vikalpa le vadhAre jarurI che. A vastu-liMga vikalpane viSaya-vicAravAnuM kAraNa eTaluM ja che ke digaMbaroe rajoharaNa-pAtrAdi upakaraNe mAnelAM na hovAthI teo liMgane vikalpa veSanA nAme laI zake ema nathI. atu. kavetAMbara sAhityamAM jenuM varNana Ave che te zivabhUti ane uttarAno prasaMga strIo mATenI digaMbarenI mAnyatAne mukhya pAye hoya ema lAge che. paraMtu zivabhUtinI bahena uttarA hatI ke kema? e uttarAe zivabhUtinuM anukaraNa karavAnA IrAdAthI sarva vastrone tyAga karyo hate ke kema?-A badhI hakIkata pratye digaMbarenA sAhityamAM bIlakula cUpakIdIbhayuM vartana ja batAvAya che. kSaNabhara mATe ApaNe "tuSya tunenanyAya" pramANe mAnI laIe ke uttarAe vastrone sarvathA tyAga karavAmAM zivabhUtinuM anukaraNa nahotuM karyuM te pachI digaMbaranI strI-cAritra ane strI-muktinI mAnyatAne aMge e vicAra upasthita thAya che ke- digaMbara mAnyatA pramANe jyAre saMsArathI vairAgya utpanna thAya tyAre AraMbha ane parigrahanA tyAganI sAthe sAthe tamAma vastrone paNa sarvathA tyAga karavo paDe che te pachI kaIka sInuM hRdaya vairAgya vAsita thayuM hoya ane e saMsArane tyAga karIne pravajyA aMgIkAra karavA IcchatI hoya te te vakhate AraMbha ane parigrahane tyAga karanAra strI zuM svayaMpite ja vastrone tyAga karavA mAgatI nathI ke e svayaM-pite te cheDavA taiyAra hovA chatAM bIjo koI tene tema karatAM aTakAve-nivAre-che? Ane javAba spaSTa che. vairAgyanA raMgathI raMgAyela strI svayaM-pite ja vastrano tyAga karavA taiyAra na hoya e te bane ja nahi. kAraNa ke ApaNe joIe chIe ke jogaNo ke je, AraMbha ane parigrahane tyAga karanAra nahi hovA chatAM, vaone tyAga karI zake che te pachI je strI sarvajJa vitarAga prabhunA vacanathI pratibodha pAmI hoya, je anAdi bhavabAlakALa cheDavA sAthe leka paryeSaNu cheDavA taiyAra thaI hoya, mekSamArganI sAdhanAmAM eTale ke mokSanuM sAdhana je cAritra e cAritranA pAlanamAM vastro atyaMta bAdhaka che ema samajatI hoya, jAtismaraNajJAnAdithI jene vAstavika padArthano bAdha thaye hoya ane je, AraMbha ane parigrahathI kadAca vadhu nahi te chevaTe e AraMbha ane parigrahanA jeTaluM te, vastranuM bAdhakapaNuM jANatI hoya chatAM ke For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 w ww. zrI jaina satya prakAza zrAvaNa paNa kALe, kaI paNa kSetre ke kaI paNa ekAMtAdi prasaMge vastrono sarvathA tyAga karavAno vicAra kare ja nahi, ema kahevuM che te sAva anubhavazunya ja lAge che. A pramANe strI svayaM vastra choDavA IcchatI na hoya e vAta anubhavazUnya siddha thAya che tyAre upara kahelo bIjo prazna upasthita thAya che ke ene vastrano tyAga karatAM aTakAvavAmAM Ave che. Ano artha to e thayo ke jayAre dharmopadeza cAlatuM hoya te vakhate upasthita strI vargane saMbodhIne digaMbaree jAhera karavuM joIe ke mokSamArganI sAdhanA mATe cAritranI ane cAritranI saMpUrNa pAlana mATe AraMbha ane parigrahanI mAphaka vastranA sarvathA tyAganI paramAvazyakatA hovA chatAM strIothI vastrAdino tyAga karI zakAya nahi. A pramANe vicAra kare che, je nyAya daSTie vicAra karavAmAM Ave te, eka prakAranI IjArAvRtti sivAya bIjuM zuM che? jogaNIo vastrahIna avasthAmAM jIvana vyatIta kare che e bIlakula sAcI vAta che. vaLI sAmAnya jAtinI apekSAe strI jAtimAM nirlajajatA paNa adhika pramANamAM hoya che. mAtA, pitA, putra, dhana, dhAnyAdika sarvane tyAga karIne, mane ke kamane, satIpaNAnI kIti mATe jIvatAM agni praveza svIkArIne sAhasanI sImAne vaTAvI javAnI zakti paNa e strI jAtimAM rahelI che. AvI zaktivALo strIvarga potAnA paramadhyeyanI sAdhanA mATe vastratyAga mATe taiyAra na thAya e na banavA jevI vAta che. eTale pachI parANe potAnI sattA vAparIne tene tema karatAM rokavA sivAya bIjo ke paNa upAya digaMbarenA hAthamAM rahetuM ja nathI. digaMbara saMpradAyanA Adyapravartaka zivabhUti hatA. zuM temanA pratyenA nehane lIdhe ke temanA vairAgyamaya upadezathI pratibodha pAmIne kaI paNa strI ke strIsamudAya vastrAdine tyAga karavA taiyAra ja nahi thaye hoya?- ane te paNa eve samaye ke jyAre-AraMbha, parigraha ane viSaya kaSanA tyAgane upadeza te zvetAMbara saMpradAyamAM hayAta hovAthI ane pitAne kahetAMbaranI sAme thaIne bIjo paMtha sthApana karavAnuM hovAthI saMyamanAM upakaraNane adhikaraNa mAnIne tene sarvathA ukheDI devAnI sAthe-vaatyAganA upadeza upara ja nUtana saMpradAyanI AkhI ImArata ubhI karavAnI hatI ane e upadeza sAMbhaLavAnI puruSanA jeTalI ja strIo mATe paNa chUTa ane sagavaDa hatI? vastusthiti Ama hovA chatAM digaMbara saMpradAyamAM strI-cAritrane mATe sarvathA niSedha karavAmaM Ave che tethI kaI paNa vidvAnane ema lAgyA vagara nathI rahetuM ke For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 1992 digambaronI utpatti keI daivika yA mAnuSyaka ekAda ghaTanAnA kAraNe zivabhUtine A pramANe prarUpaNa karavI paDI hoya. A prasaMga devadattA sthAne che. sAmAnya rIte strIvargane pitAnA bhAI tarapha je prIti hoya che te avarNanIya ane advitIya ja hoya che. jo ke sAdhupaNAne aMgIkAra karatI vakhate pUrva ane pazcAt e bane jAtanA saMbaMdhe cheDavA jarurI hoya che, chatAM jeo saMsArane tyAga nathI karI zakyA teo tarapha sAMsArika rItine nahi to paNa dhArmika rItine prema thayA vagara nathI raheto. eTale sAdhupaNAmAM vartatA thakA pUrva ke pazcAt saMbaMdhavALA ne hIvarga tarapha dharmAcaraNanA saMbaMdhane prema thAya e asvabhAvika nathI. A vAtanA vicArathI ja nAlabaddha-anAlabaddha-vallI Adi AbhavavyavahAra je zAstrakAroe jaNAvela che te tathA mAtA ane putrI, pitA ane putra vagere vaDI dIkSAne aMge batAvelo vidhi sahetuka ane yogya ja lAge che. vastusthiti A pramANe hovAthI zivabhUtinI bahena uttarA, jeNe zivabhUtinI pahelAM dIkSA grahaNa karI hatI te pitAnA nagna thayelA bhAIne vaMdana karavA mATe AvI. piotAnI bahena uttarA pitAnI pahelAM dIkSita thayela hovAthI zivabhUtine tene upadeza ApIne bujhavavAnI ke dIkSita thavA taiyAra karavAnI jarura pI nahi, sAthe sAthe pote (zivabhUti) nagna thayA chatAM tene vastra rAkhavAnuM kahevAno-arthAt strIthI sarvathA vastra tyAgI (nagna) thaI zakAya nahi tethI tene cAritra hoya nahi ane pariNAme strI jAtine mokSa ja hoI zahe nahi, tethI "huM game tevo upadeza ApuM chatAM tAre nagna thaIne mokSanI sAdhanA mATe taiyAra thaI zakAya nahi" evuM kazuM samajAvavAne- jarAya avakAza maLe nahi, na evI jarurata jaNAI ATaluM ja nahi paNa A prasaMge svAbhAvika rIte je vastu banI zake e banI. ema kahevAya che ke pitAnA bhAIne nagna thayela joIne kevaLa pitAnA bhAinuM anukaraNa karavAnA IrAdAthI uttarAe paNa pitAnI pAsenA prathama-sAdhvIpaNAnA je vastro hatAM tene tyAga karyo ane pite nagna dazAmAM dAkhala thaI zivabhUtinI nagnAvasthAnuM aMdha anukaraNa karIne uttarAe digaMbaranI AkhI prarUpaNAne jamInadosta karI nAkhI. teNe nagnAvasthAne svIkAra karIne batAvI ApyuM ke strIo paNa kaI paNa prakAranA vastra vagara rahI zake che, cAritranI sAdhanA karI zake che ane chevaTe yAvat paramapada-mokSane meLavavAne paNa udyama karI zake che. (apUrNa) For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ...... + ++ ... ... .....teenbanars u nnn.ma ......... ...........manumanon Httttttttthitthihirbhanhithaniiiiiiiiiiiiiiii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samIkSAbhramAviSkaraNa [ yAne digambaramatAnuyAyI ajitakumAra zAstrIe " zvetAmbaramatasamIkSA "mAM ALekhela praznano pratyuttara] lekhaka-AcArya mahArAja zrImad vijayalAvaNyamUrijI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H . T . O . . . ... . . . . . . . . . . ......... ................................. ........ ............. . +4+ ................. CIDITMitthth + ++ ++ T ......... (gatAMkathI cAlu) sAdhu AhArapAna kitane vAra kare ? [kalpasUtranA pATha parathI lekhakano thayela mAgo cho ? athavA nAnA aparAdharnu manovibhrama] prAyazcitta Ape che te anucita che ema kahevA gayA aMkamAM jaNAvelA kalpasUtranA mAgo cho? / A bemAMthI eka paNa vAta pAThane Agala dharIne AkSepa karatA lekhaka vyAjabI nathI. kAraNa ke gacchanAyaka AcArya jaNAve che ke "anya sAdhuoko unake choTe bhagavanto jinezvara devanI AjJA pramANe nAnA aparAdhekA prAyazcita denevAle AcArya moTA doSanA prAyazcitto ApIne anyane zuddha svayaM do vAra bhojana kareM aura anya muniyoM kare che, ane A temanI anivArya pharaja ch| ko eka hI vAra bhojana karane deM, yaha kaiso kadAca lekhaka ema kahe ke mAro Azcarya aura hAsyajanaka bAta hai"| kahevAno abhiprAya evo che ke "AcArya lekhakanA A lakhANamAMthI traNa vAto pote moTA doSanA bhAgI che, chatAM te tarapha tarI Ave che: ---- dhyAna ApatA nathI, ane anya sAdhunA nAnA 1. AcArya bIjA sAdhuone nAnakaDA doSane paNa prAyazcittathI zuddha kare che / doSa, prAyazcitta Ape cha / arthAt bIjAnuM bhalaM karavA jAya che, paraMtu 2. AcArya pote bevAra AhAra kare ch| potAnaM bhalaM karavA tarapha dhyAna ApatA 3. AcArya bIjA sAdhuone eka ja nathI" A vAta paNa vyAjabI nathI / kAraNa vAra AhAra karavA de che / ke AcArya bhagavAn pote moTA doSanA bhAgI ApaNe A traNa bAbatapara kramazaH che AvaM je bolavU te kevala mithyA pralApa che| vicAra karIe / prathama bAbatamAM lekhakane kadAca ema kahevAmAM Ave ke pUchavAmAM Ave che ke zuM AcArya nAnA ja AcArya pote be vAra ahAra le che mATe moTA aparAdhamuM prAyazcitta Ape che, ane moTA doSavALA che," to A paNa vyAjabI nathI / aparAdhanuM prAyazcitta nathI ApatA ema kahevA Ano khulAso AgaLa savistara Ave che / For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AAAAAAAAAAAAAAYannA samIkSAzvamAvikaraNa ____ have ApaNe bIjI bAbata para aaviie| tathA candrasamAna kevalI bhagavantonA virahakAlamAM bIjI bAbatamA lekhakanu jaNAvaq evaM hatuM dIpakasamAna AcArya bhagavanto sarvajJadarzita ke AcArya pote be vAra AhAra kare che| bhAvo jagatnI AgaLa pradarzita kare che eTalaM arthAt uparyukta kalpasUtrano pATha AcAryane ja nahi parantu teo zAsananA rAjA samAna be vAra bhojana karavAnuM pratipAdana kare ch| che / jema samagra rAjyanI dhurA rAjA para A bAbatamA lekhakane pUchavAmAM Ave che ke nirbhara hoya che tema dharmasAmrAjyanI dhurA paNa zuM A vacano vidhirUpa kaho cho ApavAdika! AcArya bhagavanto para nirbhara hoya che / vidhirUpa jo kahetA ho to te vyAjabI itara darzananA AkramaNathI zAsanane kema nthii| kAraNa ke tene nahi pAlavAmAM avicala rAkhavU, vAdIone niruttara karI arthAt be vAra khAvAmA nahi Ave to AjJA- parama kalyANakArI vItarAga darzana kema vizvabhaGgAdi doSa lAgaze ane A vAta vyAjabI vyApI banAva, paricayamA AvatA rAjA nthii| AcArya bhagavantonI aneka prakAranI mahArAjA ane vidvAna vargane pratibhAkauzalyathI tapasyAnu zAstramA varNana cha :----jema svaparasamayanA bhAvo yuktipurassara samajAvIne jaMgaccandrasUrIzvarajI mahArAje jAvajIva sudhI vItarAgazAsanarasika kema 'banAvavA, caturvidha AMbela karyA hatA, jene laine temanA guNathI saMdhanI dhArmika vyavasthA sAcavavI, munione AkarSAelA medapATAdhIze "mahAtapA" evaM sUtrArthanI vAcanA ApavI, sAraNA-vAraNAdikathI biruda Apyu hatuM / ApavAdika vacano che gacchanI saMbhALa rAkhavI vagere aneka kAryano ema jo kahevAmAM AvatuM hoya to tamAma bojo AcArya bhagavantonA zira para hoya che / AcAryane mATe hamezanI A vastu nathI parantu A durdhara bojAnA parizramane laIne AcArya kAraNavizeSe AcAryavizeSane AzrIne cha / arthAt bhagavantonI zArIrika ane mAnasika zakti je AcArya bhagavantone eka vakhata vAparavAthI para AghAta paheAMcavAno sambhava che mATe te nirvAha na cAlato hoya ane zAsananAM kArya zaktine TakAvIne zAsanakArya bajAvavA mATe be sIdAtAM hoya teo tevA kAryaprasaGgamAM be vAra AhAra batAvela che / chatAM paNa koI vAra paNa vApare, ane je AcArya bhagavanto viziSTa saMdhayaNavALA hoya athavA kazA viziSTa zarIrenA baMdhAraNavALA hoya ane eka prakArano bojo na hoya to eka vArathI calAve / vakhata AhArathI nirvAha calAvI zakavA sAthe A pramANe be vAra vAparavAmAM zuM zuM dhyeya zAsanakAryo amlAnAbhave karI zakatA hoya samAyela che teno vicAra karyA sivAya jema teo eka vAra AhAra kre| Ave tema dIdhe rAkhavU teno kazoya artha nthii| ... sUryasamAna tIrthaGkara devonA viraha kAlamAM . AcArya zabdathI jema pazcaparameSThImAMnA For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ....... 