Book Title: Gacchayar Painnayam
Author(s): Trilokmuni
Publisher: Ramjidas Kishorchand Jain
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020333/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM -muni triloka For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAcAra prakIrNakam [saMzodhita mUla sarala hindI anuvAda pariSkRta ] saMskRtachAyA samanvitam laka jainAgamaratnAkara, sAratna jainakacAeM pUjya zrI AtmA rAma jI ja ke suziSya prasiddha vaktA yugapuruSa svargavAsI gurudeva zrIsvAmI khajAnacanda jI mahArAja tucchiSya muni zrI triloka canda jI mahArAja prakAzaka rAmajI dAsa kizora canda jaina mAnasA maNDI peplU For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzakalAlA kizora canda jaina mAnasA maNDI vIra samvat 2477 I. 1651 prathamavAra 1000 prati mudrakamu0 oma rAya proprAiTara rAraja ArTa presa kUcA lAlUmala ludhiyAnA For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir / / namo'tyuNaM samaraNamsa bhagavo mahAvIrassa / / atha gacchAcAra prakIrNakam (hindI anuvAda sahitama) namiUNa mahAvIraM, timidanamamiyaM mahAbhAgaM / gacchAyAraM kiMcI, udarimo suamamuddAmo // 1 // devatAoM ke rAjA indra bhI jise namaskAra karate haiM, usa mahAbhAgyavAna bhagavAn mahAvIra svAmI ko namaskAra karake, zrutasamudra se nikale, gaccha ke AcAra rUpI kucha motiyoM kA varNana karatA huuN| Rai natvA mahAvIraM, tridazandranamasyitaM mahAbhAgam / gaTAcAra kizcid, uddharAmaH zrutasamudrAt / / 1 // 'namikaraNa' 'katvastumattuNatuprANAH // 82146 / / he. iti sUtreNa ktvApratyasya tUNa zrAdezaH, 'ka-ga-ca-ja-ta-da-pa-ya-bAM prAyo nuk' / / 8 / 177 / he0 / / iti sUtreNa takArasya luk ; 'ecca katvA-tuma-tavya-bhaviSyatsu' / / 8 / 3 / 157 / / he0 // iti sUtreNa ikArAdeza / namiuraNa / / ___"ti prasida" tridazendra 'sarvatra la-ba-rAmavandre' // 27 // he / iti sUtreNa trizadasya rasya luk , 'anAdau zeSAdezayoxi. tvam' / / 8 186 // 60 iti sUtreNa anAdyabhAvAnna dvitvam ; 'ka-ga-ca-ja-ta-da-pa-ya-vAM prAyo luka' / / 1 / 177 / / he0 // iti For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNaya atthege goyamA ! pANI, je ummaggapaidie / gacchaMmi saMvasittANaM, bhamaI bhavaparaMparaM // 2 // __ he gotama ! unmArgagAmI gaccha meM raha kara usa ke phalasvarUpa kaI eka prANI saMcAracakra meM ghUma rahe haiN| ___ ataH saMsAra se mukta arthAt janmajarAmaraNa, zArorika evaM mAnasika kaSToM se bacane ke liye sanmArgagAnI gaccha meM hI rahanA cAhiye / aise gaccha meM rahane se kyA lAbha hotA hai isakA aba varNana karate haiMbAmada-jAma-diNa-pakravaM, mAsaM saMvacchaMrapi vA / saMmaggapaTiThae gacche, saMvasamANassa goyamA ! // 3 // sUtreNa dazazabdasya dakArasya luk , 'za-poH saH' ||81 / 260 / / he0|| iti sUtreNa zakArasya sakAraH tathA 'luk' / / 8 / 10 / / he0 / / iti sUtreNa sakAre akArasya luka ; 'Ta-a-gaNa-no vyajane' / 8 / 1 / 25 / / iti sUtreNa nakArasya anusvAraH / / ti asiMda / / "namaMsiyaM" zabde takArasya "gacchAyAra" zabde cakArasya ca 'ka-ga-ca-ja-ta-da-pa-ya-vAM prAyo luka' / / 8 / 1 / 177 / iti sUtreNa luk , 'avoM yAti:' / / 81 / 180 / / iti sUtreNa yakAraH / / 1 / / santyeke gautama ! prANinaH, ye unmArgapratiSThio / gacche saMvasya, bhrAnta bhavaparamparAma // 2 // mAmArddha-yAma-dina-pakSaM, mAsaM saMvatsaramapi vA / sanmArgaprasthite gacche, saMvasamAnasya gotama ! // 3 / / For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sugacchavAsaphalam lIlAalamamANassa, nirucchAhasma vImaNaM / pakkhAvikvIi annesi , mahANubhAgANa sAhUNaM // 4 // ujjamaM savvathAmesu, ghoravIratavAiaM / lajja saMkaM aikkamma, tassa vIritraM samucchale / / 5 / / he gautama ! Adhapahara, pahara, pakSa, mAsa tathA varSabhara athavA isa se bhI adhika samaya ke liye sanmArgagAmI gancha meM rahane se yaha lAbha hotA hai ki yadi kisI ko Alasya AjAye, dharmakriyAeM karate hue usakA utsAha bhaMga ho jAe aura mana cinna ho jAe to aisI avasthA meM vaha gaccha meM anya dharmakriyArata mahAbhAgyavAna sAdhuoM ko dekha kara tapa Adi sarvakriyAoM meM ghora udyama karane laga jAtA hai aura isa prakAra udyama karatA huA, usake mana meM kArya karane kI jo lajjA aura puruSArtha na karane kI jo hicakacAhaTa hotI hai usa ko tilAJjali de detA hai aura una ko AtmA meM vIratA kA saMcAra ho jAtA hai / / lIlAlasAyamAnasya. tirutsAhajya vimanaskasya / pazyataH anyeSAM mahAnubhAgAnAM sAdhUnAm // 4 // udyamaM sarvasthAmasu, ghoravIratapAdikama / lajjAM zaGkAmatikramya, tasya vIrya sA chaleta // 5 // _ 'mahAnubhAgANa" "sAhUNa" zabdayoH ktvA syAdeNasvorvA' / / 8 / 1 / 27 / / iti sUtreNa vikalpanA svAraH / "vIriaM" 'syAda -bhavya-satva-cAya sopa yAt' / / 2 / 10 / iti sUtreNa yAt pUrva ikAraH, 'ka-ga-ca-ja-ta-da-5-ya-vAM' iti sUtreNa yakArasya tuka / For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM vIrieNaM ta jIvassa, samucchalieNaM goyamA! / jammatarakae pAve, pANI muhuttaNa nidahe // 6 // he gautama ! jisa samaya isa jIva meM vIratA kA saJcAra hotA hai to yaha jIva janmajanmAntara ke pApoM ko eka muhUrta bhara meM dho DAlatA hai| tamhA niuNaM nihAleu, gacchaM sammaggapaTiThayaM / vamijja tattha Ajamma, goyamA ! saMjae muNI / / 7 / / ___ isa liye jo gaccha sanmArga para cala rahA hai, usa ko bhalI prakAra dekha bhAla kara saMyata muni usa meM zrAjIvana rahe / / aba prazna hotA hai ki kaise patA cale ki yaha gaccha sanmArga para cala rahA hai athavA unmArga para ? isa bAta kA patA lagAne ke liye ki amuka saMsthA kaisI hai to sarva prathama usa vIryeNa tu jIvasya, samucchalitena gautama ! / janmAntarakRtAni pApAni, prANI muhUrtana nidahena / / 6 / / tasmAnnipuNaM nibhAlya, gaccha sanmArgasthitam / vasettatra Ajanma, gautama ! saMyato muniH // 7 // "niuNaM' 'ka-ga-ca-jaH' iti sUtreNa pakArasya luk / / "nihAleu' 'katvastumattUNa-tuprANA;' // 82546 / / iti sUtreNa ktvApratyaya tumAdezaH, 'ka-ga-ca-ja' iti sUtreNa takArasya luka, "ecca ktvA-tuma-tavya bhaviSyatyu' / 83 / 15.7 / / iti sUtreNa ekArAdezaH // "valiH ' 'vartamAnA-vA yantyodha janA vA' / / 83 // 177 // iti sUtraNa vidhyarthe pratyayasya 'ja' AdezaH, // For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AcAryasvarUpanirUpaNa saMsthA ke pramukha ke AcAra vicAra prakRti svabhAva anuzAsana zakti Adi guNoM para dRSTi DAlanI par3atI hai kyoMki jo guNadoSa pramukha meM hote haiM ve prAyaH usa ke anuyAyiyoM meM A hI jAte haiM / ataH niSkarSa yaha nikalA ki gaccha ke acche bure kA dAromadAra prAyaH usa gaccha ke AcArya para haiM isa liye granthakAra sarva prathama gaccha ke AcArya ke sambandha meM hI kahate haiM | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir meDhI taMva khaMbhaM diThI jANaM suuttimaM / sUrI jaM hoi gacchassa, tamhA taM tu parikkhae // = // jo gaccha kA meDhI pramANa arthAt gaccha ke saba kArya jisa ke cAroM ora cakra kATa rahe haiM, jo gaccha kA AdhAra hai, jo gaccha ke saba sAdhu sAdhviyoM ko saMgaThita rUpa meM rakha rahA hai, jo saba ko dRSTi sadRza hitAhita dikhAne vAlA aura yAna sadRza saMsAra samudra se pAra utAra vAlA hai, uttama guNoM se yukta haiM aise gaccha ke prAcArya kI sarvaprathama parIkSA kare / itvam // meDhI - khalayAna kA stambha, jisa ke cAroM ora baila methirAlambanaM stambhaH, dRSTiryAnaM suttamam / sUriryasmAd bhavati gacchasya, tasmAttaM tu (eva) parIkSeta ||8|| "meDhI" "methi- zithira - zithila prathame thasya DhaH // 1215|| iti sUtreNa thasya DhaH / / " suuttimaM " 'iH svapnAdau ||| 1 |46|| iti sUtreNa akArasya For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 gacchAyAra paieNayaM ghUmate haiM / isI prakAra AcArya gaccha kI saba pravRttiyoM kA kendra hotA hai / pAlambana-girate huoM ko sahArA dene vAlA, kha-jo gire to nahIM parantu girane vAle haiM una ko girane se pahale hI sambhAlane vAlA // bhayavaM ! kehiM liMgehiM sUriM ummaggapaTiThayaM / / viyANijjA chaumattha ?, muNI taM me nisAmaya // 6 // ziSya guru se prazna karatA hai, he bhagavan ! eka chadmastha muni ko kaise patA cale ki ina 2 kAraNoM se yaha AcArya unmArga para jA rahe haiM ? guru uttara dene haiM ki una kAraNoM ko tuma mere se suno| sacchaMdayAri dussIlaM, zrAraMbhesu pabattyaM / pIThayAipaDibaddhaM AukAyavihiMsaga // 10 // mUluttaraguNabhaTTa, somAyArIvirAhadhe / adinAloaNaM nicca , nicca vigahaparAyaNaM // 11 // bhagavan ! kairliGgaH, sUrimunmArgasthitam / vijAnIyAt chadmasthaH ?, mune ! tanme nizAmaya || 6 || "viyANijjA" 'vartamAna-bhaviSyantyozca na jA vA // 8.3 / 177 // iti sUtreNa vidhyarthe jA zrAdezaH // svacchandacAriNaM duHzIla-mArambheSu pravartakam / pIThakAdipratibaddhaM , akAryAvahiMsakam // 10 // mUlottaraguNabhraSTa, sAmAcArIvirAdhakam / adattAlocanaM nityaM, nityaM vikathAparAyaNam // 11 // "paDibaddhaM" 'pratyAdau DaH' / / 1 / 206|| iti sUtreNa tasya DaH // "mUlutara" 'luka' / / 1 / 10 / / iti sUtreNa lasya akArasya For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcAryasvarUpanirUpaNa jo AcAI svacchaMdanA kA AcaraNa karatA ho, apanI pani se viruddha kArya karate hue aAbha meM pravRtti karatA ho, tathA pITha phalaka Adi meM Asakta ho, apakAya kI hiMsA taka kara jaae| vaha apane mUla tathA uttara guNoM meM doSa lagAde aura samAcArI kI virAdhanA kara DAle phira bhI ina doSoM kI AlocanA na karatA ho aura nitya vikathA meM hI lagA rahe vaha AcArya unmArgagAmI hai / / chattImaguNasamannAgaeNa, teNa vi avassa kAyavvA / paramavizvA visohI, suTaThuvi vavahArakusaleNa // 12 // chattIsa guNoM se yukta AcArya ko bhI dUsare kI sAkSI se apane doSoM kI AlocanA karake zuddhi karanI cAhiye aura ____ "bhaTTha" 'sarvatra la-ba-rAmavandre' / / 8 / 26 / / iti sUtraNa 'dhra' ityasya rakArasya luka, 'samAse vA' / 82.67 / / iti sUtreNa bhasya dvatvam, 'dvitIyaturyayorupari pUrvaH' / / 8 2160 // iti sUtreNa caturthasyopari tRtIyaH, asya phalasvarUpeNa pUrvasya bhakArasya bakAraH / / 'syAnuTraSTAsaMdaSTe' / 2/34|| iti sUtreNa prasya ThaH, anAdA shessaadeshyodvitvm'| sArA| iti sUtreNa dvitvam , 'dvitIyaturyacorupari pUrva' / / 82260 / / iti satreNa pUrvasya ThakArasya TakAraH / / "virAhaaM" kha-gha-tha-dha-bhAma' / / 1 / 187 // iti sUtreNa ghasya haH / 'nicca" tyAcaitye' / / 2 / 13|| iti sUtreNa tyasya caH. 'anAdI zeSAdezayAddhitvasa' iti traNa dvitvam / / panizadguNasabhanvAgatena, tenApi avazyaM krtvyaa| parasAtikA vizAdhiH, su lvapi vyavahArakuzajena / / 12 / For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 5 www.kobatirth.org gacchAyAra paiena apanI vyavahArakuzalatA kA eka bhavya Adarza upasthita karanA cAhiye / / ava anyakAra isa bAta ko eka dRSTAnta dvArA bhalI prakAra spaSTa karate haiM | jai kuvi vijjo, annassa kahe zrattaNo vAhi / vijjuvaevaM succA, pacchA s| kammamAyara / / 13 / / jigara eka vaidya cikitmA meM kurAla hotA huA bhI apanI bImArI ko kisI dUsare vaidya ke pAsa kahatA hai aura jaisA vaha kahe vaisA AcaraNa karatA hai isI prakAra vyavahArakuzala kI sAkSI se apane doSoM kI zuddhi karate haiM aura samAcArI kA svayaM dRr3hatApUrvaka pAlana karate hue anya sAdhuoM ke samakSa Adarza upasthita karate haiM / / isa ke atirikta gaccha ke AcArya ko aura kyA karanA cAhiye isakA varNana karate haiM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yathA zalo'pi vaidyo 'nyasya kathayati Atmano vyAdhima / vaivApadazaM zrutvA, pazcAt sa karma Acarati / / 13 / "vijjo " 'ba-yya-ya jaH' | 24|| iti sUtreNa dyasya jaH, avAda' iti sUtreNa dvitvam / svaH saMyoge / ite sUtreNa aivArasya ikAraH || i 'su' 'tva-zva- dva-dhvAM ca cha ja jhAH kacit // 1 iti sUtreya tvasya caH, 'anAdau -' iti sUtreNa dvitvam || panchA" "hasvAt thya - zcatsa psAmanicale' | 2|21|| iti sasthA 'anAdo' iti sUtreNa dvitvama 'dvitIyatuyorupari pUrvaH' iti sUtreNa chasya caH || For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrAcAryasvarUpa niparaNa desaMkhitaM ta jANittA, vatthaM pa uvasmayaM / saMga mAhUraca, sunatthaM ca nihAlaI // 14 // gaccha kA AcArya zrAgamoM kA cintana manana tathA usa ke anusAra AcaraNa karatA huA sAdhuvarga kA saMgraha karatA hai aura dezakAlAnusAra unake liye vastra pAtra tathA yogya upAzraya ( vasati) Adi kA dhyAna rakhatA hai | jo AcArya apane ziSyoM kI sAra saMbhAla nahIM karatA ava usa ke viSaya meM kahate haiM saMga vihiNA, na karei a jo gaNI | samati dikkhitcA, sAmAyAriM na paae| 15 / / cAlANa jo u sIsANaM, jIhAe uvalipae / na sammamagna gAhei, so sUrI jANa verio / / 26 / jo AcArya sAdhuoM kA vidhipUrvaka saMgraha aura unakI rakSA nahIM karatA hai / sAdhu sAdhviyoM ko dIkSA to de detA hai parantu unako sAdhuoM ke niyamopaniyamoM kA pAlana nahIM karavAtA dezaM kSetraM tu jJAtvA vastraM pAtra-pAzrayam / saMgrahIta sAdhuvarga ca, sUtrArthaM ca nibhAlayati // 14 // vidhinA na karoti ca yo gaNI / zrama zramaNI tu dAkSitvA, sAmAcAriM na grAhayet // 22 // , bAlAnAM yastu ziSyANAM jihvayA upalimpet / na samyagamArga prAhayati, sa sUrirjAnIhi vairI // 16 // For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 18 www.kobatirth.org gacchAyAra pairATa aura samAcArI nahIM sikhAtA tathA navadAcita ziSyoM kI lADa pyAra meM rakhatA hai unheM sanmArga para sthita nahIM karatA hai aisA AcArya apane ziSyoM kA guru nahIM apitu zatru hai, una kA ati karane vAlA hai / jIhAra vilihito, na bhao sAraNA jahiM natthi / iMTevi tADato, samagra sAraNA jattha // 17 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jilhA ke dvArA mIThe mIThe vacana bolatA huA jo AcArya apane ke AcAra kI rakSA nahIM kara sakatA vaha AcArya apane gaccha kA kalyANakartA nahIM mAnA jAtA, isa ke viparIta mIThe mIThe vacana na bhI bolakara api daNDa-yaSTi se bhI AcArya apane ziSyoM ko tor3atA hai aura usa se gaccha kI rakSA hotI hai, to vaha AcArya kalyANarUpa hai | guru ke pramAda karane para ziSya kA bhI kyA kartavya hai isa viSaya meM kahate hai - sIso'viverio sou, jo guruM na vibohae. pamAyamairAvatthaM, sAmAyArIvirAhayaM / / 18 / , jihvayA vilihana, na bhadrakaH sAraNA ( smAraraNA ) yatra nAsti / daNDenApi tADayana, subhadrakaH sAraNA yatra // 17 // " DaMDe " dazana-daSTa- dagdha- dolA-daNDa-dara-dambha-darbha- kadanadohade do vADaH ||11217 // iti sUtreNa dakArasya vA DakAraH. 'vargentyo vA // 63 // iti sUtreNa TavargasyAntyo vA // ziSyo'pi vairI satu, yo guru na vibodhayati / pramAdamadirAgrastaM sAmAcArIvirAdhakam // 8 For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrAcAyasvarUpanirUpaNa yadi guru kiptI sanaya pramAda ke vazIbhUta ho jAe aura gaccha ke niyamopaniyamarUpa samAcArI kA yathAvidhi pAlana na kare taba vaha ziSya jo apane guru ko sAvadhAna nahIM karatA baha bhI apane guru kA zatru mAnA jAtA hai / / uparokta avasthA meM ziSya apane guru ko kina zabdoM meM sAvadhAna kare aba isa viSaya kA varNana karate haiM - tumhA rasAdi muNivara !, pamAyavamagA havaMti jai purimA / teNa'no ko ahaM 1 , Alambana huja sNsaare||6|| he munitroM meM pradhAna ! gurudeva !! yadi Apa jaise samartha mahApuruSa bhI pramAda ke vazIbhUta ho jAeMge, to Apa ko chor3a kara hameM isa saMsAra meM kisa kA sahArA rahegA ? __ A punaH gANI ke viSaya meM varNana karate haiMnANaMmi daMsaNammi a, caraNami ya tisuvi samayamAresu / coei jA Thave. gaNamappANa ca sA a gaNI // 20 / / jinavANI kA sAra jJAna, darzana aura caritra hai jo apanI AtmA ko tathA samasta gaNa ko ina tInoM guNoM meM sthApana karane ke liye preraNA karatA rahatA hai vahI vAstava meM gaccha ke khAmI AcArya mahArAja hai| yuSmAdRzA Ape munivara :, pranAivarAgA bhavanti yadi puruSAH / tenA'nyaH ko'smAkamA-lambanaM bhaviSyAta saMsAre ? / / 16 / / jJAne darzane caraNe ca, trivapi samayasAraMpu / nodayati yaH sthApayituM, gaNamAtmAnaM ca sa ca gaNI / / 28 / / 1. 'to ko anno amha' iAta pAThAntaram For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gamchAyAra paisAyaM piMDaM uvahiM ca mijja, uggama uppAraNesaNAsuddhaM / cArittaravaNahA. mAhito hoi sa cArittI / / 21 / / bhojana vastra makAna tathA anya saMyama sahAyaka sAmagrI ke udgamaNa zrAdi doSoM ko barjatA huA jo apane cAritra kI rakSA karatA hai vAstava meM vaha cAritrI haiM / apparissAvi samma, samapAsI ceva hoi kajjesu / sA rakvai cakkhu piva, mavAlabuDDhAulaM gaccha // 22 // uparokta guNayukta AcArya jo gaccha ke nAnAvidha kAryoM ko samabhAvapUrvaka karatA huA apanI bhAvanAoM meM tanika bhI malinatA nahIM Ane detA, vaha zrAcAya gaccha ke choTe se lekara bar3e taka saba sadasyoM kI apanI cakSu ke sadRza rakSA karatA hai / / sIAvei vihAraM, suhasIlaguNehiM jo abuddhibho / so navari liMgadhArI, saMjamajoeNa nissAro // 23 // __ jo ajJAnI ArAmatalabI meM par3akara vihAra karane meM duHkha mAnatA hai vaha saMyamasAra se rahita kevala veSadhArI hai / / piNDamupadhi zayyAM, udgamotpAdaneSaNAzuddham / cAritrarakSaNArtha, zodhayan bhavati sa cAritrI / / 21 / / aparizrAvI sabhyaka , samadarzI caiva bhavati kAryeSu / sa rakSatikSuirina sabAlavRddhAkulaM gaccham / / 22 / / sIdayati vihAraM, sukhazIlaguNairyo'buddhikaH / sa navari liGgadhArI, saMyamayogena nissAraH // 23 // For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrAcAyasvarUpanirUpaNa kulagAmanagararajja payahia jo tepnu kuNaI hu mama / so navari liMgadhArI, sajimajoeNa nissArI // 24 // kula, grAma, nagara athavA