1. zrI jaina satya prakAza tRtIyapadavI, tIrthakkara sivAyanA, AcArya trIjI bAbatamAM lekhake jaNAvyu hatuM ke levAtha che, tema paJcaparameSThI vageramAM koIka AcArya anya sAdhuone eka ja. bAra khAna sthalamA AcArya zabdathI tIrthakaro paNa levAya de cha / AnA pratyuttaramA jaNAkvAnuM je a che, jene mATe prastuta kalpasUtranA vacano te koi sAmAnya AyariyaggahaNeNaM titthayaro tattha hoI gahio u| AcAryanA nathI parantu zratakebalI, caturdampUrvI kiMvA na hoyAyario AyAraM uvadisaMto u||1|| bhadabAhusvAmI mahArAjamA dvAdazAlImAMcI [ AcAyagrahaNeNa tIrthakarastatra bhavati grhiitstu| uddharelAM che ane A vacano paNa kevala kiMvA na bhavedAcArya AcAramupadizantu // 1 // ] AcArya mahArAjane jabe bAra AhAranI chuTa svayamAcArakaraNaM pareSAmapyAcAropadezana- Ape che ane bIjAne nahi tema nathI, pAltu mityAcAryazabdapravRttinimittam , tatastIrthakaro upAdhyAya, tapasvI, bImAra, kSullaka, kSullikA 'pi AcAryo bhavati / atra nidarzanam : ane beyAvaJca karanArame paNa te ja sete chuTa skandena bhagavAn gautamaH pRSTaH kendaM aapech| jene mATe prathama arthasahita pAha tava ziSTam , sa prtyaah-dhrmaacaaryenneti| .. paNa amo batAvI AvyA chIe / chatAM papA sArAMza AcArya, grahaNa karavAthI temAM lekhaka jaNAve che ke AcArya bIjAne eka tIrthakaranuM paNa grahaNa thAya che, AcAsno javAra khAyA de che te navAIbharyu cha / vastutaH upadeza karatA evA tIrthakara bhagavanto zuM sAmAnya zekha munimaNDalane eka vAra bhojana AcArya na kahevAya ? arthAt kahevAya che| zAstrapratipAdita cha / kAraNa ke eka bAra pote AcAra- paripAlana karavU ane bIjAne yAparavAthI nirvAhano sambhava cha / so paNa AcArano upadeza Apavo te AcAryapadanuM jene eka vAra vAparavAthI nirvAha na thato pravRttinimitta che mAre tIrthaGkara bhagavAn paNa hoya tene bIjI vAra vAparavAnI paNa jhuTa cha / AcArya kahevAya ch| A ja kAraNathI skande kadAca ahIyo koI ema prazna kare ke gotamatvAmI bhagavAnne pUchyu ke A vAta ema jo che to pachI A kalpasUtramA be vAra tamane koNe kahI che tyAre gautama prabhue AhArano chuTamAM amuka ja nAmo kema javAba Apyo ke mArA dharmAcArye kahI che| annaavyaaN| AnA javAbamAM samajavAna ne A ThekANe paNa tIrthaGkarane mATe dharmAcArya saMyamaparipAlanA ane zAsanasevA vagerene zabda vAparela ch| prastutamAM game te rIte lakSyamAM rAkhIne jene eka bAra bhojanathI levAmAM Ave to paNa vAMdho nathI kAraNa ke nirvAhano asambhava che tenuM svarUpa sUcana ApavAdika vacana mAnela hovAthI jene nirvAha karavo mATe vizeSa nAmo ApyAM cha / A nahi cAlI zakato hoya tene mATe lAgu pddshe| sivAyamAM eka vArathI nirvAhano sambhava che have ApaNe trIjI bAbata para aaviie| mATe Apela nthii| (apUrNa) For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hIravihArastava stava aniyana lidhavirATa lekhaka:- munirAja zrI vidyAvijayajI gata varSamAM pATaNamAM sthiratA daramyAna munirAja zrI jayavijayajIe be pAnAnI eka prata batAvI. suMdara akSare, paDImAtrAvALI lipi, dareka pRSTamAM 11-11 lAI ane pAnAnAM mArjinamAM lakheluM "vinaMta " paratuM prati vAMcatAM mAluma paDyuM ke AmAM hIravihAranuM varNana che. "sUrizvare ane samrAmAM hIravijayasUri saMbaMdhI je kaMI sAmagrI upalabdha thaelI, teno upayoga kare. paraMtuM mane lAgyuM ke A hIravihArastava' te vakhate prApta nahi thaeluM, mArI jovAmAM AveluM nahi. A pustakano prAraMbha Ama karavAmAM Avelo che; // 0 // mahopAdhyAya zrI 5 nemisAgaragaNigurubhyo nmH| "sarasatI bhagavatI bhAratI e, samarI sArada mAya; racasiuM hIravihArastavana, vara dio mujha mAya" inlA prati adhUrI che. enI aMtima kaDIo nathI, eTale racyA saMvata ke banAvanAranuM nAma mAluma nathI paDatuM. chatAM mathALe karelA maMgaLAcaraNe uparathI jema e anumAna karI zakAya che ke AnA banAvanAra nemisAgaragaNinA ziSya hevA joIe, tema AmAM ApelA varNanamAM eka pratiSThAno saMvata A pramANe Apyo che: saMvata sela chahuri jyeSTha zudi cauthi gurUvAra, karie pratiSThA harSaDhuM mUrati triNi udAra re eTale saMvata 1676 nA joi zudi 4 nA samaya pachI A "stavana banyuM che, e cakkasa thAya che. kavitAne viSaya enA nAma uparathI spaSTa thAya che. AmAM hIravira - eTale hIravijayasUrinuM maMdira athavA mUrtionI jyAM jyAM pratiSThA thaI hove, enuM varNana che. jo ke "vihAra' zabdathI ApaNe "maMdira" samajIe, paraMtu AMjIkAlanI mAphaka koI paNa pUrvAcAryanuM svataMtra madira-gurumaMdira pahelAM banyuM hoya evuM prAyaH jovAmAM nathI AvatuM. bezaka pUrvAcAryonI mUrtio moTI saMkhyAmAM sthApana thaelI jovAya che. eTale AmAM "hIravihArastavana' kahetRmAM AvyuM che te "vihArathI te maMdiranuM varNana samajavuM joIe ke jemAM hIravijayasUrinI mUrti sthApana thaI hoya. paraMtu te maMdira mukhya te jinezvara bhagavAnanuM ja heya. AvAM je keTalAka sthaLoe hIravijayasUrinI mUrtio sthApana thaelI enuM varNana AmAM jovAya che. kavie AbumAM hIravihAra hovAnuM jaNAvyuM che te pramANe atyAre paNa hIravijayasurinI ghaNI manahara tyAM mUrti virAjamAne che. kavie bIje jayAM jyAM hatavijayasUri vihAra (mUrtivALu maMdira) hethAnuM lakhyuM che, temAM paNa rAjanagarakhelata, surata, nijAmapura (je pUrva dizAmAM batAvavAmAM AvyuM che), A mukhya che. emAM suratanA For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 zrI jaina satya prakAza zrAva hIravihAra'nI pratiSThA nemisAgara vAcake karyAnuM jaNAvyuM che, jyAre nijAmapuranA "hIravihAranI pratiSThA paM. lAbhasAgarajIe saM. 1673 nA pauSa vadi 5 ne gurUvAre karyAnuM jaNAvyuM che. nijAmapuranA "hIravihAra'nuM varNana kavie vistArathI ApyuM che. A varNana e hIravijayasUrinI mUrtinuM nathI, paraMtu "maMdira nuM che. A "maMdira' eTale hIravijayasUrinuM maMdira nahi, paraMtu jinezvaranuM maMdira samajavuM kAraNa ke - causiI vedikA suhAvaI pAdupIThikA jinataNaha 18 A uparathI spaSTa che ke maMdiramAM mUlanAyaka to jinezvara bhagavAnanI mUrti ja hatI. A maMdiramAM judA judA gRhasthoe hIravijayasUri, vijayasenasUri ane bIjA koI traNa vAcakonI pAdukAo sthApana karyAnuM paNa varNana che. prati adhUrI che. je AnI bIjI pUrI pati maLe to antima varNana zuM che, te jANavAnuM prApta thAya. A viSayanA abhyAsionA upayogane mATe jeTalo bhAga maLe che, te akSarazaH A nIce ApuM chuM--ane A pratine upayoga karavA ApanAra munirAjazrI jayavijayajIno AbhAra mAnuM chuM. mApadhdhara thI pa nemilI maNipu naH | sarasatI bhagavatI bhAratI, samarI sArada mAya che racasila hIravihAra stavana vara die muga mAya che 1 che zetruja maMDaNa RSabhadeva, aSTApadi svAmI AbU hAra-vihAra-sAra praNamuM zira nAmI 2 nAbhi nareza-kulatila e, marudevI mahAra yugalAdharmanivAraNa, tribhuvana jana hitakAra che 3 che prathama rAya aNagAra prathama, bhikSAcara kevala, prathama tIrthaMkara prathama dharma prakAzaka nirmala che 4 che samAasaryA zetruMjagiri, aSTAdi siddha AbU hIravihAri mUrati mahimA suprasiddha che pa che dhyAe zrInavakAramaMtra, zetruMjagiri yAtra deva Arahe vItarAga, nimala kara gAtra che 6 . mahimAvaMta e triviNa tIrtha, cauthau hIravihAra hIravijayasUrisarue, vayara sama avatAra che 7 che vastu vimalagirivara vimalagirivara, risaha jiNadeve, . samavasaraNa devahiM milI raciuM, vAra pUrava navANuM - aSTApada siddhAvalI, nAma maMtra nizidivasa ANuM che For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1992 wwwAna hIravihArastava * 13 AbUhIravihAra-prati, mUrati suMdara sArA sarasatI mAta pasAuliI, thusie hIravihAra | 8 che ThavaNI hIravihAra tIrtha bhaluM e, pATaNa nayara majhAri te, rAjanagari valI pAdukA e, paMbhanayari suvizAla tu che 9 che surati nayara sAhAmaNuM e, jihAM saMdha chaI suvicAra te jinaguru ANu ziraI dharaI e, samakita rAyaNa bhaMDAra te | 10 zIlaI thUlabhadra jANI I e, buddhi abhayakumAra te labdhiI gautama avataryo e, rUpaI nAgakumAra te che 11 che vAcaka nemisAgara varu e, teha taNuI upadeza to hIravihAra maMDAvI e, saMgha mani harSa vizeSa te che 12 nijAmapura pUravadizi e, dinakara jihAM UgaMta te vita vAvaI vyavahArIA e, ANa harSa mahaMta te che 13 che saMvata sela hettara 1973 e, pisamAsa suvicAra te vadi paMcamI dina nimala e, zubha velA guruvAra to che 14 che paMDita lAbhasAgara varu e, abhinave dhane aNagAra te karI A pratiSTA nAma dITha e, suMdara hIravihAra te che 15 che ThavaNI hIravihAra manahara dIsaI, piSata suranara nAma nahIM saI amara bhavana samajANuI e che 16 | vatura paNa I valI caka nIvAI, dekhata bhavijana harSa ja thAI - rANapuranI mAMDaNa e che 17 che kArIgara tihAM kAma calAvaI, cauraMsiI vedikA suhAvaI pAdu pIThikA jinataNa e che 18 che guNavaMta gajathara bAMThA nizidini, karaNa kAma nI pAI ekamanI thaMbha sAga sIsamataNa e che 19 che jAlI. atisukumAlI sehaI, suMdara madala paSata mana mohI gomaTi kalaza kanakataNA e che 20 | zikharii daMDa vajA ati lahaIkaI, suMdara kusuma baMdha ati bahakaI citrAmaNa sahAmaNa e che 21 che nava geTa navanidhi sukhakAra, nalanI gulama sama hIravihAra, tIrtha mahimA ati ghaNe e che 22 che For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - jo ta mArA katrnro Aarti zrI jaina satya prakAza DhAla maganI pAriSi lAlA suta bhale goviMda pAriSi sujANa vita vAvAI haSiI karI jinavaranI vahu ANu che 23 che sAha samajIne suta bhale zubha nAmiI vastupAla hIrajesiMganI pAdukA thA5nA huI suvizAla che ra4 saMvata sola paMcAtaraI (1975) vaizAkha mAsa suvicAra aSTamI dina UMjala bhale zubha velA ravivAre che te che. vAcaka mAMhi ziromaNi ratnacaMdra uvajhAya karia pratiSThA ati bhala saMghamani ANuMda thAya che 26 sA nA vita vAvaraI ulaTa ANI aMga | pAdukA vi|i vAcaka taNI thApanA huI maniraMgi 7 | saMvata sola chaDuttaraI (1676) piSa mAsa suprasiddha che pUnima dina raLiAma huII pratiSThA siddhi che 28 che desI bhIma harSi I karI dhanakharaMcaI manaraMga ! I mUrati eka pAdukA thA5nA huII sucaMga ii 29 che saMvata sela chaDuttari jayeSTa zudi cauthi guruvAra karie pratiSThA harSathuM mUrati triNi udAra che 30 che hIravihArI harSasthiuM ulaTa ANI aMgi dhana te zrAvaka zrAvikA vita vAvaI manaraMgi 31 suvihita tapagaccha nAyaka dAyaka zivapada sArA e tIrthamahimA ghaNe nitu badaI naranAri che 32 / tIrthAniMdA je karaI kumati ziromaNi jANi ! hIravihAra uthApasthiI bhamasthiI cAraI khANi che 33 che DhAla mAhaMtonI triviNa cakavIsI praNamasthiu e mAhaMtaDi bihutari jinavara ke vIrapara gAdharyuM e mAhataDinA suranara kaI tasara sela suNa suMri suranara karaI tasa- seva che ja che sAgara nAmi jina- hu. 1 havijayasUri ane dhijayasena sari. For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir digambara zAstra kaise baneM? lekhaka--munirAja zrI darzanavijayajI (prathama varSa ke aMka 11 se Age) prakaraNa 7 kundakundAcArya zaAvazyakaniyukti, uttarAdhyayanasUtra aura vizeSAvazyaka-bhASya vagairahakI vRtti se pAyA jAtA hai ki-"vIrani0 saM0 609 yAnI vikrama saM0 139 meM digambara mata calA / isa mata ko calAne vAle zivabhUti nAmaka muni the / zivabhUte muni nagna rahate the ! saMbhava hai ki pIchI va kamaNDalu kA svIkAra bAda ke di0 munioMne kiyA ho / unake do ziSya the: 1 kauDinya aura 2 koTTavIra / ye kauDinya hI digambara samAja ke pradhAna AcArya kauNDakunda haiN| uparyukta zAstroM ke anusAra ApakA samaya vikrama ko dUsarI zatAbdI kA madhyayuga hai / muni zivabhUtijIne " zrI saMgha" ke (jaina saMgha ke) pratipakSa meM eka naye saMgha kI sthApanA kI, aura vaha saMgha prAcIna hai aisA bhrama phailAne ke liye usa saMgha kA nAma rakkhA gayA mUlasaMgha ! koNDakundAcArya mUlasaMgha ke pradhAna puruSa haiN| Aja lAkhoM kI saMkhyA meM vidyamAna digambara samAja ApakI hI badaulata hai yAnI mUlasaMgha (digambara ) ke sAdhU, sAdhvI, zrAvaka aura zrAvikA kI paraMparA ApakI hI saMtAna haiM / Apane AcArAMgasUtra Adi ke pratipakSa meM va digambara mAnyatA ke pakSa meM kaI grantha banAye jo upalabdha haiN| badi zivabhUttijI aura bhUtabalIjI ko eka mAna liyA jAya to pratIta hotA hai ki kumAra-dakSiNa meM A0 puSpadaMta se dIkSita honevAlA bhAnajA ( bhAgIneya ) hI kauNDabanda hone / isa mAnyatA ke anusAra "A0 puSpadaMta va A0 bhUtAlojIne "karmaprAbhRta" (karasaMDAma) rathA, aura A0 koNDakundane una AgamoM kI pahalI-dIkA kI" isa aitihAsika ghaTanA kA bhI samanvaya ho jAtA hai / 46. jaise kAzyapa, nAyaputta, gautama, gAMdhIjI, naheru, paTela, dehalavI, bogadakara, bhAvanagarI vagairaha upanAma hai, kauDinya bhI vaisA hI upanAma ho to koI Azcarya nhiiN| prAcIna gotro meM evaM zaharoM meM "kauDinya" nAma kA patA laga sakatA hai| For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 16 zrI jaina satya prakAza zrAvaNa A0 kauNDakunda digambara samAja ke Adima puruSa haiM ataH digambara granthakAroM ko Apake jIvana para kucha prakAza DAlanA Avazyaka. thA, magara kheda kI bAta hai ki-digambara sAhitya isa sambandha meM mUka-sA hI hai| digambara granthakAroM ne apanI guru-paramparA meM una baDe baDe AcAryoM ke nAma likha diye haiM jina kI bahutasI jIvana ghaTanAyeM zve0 pakSa meM upalabdha haiM / kintu unake mAtA, pitA, gaccha, guru, ziSya aura saMvat kA vizvasta paricaya nahIM diyA / mumakina hai ki unake jIvana-paricaya ko adhika spaSTatA karane meM unheM zvetAmbara pakSa adhika puSTa hojAne kA Dara ho / kundakundAcArya kA vizada-caritra anupalabdha honekA bhI yahI kAraNa hai| kiMga eDavarDa kaoNleja-amarAvatI (C. P.) ke saMskRta ke prophesara horAlAlajI (di0) jaina bhI yahI zikAyata karate haiM ki:-"durbhAgyataH kisI bhI lekha meM uparyukta zrutajJAniyoM aura kundakundAcArya ke bIca kI pUrI guru-paraMparA nahIM pAI jAtI / (pRSTa-127) . "indranandIkRta zrutAvatAra ke anusAra kundakunda una AcAryoM meM huve haiM jinhoMne aMgajJAna lopa hone ke pazcAt Agama ko pustakArUDha kiyaa| (pRSTa---128) / kundakundAcArya jaina itihAsa meM--vizeSataH digambara jaina sampradAya ke itihAsa meM mahattvapUrNa puruSa hue haiM / ve prAcIna aura navIna saMpradAya ke bIca kI eka kaDI haiM / unase pahale jo bhadrabAhu Adi zrutajJAnI ho gaye haiM unake nAma mAtra ke sivAya unake koI grantha Adi hameM abataka prApta nahIM hue haiN| kundakundAcArya ke kucha prathama hI jina puSpadaMta bhUtabalI Adi AcAryoMne AgoM ko pustakArUDha kiyA unake bhI granthoM kA aba kucha patA nahIM cltaa|" (pRSTa-129) -jaina-zilAlekha-saMgraha-bhUmikA, AcAryoM kI vaMzAvalI-pRSTha 127 se 129 / mumakina hai ki-isa guru-paraMparA kA saMbandha kucha AjIvika mata, jisakA itihAsa hama prArambha meM batA cuke haiM usase hoM, ataH ina jJAniyoM ke jIvana-sambandha yathArtha na likhe gaye ho / kucha bhI hoM, kintu itanA to kahanA hogA ki digambara pranthakArene apane AcAryoM ke jIvanacaritra-banAne meM sarvathA lAparavAI se kAma liyA hai| digambara granthoM meM saMdigdha yA asaMdigdha jo kucha kundakundAcArya kA caritra upalabdha hai so nimna prakAra hai... (1) kundakundAcArya ke bhinna bhinna nAmaH-- 1-kauNDakauDinya--yaha nAma janmabhUmi se sambandha rakhatA hai| koNDa+kauDinya / kauNDakunda, kundakunda ye isIke saMskArita rUpAMtara haiN| . For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mourna 1992 digambara zAstra kese bane ? 2-padmanaMdI-aisA kahA jAtA hai ki-"sakaSAyaprAbhRta" aura "karmaprAbhRta" para A0 padmanaMdIne saba se pahale TIkA banAI thii| A0 padmanaMdI A0 kundakunda kA dUsarA nAma mAtra hai| SaDbhASAkavicakravarti di0 A0 bhUSaNasUri ne saMskRta pratibodhacintAmaNi meM grantha ke prAraMbha meM kundakundAcArya ko kathA meM batAyA hai ki---.. padmanaMdI nAma kA eka hiMsaka kApAlika thaa| usakA apara nAma kuMdakuMda cakravarti bhI batalAyA jAtA hai| vaha gale meM zivaliMga pahanatA thA aura hAtha meM mayUrapiccha rakhatA thaa| mUlasaMgha ke utpAdaka AcArya padmanaMdI yAne kundakunda bhI nagna rahate the, mayUrapiccha rakhate the| bAda meM Apane usa hiMsaka kApAlika kI mayUra-zRGgI saMjJA rakha dii| thoDe arase meM ApakA nAma bhI " gRddhapiccha" jAhira huaa| Apake guru kA nAma anaMtakIrti hai| ApakA samaya vi0 saM0 753 kA hai| --jaina gajaTa, varSa 14, aMka 25, ke anusAra -zvetAmbaramatasamIkSA-digdarzana, pRTa-98 zravaNabelagola ke zilAlekhoM meM bhI kundakundAcArya kA dUsarA nAma padmanaMdI utkIrNa hai|47 3--elAcArya,84-vakragrIva-na mAlUma ye donoM nAma lAkSaNika haiM yA sAmAnya haiN| 5--gRddhapicchaisa nAma ke liye kahA jAtA hai ki "kundakundAcAryasya mahAvidehagamane nabhazcAre'ntarA picchikA patane gRddhapicchapicchikAgrahaNAt gRddhapiccha iti naam|" (kisI samaya) kundakundAcAryajI mahAvideha kSetra meM jA rahe the| AkAza meM jAte jAte ApakI morapicchikA gira gaI ataH Apane gIdhake piccha uThAkara bagala meM rakkhe aura Age cala diye, ataH Apa gRddhapiccha nAma se khyAta hue| -(darzanaprAbhRtavRtti) 47 digambarasamAja meM padmanaMdI nAma ke aneka AcArya hue haiM 1-kundakunda, 2-candraprabhaziSya, 3-traivedyadevaziSya, 4-nayakIrtiziSya 5-zubhacandraziSya, trirAzika-padmanaMdI, vagairaha / 48 elAcArya nAmake aneka di0 AcArya hue haiM-- 1-kundakunda, 2-vIrasenAcArya ke jJAnaguru, 3-jvAlAmAlinI stotra ke racayitA bhaTTAraka / kalpasUtra meM zrI mahAgiri aura zrI suhastisUri kA elApatya gotra batAyA hai| 49 digambara samAja meM 3 vakraprIvAcArya hue haiM1-kundakunda, 2-siMhanaMdIziSya, 3-akalaMkadevaziSya / For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 18 zrI jaina satya prakAza zrAvaNa isa pramANa se pAyA jAtA hai ki --- kundakundAcArya ne gudrapiccha kA nayA liMga calAyA hai / asala meM jainazramaNa vastra, pAtra ke dhAraka the| muni zivabhUtijI ke saMpradAya ne mamatva ke bajAya vastra - pAtra ko hI parigraha mAnA aura ekAMta nagnatA svIkAra kI / kintu ina jainazramaNa aura itara darzana ke nagna sAdhu meM kucha pharka na rahA, ataH paricaya ke liye liMga bheda kI AvazyakatA thI isa liye kundakundAcAryajIne morapicchikA svIkAra kI / kitaneka dinoM ke pazcAt A0 kundakunda kI mora - picchI guma ho gaI aura unhoMne sahasA gRddha ke piccha se mArapiccha kA sthAna pUrA kara diyA / prazna kiyA ki -- Apane yaha kyA kiyA ? AcAryajI ne uttara diyA ki maiM zrI sImaMdhara svAmIjI ke pAsa meM jAtA hUM / akasmAt rAste meM morapicchI gira gaI ataH maiMne yaha picchikA svIkAra lI, isameM bejA. kyA hai ? ise rakhane meM bhagavAn sImaMdhara svAmI kI sammati hai, ityAdi / kiMntu isa uttara se saba logoM ko saMtoSa na huA aura kisIne yaha bAta saccI mAnI kisIne na mAnI / kintu itanA to avazya huA ki logoM ne ApakA nAma " gRddhapiccha " rakha diyA / 50 yaha dekhakara logoMne "6 43 www.kobatirth.org 50 kundakundAcArya kI santAna meM mayUrapiccha, gidrapiccha, balAkapiccha, caMvara-piccha ityAdi kaI liMga bheda haiM / aura saba apane apane bAhya liMga ko acchA mAnate haiM ! (2) kundakundAcAryakI anizcita guruparaMparA: 1 - zrutakevalI zrI bhadrabAhu svAmI - ziSya zrI caMdraguptasUra - ziSya kundakundAcArya | dekhiye pramANa -- 66 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tasyAnvaye bhUvidite babhUva yaH padmanaMdI prathamAbhidhAnaH zrIkaNDakundAdimunIzvarAkhyaH, satsaMyamAdudgatacAraNadhiH // -- zravaNabelagola - zilAlekha naM0 40, zloka 6 zaka saMvat 1085 'gRddhapIDa" aisA anazana kA bhI eka bheda hai / artage kairiha kauNDakundaH, kundaprabhApraNayikIrtivibhUSitAzaH / yazcArucAraNakarAmbujacaMcarIkazcakre zrutasya bharate prayataH pratiSThAm // - zra0 zi0 naM0 54, zloka 5, zakasaMvat 1050 tadIyavaMzAkarataH prasiddhAdabhUdadoSA yatiratnamAlA / bhau yadantarmaNivanmunIndraH sa kuNDakundoditacaNDadaMDaH // - zra0 be0 zi0 na0 108, zloka 10, zaka saMvat 1355 For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1992 digambara zAstra kese bane ? yahAM kundakundAcArya ko maurya-candragupta-muni ke ziSya batAye haiM, kintu maurya candragupta ne jaina dIkSA ho nahIM lI jaisA ki hama Age likha cuke haiN| isake atirikta aura aura sthAnoM meM A0 kundakunda ko dvItIya bhadrabAhu ke ziSya mAne haiM, ataH ina lekhoM ke anusAra Apako dvitIya bhadrabAhusvAmI ke ziSya candragupta (guptigupta ) sUri ke ziSya mAnanA caahiye| 2-bhagavAn mahAvIrasvAmI ke zAsana meM A0 kundakunda hue, jaise---- zrImato varddhamAnasya, varddhamAnasya zAsane / zrIkoNDakundanAmA'bhUnmUlasaMghAgraNI gaNI // -zra0 be0zi0 naM0 55, zloka 3, zaka saM0 1022 -zra0 be0 zi0 0 492, zloka 11, zaka saM0 1.15 caturthapAde----caturaMgulacaraNaH // -zra0 be0 zi0 naM. 139, zlo0 2, zaka saM0 1041 3-di0 AcArya vIra kI paraMparA meM A0 kundakunda hue, jaise -zra0 be0zi0 naM. 108 zloka-13. zaka saM0 1320 4-zrI gautamasvAmI kI paraMparA meM nandIgaNa, jisakI vyavasthA AcArya arhabalI yA A0 akalaMka ne kI hai usa meM A0 kundakunda hue| zrI padmanaMdItyanavadhanAmA, hyAcAryazabdottarakoNDakundaH / dvitIyamAsIdabhidhAnamudyaccaritrasaMjAtasucAraNaddhiH // -zrabe0zi0naM0 42, 43, 47, 50, zloka-4, - zaka saMvat 1099, 1045,1037, 1938 5-dvitIya bhadrabAhu-ziSya guptigupta-ziSya mAdhanandI-ziSya jinacaMdra ke ziSya A0 kundakunda hue| -~-naMdIsaMgha kI paTTAvalI 6-AcArya kundakunda dvitIya bhadrabAhu ke ziSya haiM / -" svAmI samaMtabhadra" (hindI) 7--A0 arhabalI-mAdhanandi-dharasena-puSpadaMta-paraMparAgata A0 bhUtabalI ke ziSya A0 kundakunda hue| . -"svAmIsamaMtabhadra pRSTa-13, 169, 164, 185, 188 8-pratibodhacintAmaNi meM ullekha hai ki A0 kundakunda anantakIrti ke ziSya the| -jaina gaz2aTa, 14-15 For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 20 9 - jJAnaprabodha kA jinasenasUri ( mahApurANa ke kundakundAcArya / dekhie -- www.kobatirth.org huA / zrI jaina satya prakAza zrAvaNa " khaMDelavAla - utpatti " prakaraNa jAhira karatA hai ki racayitA ) - ziSya guNabhadrajI - ziSya jinacaMdrasUri - ziSya celA zrIguNabhadrajI, guru AjJAkI dhAra // Adi aMta taka saba kathA, tinahIkA paripaTTameM, sabamunikA saradAra || bhaye muni jinacaMdajI, ziSya bhaye tinake sahI, dhyAninameM uttama bhaye, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir racadInI vistAra / / 15 / / (3) A0 kundakundakI asaMkalita ziSyaparaMparA saMyamapAlana hAra // 16 // kundakunda munirAja || jaise sirake tAja // 18 // -zrIyut nAthurAma premIkRta, vidvadUratnamAlA, pRSTa-4 1-A0 kundakunda ke vaMza meM A0 umAsvAti hue / unakA ziSya balAkapiccha - zra0 be0 zi0 naM0 40, 42, 47, 50, 105, 108 ye sabhI zilAlekha isa viSaya meM ekamata haiM ki A0 umAsvAti A0 kundakunda ke ziSya nahIM the / kintu unakI paraMparA meM vaMzAdbhava the| kisI bhI lekha meM ziSya zabda likhA nahIM hai / aura balAkapiccha ko A0 umAsvAti ke ziSyarUpa se spaSTa likhA hai / . 2 - A0 kundakundakA vaMza -- krama isa prakAra hai 1 bhagavAn mahAvIra - gautamasvAmI- sudharmasvAmI jambUsvAmI - viSNu -- aparAjitanandimitra - govarddhana-bhadrabAhusvAmI - kSatriya - proSTila - gaMgadeva - jaya - sudharma - vijaya- vizAkha--- buddhila - dhRtiSeNa - nAga - siddhArtha - nakSatra - pANDu - jayapAla- kaMsAcArya - drumaSeNa - loha subhadra-jayabhadra - yazobAhu ( bhadrabAhu svargagamana vIrani0 saM0 683 ) kumbha - vinIta- haladharavasudeva -- - acala - merudhIra - sarvajJa - sarvagupta - mahidhara dhanapAla - mahAvIra vIra- koNDakundaumAsvAti ( na ki - umAsvAmI ) - gRdvapiccha (dvitIya nAma balAkapiccha ) - samantabhadra - zivakoTi - devanadI - jinendrabuddhipUjyapAda - bhaTTA kalaMka - jinase nasUri ( purANa - kartA ) - guNabhadra) (mahApurANakartA ) - puSpadaMta aura bhUtabalI ( karmmaprAbhRta - SaDakhaMDAgama ke racayitA ) - arhadabalI ( Apane senasaMgha jandisaMgha - gaga vagairaha ke bheda kiye ) ityAdi / - zra0 bre0 zi0 naM0 108 zloDa 7 se 27, zakasaM0 1320 kramazaH For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lekhaka : caMdrAvatI munirAja chevyAyavijA munirAja zrI nyAyavijayajI AbunA jagavikhyAta kaLAmaya jainamaMdira banAvanAra mahAmaMtrI vimalanI suprasiddha nagarI caMdrAvatIno vaibhava, mahattA ane pratiSThA koI paNa suzikSita jainathI bhAgye ja chupI haze. caMdrAvatIne jaina ItihAsamAM je anupama mAna maLyuM che e mAtra te dhanavAnanI alakApurI hatI mATe ja maLyuM che ema nahiM kintu tyAMnA nivAsI dhanakubera jainenI ujjavala dharmabhAvanA, dRDha dharma zraddhA ane apUrva ullAsamaya sAdhArmika premathI caMdrAvatI amara thaI che. jainadharmanA ItihAsamAM tyAgI sAdhuoe e nagarInI yazogAthA suvarNAkSare AlekhI che. evuM anupama mAnI bIjI nagarIone bahu ja thoDuM maLyuM che. A bhAgyazAlI nagarI mATe eka kiMvadati cAle che ke A nagarImAM killAnI aMdara 36 0 koTI dhvajo vasatA, ane alpa dhanavALAo ane bIjI vasatI killA bahAra vasatI, paraMtu A dhanakubera jaina zrImaMtonI evI daDha pratijJA hatI ke koI paNa jaina duHkhI ke sAdhanahIna Ave te caMdrAvatImAM e du:khI ke sAdhanahIna na rahe. arthAta tyAMnA zrImaMta jaine pitAnA sahadhamanuM duHkha miTAvI tene sAdhana saMpanna banAvatA, eTaluM ja nahi kintu Ajano duHkhI ke sAdhanahIna jaina evo taiyAra thai jato ke bIje ja divase bIjo koI duHkhI jainabandha Ave che te tene madada karI potAnA jevo sAdhana saMpanna banAvI zake. Aje paNa jaina munivaro sAdhArmika vAtsalyamAM caMdrAvatInA dAnavIra jenuM udAharaNa jaina-jainasaMghane avAranavAra saMbhaLAve che. A nagarImAM jema aneka koTI vaje vasatA tema gaganacuMbI bhavya jinamaMdire paNa vipula saMkhyAmAM hatAM, ane tyAMnA zrImaMta jeno khUba ja vaibhavapUrvaka pAlakhImAM besI niraMtara jinavarendranAM darzana pUjana karavA AvatA. evI aneka bhUtapUrva ghaTanAothI caMdrAvatI Aje ya amara che. 3paherA sattattimAM vidvAna jaina sAdhu semadharma kathe che ke "caMdrAvatImAM 444 ahaMtaprAsAdo-jinamaMdira hatAM" A ullekha caMdrAvatInA vaibhavane ane dharmabhAvanAne batAvavA kAphI pramANarUpa che. saMsAra parivartana zIla che. caDhatI ane paDatI, taDake ne chAMyo sadAye cAlyA ja kare che. jyAM ekavAra aneka jana samUhathI bharelAM, zrI ane dhIthI zobhatAM, AzAna baMgalAo ane rAjamahelothI alaMkRta moTAM meTAM nagaro hatAM tyAM Aje zanya nIrava jaMgala ane araNya najare paDe che. ane jyAM bhayaprada smazAne hatAM, ghora jaMgala ane aro hatAM tyAM alabelI nagarIo vaselI jovAya che. kudaratanI sRSTi ja koI alaukika che. Aje caMdrAvatI niravadhi kAlanA jaDabAmAM pIsAI gayuM che; e zrI ane dhIthI bhareluM, gUjarAtanuM pravezadvAra samuM mahAnagara Aje verAna jaMgala thai gayuM che. tyAM Aje manuSyone badale pazuo phare che, bALakonA kilakilATane badale For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 zrI jaina satya prakAza zrAvaNa vAMdarAonA zabdo kAne paDe che, bALakonA rudananA avAjane sthAne ziyALIyAnA rudananA bihAmaNA avAja saMbhaLAya che ane jinamaMdiranA mahara ghaMTanAdene badale pavananA susavATAnA dhamadham -oN ghaoN avAjo saMbhaLAya che. tyAMnI vizAla mahelAta bhUmi mAtAnA vizAla udaramAM samAI gaI che. caMdrAvatInA astitvane siddha karanArAM gaganacumbI bhavya jina maMdiranAM mAtra khaMDero ja atyAre vidyamAna che jethI ApaNane caMdrAvatInA astitvanuM, tenI maryAdAnuM ane tenA gauravanuM bhAna thAya che. AbuthI amadAvAda jatI relvenA pATA raste AbuthI cAra mAIla dUra caMdrAvatI nadIne pUla Ave che (tyAM beDa upara caMDAvalI IMglIzamAM lakhyuM che). e pUlanI zarUAtamAM ja tenI bane bAju jainamaMdiranAM zikhare, thaMbha, bIjA aneka putaLAM tathA maMdiranAM anyAnya vibhAganA TukaDA paDyAM che. sAdhu saMmelana mATe dilhIthI amadAvAda jatAM ame AbuthI vihAra karyo tyAre ame relve pATe cAlatA hatA, ane te vakhate caMdrAvatI (caMDAvalI) nadIne pUla oLaMgatA jainamaMdiranA zikharanAM TukaDA, guje ane moTA moTA khaMbhA joyAM hatAM. tyAM cheDe samaya rokAI vyavasthita rIte nirIkSaNa karavAnI bhAvanA hatI paNa saMmelananA rahyAhyA alpa samaye amane tema karatAM rokyA, ane caMdrAvatInA nirIkSaNanI utkaTa bhAvanAne dabAvI ame AgaLa vadhyA. paraMtu amane khAtrI hatI ke pAchA A raste jatAM caMdrAvatI jarura joIzuM. be varSanA gALA pachI ame punaH A raste nIkaLyA ane prAcIna caMdrAvatI nagarInAM darzananuM saubhAgya prApta thayuM. vartamAna paristhiti-caMdrAvatInA pulathI ja nIce utaratAM bhavya jinamaMdiranAM zikhara jovAmAM Ave che. ame banne vibhAgamAM vaheMcAI jaI nirIkSaNa karavA mAMDayuM. banne vibhAganuM eka moTuM bAvAna jinAlayanuM amadAvAdanI haThIbhAinI vADI karatAM moTuM jinamaMdira haze ane vaccethI relve lAIna nIkaLI haze. relvenI banne bAju lagabhaga sarakhA vibhAgamAM maMdiranAM khaMDero paDayAM che. kahevAya che ke jyAre zarUAtamAM relave nikaLI tyAre eka guDajha bharIne ahIMthI jinamaMdiranAM makarANAnAM suMdara pattharo kalAmaya sthaMbha, zikhare, manohara tAraNo, jALIyAM ane suMdara putaLAM laI javAmAM AvyAM hatAM. chatAM Aje keTalAka thAMbhalAnA TukaDA, putaLAM, nAnI moTI derIonAM 1. A viSayamAM prasiha ItihAsakAra karnala TeDa najare joIne lakhe che : " A vakhate ahIM eka paNa madira sArI sthitimAM vidyamAna nathI. ahIM rahevAsI eka vRddha rAjaputa mane maLe. saM. 1944 (I. sa. 1888) mAM meM e rAjaputane ahIMnA maMdiro viSe pUchayuM tyAre eNe kahyuM ke "la rAjaputAnA mAlavA re) nIkaLavA pahelAM to ahIM ArasanAM banelAM ghaNuM mandiro vidyamAna tAM parajayAre ThekedAroe ahIM paDelA patha uThAvI javAne Theko lIdhe tyAre teo ubhelAM maMdiranA khaMbhA ane pattharo teDI laI gayA. ghaNuM maMdirane toDI nAMkhyAnI tathA patthara upADI gayAnI vAta sTeTane khabara paDatAM e patthara laI javAnuM kAma baMdha karAvyuM. pathara bahAra jatA rokavAmAM AvyA jethI ThekedAroe ekaThA karelA patthara-maMdirane khaMbhA vagere Aje dekhAya che. caMdrAvatI ane mAvalanI vacce kayAM kayAM paDelA maMdiranA pattharanA DhagalA- TIMbA dekhAya che." AvI rIte A prAcIna nagarInA mahatvane khedajanaka aMta Ave. - For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 caMdrAvatI 23 manahara zikharo, gumbanA TukaDA, suMdara kArIgarIvALAM jALIyAM ane teNe paDayAM che, tema ja nAnAmoTA vividha prastaro najare paDe che. te jotAM ahIM kevAM suMdara kaLAmaya maMdiro haze enI AchI rUparekhA ApaNI sanmukha hAjara thAya che. maMdiranI ArasapattharanI kubbIo, umbarAe, uparanI chatanA madha gukho tathA temanuM citrakAma badhuM ArasanuM che. Aje e eka eka bhAga banAvatAM seMkaDo rUpiyA lAge ane chatAMye teonI hariphAI karI zake evuM kAma thAya ke kema e paNa zaMkAspada lAge che. caMDAvalI nadInA pulanI banne bAju vistAramAM patharAyeluM maMdira nagaranA daravAjA bahAranuM vizALa jinamaMdira lAge che. tyAMthI thoDe dUra relave pATe (Abu tarapha ) cAlatAM eka revenI ja jhuMpaDI Ave che. enA cokIdArane pUchayuM ke caMdrAvatI kyAMthI javAya ? eNe caMdrAvatI javAno nAne rasto batAvyo ane dUra dekhAtA maMdiranA TekarA paNa batAvyA. ame e raste AgaLa vadhyA. rastAmAM ghoDe cheDe cheTekarA dekhAya che, jenA upara jainamaMdiranA pattharo paDyA che. AvA lagabhaga dasathI paMdara uMcA moTA moTA TekarA dekhAya che, jemAM vIsathI paccIsa maMdira haze ema lAgyuM. dareka maMdiranA madhya bhAgo vidyamAna che, ane darekanAM thara najare dekhAya che. haMsathara, gajathara, siMhathara, kinnarathara, azvathara Adi vividha AkRttivALA tharo vidyamAna che. suMdara dUdha jevA sapheda ArasamAM eka hajAra varSa pUrve kerelI suMdara ane manohara AkRtio jANe hamaNAM ja kaI kuzaLa kArIgare ghaDelI hoya ema dekhAya che. chellAM keTalAye varSothI e dhULathI DhaMkAyelAM che chatAMya ArasanI ujajavalatA evIne evI ja lAge che, ane seMkaDo varSonI AkRti hovA chatAMye tAjI ja banAvelI bhAse che. ekeeka AkRtimAM jIva sivAya badhuMye vidyamAna che. kamaLathIyA kamaLa ane kalamathIya bArIka TAMkaNAthI e AkRtio ghaDavAmAM AvI haze. ghaDIbhara ubhA rahI nirAMte e putaLAne ane AkRtione joyA karIye ane chatAMye tRptI na thAya evI ajaba kalA e citromAM bharI che. A sivAya zAsanadevIo, bahAranAM putaLAM, yakSarAje vagere paNa kalAmaya ane vividhatAthI bharapUra che. A sivAya sthAna sthAna para maMdiranA pAyA, mUla gabhArA, prabhunA abhiSekajala nIkaLavAnI sere, nAnI nAnI derIonAM zikhare, jinapratimAnAM Asana vagere aneka vidha sAmagrI vidyamAna che. tema ja maMdiranI pAse vAvo paNa che. kharekhara A badhuM jovA jevuM che ! caMdrAvatImAM yakSarAjanAM putaLAM vipula pramANamAM maLe che, temAM brahmazAntinI AkRtio vadhAre pramANamAM che; A uparathI ema lAge che ke ahIM paramAtmA zrI mahAvIra bhagavAnanA maMdira vizeSa haze. amane to A AkhA pradezamAM bhagavAna mahAvIra devanAM sthAne vizeSa jovAmAM AvyAM. For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = 24 zrI jaina satya prakAza zrAvaNa caMdrAvatInAM khaMDiyeromAM upara kahyuM tema zAsana devIo, yakSarAje, ane bIjAM putaLAM jovAmAM Ave che, kintu jinavarendranI pratimA kayAMya jovAmAM AvI nahi. kadAca rahevA ja dIdhI nahi hoya. A badhuM joI ame AgaLa vadhatA hatA tyAM eka vizAla bAvana jinAlaya jinamaMdira joyuM. AnAM , prastare, jALIyAM, brahmazAntiyakSa ane aMbikA devInI tema ja vividha zAsana devIonI pratimAo vagere bahu ja kaLAmaya ane candrAvatInI kaLAne dIpAve tevuM hatuM. te joI ame dhIme dhIme khareDI tarapha jatA hatA. rastAmAM be traNa TIMbA joyA. tyAM taddana nIcANumAM eka TIMbe hatA. tyAM nIce ja -ekadama AvanAra koI paNa prekSakanuM jaladI dhyAna na jAya eve sthAne-eka adbhuta kaLAmaya, aditIya jinapratimAnAM darzana karyA. citra--paricaya [je eka ja mUrtinA traNa citro A aMkamAM ApyAM che tenuM varNana ] advitIya jinapratimA - huM A pratimAne advitIya kaLAmaya kahuM chuM enuM kAraNa e che ke eka moTo, jADe, daLadAra patthara laI kuzaLa kArIgare eka ja pattharanI banne bAjumAM eka sarakhI jinapratimA banAvI che. bannene parikara che, banne bAjumAM judI judI eka samAna AkRtivALI zAsanadevIo che. kSaNabhara te jonAra bhUlI jAya ke meM kaI bAjunAM darzana karyA che. eka ja pattharamAMthI badhuM Dabala ane eka ja sarakhuM taiyAra karavuM e keTaluM muzkela che e to koI kuzala kArIgara ja samajI zake ! jema zrI tIrthakara devo samavasaraNamAM birAje che ane vyAkhyAnapIThanI traNe bAju jinavarendranI samAna ja pratibiMba devatAo race che tema eka ja pattharanI banne bAjumAM eka sarakhI be jinapratimAo, parikara, yakSa ane zAsanadevIo Adi taiyAra karela che. pratimAjI yadyapi khaMDita che-zira nathI, kintu zira hota to uparanA bhAgamAM muguTa Adi paNa hota ja, kAraNa ke prabhujInA kaMThamAM mALA haze-che e to atyAre paNa dekhAya che. chAtImAM zrIvatsa, bAMye bAjubaMdha ane hAthamAM paNa AbhUSaNa che eTale pratimAjI AbhUSaNa sahita ja banAvelI che. ane e viziSTatA ApaNane eka vastu darzAve che ke prAcIna kAlamAM AbhUSaNa sahita pratimAo banatI. A kudaratI AbhUSaNa bahu ja suMdara ane manohara lAge che. A mUrtinI jamaNI bAju yakSa ane DAbI bAju yakSiNInI mUrti banelI che je banne bAjunAM be citro jotAM jaNAI Ave che. yakSanI mUrtinuM khAsa cihna e mUrtimAM dADhI spaSTa dekhAya che te che ane yakSiNanI mUrti enI chAtInA bhAgathI oLakhAI jAya che. bIjI paNa keTalIka vizeSatA che ja ! mUrti saMbaMdhI barAbara khyAla AvI zake te mATe bane bAjunAM citro ApavAnI sAthe sAthe je taraphano mUrti uparane kamAna jevo bhAga tUTI gayo che te taraphathI-bane For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1992 caMdrAvatI 25 mUrtinA khabhA pAsenA vacalA bhAganuM paNa eka citra ApyuM che. mUrtinI pahoLAI lagabhaga 5 thI 6 phUTa, uMcAI 3 thI 4 phUTa ane pattharanI jADAI 15 thI 20 iMca jeTalI che. A pramANe banne tarapha dareka prakAre samAnatAvALI ane sAthe sAthe moTI maherAba jevI kamAnavALI samAna parikara yukta ane sarakhAM ja yakSa ane yakSiNIovALI bIjI koI paNa mUrti hovAnuM haju sudhI jANavAmAM nathI. AvA prakAranI mUrti kayA sthAne sthApana karAtI haze e saMbaMdhI vAstu-vidyA ane zilpazAstranA jANakAro kaMIka UhApoha karaze to lokone ghaNuM jANavAnuM maLaze. AvI kaLAmaya addabhuta pratimA keIe khaMDita karI nAMkhelI che, chatAMye jaina saMghanA sadabhAgya che ke AvI anupama kaLAmaya pratimA rahI zakI che jethI eka adbhuta kaLAmaya jinapratimAnAM darzana to thaI zake che. A sivAya bIjA paNa ghaNA TekarA ane TIMbA upara maMdiranA pattharo paDyA che. yadyapi maMdirano kimatI ane mahattvano bhAga te ahIMthI upaDI gayo che chatAMye je vidyamAna che te paNa kAMI kama nathI. paraMtu Aje to e jinamaMdiramAM pazuo vAsa kare che ane manuSyo chANAM thApe che ane jene jyAre jarUra lAge tyAre game tevo suMdara kaLAmaya patthara ke jALI, zikhara ke pabAsana, thAMbhalo ke prastara game te bhAgane toDIphADI vinA saMkoce laI jaI zake che. caMdrAvatI paramAronI rAjadhAnI hatI. rAjaputAnA taraphathI gUjarAtamAM AvavAnuM e pravezadvAra hatuM. jema khabaraghATa vaTAvI hindamAM AvatAM prathama pravezadvAra pezAvara che tema aravallI ane AbunA pahADo vaTAvI caMdrAvatI thaIne gUjarAtamAM avAtuM. caMdrAvatInI cotarapha moTAmeTA pahADo tenA rakSaNa mATe killArUpe ceka karatA ubhA che. caMdrAvatInI pUrvamAM aMbAjInA pahADe che, pazcima ane uttara tarapha Abu girirAja che ane dakSiNe pAlaNapura AvyuM che. caMdrAvatIthI Abu girirAja javAno siddho ane taddana TuMke chatAMye sarala rastA hatA. AbunA jagaprasiddha maMdira banyAM te vakhate caMdrAvatInA TuMkA ane sarala rastethI ja badhI sAmagrI jatI. e pahADone lIdhe ja caMdrAvatI ajeya manAtuM. paraMtu kSaNekSaNe vinAza pAmatA-parivartana pAmatA A jagatamAM keNa sadAye eka ja svarUpamAM TakI rahyuM che ke caMdrAvatI TakI rahe. Aje caMdrAvatI nAnuM gAmaDuM che, thoDAM jhuMpaDAM ubhAM che. bAkI caMdrAvatInAM khaMDero Ajeya caMdrAvatInA bhUtakAlIna gauravabharyA ItihAsa upara prakAzakiraNa pheMkatAM ubhAM che. yadi A khaMDerAnI paNa saMbhALa nahi levAya te te paNa astavyasta thaI jaze. caMdrAvatIno gauravavo itihAsa AgAmI aMkamAM ApIza. teno bhUtakAlIna itihAsa vAMcatAM sahasA hRdaya drave che ane lAge che 4 te hi no divasA gatAH / -:0: For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir brial g irl/ AAAgree! nA prakaraNa : 4 prakAra sarasvatI - pUjA ane jaino lekhaka-zrIyuta sArAbhAI maNilAla navAba (Arkiyolojikala DIpArTamenTa, vaDodarA) (gatAMkathI cAlu) vibhAga 1. mUrtio (cAlu): mUrti naM. 11-12-13-gayA jeTha mAsamAM tA. 7-6-36 ne ravivAranA roja huM vaDodarA rAjyanA tAbAnA sinera mukAme birAjatA dakSiNavihArI pUjya munimahArAja zrI amaravijayajI tathA teozrInA vidvAna ziSya muni mahArAja zrI caturavijayajIne vaMdanA sukha zAtA pUchavA mATe gayo hato te vakhate upAzrayanI najIka pagathI utarIne jamavAnI vADI tarapha javAya che te vADImAM jatAM pagathI utaratI vakhate mArI najara pagathI najIkanI bhiMta upara anAyAse paDI, ane najara paDatAM ja uparyukta mUrtio naM. 11-12-13 mArA jovAmAM AvI. ne te mUtionI bArIka tapAsa karatAM mArA jANavAmAM AvyuM ke A traNe mUrtio devI sarasvatInI che. bhUtakALamAM thaI gaelA koI sarasavatI bhakta A traNa mUtio bhaviSyanI prajAne upAsanA karavA mATe banAvarAvI haze, paraMtu Aje te mUtionI AvI rItanI durdazA joIne kyA sarasvatI bhakatane du:kha na thAya ? A traNe mUrtio khArA pattharanI banelI che, ane lAInabaMdha bhiMtamAM jaDI devAmAM AvelI che. dareka mUtine cAra hAtha che, ane dareka mUrtionA uparanA jamaNI tathA DAbA hAthamAM kamaLanuM phUla che tathA nIcenA jamaNA hAthamAM asUtra (mALA) tathA DAbA hAthamAM kamaMDalu che ane traNe mUrtio padmAsanastha che. dareka mUrtinI bAjumAM ekeka bhakata strI pUjAnI jhArI laIne UbhI rahelI jaNAI Ave che. AvI ja-bhiMtamAM jaDelI-eka mUrtine huM gayA aMkamAM mUrti naM. 3 tarIke ullekha karI gaele chuM. A traNe mUrtio viSe te kayAMthI AvI vagere pUchaparacha karatAM mane mAluma paDayuM ke sinoranA prAcIna jaina derAsarano jIrNoddhAra karatI vakhate A mUrtio konI che te viSenI barAbara tapAsa nahi karatAM chuTI rakhaDatI paDI rahI hatI teno upayoga ahIMyAM bhiMtamAM jaDI devAmAM karavAmAM Avyo che. AvI rIte jaina deva devIonI keTalI mUrtiono durupayoga thayo haze te kaNa kahI zake tema che? - musalamAnone agara vidharmIonA AkramaNathI jamInadosta thaelAM jinamaMdironAM kaLAvaze, jamInamAMthI khoda kAma karatAM ghaNA sthaLethI malI AvatI jaina tIrthakaronI tathA jaina deva-devIonI khaMDita mUnio, zilAlekha vagereno saMgraha karavA mATe amadAvAda jevI jaina-purInA jaina-zrImAno kaTibaddha thaIne bhUtakAlIna jaina itihAsanA khUTatA aMkaDAo sAcavI-saMgrahI rAkhavA ujamALa thaze? For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 27. 