kisI rAjya meM jAkara tathA vahAM raha kara jo usa para mamatvabhAva rakhatA hai vaha saMyamasAra se rahita kevala veSadhArI hai| vihiNA jI uca'ei, muttaM atthaM ca gAhaI / mo dharaNo so a pueNo ya, sa badhU mukkhadAyago // 25 / ___ jo prAcArya ziSyasamudAya ko AtmotthAna kI preraNA karatA rahatA hai unheM sUtroM kA artha aura unakA marma samajhAtA rahatA hai, vaha AcArya mumukSuoM ko mokSa meM pahu~cAne vAlA una kA parama bandhu hai aura vaha ati puNyavAna AcArya saMsAra ke liye dhanya hai| sa eva bhavvasacANa, cakkhubhUya vizrAhie / daMsei jA jiNudiTaTaM, aNuTaThANaM jahaTiThaaM / / 26 // jo prAcArya bhavyaprANiyoM ko vItarAga bhagavAn kA yathArtha kulagrAmanagararAjyaM, prahAya yasteSu karoti hu mamatvam / sa navari liGgadhArI, saMyamayogena nissAraH / / 24 / / vidhinA yastu nodayati, sUtramathaM ca prAhayati / sa ca dhanyaH sa ca puNyazca, sa bandhurmokSadAyakaH // 25 // sa eva bhavyasattvAnAM, caturbhUto vyAhRtaH / darzayati yo jinoddiSTa-manuSThANaM yathAsthitam // 26 // For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNaya mArga dikhAtA hai vaha una ke liye catubhUta hotA hai aisA jJAniyoM kA kathana hai|| nitthayarasamA sUrI, samma jo jiNamayaM payAsei / ANaM aikkamaMto so, kApuriso na sappuriso / 27 // __ jo AcArya vItarAga bhagavAna ke sacce mArga kA saMsAra meM sarvavyApI pracAra karatA hai vaha tIrthaMkara ke sadRza mAnA jAtA hai aura jo AcArya bhagavAna kI AjJA kA na to svayaM sanyaknayA pAlana karatA hai aura na hi yathArtharUpeNa vAna karatA hai, vaha satpuruSoM kI koTi meM nahIM ginA jA sakatA // bhaTTAyAro sUrI, bhaTTAyArANuvivakhazro sUrI ummaggaThio sUrI, tinnivi maggaM paNAsati // - || lIna prakAra ke prAcArya, bhagavAn ke mArga ko dUSita va.rate haiM (1) vaha AcArya jo svayaM AcArabhraSTa hai| (2) vaha AcArya jo svayaM to AcArabhraSTa nahIM parantu aApane gaccha ke prAcArabhraSToM kI upekSA karatA hai arthAta una kA sudhAra nahIM karanA / (3) jo prAcArya bhagavAn kI zrAjJA ke viruddha prarUpaNa tathA AcaraNa karatA hai| tIrthakarasamaH sUriH, samyag yo jinamataM prakAzayati / AjJAmatikrAmyana sa, kApuruSo na satpuruSaH / / 27 / / bhraSTAcAraH sUri-bhraSTAcArANAmupekSakaH suuriH| unmArgasthitaH sUri-strayo'pi mArga praNAzayanti / / 28 / / For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcAryasvarUpanirUpaNa ummammamaThie sammagga-nAsae jo u sevae sUrI / nizrameNaM so goyama !, appaM pADeha saMsAre // 26 // jo AcArya unmArgagAmI hai aura samyag mArga kA lopa kara rahA hai aise AcArya kI sevA karane vAlA ziSya nizcaya se saMsAra meM gote khAtA hai || samudra ummaggaThiyoM ikkA'vi, nAsae bhavvasattasaMghAe / taM maggamaNusaMrate, jaha kutAro naro hoi / / 30 / / jisa ko bhalI prakAra tairanA nahIM AtA jaise vaha svayaM DUbatA hai aura sAtha meM apane sAthiyoM ko bhI le DUbatA hai isI prakAra ulaTe mArga para calatA huA eka vyakti bhI kaI eka ko le DUbatA hai / unmaggamaggasaMpadviprANa, sAhU goyamA ! guNaM / saMsAro yato, hAi ya sammagganAsI // 31 // 15 satya mArga kA lopa karake ulaTe mArga para calane vAle AcArya nizcaya hI anaMta saMsAra ke cakra meM par3a jAte haiM / unmArgasthitAna sanmArga - nAzakAn yastu sevate sUrIn / niyamenda sa gautama !, zrAtmAnaM pAtayati saMsAre // 26 // unmArgasthita eko'pi nAzayati bhavyasattvasaGghAtAn / taM mArgamanusaratoH, yathA kutAro naro bhavati // 30 // unmArgamArgasamprasthitAnAM sAdhUnAM gautama ! nUnam / saMsArazcAnanto bhavati sanmArganAzinAm // 31 // For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM sudaM susAhumaggaM, kahamANoM Thavai taiyapakvami / appANaM iyaro puNa, gihatthadhammAo cukkaiti / / 32 // bhagavAn ke vAstavika zuddha dharma kA prarUpaNa karate hue yadi koI samyagdarzana kA ArAdhaka hojAe to vaha tIsare bhava meM mokSa prApta kara sakatA hai aura dUsarI ora bar3e se bar3A prAcAravAna bhI yadi bhagavAna ke dharma kA lopa kara rahA ho to vaha gRhastha dharma se bhI bhraSTa ho jAtA hai; kyoMki vaha gRhastha apane gRhastha dharma kA bAstavika pAlana karate hue samyagadarzana se to yukta hai parantu usa jinamArgalopI sAdhu ke pAsa to samyagdarzana bhI nahIM rahatA / aura vinA darzana ke saccA AcAra kahAM ? jaivi na sakkaM kAuM, samma jiNabhAsinaM aNudvANaM / to samma bhAsijjA, jaha