1992 sarasvatI-pUjA ane jeno vibhAga 2. citro - - bIjA vibhAganA citrone ApaNe traNa bhAgamAM vaheMcI nAkhavA joIe ane A traNa bhAga tenA samaya-yugonI daSTie nahi, paNa te je upara cItarAyelAM che te dRSTie. prathama vibhAgamAM tADapatra paranAM citrono nirdeza, bIjA vibhAgamAM kapaDA paranAM citrone nirdeza ane trIjA vibhAgamAM kAgaLa uparanAM phakta devI sarasvatInAM ja citrone. atre nirdeza karavAmAM Avyo che. prathama bhAga-tADapatra paranAM citro, kavetAmbara saMpradAyanA tADapatra paranA sacitra dhArmika granthAmAM maLI AvelA devI sarasvatInAM citro paikInuM sauthI prAcIna citra khaMbhAtanA zAMtinAthanA bhaMDAra nAme oLakhAtA bhaMDAramAMthI maLI AveluM che. citra 1. A citranI pratikRti jevA IcchanArane mArA taraphathI tAjetaramAM ja prasiddha thaela "jainacitrakalpaduma' nAmanA granthamAM citra na. 9 jovA bhalAmaNa che. A citra vi. saM. 1184 mAM gUjarezvara mahArAjAdhirAja siddharAja jayasiMha devanA rAjya amala daramyAna pATaNamAM cItarAeluM che, ema pratanI prAMte ApelI puSpika uparathI spaSTa jaNAI Ave che. A puSiA anyatra prasiddha thaI gaelI hovAthI atre ApavAmAM AvI nathI. sarasvatI devInA A citranuM varNana ApatAM prophesara brAuna jaNAve che ke devI sarasvatI (agara cakezvarI ?) pahelAM mArA taraphathI "inDIyana ArTa enDa leTasa" . 3 i. sa. 1929nA pAnA 16 para prasiddha karavAmAM AveluM citra naM. 1 je pratamAMthI levAmAM AveluM che te ja pratamAMthI '1 A citra cAra hAthavALI devInuM che. tenA uparanA baMne hAthamAM kamaLanuM phUla che tathA nIcenA baMne hAthamAM akSatra (japamALA) ane pustaka che. devInI AgaLa DAbI bAjue haMsapakSI cItareluM che. devInI jamaNI bAjue pherA00 ane DAbI bAjue gumAra nAmanA be sarasvatI bhakta puruSo (ghaNuM karIne A prata cItarAvanAra baMne bhAIo agara saMbaMdhIo hovA joIe) be hastanI aMjali joDIne devInI stuti karatA dekhAya che. mi. brAuna A citra sarasvatI (agara cakezvarI ) nuM hovAnI zaMkA uThAve che paraMtu haMsa pakSInI rajuAta ApaNane sAbitI Ape che ke e sarasvatInuM ja citra che; kAraNa ke haMsAkSI e sarasvatInuM vAhana che jyAre cakrezvarInuM vAhana garuDa che. vaLI A citramAM je vastuonI rajuAta devInA hAthamAM karavAmAM AvI che te ja pramANenuM varNana macarti nAmanA eka jaina vidvAna sAdhue pote racelA bIrA rAstetra mAM kareluM che.' 1. The Goddess Sarasvati (or Chakresvari?) from the same ms. as figure 1. previously published by me in "Indian art and letters", vol III pp. 16 fF 1929 -- The story of kalak p. 116 2. varadadakSiNabAhudhRtAkSakA, vishdvaamkraarpitpustikaa| ubhayapANipayAjadhRtAmbujA, dizatu me'bhimatAni sarasvatI // 4 // For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 zrI jaina satya prakAza zrAvaNa A citranI AkRti jANe eka ja jhaTake AlekhavAmAM AvI hoya ema lAge che, chatAM tenI pAchaLa svarUpanuM saMpUrNa bhAna pratyakSa dekhAya che, e, kalAkAranuM pachI uparanuM addabhuta prabhutva ane chaTA batAvI Ape che. vRttAMtanI vigata jarA paNa cUkyA vinA AlekhAelAM suzobhana ane sucanAnA namUnArUpa A citra che. temAM ye devInI UbhI mUrtinuM dehasauSThava ane aMgabhaMga alaukika prakAranAM che. citra 2. A citranI pratikRti mATe paNa "jainacitrakalpakuma' granthamAM citra naM. 38 jevA bhalAmaNa che. A citravALI prata vaDodarA zaheranI najIka (phakata cAra ja mAIla dUra AvelA chANa gAmanA bhaMDAramAM upAdhyAyajI zrI vIravijayajI-zAstra saMgrahamAM AvelI che. A pratamAM devI sarasvatInA citra uparAMta bIjA vIza citro jevAM keH soLa vidyAdevIonAM soLa citro, lakSmIdevInuM eka citra, brahmazAMti yakSanuM eka citra, kadi yakSanuM eka citra ane devI aMbikAnuM eka citra melIne kula ekavIza citro cItarelAM che. je saghaLAMe citro pahelI ja vAra "jainacitraka95dra ma" nAmanA graMthamAM naMbara. 16 thI 36 sudhImAM chapAelAM che ane sAthe sAthe dareka dareka citra upara vistArathI vivecana "citravivaraNa" vibhAgamAM kareluM che, je jainamUrtividhAna zAstranA abhyAsIone mahattvanuM , joI javA mArI khAsa bhalAmaNa che. A citramAM paNa sarasvatI devIne cAra hAtha che. citranI pRSThabhUmi gherA rAtA raMganI; teNInA uparanA jamaNA hAthamAM kamaLanuM phUla, tathA uparanA DAbA ane nIcenA jamaNA hAthamAM vINA; ane nIcenA DAbA hAthamAM pustaka; kamalanA Asana upara bhadrAsananI beThake beThaka; vAhana haMsanuM batAvavA mATe beThakanI najIka haMsapatInuM citra cItareluM che. citranuM kada 2423 IcanuM che. A citranI AkRti ghaNI tvarAthI derAelI hovA chatAM citrakAranI kuzaLatA raju kare che. devInA hAthamAM je chaTAbharI rIte cinho raju karela che temAM kalASTi spaSTa tarI Ave che. vaLI citrakAre devIne AkAzamAM gamana karatI batAvavA mATe teNInA uttarIya vastranA cheDA baMne bAjue havAmAM UDatA dekhADayA che. A prata vi. saM. 1218 (I. sa. 1161 ) mAM paramahaMta mahArAjA kumArapALanA samaya daramyAna lakhAelI che. citra 3. A citranI pratikRti mATe amerikAnA philADelIA nAmanA zaheramAMthI prasiddha thatA Eastern Art nAmanA patranA I. sa. 1930 nI sAlanA vArSika aMkanA 237 nI sAmI bAjue agara I. sa. 1933nI sAlamAM mi. brAuna dvArA saMpAdita The Story of Kalak nAmanA granthanI citra-leTa naM. 2 mAM citra naM. 6 jUo. A citra tathA bIjAM pAMca citro maLI kula cha citravALI sAvagapaDikkamaNusuptacUrNa (zrAvakapratikramaNa sUtracUrNi) nI prata amerikAnA bosTana myujhiyamanAM hiMdI kalAvibhAganA saMgrahamAM che. A pratanI aMte eka aitihAsika pupikA vi. saM. 1317 nI che je akSarazaH nIce pramANe che - For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1992 sarasvatI-pUjA ane jenA saMvat 1317varSe mAhasudi 14 AdityadIne zrImadAghATadurge mahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhahAraka umApati-vara prauDhapratApasamalaMkRta zrIteja siMhadeva kalyANavijayarAjye tatpAdapadmopajIvina mahAmAtyazrIsamuddhare mudrA vyApArAn paripaMzrayati zrImadAghATavAstavyapaM0 rAmacaMdraziSyeNa kamalacaMdreNa pustikA vyalekhi // A citramAM paNa devIne cAra hAtha che, uparanA jamaNA hAthamAM pustaka che ane DAbA hAthamAM kamalanuM phUla che, jyAre nIcenA jamaNA tathA DAbA ane hAthathI vINA pakaDelI che ane pAte bhadrAsananI ekake kheDelI che. A prata mevADamAM AvelA AghATadurgAmAM lakhAelI hovAthI teramA saikAmAM mevADanI strIe kave paheraveza paheratI haze tene AbheLa khyAla A citro Ape che ane bArIka nirIkSakane teramA saikAmAM gUjarAtamAM lakhAelI pratanAM citronA paheraveza tathA A pAnAM citroneA paheraveza tarata ja judA prakArane jaNAI Ave che. 29 citra 4. vi. sa'. 1926mAM lakhAelI 'vivekavilAsa ' nI tADapatranI eka pratanuM pAnuM mArA eka mitra pAse che, jemAM citrane ghaNAkharA bhAga nAza pAmelA che, chatAM bArIkIthI tapAsa karatAM te citra devI sararavatInuM ja che ema spaSTa mAluma paDe che. A pratanI puSpikA A pramANe che: saMvat 1326 varSe AsoyasudipaMcagyAM some zrImatpattane paM0 kamalAkare a[[]tmazreyothaM (tha) paM0 malayagiriyogyA prakaraNapustikA likhitA |||| A citramAM paNa devIne cAra hAtha che, zarIranA va gaura che, uparanA jamaNA hAthamAM kamala tathA DAbA hAthamAM pustaka che ane nIcene jamaNA hAtha varada mudrAe hAya ema lAge che ( citraneA A bhAga vadhAre ghasAI gaelA hovAthI hAthanI AMgaLIonA thoDA bhAga ja phakta dekhAya che), tathA DAbA hAthamAM vINA che, kaMcukIneA raMga popaTIe lIlA che ane kamalanA Asana upara bhadrANananI kheDake te kheDelI che. A citra aprasiddha che. citra 5. khaMbhAtanA zAMtinAthanA bhaMDAranA saMgrahamAMnI uttarAdhyayanasUtranI lagabhaga teramA saikAnI tADapatranI 190 patranI hastalikhita pratamAMthI, citra 64 tarIke A citra jainacitrakalpadruma ' granthamAM chApavAmAM Avela che. * For Private And Personal Use Only A citramAM sarasvatI devInA zarIrane vadhu gaura, cAra hAtha, citranuM kada 1rarlR iMca che. teNInA uparanA jamaNA hAthamAM kamaLanuM phUla tathA DAbA hAthamAM vINA ane nIcenA jamaNA hAthamAM akSasUtra ( mALA) tathA DAbA hAthamAM pustaka che, A pAMca citro sivAya paNa tADapatra paranAM bIjA sarasvatI devInAM citro je jainabhaMDArAnI dareke dareka pratAnI bArIka tapAsa karavAmAM Ave te ghaNI moTI sakhyAmAM prApta thaI zake tema mAruM' mAnavuM che, kAraNa ke A noMdha te mAtra gujarAtanA ja jainabhaMDArAtI pratA uparathI tathA prasiddha thaelAM citro uparanI prApta thatI sAmagrI uparathI taiyAra karelI che. ( apUrNa ) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mRtadevatAne aMge lekhakazrIyuta pro. hIrAlAla rasikadAsa kApaDIyA, ema. e. prastAva-I. sa. 1927mAM zrI Agodayasamiti dvArA je zrI bhaktAmarateMtranI pAdapUrtirUpa kAvyasaMgrahane dvitIya vibhAga prasiddha thayo che tenuM saMpAdana - kArya karatI veLA mRtadevatAnuM svarUpa, ene lagatAM stotro ItyAdi vividha hakIkato meM eka nibaMdharUpe taiyAra karI hatI. temAMno thoDoka bhAga uparyukta pustakanI prastAvanA (pR. 29-38) mAM "zrI sarasvatI devInAM stotro " e zIrSaka heThaLa ane keTaloka bhAga ka thI cha ema sAta pariziSTo dvArA Ayo hato. tyArabAda Aje pharIthI e nibaMdhamAM thoDoka bhAga atra raju karuM chuM. ema karavAmAM A mAsikanA chellA aMka (pR. 433 ) mAM " zrI vAdevIstotra" e nAmathI je lekha apAyo che temAM "saMpAdaka' evA ullekhapUrvaka karAelI neMdha nimittarUpa banI che, kemake tyAM ema lakhAyuM che ke "kaI sthaLe e pragaTa thayuM hoya evuM jANavAmAM nahi hovAthI ahiM e ApyuM che. " paraMtu A khalanA che." A pramANenA prAstAvika ullekha pUrvaka he mRtadevatA viSe have thoDoka nirdeza 1. A uparathI joI zakAze ke zrI jaina satya prakAza (aM, 7, pR. 228 ) mAM zrIyuta sArAbhAI maNilAla navAbe de. lA. jaina pustakoddhAraka phaMDa, surata dvArA prakAzita" ema lakhyuM che te bhUla che. 2. AmAM sarasvatI-kAtAmara, zAti-bhaktAmara ane pArthabhaktAmara ema traNa kRtio ApelI che ane te, zrI dharmasiMhasUrine hAthe racAyelI che. 3. zrI jainasatya prakAza (aM. 7, pR. 226 ) mAM zrIyuta navAbe avataraNarUpe ApelA zloke A prastAvanA (. 36-37) mAM ApelA che, eTaluM ja nahi, paraMtu tene gujarAtI anuvAda paNa tyAM Apelo che. 4. A pariziSTomAM mAtAjIndara, zrI zAralAin, chImAratIetavanam, cosarasvatI tetra, zrIrAlAlaeNm, zrI sarasvatItava: ane zrIrAjarAtuti : ema sAta zIrSaka heThaLa sAta stotro gujarAtI anuvAda sahita apAyelAM che. AmAMnA keTalAMka avataraNe zrIyuta navAbe "sarasvatI -pUjA ane jene " e lekhamAM ApyAM che. dAkhalA tarIke jue emanA lekha (pR. 229) gata 12, 13 ane 14 thI aMkita ane pR. 259 gata 15 thI aMkita pavo. 5. A saMbaMdhamAM eTaluM ja kahevuM basa thaze ke zrImAratItavanama' e zIrSaka pUrvaka saMpUrNa zrIvAvIratAtra enA gujarAtI anuvAda ane maMtra sahita "zrIbhaktAmararotranI pAdapUrtirUpa kAvyasaMgrahane dvitIya vibhAga" nAmaka pustakanA ga. pariziSTarUpe pR. 194-196 mAM apAyeluM che. For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1992 mRtadevatAne aMge 31 paricaya ne paryAya-jema mine (Minorva ) grIka lokonI vidyAnI adhiSThAyikA devI gaNAya che tema mRtadevatA e ApaNuM jainonI vidyAdevI gaNAya che. A devIne prAkRtamAM "suyadevayA 'ra kahevAmAM Ave che. A devI saMpUrNa zrutajJAnanI svAminI manAya che. A devInI tasAgara prati satata bhakti che. A devInA deharUpe vANIne samUhane nirdeza karAya che. A devInAM vividha nAme che. jemake (1) mRtadevI (2) vAgadevI, (3) vAgadevatA, (4) vAgIzvarI, 10 (5) bhAratI,11 (6) sAradA,12 (7) zAradA,13 (8) sarasvatI 14 (9) brAhmI,15 (10) ga, 16 (11) gIrvANI,17 (12) bhASA18 ane (13) vA . vizeSamAM A devInAM 108 nAme paNa jovAya che. A nAmonA ullekhavALuM eka zAradA-stotra zrI bhaktAmara stotranI pAdapUrtirUpa kAvya saMgrahane dvitIya vibhAga nAmaka pustakanI prastAvanAmAM ApeluM che. mRtadevatAnI stutionuM mULa- zratadevatAnI vividha stutio svataMtra kRtirUpe najare paDe che eTaluM ja nahi paNa ene kaI kaI graMthane prAyaH Adya bhAgamAM ane keTalIka vAra aMtima bhAgamAM sthAna apAyeluM joI zakAya che. sauthI prathama koNe mRtadevatAnI svataMtra kRti racI eno uttara ApavAmAM meM ekatrita karelI vividha stutio upayogI thaI paDe tema che, paraMtu ene chevaTanA nirNayarUpa uttara hajI anyonya sAdhanonI apekSA rAkhe che, eTale e hAla turata mulatavI rakhAya che, tema chatAM mULa viSe sUcana thaI zake tema che. AnuM kAraNa e che ke vivAhaprajJapti ane 1, A zabda mATe juo thI bappabhaTTasUrikRta caturvizatikAnuM prathama pariziSTa (Agodaya samitivALI AvRtti, pR. 181), zrI zobhanamunIzvarakRta stuticaturvizatikAnuM caithuM padya (A. samitivALI AvRtti. pR. 25) tema ja " kamaladala'vALI stutirUpa prathama padya. 2. Ane uddezIne pratikramaNa mAM kAsamAM karavAmAM Ave che. vizeSamAM Ane lagatuM prAkatamAM eka padya che ke je pratikamaNa karatI vakhate bolAya che. 3. juo catuvizatikAnuM 80 muM padya (pR. 132.) 