bhaNikhINarAgehi / / 33 / / bhosanno'vi vihAre, kammaM sohei sulabhabohI shr| caraNakaraNa visuddhaM, uvavRhito parUvito // 34 / / yadi tU bhagavAna ke kathanAnusAra AcaraNa nahIM kara sakatA to kama se kama jaisA vItarAga bhagavAn ne pratipAdana kiyA hai vaisA zuddhaM susAdhumArga, kathayan sthApayati tRtiiypksse| mAtmAnamitaraH punaH, gRhasthadharmAd bhrazyati / / 3 / / yadyapi na zakyaM kartu, samyag jinabhASitamanuSThAnam / tataH samyag bhASeta, yathA bhaNitaM kSINarAgaiH // 33 / / bhavasanno'pi vihAre, karma zodhayati sulabhabodhizca / gharaNakaraNaM vizuddha, upadvhayana prarUpayan // 34 // For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcAryasvarUpanirUpaNa to tujhe kathana karanA hI cAhiye kyoMki koI eka vyakti aAvaraNa kI dRSTi se zithilAvArI hote hue bhI yadi vaha bhagavAn ke vizuddha mArga kA yathArtharUpeNa balapUrvaka varNana karatA hai to vaha apane karmo ko kSaya rahA hai usa kI AtmA vizuddha ho rahI hai aura vaha Age ke liye sulabhabodhI bana jAtA hai| sammaggamaggasaMpadviANa, mAhUNa kuNai vacchallaM / sihabhesajjehi ya, sayamanneNaM tu kArei // 35 / / jo sAdhaka AtmAeM prazastamArgAsTa haiM unase adhika prema karanA cAhiye tathA una kI auSadha Adi se svayaM sevA karanI tathA anya se karavAnI caahiye| bhUe atthi bhavissati, kei telakkanamiakamajualA / jemi parahiakaraNeka-baddhalakkhANa vAlihI kAlo // 36 // aise mahApuruSa pIche hue haiM, aba haiM aura Age hote raheMge jina kI Ayu kA eka ka kSaNa dhUsaroM kA bhalA karane meM vyatIta humA aura jina ke caraNa kamaloM meM tInoM lokoM ke prANI namaskAra karate sanmArgamArgasamprasthitAnAM, sAdhUnAM karoti vAtsalyam / auSadhabhaiSajaizca, svayaM anyena tu kArayati // 35 // bhUtAH santi bhaviSyanti, kecit trailokyanatakramayugalAH / yeSAM parahitakaraNaika-baddhalakSANAM jagAma kAlaH // 36 / / "volihI' 'gameraI0' 84 / 162 / / iti sutreNa gamadhAtobolAdezaH / For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 18 gacchAyAra paiya tINAmayakAle, keI hohiMti gozramA ! sUrI | jesi nAmaragahaNevi, huja niyameNa pacchittaM // 37 // he gautama! tInoM kAloM meM aise bhI AcArya hote rahate haiM jina ke kevala nAmoccAraNamAtra se prAyazcita AtA hai| TippaNa -hara samaya acche tathA bure donoM prakAra ke vyakti hote haiM ataH sAdhaka AtmA ko satarkatA se pramaza hokara vicaraNa karanA cAhiye / jao-sayarI bhavaMti aNavikkhayAi, jaha bhicca vAhaNAlAe / paDipucchasIhicozraNA. tamhA u gurU sayA bhayai // 3= // jaise saMsAra meM ghor3A, baila tathA naukara Adi apane svAmI kI dekha bhAla na hone para svacchanda hokara kArya bigAr3a dete haiM, isI prakAra vinA pUcha tAcha aura dekha bhAla tathA preraNA ke ziSya bhI svachanda hokara apanI tathA dUsaroM kI hAni kara baiThate haiM isa liye guru ziSya ko sadaiva zikSA detA rahatA hai || jo u pamAyadoseNaM, AlasseNaM taheva ye / sIsavaggaM na coeha, teNa zrANA virAhiyA / 36 // jo prAcArya Alasya pramAda tathA anya kisI doSa ke kAraNa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atItAnAgatakAle, kecid bhaviSyanti gautama ! sUrayaH / yeSAM nAmagrahaNe'pi bhavati niyamena prAyazcittam // 37 // yataH - khairINi bhavanti anapekSayA, yathA bhRtyavAinAni loke / pricchAzodhicodanAdibhiH (vinA ziSyAH), tasmAttu guruH sadA bhajate yastu pramAdadoSeNa, Alasyena tathaiva ca / ziSyavarga na prerayati tenAjJA virAdhitA // 36 // 3 For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa .16 saMyama me viparIta mArga para jAte hue ziSyasamudAya ko rokatA nahIM hai to vaha AcArya tIrthaGkara mahArAja kI zrAjJA kA virAdhaka saMkheveNaM mae somma !, pariNaaM gurulakSaNaM / gacchassa lakhaNaM dhIra!, saMkheveNaM nisAmaya / / 40 / / ___ guru apane ziSya se kahatA hai ki ayi ! saumya ziSya !! yaha maiMne AcArya kA saMkSepa meM varNana kiyA hai / he dhaiyavAna jJAnaguNanidhe! aba tuma gaccha ke kyA lakSaNa haiM vaha mere se saMkSepa meM suno| ... yahAM AcArya svarUpanirUpaNa nAma kA prathama adhikAra samApta hotA hai aura sAbusvarUpa nirUpaNa nAmaka dUsarA adhikAra prArambha hotA hai-- gIyatthe je susaMvigge, aNAlasI daDhavvae / avaliyacarita sayayaM, rAgaddIsavivajjae // 41 // gaccha, vAstava meM vahIM gaccha hai jisa ke sAdhu gItArtha haiM arthAt jinheM zAstroM kA samyag bodha hai