4. juo suyadevayAnI stuti, 5. juo yAkinImahAradharmasUnu zrIharibhadrasUri kRta gaNAtI samasaMskRta saMsAradAvAnala-stutinuM zuM padya 6. kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUrita abhidhAnacittAmaNi (kA. 2, zlo. 155) nI svapajJa vikRtimAM "zrata pravacanasthAdhirAtrI tevI batAvI," evI A zabdanI vyutpatti dagocara thAya che. che, A zabda mATe jue zrI bhaktAmarastotranI pAdapUrtirUpa kAvya saMgrahane dvitIya vibhAga (pR. 186) 8. juo caturvizatikAnuM 76 muM padya (pR. 128 ) 9. juo caturvizatikAnuM cothuM padya (pR0 9) 10, ane prAkatamAM "vAsarI" kahevAmAM Ave che. juo ka@ANakada-stutinuM cothuM pa. 11. juo caturvizatikAnuM prathama pariziSTa (pR0 184) tema ja zrI bhaktAmarastetranI pAdapUrtirUpa kAvya saMgrahano dvitIya vibhAga (pR. 185) 12. juo bhaktAmara stotranI pAdapUrtirUpa kAvya saMgrahane dvitIya vibhAga (pR. 194) 13. juo enuM ja pR. 203, 14, jue enuM ja pR0 200 ane 202 tathA catavizatikAnuM prathama pariziSTa (pR 181 ) 15-19, vicAre abhidhAnaciMtAmaNi (kA2) nA 155mA padyagata nimna likhita paMkti: " vAg brAhmI bhAratI gaugIrvANI bhASA sarasvatI zrutadevI" For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32. zrI jaina satya prakAza zrAvaNa vyAkhyAjJapti e nAmavALA pAMcamAM aMgarUpa bhagavati sUtranA prAntima bhAganA 980 mA patramAM mRtadevatAnI nIce mujabanI stuti karAyelI najare paDe che. " viyasiyaaraviMdakarA nAsiyatimirA suyAhiyA devI / majha pi deu mehaM buhabibuhaNamaMsiyA NicaM // 1 // suyadevayAe~ paNamimo jIe pasAeNa sikkhiyaM nANaM / aNNaM pavayagadevI saMtikaraM taM namasAmi // 2 // suyadevayA ya jakkho kuMbhadharo baMbhasaMti veroTA / vijA ya aMtahaDI deu avigdha lihaMtassa // 3 // bhagavatIsUtranA saMpAdaka mahAzaya AgoddhAraka zrI AnaMdasAgarasUrijI A padyane bhagavatIsUtranA aMgarUpa gaNatA hoya ema lAge che. vizeSamAM A pAMcamA aMganI vRttimAM enA kartA zrI abhayadevasUri paNa ema ja mAnatA hoya ema jaNAya che. - A traNe padya dareka hastalikhita pratimAM upalabdha thatAM nathI, ethI e traNe padyo paMcama gaNadhara zrI dharmasvAmIe bhagavatIsUtramAM gUMcyAM haze ke nahi evo sahaja prazna udbhave che. je emaNe traNe padyo nahi ramyAM hoya to pahelAM be to racyAM haze ema bhAse che, kema ke e be to anyAnya pratiomAM jovAya che. je A hakIkata yathArtha hoya to pachI trIjuM padya zrI abhayadevasUrinA samayamAM bhagavatIsUtranA aMgarUpa gaNAtuM hatuM ke te pUrve paNa eTalo ja nizcaya karavo bAkI rahe che. e mATe zrI abhayadevasUri bhagavatIsUtranI vRttinA prAraMbhamAM je TIkA ane cUNino nirdeza kare che te jevI joIe, paraMtu A sAdhana mArI pAse nathI eTale e prazna aNaukelyo rahe che. trIjA padyanA aMtamAM je "jhivata' che e uparathI ema paNa saMbhAvanA thaI zake ke e padma zrI devadhiMgaNi kSamAzamaNe Agamo pustakArUDha karyA tyAre dAkhala thayuM hoya. A uparathI samajAze ke trIjA pAnA katRtva viSe A lekhamAM nirNaya karI zakAya tema nathI. vizeSamAM pahelAM be pavomAMthI eke gaNadharakRta na hovAnuM sAbIta thaI zake te pachI mRtadevatAnI stuti karavAnI pahela koNe karI e prazna paNa pAcho upasthita thAya che. AvI paristhitimAM huM AgamonA akhaMDa abhyAsIone A praznano uttara ApavA sAdara vinavuM chuM. zratadevatAnuM viziSTa svarUpa ane tenI pratikRtio -- jenA darzananuM kahevuM e che ke deva ane devIono deha mULa svarUpe to manuSyanA jevo ja che eTale ke temane paNa be hAtha, be paga, eka mastaka ItyAdi che, paraMtu e [ juo pRSTha 35 ] 1. bhAMDArakara prAcca vidyAsaMzodhana maMdiramAM bhagavatIsUtranI je traNa hastalikhita pratie temAMnI bemAM prathamanAM be paDyo che. A bemAMnI eka prati saM. 1570 mAM lakhAyelI che. juo "jaina hastalikhita prationuM varNanAtmaka sUcIpatra" (pR. 17, bhA. 1, pR. 80 83), For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir purAtana itihAsa ane sthApatya saMpAdaka: (1) prAcIna lekha saMgraha (7 lekha) | munirAja zrI jayantavijayajI C // // saMvat 1625 varSe zrIpaTanamadhye ma0 zrI jIvA ma0 mANakade putra ma ratanajI puNyArthaM biba rakhavadeva vijaya pUjArthaM bhaTAraka zrI zrIvijayasenasUrisvaruste zubhamuharte sakalajana samastasahata prataSTatakRtA / pUjanIkanara zubha phaladAyaka naiarthera / (A pratimAnI UMcAI 10 iMca ane pahoLAI 7 iMca che.) saMvata 1625mAM, zrIpATaNanagara maLe maMtrI zeTha jIvAnI bhAryA mANekanA putra maMtrI ratanajInA zreya mATe; vijaya nAmanA putrane pUjA karavA mATe athavA vijayavaMtI pUjA mATe tathA pUjA karanArAone zubha phaLadAyaka thAya eTalA mATe maMtrI jIvAe zrISabhAva bhagavAnanI mUrti karAvIne tenI bhaTTArazrI zrIvijyasenasUrIzvarajI mahArAjanA zubha haste zubha muhUrtamAM sakala saMgha samakSa pratiSThA karAvI che. // saMvat 1516 varSe vaizASa sudi 10 budhe upakezajJAtIya maM0 cAMpA bhAryA cAMpalade putra hemA bhAryA hamIrade putra raNadhIra tolA svamAtRpitRzreyArtha zrIajitanAthavi kAritaM / pratiSTitaM tapAgacche zrI ratnazeSarasUribhiH // (A pratimAjInI UMcAI 8 iMca ane pahoLAI pA Ica che.) saMvata 1516nA vaizAkha sudI 10 ne budhavAre, upakeza (osavAla) jJAtIya maMtrI cAMpAnI bhAryA cAMpAladenA putra hemAnI bhAryA hamIradenA putra raNadhIra tathA talAe potAnAM mAtA-pitAnA kalyANa mATe zrI ajitanAthajInuM biMba bharAvyuM ane tenI tapAgacchIya zrIranazekharasUrijIe pratiSThA karI che. (). saMvat 1595 varSe vaizASa sudi 7 dana gare prAgavaTa jAtI sA0 samarA bhA0 vade putra AlA mADA bhA0 tajuputra 5 rataNAdi kaTaMbAdi zrIpArzvanAtha baMbakAtra tapAgache zrIANaMdavimalasUri pratiSTata / (A pratimAjInI UMcAI 8 iMca ane pahoLAI pA ica che.) 1. naMbara 1 thI 4 sudhInA lekhovALI, dhAtunI A cAra mUrtio sirohInA zrI ajitanAthajInA maMdiramAMthI zivapurI (mALavA) mokalavAmAM AvI che. zivapurInA zrI vIratattva prakAzaka maMDalanA vidyArthIone pUjavA mATe maMDalanA gRhatyamAM virAjamAna karavAmAM AvI che. For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 34 zrI jaina satya prakAza zrAvaNa saMvat 1pa9panA vaizAkha zuddhi che te guruvAre pAravADajJAtIya zAha samarAnI bhAryA vandenA putrA (1) AlA, (2) mAMDA. temAMnA mAMDAnI bhAryAM khAI tejI ane tenA ratanA Adi pAMca putrA vagere kuTuMbayukta zAha AlA ane mAMDAe trIpArzvanAthabhanI mUrti bharAvI ane tenI tapAgacchIya zrImAna Ana' vimalasUrijI mahArAje pratiSThA karI che, (4) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saM0 1537 varSe vai0 zu0 8 zanau prAgvATa sA0 hIdA bhA0 sApU suta devAkena bhAryAM vAlhI putra jesA popA karmA jIdA pramukha kuTumbayutena zrIzaMbhavenAthabiMbaM kAritaM / pratiSTitaM tapApakSe zrI somasuMdarasUri saMtAne zrI lakSmIsAgarasUribhiH // zrIH || (A pratimAjInI UMcAI chA iMca ane paheALAI 5 iMca che.) saMvat 1537nA vaizAkha zuda 8 ne zanivAre, pAravADa jJAtIya zAhIdAnIbhAryAM sApunA putra; peAtAnI bhAryAM vAlI ane putrA jesA, pApA, karyAM, jIdA vagere kuTuMbathI yukta evA devAe zrIsa'bhavanAthabhanuM khinna bharAvyuM ane tenI tapAgacchIya zrIseAmasuarasUrisa tAnIya zrIlakSmIsAgarasUrie pratiSThA karI che. (5)2 // samvat 1687 varSe ASADha sudi 14 vAra thAvara zrIrAThaDa zrI bhagavanadAsa samudradAsa maLa sa............( jUnApukhyArtha ) virdhA vejA putra dhatA TImA jJAti Ai || saMvat 1687nA aSADa suda 14 ne zanivAre zrIrADADa getra ane AchA (?) jJAtivALA zeTha bhagavAnadAsa, samudradAsa, karamaNu, vardhA, velA ane temanA putreA dhasA, lI'A emaNe zA punAnA kalyANa mATe gudAca gAmanA upAzrayamAM A staMbha karAvyA hoya athavA upAzraya baMdhAvavAmAM kAI paNa jAtanI sahAyatA karI heAya tema lAge che. (6) 60 || zrI vaMkeja naive 10 2. A lekha, jodhapura rAjyanA pAlI paragaNAmAM, pAlIthI dakSiNamAM lagabhage mAIlanI dUrI para AvelA gudAca gAmamAMnA tapAgacchanA upAzrAyanA eka staMbha upara khAdAyelA che. guDhDhAca gAmamAM hAla eka bhavya jinamadira, upAzraye ane zrAvakAnAM dharA vagere che. 3. nabara 6 ane 7 vALA lekhA. jodhapurarAjyanA khAlI paragaNAnA sAMDharAva gAmanA prAcIna jinamaMdiramAMnA che. temAMne pahelA lekha, uktamaMdiranA gUDhamaMDaLamAMnA eka AlA (gAMkhalA)mAM virAjita, zrIdevanAgasUrijInI maneAhara mUrtinI beThakamAM khAdelA che. A mUrti Azare 34 AMgaLa UMcI ane 22 AMgaLa paheALI che mUrtimAM mastakanI pAchaLa Ave! tathA zarIrara mudghapatti ane kapaDAnI nizAnI kAtarela che, mUrtimAM AcAryajInAM caraNA pAse nIce madhya bhAgamAM AcAryanI sevA karatI eka sAdhunI mUrti ane tenI AjubAjumAM hAthamAM pUjAnI sAmagrI laine ubhela traNa zrAvakrAnI mUrtie kAtarelI che. te cAre mUrtienI nIce te cAre vyaktionAM nAme khAdhelAM For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 35 192 purAtana itihAsa ane sthApatya paMDita jinacandreNa goSTi (SThi) yutena zrImatA / devanAgaguromUrti (mUrtiH) kAritA muktivAMcchatA // saM0 1197 vaizA [kha] vadi 1 pra (sa) naH | paM. ninA thirapAla: sumaMjare: (zrAva) (sAdhu) (zrAva) (zrAvada) saMvata 1197nA vaizAkha vadi 1 ne divase, (sAMrAva gAmanA) zrISaDerakaga7nA maMdiramAM, gochIpadane dhAraNa karanAra arthAta maMdiranI sArasaMbhALa rAkhanAra ane muktite IcchanAra zrImAna paMDita jinacaMdra potAnA guru zrIdevanAgarasUrijInI A mUrti bharAvI. (7) 10 // saMvat 1115 mANa (gha) yadi 4 zrI A lekha ATalo ja lakhIne adhuro choDI dIdho hoya tema lAge che. AgaLa akSare lakhelA nathI. A lekhavALuM parikara prAcIna ane suMdara keraNIvALuM che. che. sAtamA naMbarano lekha, e ja maMdiranA gUDhamaMDaLamAMnA jamaNI bAjunA gakhalAmAMnA parikara nIce khedelo che. 4. ukta sAMDherAva gAmanA nAma uparathI gaMDeraka nikalyo che. ( pRSTha 32 nuM anusaMdhAna ) deva devIo uttara vaikriya svarUpa dhAraNa karI zakatAM hovAthI, joIe teTalA hAtha vagere racI zake che. AthI zrutadevatA keTalIka vAra be hAthavALI tema ja keTalIka vAra cAra hAthavALI AlekhAyelI jovAya che. lakhanaunA saMgrahasthAna naM. 6mAM be hAthavALI mUrti che. A mUrti badhI mUrtiomAM prAcIna che evo nirdeza zrIyuta bhaTTAcAryo "mAlavIya smAraka graMtha" (pR. 293) mAM karyo che. bikAnera rAjyamAM eka cAra hAthavALI mUrti che. AnI pratikRti uparyukta smAraka graMthamAM apAyelI che. mRtadevanAnuM nirvANalikAmAM je svarUpa raju karAyeluM che te uparathI taiyAra karAyelI enI eka triraMgI pratikRti Agamedaya samitie prasiddha karelI stuticaturvizatikA, caturvizatika tema ja zrI bhaktAmara stotranI pAdapUtirUpa kAvyasaMgrahane dvitIvibhAga e traNe pustakamAM apAyela che. vaLI Ahuta jIvana jAti nA prathama vibhAgarUpe pahelI kiraNAlImAMnA AThamA kiraNamAM paNa eka pratikRti apAyelI che. mRtadevatAnA saMbaMdhamAM bIjI paNa keTalIka bAbato kahevA jevI che ane mArA nibaMdhamAM meM e vicArI paNa che, paraMtu e koI prasaMga maLatAM prasiddhimAM mUkavAno vicAra rAkhato hAla turata to huM viramuM chuM. 1, juo caturvizatikA (ple. 44)nuM mAruM spaSTIkaraNa pa. [ 78-80] For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir |||||||||||||||||||||||I|BJES|EE||| [ saMpAdakIya vaktavya | H|FEB|||||IFE|||||||||||I[B] EEEEEEEEE bIjuM varSa zrI jaina satya prakAza" pitAnuM prathama varSa saMpUrNa karIne A aMke bIjA varSamAM praveza kare che. Aje amArI draSTi e samaya upara paDe che ke jyAre munisamelane niyata karelI pratikAra samiti kaMIka kriyAtmaka kArya karavAne gaMbhIrapaNe vicAra karatI hatI. sadbhAgye e vicAraNuM jaladI saphaLa thaI mArgamAM najare paDatI agavaDo dUra thaI joItI sahAyatAnI tAtkAlika vyavasthA thaI ane "zrI jaina satya prakAza"ne janma thaye. Aje e vAtane eka varSa vItI gayuM ! zrI jaina satya prakAza"nA prathama varSa daramyAna enA uddeza pramANe pratikAra, sAhitya, sthApatya ane itihAsa viSayaka yathAzakya vAcana ApavAno prayAsa karavAmAM Avyo che. "zrI jaina satya prakAza"no unnata Adarza hamezAM amArI sAme khaDo che. e Adarzane anurUpa sAhitya ApIne mAsikane vadhu AkarSaka banAvavAnI bhAvanA sAthe ame bIjA varSamAM praveza karIe chIe. "zrI jaina satya prakAza" haju bIlakula pitAnA prAraMbhakALamAM che e vAta sAcI che, chatAM pragati sAdhavA mATe amuka varSo vItavA ja joIe evI vayanI yogyatA amArI dRSTie vadhu mahatvanI nathI. parama pUjya munirAje ane vidvAnono sAtha maLato rahe te alpa samayamAM paNa ghaNI sArI pragati sAdhI zakAya emAM lezamAtra zaMkA nathI. ane eTalA mATe bIjA varSamAM praveza karatI vakhate keTalIka vastu kahevAnI prApta thAya che : purAtana ItihAsa ane sthApatya" zIrSaka eka cAlu prakaraNa e AzayathI zaru karavAmAM AvyuM hatuM ke kaDakaDatI TADha ane dhagadhagatA taDakAmAM ughADe page ane ughADe mAthe, bhAratanA aneka pradezomAM vicarIne paramAtmA mahAvIradevane dharma-saMdeza janatAne pahoMcADatA ApaNuM pUjya munirAje potAnA vihAra daramyAna te te pradezamAMnAM jaina sthApatyonuM nirIkSaNa-parIkSaNa kare ane tene pramANabhUta ahevAla tathA pitAnI dharmakriyAmAM rata rahI aharniza adhyayana, adhyApana ane sAhitya-sevana karatI vakhate ApaNA pUrvajonI je yazogAthAo najare paDe tene itihAsa A mAsika dvArA lokone pahoMcADe ! paraMtu amAro A Azaya jevo ame icchIe tevo saphaLa thayo nathI, ati namrabhAve ame sarva pUjya munirAjonuM ane vidvAnenuM dhyAna e tarapha derIe chIe ane e prakaraNe vadhu samRddha bane evuM sAhitya mokalatA rahevAnI vinaMti karIe chIe. ApaNuM pUjya munisamudAyamAM atyAre aneka vidvAno vidyamAna che ane teo sArAmAM sArA lekhe ApI zake ema che, paNa te badhAnI vidvattAnI prasAdI meLavavA A For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMpAdakIya vaktavya 1992 37 mAsika hajI bhAgyazALI thaI zakayuM nathI. A mAsika samasta munisamudAyanuM mAsika che e vastu, namrabhAve, jaNAvavA sAthe ame badhAya pUjya munirAjone vinavIe chIe ke te prasa Mge prasaMge lekhA mAkalavAnI kRpA karatA rahe! vizeSAMka-bIjA varSanA amArA kAryakramamAM sauthI mahattvanI vastu zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka " nI ceAjanA che. paramAtmA mahAvIra deva saMbadhI eka saMpUrNa jIvanacaritranI atyAre ghaNI ja AvazyaktA che. evuM jIvana-caritra taiyAra karanAra kAi vidvAnane upayAgI thaI zake evuM sAhitya pragaTa karavuM e paNa eka jarUrI vastu che. sabhava che AvA ekAda saMgrahanA daCnathI kAI vidvAnane prabaLa preraNA maLe ane e evuM