jo mokSArthI apanI zrAtmA ko uttarottara zuddha banA rahe haiN| Alasya jina ke samIpa taka nahIM phaTakatA / apane vratoM kA dRr3hatApUrvaka jo pAlana kara rahe haiM aura jo sadaiva rAgadveSa ko chor3ate jA rahe haiN| saMkSepeNa mayA saumya !, varNitaM gurulakSaNam // gacchasya lakSaNaM dhIra !, saMkSepeNa nizAmaya // 40 // gItArtho yaH susaMvignaH, anAlasyI dRddhvrtH| . askhalitacAritraH satataM, rAgadveSavivarjitaH // 11 // For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 20 gacchAyAra paieyaM gaccha meM rahate hue anekoM ke saMsarga meM zrAnA par3atA hai ataH kina ke sahavAsa meM rahanA cAhiye isa kA varNana karate hue sahavAsa kA mahattva bhI batAne haiM - nivigrahamayaThANe, susikasAe jidie / viharijja te saddhiM tu chaumatthevi kevalI // 42 // kevalajJAnayukta kevalI bhI aise jhAthoM ke sAtha rahe, jinhoM ne AThoM prakAra ke mada apanI AtmA se pRthaka kara diye haiM kaSAyoM ko bahuta patalA kara diyA hai aura jo indriyoM tathA mana ko apane vaza meM kiye hue haiM / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TippaNa - jaba kevalI ke liye bhI zuddha sahavAsa meM rahanA kahA hai to stha ko jisakA AtmA ke sAtha mohanIya karma lagA huA hai use to avazya atizuddha sahavAsa meM hI rahanA cAhaye || saMga kisa kA chor3a denA cAhiye aba isa viSaya kA varNana karate haiM je hiparamatthe, gotramA ! saMjayA bhave / tumhA tevi vivajjijjA, doggar3apaMthadAyage || 43 // jo sAdhu to bane hue haiM parantu paramArtha se anabhijJa haiM una kA sahavAsa durgati patha meM DAlane vAlA hai isa liye he gautama! una niSThApitASTamadasthAnaH zoSitakapAyo jitendriyaH / vit tena sAddha tu chadmasthenApi kevalI // 42 // ye'nadhItaparamArthA, gautama ! saMyatAH bhavanti / tasmAttAnapi vivarjayet, durgatipathadAyakAna || 43 || * For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa agItArthoM ke sAdhu hone para bhI una kA saMga chor3a denA caahiye| ___ aba gItArtha kI mahanA kA varNana karate haiMgIatthassa vayaNeNaM, visaM hAlAhalaM pibe / nicikappo ya bhakkhijA, takkhaNe jaM samuddave // 44 / / paramattho visaMgo taM, amayarasAyaNaM khu taM / nivigdhaM jaM na taM mAre, movi amayassamo // 45 // gItArtha = sUtrArtha ke marmajJAtA ke vacana, bhale hI ve hAlAhala viSa ke samAna pratIta hote hoM aura una vacanoM se usa kA maraNa bhI kyoM na hotA ho parantu phira bhI sAdhaka AtmA jana vacanoM ko vinA saMkoca saharSa svIkAra kre| kyoMki ye vacana paramArtha meM = vAstava meM viSa nahIM haiM apitu vighna-bAdhA se rahita amRtatulya haiN| yadi una gItArtho ke vacanoM ko mAnya rakhate hue usa kI usa samaya mRtyu bhI kyoM na hojAe phira bhI ve vacana anta meM usa ko ajara amara banA dene vAle haiN| agIatthassa vayaNeNaM, amayapi na ghuTae / jeNa no taM bhave amayaM, jaM agAyatthadesiyaM / / 46 // gItArthasya vacanena, viSaM hAlAhalaM pibet / nirvikalpazca bhakSayet, tatkSaNe yat samudrAvayet // 44 // paramArthato viSaM na tada-mRtarasAyanaM khalu tat / nirvighnaM yad na tad mArayati, mRto'pi amRtasamaH // 45 / / agItArthasya vacanena, amRtamapi na pibet / yena na tad bhavedamRtaM, yadagItArthadezitam // 46 // For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 gacchAyAra pairaNayaM paramattho na taM amayaM, visaM hAlAhalaM khu taM / na te ajarAmaro hujA, takkhaNA nihaNaM vae || 47 // sUtrArtha se jo anabhijJa hai usa ke vacanoM dvArA kahI huI amRtatulya bAta bhI grahaNa na kare kyoMki agItArtha kI kahI huI bAta amRtarUpa nahIM hotii| bhale hI vaha Upara se amRtasamAna pratIta hotI ho parantu vaha vAstava meM amRta nahIM vaha hAlAhala jIvananAzaka eka utkaTa viSa hai / usa ke pAna karane se jIva mRtyu ko prApta hotA hai aura vaha kabhI janmamaraNa ke cakkara se nahIM nikala sakatA // zragIyatthakusIlehiM, saMgaM tiviheNa vosire / mukrakhamaggasime vigdhe, pahaMmi teNage jahA // 48 // paramArtha ko na jAnane vAle, jinakA kutsita AcAra hai unake sahavAsa ko tIna karaNa tIna yoga se tyAga de arthAt mana se bhI unake sAtha na rahe aura vacana Adi ke dvArA una se prIti na bar3hAve una se hara samaya bacane kA, apanI Atma ko surakSita rakhane kA prayatna kare una ko apanI mokSasAdhanA meM vighnarUpa samajhe; jisa prakAra eka pathika ko mArga ke cora evaM luTeroM se sAvadhAna hokara calanA