pustaka taiyAra karavA lalacAya ! " zrI jaina satya prakAza " paNa Ave! ekAda saMgraha pragaTa kare to sAruM, e AzayathI A yeAjanA karavAmAM AvI che. amArI e yojanA saphaLa karavAmAM pUjya munirAjo ane jaina ke arena--dareka vidvAna bhagavAna mahAvIra svAmI saMbaMdhI lekha mekalIne amane sahAyatA kare evI amArI prArthanA che. " " zrI jaina satya prakAza" mATe hamezAM prayatna karatA, samitinA pAMce parama pUjya munimahArAje pratye AbhAranI lAgaNI pradarzita karavAnI sAthe sAthe enA prathama varSI daramyAna je je sakhI sagRhasthAe Arthika sahAyatA karI che temane tathA je je vidvAne pUjya mutirAje ane gRhasthA-e atyaMta parizrama laine lekhe mekalatA rahevAnI udAratA karI chetemanA ame AbhAra mAnIe chIe ane bhaviSyamAM paNa evA ja sahakAra ApatA rahevAnI prAthanA karIe chIe. chevaTe samitinI sthApanA aMgenA akhila bhAratavarSIya jaina zvetAMbara mUrti pUjaka munisammelananA e dasameoNTharAvaH "ApaNA parama pavitra pUjya zAstro tathA tIryAdi upara thatA AkSepeAnA samAdhAnane age (1) AcArya mahArAja zrImat sAgarAnadasUrijI (2) AcAya mahArAja zrImad vijayalabdhisUrijI (3) panyAsajI mahArAja zrI lAvaNyavijayacha (vartamAnamAM AcArya mahArAja zrI vijacalAvaNyasUrijI ) (4) munirAja zrI vidyAvijayajI (5) munirAja zrI darzanavijayajInI maMDaLI nImI che. te maMDaLIe te kA, niyamAvalI taiyAra karI, zarU karavuM ane khIjA sarve sAdhuoe e bAbatamAM yeAgya madada jarUra karavI. tema ja e maMDaLIne joitI sahAya ApavA zrAvakAne paNa preraNA ane upadeza ApaveA. ' yAda karIne badhAya pUjya munirAjo " zrI jaina satya prakAza '' te hamezAM peAtAnuM gaNe e ja bhAvanA ! mAsika bheTa prathama varSanI mAphaka khInna varSa mATe paNa padastha munirAjone mAsika bheTa mekalavAnA ame nirNaya karyA che. mAsikanA vAcananA lAbha pratyeka munirAjane maLata rahe evI amArI hArdika icchA che. jo dareka samudAya dITha mAsikanI echAmAM ochI eka nakala paNa jatI rahe te tenA vAcananeA lAbha te samudAyanA lagabhaga badhAya munirAjone maLI zake. prAyaH karIne pratyeka samudAyamAM ekAda padastha munirAja avazya hAya eTale emanA nAme mekalAtA mAsikanA lAbha e AkhA samudAya laI zake, For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrIyuta vIrendrakumArane-- www.kobatirth.org 39 zrI jaina satya prakAza zrAvaNa icchavA jevuM che, parantu eTale kevaLa amArI dareke dareka munirAjane mAsika bheTa meAlI zakAya e jarura atyAranI amArI Arthika sthiti jotAM e pagaluM zakaya nathI. sthitine anukULa vyavasthA jaLavAya ane sava munirAjone mAsikanA vAcanane| lAbha maLe eTalA mATe ja -- nirupAye - A vyavasthA karavI paDI che. chatAM paNa je samudAyamAM padastha munirAja nahi hAvAnI amane khabara paDe che temane mAsika bheTa mekalavAmAM Ave ja che. eTale amArI jANabahAra ke e saMbaMdhanI sUcanA amane nahIM maLavAnA kAraNe jeone mAsika bheTa na maLatuM hoya taee amane e saMba'dhI sUcanA karavA kRpA karavI ! Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .. zIka lakhANa 66 vAMcyuM. zrI jaina satya prakAza '" mAMnI digaMbarA saMbaMdhInI traNe lekhamALAe Ape joi ane enA upara vicAra karavAnI Apane jarurata jaNAi. emAMnI eka lekhamALAne Ape abAdhaka gaNI, khIjI eka mATe geALa gALa vicAra darzAvyA ane chevaTa 66 '' digaMbarAnI utpatti " zIrSaka pUjyapAda AcArya mahArAja zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjanI lekhamALAneA uttara ApavAnuM Ape pasaMda karyu. parantu ene uttara kai rIte ApavA enuM dizA-sUcana hajI sudhI Apa nathI zeAdhI zakyA ane tethI mULa viSayane sAva bhUlI jaine eka khIlakula judA ja viSayanI carcA Ape cheDI che, jenI ' jainadarzona'' nA 21 mA aMkamAMnu ApanuM lakhANa sAkSI pUre che. - diga'barAnI utpatti '' nA lekhamAM zrI krasarIyAjInA ItihAsane jarA paNa UhApAtu na heAvA chatAM Ape e saMbaMdhI carcAtA eka AkhA lekha lakhI nAkhyA che, pariNAme nIcenI vastu Apane amAre jaNAvavI jarurI thAya che. zrI krasariyAjInA pAtAnI mAlIkInA mA~dira upara zvetAMbarA dhvajAdaDa caDAvavAnI pavitra kriyA kare ane te vakhate digaMbarA khArI rIte dhAMdhala macAvI peAtAne hAthe ja potAne nukasAna vahArI lye temAM zvetAMbarAnA ze! deSa ? ke emaNe potAnI dharmakriyA zA mATe aTakAvavI ? dhvajadaMDa rAjya taraphathI utArI levAmAM AvyA che te te mAtra te jhUkI gayA hovAne kAraNe ja ! ethI zvetAMbarAnA hakkamAM jarA paNa harakata nathI AvatI ane tethI ja kamIzanamAM paNa e hakkanA purAvA dAkhala karavAmAM AvyA che. lagATa vagaranI badhIya mUrtie digabarenI ja hoya che e mAnyatAne mathurAmAM maLelI lagADha vagaranI chatAM zvetAMbara mUrtioe nAbuda karI che. eTale kevaLa laMgoTa vagaranI mUrti joine koi paNa maMdira ke mUrtine digaMbarIya siddha na karI zakAya. vaLI zrI kesarIyAjInA madira mATe maMdiranI navaceAkIsanA staMbha uparanA zilAlekha ke jemAM zrI jinalAlanA upadezathI maMdira banyAnA spaSTa ullekha che te, nakkArakhAnAmAMnA zvetAMbara jaina zeTha zrI sulatAnamalajIne lekha che te tathA hAthI uparane zrI kanakavimalajInA ullekhavALA zilAlekha e vAta bIlakula nizcita kare che ke zvetAbarAnuM ja che, e maMdira ,, jainadarzana nA 21mA aMkamAMnuM "nagna satya pravAza je taMtrInI ' . For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 39 1992 saMpAdakIya vaktavya A uparAMta tyAMnI keTalIya pratimAo upara tAMbara muni zrI vijayasAgarajInA lekhe che ane badhIya mUrtionuM pUjana zvetAMbara vidhi pramANe thAya che ane AMgI vagere paNa karavAmAM Ave che. zrI kesarIyAnAthajInI mUrti sAthe soLa svamAnI vAta lakhavA pahelAM eTaluM te jarUra dhyAnamAM rAkhavuM joItuM hatuM ke mULa pratimAjI zyAma pASANanI banela che jyAre e svamAM to dhAtunA parikaramAM banela che. eTale eno mULa mUrti sAthe saMbaMdha joDI na ja zakAya! zrI kesarInAthajInA maMdira paratve ATalI vastu lakhyA bAda "mAma purathe krio ene "AgamanI racanA karavAmAM AvI," evo je artha Apa karo cho te saMbaMdhI kaMIka lakhavuM jarUrI jaNAya che. e AkhAya vAkyanI saMskRta chAyA "mArA pustake sTisvitaH " thAya che eTale ke Agama-zAstra pustakamAM lakhavAmAM AvyuM e eno artha thAya che. ane A carcAnuM mukhya mULa " tri"i zabdano artha karavAmAM raheluM che. Apa e sRimi ne artha iiAtaH-jita: (racavAmAM-banAvavAmAM AvyuM ) e kare che. ane ema karIne samagra tAMbarIya Agamone arvAcIna siddha karavA prayatna kare che. paraMtu A pramANe prayatna karavA jatAM keTalIya mahattvanI ane satya vastu tarapha Apane durlakSya karavuM paDe che. sauthI prathama to "jhi"i no artha racAyo e karavA jatAM "pu" zabdane zo artha karI zakAya e Ape vicAryuM ja nathI. vaLI A eka ati mahattvanuM zAstrIya vAkaya he I temAM artha vagarano eka paNa zabda vadhAre nathI eTale je eno artha bAmaH pusta strivita: eTale ke mAmaH puratAd: kRtaH arthAta paMraparAthI mukhapATha rAkhavAmAM AvatA Agamone pustakArUDha karyo evo karavAmAM Ave to ja " juthe " zabdane ya nyAya maLe che. je vidvAnone prAcIna hastalikhita pratA saMbaMdhI lezamAtra paNa anubhava haze te jANatA haze ke e pratomAM trivita ane cita zabda bIlakula judA arthamAM vAparavAmAM Ave che. jillata no artha bIjA koI e banAvela graMthane lipibaddha karavo evo thAya che. jyAre vatano artha graMthanI racanA karavI evo thAya che. keTalIya hastalikhita pratonA aMtamAM sevana saMvata ane te saMvata, sevAnuM nAma tathA racanAranuM nAma bhinna bhinna ApavAmAM Ave che. have je trivitano artha rita karavAmAM Ave te e seMkaDo hastalikhita prationA aMte ApavAmAM AvatA A ullekhanI zI vyavasthA thaI zake ? eTale prAcIna zAstrIya praNAlikA tarapha bIlakula AMkhamiMcAmaNuM karIne ane kevaLa atyAranI prathAne ja dhyAnamAM rAkhIne trivitano artha pita karavo leza mAtra paNa yuktiyukta nathI. ame nathI mAnatA ke eka sAmAnya mANasa paNa samajI zake evI vAtathI zrIyuta vIrendrakumArajI bIlakula ajJAta hoya, paraMtu je vastu taraphanA pakSapAtanA kAraNe teo eka dIvA jevI spaSTa vastune samajavA-svIkAravA acakAya che, te dUra thavAnI jarUra che. chevaTe ame IcchIe chIe ke bhAI vIrendrakumArajI viSayAMtaranI carcAmAM na utaratAM mULa vastune ja vicAra karaze jethI kaMika vizeSa varatu lokone jANavA maLI zake, For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAprabhAvazAlI pucchAdAnIya che. zrI staMbha na pA rvI nA tha A lekhaka-AcArya mahArAja zrI vijayapaghasUrijI ke (gatAMkathI cAlu) i kahelI bInA jANIne sUrijI mahArAja ghaNA khuzI thayA. temaNe A rIte banele tamAma vRttAMta zrIsaMghane kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLIne zrIsaMgha yAtrAe javAnI taiyArI karI. jemAM 900 gADAo cAlatAM hatAM. zrI saMghanA AgrahathI sUrijI mahArAja paNa sAthe padhAryA. jyAre A saMgha seDhI nadInA kAMThe Avyo tyAre tyAM be gharaDA cheDA adazya thaI gayA. eTale A nizAnIthI saMgha tyAM rahyA. AcArya mahArAje AgaLa jaIne pUchyuM tyAre eka govALe kahyuM ke " he gurujI, A pAsenA gAmamAM mahINala nAme mukhya paTela che. tenI kALI gAya ahIM AvIne pitAnA cAre AMcaLamAMthI dUdha jhare che. eTale ahIM khAlI thaIne ja te ghera jAya che. ane tyAM deDavAmAM AvatAM mahAmahenate paNa lagAra paNa dUdha detI nathI. tenuM kAraNa kaMI samajAtuM nathI." ema kahIne teNe te sthale gurujIne dUdha batAvyuM. eTale pAse besIne gurujI prAkRta bhASAmAM zrI pArzvanAthanuM mahAprabhAvaka gati ItyAdi batrIza gAthAonuM navuM stotra racIne bolyA. tyAM dhIme dhIme jANe pratyakSa prabhunuM pratibiMba hoya tevuM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanuM tejasvi biMba prakaTa thayuM. eTale saMgha sahita sUrijIe tarata ja caityavaMdana karyuM, ane emane rAga mUlamAMthI dUra thayo. te vakhate zrAvake e gaMdhadakathI prabhubiMbane havarAvIne kapUra vagerenuM vilepana karavA pUrvaka sAttvika pUjAno apUrva lhAvo lIdho. te sthale navuM daherAsara baMdhAvavA mATe eka lakSa rUpiyA bhegA thayA, ane gAmanA mukhya lokee tyAM devAlaya bAMdhavAnI hA pADI. ( zrI madvavAdi - ziSyanA zrAvakee tyAMnA rahIza Aaizvara ane buddhinidhAna mahiSa nAmanA kArIgarone caitya bAMdhavAnuM kAma leMgyuM. thoDA ja samayamAM te kAma pUrNa thayuM. te kAmanA uparIne dararoja pagAra tarIke eka drazna ApavAmAM Avato hato. temAMthI thoDuM bhojanAdinA kharcamAM vAparatAM bAkInA bacelA dravya vaDe teNe caityamAM potAnA nAmanI eka devakulikA For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1992 staMbhana pArzvanAtha karAvI, . ke je hAla paNa hayAta che. pachI zubha muhUtaeN abhayadevasUrijIe tyAM bhiSmanI pratiSThA karI. te ` ja divase rAte dharaNendre AvIne sUrijIne vinati karI ke-mArA upara kRpA karI Apa A stavanamAMnI chellI e gAthAo ge patI rAkhA. sUrijIe tema karI trIsa gAthA kAyama rAkhI. tyArathI te sthala tIrtha tarIke gaNAyuM. janmakalyANakanA mahAtsavamAM prathama dhALakAnA mukhya zrAvake jaLa kaLaza laIne bhagatane abhiSeka karyAM. tyAM bibAsananA pAchaLanA bhAgamAM aitihAsika akSara paMkti pUrve lakhavAmAM Avela che, ema leAkeAmAM saMbhaLAya che. 41 zrI jinezvarasUri tathA buddhisAgarasUri cirakAla saMyamajIvana pAvI chevaTe anazana karIne svarge gayA. zrI abhayadevasUri mahArAjAe prathama upAMga zrI aupapAtika sUtranI ane pUjya zrI haribhadrasUrijIe banAvela zrI paMcAzakazAstranI upara apUrva vidvatA bharelI TIkA banAvI che, je thADA varSo pahelAM zrI jainadhama prasAraka sabhAe chapAvI che. zrI abhayadevasUrinA ane zrI staMbhana pArzvanAthanA sabaMdhamAM zrI upadeza prAsAdane anusAre A vRttAMta che--AcArya padathI vibhUSita thayA bAda zrI abhayadevasUrijI mahArAja vihAra karatAM sabhANaka gAmathI peAlakA thaine thaMbhanapuramAM padhAryA. tyAM ati tuccha AhAra karavAthI kADhanA mahArAgathI te evA duHkhI thayA ke hAthapaga halAvavAnI paNa temanAmAM zakti rahI nahI. eka divasa sAMje sUrijIe pratikramaNa karIne zrAvakane kahyuM ke-A rAganI pIDA bahu thatI hAvAthI huM eka paNa kSaNa te sahana karavA samartha nathI, tethI kAle anazana karIza. te sAMbhaLI zrAvake ghaNA dIlagIra thayA. te pachI terasanI aDadhI rAte zAsana devIe AvIne sUrijIne kahyuM ke- he gurujI! uMghA che ke jAgeA che? gurue dhIme svare kahyuM ke- jAgu devIe sthu ke- UThe, A sUtaranI nava kAkaDI ukeleA ! guru khelyA ke- AvA zarIre huM zI rIte ukelI zakuM ? devIe adhijJAnathI jANIne kahyuM ke- lAMbA kALa jIvIne hajI nava aMganI vRtti karavAnuM jenA hAthamAM che tene A te zA hisAbamAM che? devInuM vacana sAMbhaLIne gurue kahyu` ke- AvA zarIre huM For Private And Personal Use Only 1. A rAga saMbhALuka gAmamAM thayA, ema staMbhanakakalpazilAcchamAM kahyuM che. 2. A zrAvakAmAM ghaNAkharA pratikramaNa karavA mATe AvatA najIkanA gAmemAM rahetA hatA, ane pAkSika anazananI icchAvALA gurue khamAvavA mATe hatA. paNa temane khelAvyA hatA. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza zrAvaNa nava ganI TIkAo zI rIte banAvIza? devI belI ke- cha mahinA sudhI AyaMbila tapa karaje. sUrijIe cha mahinA sudhI AyaMbila tapa karyo, ane kaThina zabdanI TIkA karIne te TIkAo pUrI karI. A pachI zarIrane viSe pharIthI mahAroga utpanna thaye, tyAre dharaNendra deLA sarpanuM svarUpa dhAraNa karI tyAM AvIne sUrijInA zarIrane cATIne nIrogI banAvyuM. ane sUrijIne kahyuM ke- seDhI nadInA kAMThe, palAsa (khAkharAnuM jhADa) ne vanamAM zrI thaMbhanapArzvanAthanI pratimA jamInamAM gupta rahelI che tene tame prakaTa kare. tyAM ociMtI eka gAya AvIne te pratimA je jagyAe che te jagyAe dUdha karaze. te cinhathI te mUrtinuM sthAna tame nizcaye jANajo. savAre sUrijI saMghanI sAthe tyAM gayA ane gAyane dUdha karatI joIne gevALanA bALakoe batAvelI bhUminI pAse pratimAnA sthAnane nizcaya thavAthI gurujIe pArzvanAthanuM navIna oNtra racavA mAMDyuM. tenA 32 kAvya kahyA pachI tetrIsamuM kAvya kahetAM tata ja zrI pArzvanAthanuM alaukika biMba pragaTa thayuM. te tetrIsamuM kAvya gurujIe devatAnA AdezathI gopavI dIdhuM. batrIsa kAvyenA A tetranI zaruAtamAM itidugaLa pada hovAthI jayatihaNaya nAme e steva lakhAya che. te pratimAnAM darzana thayAM ke tarata ja roga mULathI nAza pAmyA ne gurujI nIrogI banyA. - pachI zrI saMghe gurujIne te pratimAnI utpatti pUchI tyAre gurujIe pUrve kahyA pramANe tamAma bInA zrI saMghanI AgaLa kahI saMbhaLAvI, ane chevaTe kahyuM ke A pratimA keNe bharAvI te haju sudhI jANI zakAyuM nathI. A pramANe pratimAno mahimA sAMbhaLIne zrI saMghe te ja sthAne navuM dahera baMdhAvI tyAM staMbhanapura nAme gAma vasAvyuM. pachI jyAre, vi. saM. 136 8 nI sAlamAM duSTa ple chee gujarAtamAM upadrava karyo, tyAre vartamAna staMbhatIrthanI sthApanA thaI. atyAre A mahAcamatkArI zrI pArzvanAthanuM biMba staMbhatIrtha (khaMbhAta, taMbAvatI nagarI) mAM hayAta che. 1. staMbhana pArzvanAthanI mUrti prakaTa karyA pachI zikAo banAvI, e ve paNa ullekha bIjA graMthamAM maLI zake che. 2. sola kAvya bAlyA pachI Akho bibanAM darzana na thayA, mATe sattaramA kAvyamAM kahyuM ke- cAracaka visara ema batrIza kA banAvyA temAMthI be kAvyo guma rAkhyAM, ema zrI jinaprabhasUri kahe che. For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUrtinI prAcInatAnA purAvA lekhakazrIyuta ratilAla bhIkhAbhAI sAhitya, saMgIta ane kalAne vega sAthe saMbaMdha che e vastu A ja mAsikanA pahelAMnA aMkamAM huM jaNAvI gayo chuM. enDa enasAIklopIDIyAmAM sAhityane uddezIne lakhavAmAM AvyuM che ke krAIsTa pahelAM lagabhaga 4 0 varSa pahelAM cInamAM pustaka lakhatAM hatAM ane te eka moTA saMgrahasthAnamAM rAkhavAmAM AvatAM hatAM. saMgrahasthAnamAM rAkhavAmAM AvatAM pustakonuM sUcipatra citrakAranA hAthe e makAnanI bhI upara lakhI rAkhavAmAM AvatuM hatuM jethI game te vyakti game te vakhate tene chuTathI upayoga karI zake. keTalo badhe sAhityane prema! AtmajJAnanA pavitra 5 tha tarapha Ama janatAne doratA sAhitya mATe cInamAM kevI sarasa vyavasthA rAkhavAmAM AvatI hatI ! A vastunuM vizada vivaraNa e graMthamAM ApavAmAM AvyuM che. astu. kAIraTa pahelAMnI ApaNI karoDonI saMkhyA divase divase ochI thatI jAya che e mATe jeonA dilamAM lAgaNI thatI hoya tevA sAkSaro-vidvAno je vyavasthita rIte sAhityanA uddhArano prayatna kare to Aje paNa jagatane e batAvI zakAya ema che ke janasAhityamAM yoganA suMdaramAM suMdara mArgonuM nidarzana ApavAmAM AveluM che. TAImsa opha iDIyA" taraphathI prakaTa thayela nyu enDa ensAIkale pIDIyAmAM saMgIta mATe lakhyuM che ke mAnavajAtanA ItihAsanA prAraMbhakALathI ja junA grIka lAkethI paNa pahelAM saMgItanI utpatti thaI che. A saMgItane paNa yoga sAthe kevo gADha saMbaMdha che e viSayaka eka sarasa nibaMdha thaI zake ema che. A sthAne e vastu lakhavI vizeSa jarurI nathI eTale e IchA bhaviSya upara ja mulatavI rAkhI che. kalAnI ghaNI vyAkhyAmAM eka vyAkhyA e paNa che ke-je dvArA vyavasthita rIte utpanna thatI kalpanA zakti ane lAgaNIonuM varNana thaI zake tenuM nAma kalA. A vyAkhyAnI daSTie kalAne sAhitya ane saMgIta sAthe bahu ja nikaTano saMbaMdha che ema lAgyA vagara nathI rahetuM. kaLAnI upara karavAmAM Avela mAkhyA uparAMta bIjI paNa vyAkhyA thAya che ane temAM mukhyatve karIne kotarakAma zilya, citrakAma vagereno samAveza thAya che. A dadIe mRti ane mUrtividhAnano paNa kaLAmAM samAveza thaI jAya che. vaLI mUrtinuM sauthI adhika sanmAna ane mahattva dhArmika dRSTie karAtuM ApaNe joIe chIe. eTale A pramANe dharma sAdhanamAM mUrtinI mAraphata kaLA bahu ja sAre bhAga bhajave che. ane enuM ja e kAraNa che ke junAmAM junA kALanI pUrvIya dezanI prajAo paNa mUrti dvArA AtmasAdhanAno mArga siddha karatI hatI. A rahyAM enAM udAharaNe ( A udAharaNenI nedha TAI taraphathI bahAra paDela nyu sTenDa ensAIklopiDIyAnA AdhAre taiyAra karavAmAM AvI che): For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 44 zrI jaina satya prakAza zrAvaNa nA 2000 (1) nyuiza prajAnA sthApaka ane terAhanA putra abrAhama i. sa. varSa pahelAM thaI gayA te ekhIleAnamAM elIyA paragaNAmAM ura gAmamAM rahetA hatA. tenA mRtyu pachI eka devaLa ane kabara bAMdhavAmAM AvyAM hatAM (2) seTekasTanA hukamathI taiyAra karavAmAM AvelA ijIptanA rAjAonI nAmAvalI ke,tarelA eka patthara ijIpTamAM maLe che, je i. sa. nA 480 varSa pahelAMnA che. (3) sIsIlImAM i. sa. nA pa82 varSa pahelAM sthapAyeluM egrIjenTama nAmanuM grIka zahera che jemAM tenA devaLanA avazeSo maLI zake che. I. sa. 1932nI sAlamAM khIjA keTalAka avazeSo paNa ze!dhI kADhavAmAM AvyA hatA. (4) ijharAselanA rAjAnuM lagna TAyaranA rAjAnI putrI jejhebela sAthe thayuM hatuM. teneA samaya i. sa. nA 875 53 ne che. tenI rANInI lAgavagathI sUryadevanI pUjA thatI hatI. (5) I. sa. pahelAMnA ceAthA sakAmAM epelesa . nAmaka grIka citrakAra thai gayA, jenI mahAna sikaMdare potAnA darabAramAM citrakAra tarIke nimaNuMka karI hatI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (6) i. sa. nA 1500 pahelAM baneluM enInuM jIThna skrAIba maLe che je 78 phuTa lAMbu chuM ane jemAM jIzyana prajAnI maraNakriyAnI vidhinA rIvAjo lakhelA che. atyAre A brITIza myujhIyamamAM che. (7) i. sa. nA 287 varSa pahelAM ArakImIDajha nAmanA eka gaNita vettAne janma thayA hatA. enI zodhakheALa ane lakhANe! uparathI mAluma paDe che ke eNNe rAmane sAme bacAva karavA mATe eneAnI zodhakheALa karI hatI. (8) i. sa. nA 350 varSa pahelAM banelI meseAlIyamanA nAmathI prasiddha eka bhavya kanna maLe che je meAseAlusanA rAAnI strIe potAnA patinA smaraNamAM adhAvI hatI. (9) i. sa. nA 440 varSa pahelAM grIka kalA jagamazadUra hatI. jenA pUrAvA kIDIAe mUkAvelA ethenAna' bAvalA uparathI maLe che. (10) kAleAjhasa I. sa. nA 224 varSa pahelAMnuM dunIyAnI sAta mahAna ajAyabIemAMnI eka ajAyabI tarIke jagamazadara AmenahaTepa trIjAnuM A bAvaluM 70 phuTa cu che. (11) i. sa. nA pa21-485 varSa pahelAM DerIzasa nAmanA parazyana rAjAe jherubAbelane jerUsalemanuM bIjuM maMdira bAMdhavAnI paravAnagI ApI hatI. (12) krAisTa pahelAM IjIsTamAM pApIrasanA rAlA ( bhuMgaLA ) upara sAhitya lakhAtuM hatuM, IjIptanA leAkeA krAisTa pahelAM AtmAnA amarapaNA viSe zraddhALu hatA. krATa pahelAM ATha hajAra varSa pahelAMthI ijIptane sudhArA jANItA che-je mazi ane kareAnA avazeSA uparathI mAluma paDe che. krAIsTa pahelAMnI ijIptanI zilpamakAne bAMdhavAnI-kaLA sarvotkRSTa hatI. tyAMnA karaNukanA ma diranA avazeSo tathA phuTana AmenanI kabarezanA avazeSA jANItA che. ( apUrNa ) For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AjanA aMkano vadhAro daLadAra vizeSAMka !] " zrI naina kharIrA" [grAhakene bheTa ! zrI rAjanagara (amadAvAdamAM) maLela akhila bhAratavarSIya jaina zvetAMbara mUrtipUjaka munisa melana-saMsthApita zrI jainadhama satyaprakAzaka samitinA mAsika mukhapatra "zrI naina satya pravezavA"nA AgAmI jJAnapaMcamI - kArtika zukalA paMcamI -no aMka zrI mahAvIra nivA viroSavada " tarIke pragaTa thaze. e daLadAra aMkamAM paramAtmA mahAvIra deva saMbaMdhI, bhinna bhinna vidvAnonA ati mahattvapUrNa lekhono saMgraha ApavAmAM Avaze. a A daLadAra aMka 88 zrI jaina satya prakAza " nA grAhakone cAlu lavAjamamAM (je vArSika mAtra e ja rUpIyA che ) bheTa ApavAmAM Avaze ! A aMkanuM chuTaka mUlya 0-12-0 (TapAla khaca juduM) rAkhavAmAM Avaze. jeo chuTaka grAhaka thavA icchatA hoya temaNe dvitIya bhAdrapada zukalA paMcamI pahelAM potAnuM nAma lakhI jaNAvavuM jethI te mATe vyavasthA thaI zake. mAtra be rUpIyA jeTalI najIvI rakamamAM A daLadAra vizeSAMka uparAMta AkhA varSanA bIjA agIyAra akenuM lagabhaga 500 pAnA jeTaluM, vidvatAbharyuM" vAcana meLavavuM hoya to grAhaka thavA mATe tarata ja lakhA - zrI jainadharma satyaprakAzaka samiti jegibhAInI vADI, ghIkAMTA amadAvAda (gujarAta) For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinA - mAsika mukhapatra 'zrI naina tatva pravadhArA"nA " zrI mahAvIra nivaLa viroSa vada ?? " nI cAjanA vidvAnAne lekho mokalavArnu AmaMtraNa AgAmI kArtika zukalA paMcamI - jJAnapaMcamInA divase prakaTa thanArA ' zrI jaina satya prakAza"na aMka 'zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka ?" tarIke prakaTa karavAnuM samitie nizcita karyu che. bhagavAna mahAvIranA, Aja sudhImAM aneka caritro prakAzita thayAM che, paraMtu paramAtmA mahAvIradevanA jIvananuM sAcu" mahattva samajAve evA ane ajana vidvAna varganA hAthamAM mUkI zakAya evA, aitihAsika daSTibiMduthI taiyAra thayela jIvanacaritranI khAmI tA haju sudhI pUrNa nathI ja thaI. AvuM caritra lakhanAra vidvAnane upayogI thaI zake evI sAmagrIne saMgrahanA rUpamAM prakaTa karavAnI bhAvanA e A vizeSAMkanI yojanAne mukhya uddeza che. e uddezanI pUrti mATe, bhagavAna mahAvIrasvAmInA jIvanane lagatA judA judA viSayo saMbaMdhI lekhe mekalI ApavAnuM, te te viSayamAM niSNAta, jaina ke ajaina, bhAratIya ke - pAzcAtya abhyAsIone amAruM sAgraha AmaMtraNa che. - bhagavAna mahAvIrasvAmInA jIvanane lagatA keTalAka viSayanuM sucIpatra nIce ApavAmAM AvyuM che. e viSaya paikI koI paNa viSaya upara, athavA mahAvIrasvAmInA jIvana saMbaMdhI kAI paNa bIjA viSaya upara lekha taiyAra karIne, mADAmAM moDA ditIya bhAdrapada zukalA paMcamI pahelAM mokalI ApavA dareka vidvAna kRpA karaze evI AzA che. 1 bha. mahAvIranuM bauddha sAhitya mAM sthAna : 17 bha. mahAvIranI paTTAvalI-paTTaparaMparA ane 2 bha. mahAvIranA caritranA jaina AgamAmAM zAkhAo. - ullekha 18 bha, mahAvIranA jIvana para pUrvanA ra7. 3 bha, mahAvIranuM vihArakSetra, bhavanI asara 4 bha, mahAvIranA bhakta rAjAo. 19 bha. mahAvIranI tapasyA ane tenuM mahattva. 5 bha. mahAvIranA samayanAM dAnA. 20 bha. mahAvIranA gaNadhare. 9 bha. mahAvIranA samayanI sadha vyavasthA. 21 bha. mahAvIrane thayela upasargonuM hasya. 7 bha. mahAvIrane samaya-niSNu ca. 22 bha, mahAvIranAM tIrtho. 8 bha. mahAvIranA jIvananI vizeSa ghaTanAe. 24 bha, mahAvIra sa"badhI prAcInatama zilAlekha, 9 bha. mahAvIra ane tatkAlIna samAja, 24 bha. mahAvIranA caritra saMbaMdhI sAhitya. 10 bha, mahAvIranA siddhAMtA (sthAkArI, saMsa ne (jana, arjuna, bhAratIya, pAzcAtya ) - bhagI, naca, kama vagere). 25 bha. mahAvIranA samacanI rAjakIya sthiti. 11 bha. mahAvIra yugapravartaka tarIke, 26 anyatra rahelAne tAravA : hAlika 12 bha. mahAvIranI zramaNasa'kRti ane mahAzatakane prasaMga, kuMDalikane bAdha. brAhmaNa saMskRtinI tulanA. ra7 devazarmAne pratibAdha, 13 bha. mahAvIrane kula-paricaya (aitihAsika 28 avatAranI nicatatA, dRSTie) 29 devAdiAgamana AdinuM rahezya, tenI ja 22. 14 za, mahAvIra ane buddhanA vyaktitvanI tulanA. 30 tattvajJAna ane tenI mahattA. 15 , mahAvIranuM vaidika sAhityamAM sthAne. 31 gaNadharane dharmA'tara karavAnI ja 2. 16 bha. mahAvIra pahelAMnA jainadhama, 32 atha prarUpaNA ja kema ? lekho mokalavAnuM tathA te saMbaMdhI patravyavahAranuM saranAmuM vyavasthApaka, " zrI jaina satya prakAza } jezi'gabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvAda ( gujarAta ) For Private And Personal use only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samAcAra, -alavaramAM sITI IpravameMTa TrasTa khAtA taraphathI cAlatA khAdakAma daramyAna magalakhuja mAMthI eka AkhuM maMdira jamIna mAMthI maLI AvyuM che, je zvetAMbara jainAnuM che. A maMdiramAMthI maLatA zilAlekha pramANe tenI sa. 1645nI sAlamAM, samrA akabaranA rAjyakALa daramyAna, AgrAnivAsI hIrAnaMda nAmanA zrAvake pratiSThA karI hatI. eka zilAlekha 1211nI sAlanA paNa maLe che. e madiranA mULanAyakajInuM nAma rAvaNapArzvanAtha hatuM ema zilAlekha uparathI maLe che. alavara mAMthI bIje paNa eka zilAlekha jamInamAMthI maLI Avela che, je sa. 164ranA che ane jemAM zrI jinadrattasUrijInA nAmano ullekha che, samitinA pAMca munirAjonAM saranAmAM-- (1) paramapUjya AcArya mahArAja zrI sAgarAnaMdasUrijI che. jainaupAzraya jAmanagara (kAThIAvADa ) (2) paramapUjya AcArya mahArAja zrI vijayalabdhisUrijI The. nyAtinaurA, sAdaDI (mAravADa ) (3) paramapUjya AcArya mahArAja zrI vijayalAvaNyasUrijI | The. jenaupAzraya, pAMjarApoLa, amadAvAda (gujarAta) (4) paramapUjya muni mahArAja zrI vidyAvijayajI mahArAja | comAsAnuM gAma-pADAva ( mA vADa ) TapAlanuM saranAmuM C/o pAsTa mAstara, zirohA ( mAravADa) (5) paramapUjya munimahArAja zrI darzanavijayajI mahArAja The. jainaupAzraya, lAkhaNakATaDI, ajamera (rAjaputAnA ) mudraka ane prakAzaka : cImanalAla gokaLadAsa zAha, maNi mudraNAlaya, kALupura, khajurInI pALa, amadAvAda. 'prakAzanasthAna : zrI jainadhama sa. pakAzaka samiti kAryAlaya, jeziMgabhAInI vADI, dhIkAMTA, amadAvAda, For Private And Personal use only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Regd. No. B-3801 jayati zrIjinavarasya zAsanam For Private And Personal use only