par3atA hai isI prakAra mokSAbhilASI ko ina gItArtha tathA kutsita AcaraNa vAloM se sAvadhAna evaM apramatta hokara vicaraNa karanA cAhiye / paramArthato na tadamRtaM viSaM hAlAhalaM khalu tat / na tenAjarAmaro bhavet, tatkSaNAt nidhanaM vrajet // 47 // agItArthakuzIlaiH saGga' trividhena vyutsRjet / " mokSamArgasyeme vighnAH pathi stenakAH yathA // 48 // " For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa paJjali huyavahaM daThu, nissaMko tattha pavisiu / attANaM niddahijAhi no kusIlassa lie // 46 // 23 jalatI huI agni meM nizaGkarUpa se praviSTa hokara apane ko bhasma kara denA acchA hai parantu kutsita AcAra vAle ke sAtha rahanA acchA nahIM || paJjalaMti jattha dhagadhagassa, guruNAvi coie sIsA | rAgadose va aNu-satha taM goyama ! na gacchaM || 50|| guru ke samajhAne para, yadi ziSyagaNa kI krodhAgni bhar3aka uTha aura apanI bhUla svIkAra na kare ulaTA zikSA dene vAle ke hI avaguNa nikAlanA zurU kara de isa prakAra samajhAne para jo kalaha ko bar3hAtA hai| aura yadi gurujana adhika jora dekara samajhAte haiM to vaha duHkha mAnatA hai aura pazcAtApa karane lagatA hai ki 'maiM yoM hi dIkSA lI' / isa prakAra ke jahAM zijyoM ke mana meM vicAra uThate hoM. he gautama! vaha vAstava meM gaccha nahIM hai / isa prakAra kruddha hokara yadi koI ziSya gaccha se bAhara jA rahA ho use upadeza dete hue granthakAra kahate haiMgaccho mahAnubhAvo, tattha vasaMtANaM nijjarA viulA / sAraNavAraNa coprA- mAIhiM na dosapavicI // 51 // For Private And Personal Use Only prajvalitaM hutavahaM dRSTvA niHzaGkastatra pravizya / AtmAnaM nirdaheta, na kuzIlamAlIyet // 46 // prajvalanti yatra dhagadhagAyamAnaM, guruNApi noditAH ziSyAH / rAgadveSAbhyAM vyanu-zayena sa gautama ! na gacchaH // 50 // gaccha mahAnubhAva - statra vasatAM nirjarA vipulA / smaraNAvaraNAcodanA - dibhirna doSapratipattiH // 51 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 gachAyAra paieNayaM ___ gaccha meM rahane kA bar3A phala yaha hai ki gaccha meM anya sAdhuoM ke sAtha rahane se vaha adhikAdhika nirjarA kara sakatA hai aura hara samaya sAraNA vAraNA tathA preraNa hote rahane se usa meM doSa nahIM Ane pAte aura gaccha se bAhira cale jAne se usa meM svachandatA Ane kA bhaya hai aura doSotpatti kI prabala sambhAvanA hai| ataH krodhAdi ke vazIbhUta hokara use gaccha se bAhira nahIM jAnA cAhiye / / kina 2 sAdhuoM ke sAtha rahane se eka sAdhaka AtmA vipula nirjarA karatA hai aba una kA varNana karate haiMguruNo chaMdaNuvattI, suviNIe jiaparIsahe dhIre / navi thaddhe na vi laddha, na vi gAravie vigahasIle / / 52 // jo vinayapUrvaka gurujanoM kI AjJA kA pAlana karatA hai aura jo parISaha AeM unheM dhairya ke sAtha sahana karatA hai| apane ko abhimAna meM na Dubote hue lobha ke jAla meM nahIM phaMsatA hai, jo lolupatA rahita hai tathA cAra prakAra kI vikathAoM ko chor3a kara tIna gauravoM se pRthaka rahatA hai / khate daMte gutte, mutte veraggamaggamallINe / dasavihasomAyArI, ovassagasaMjamujjutte // 53 // __kSamA ko dhAraNa karake apanI indriyoM para jo niyantraNa rakhatA hai tathA sadA atmagupta rahatA hai aneka prakAra ke Ane vAle guroH chandAnuvAtanaH , suvinItAH jitaparISahAH dhIrAH / nApi stabdhAH nApi lubdhAH, nApi gauravitA vikathAzIlAH // 52 kSAntAH dAntAH guptAH, muktAH vairAgyamArgAlInAH / dazavidhasAmAcArI-AvazyakasaMyamodyatAH // 53 / / For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 25 sAdhusvarUpanirUpaNa pralobhanoM ko chor3a kara vairAgyamArga para ArUDha hai tathA daza prakAra kI samAcArI kA pAlana karatA hai aura apanI AtmA ko prAtaHevaM sAyaM Avazyaka kriyA karate hue saMyamayoga meM lagAe rakhatA hai / / kharapharusakakamAe, apiTaThaduTThAi niThuragirAe / nibhacchaNaniddhADaNa-mAIhiM na je pausmati // 54 // je ana akicijAe, nAjasajaNae nAkajjakArI / na parayaguDaDAhakare, kaMThaggayapANasese vi / / 55|| guru ke kaThora zabdoM meM zikSA dene para yahAM taka ki kaThora upAlambha dete hue yadi gurujana apane se alaga bhI karate hoM phira bhI, jo ziSyagaNa dveSayukta nahIM hotA ho aura prANoM ke kaNTha meM AjAne para bhI arthAt mRtyu samIpa ho taba bhI apanI tathA bhagavAna ke zAsana kI nindA karAne vAlA koI akArya na karatA ho aise sAdhugaNa ke bIca rahane vAlA sAdhaka adhikAdhika nirjarA karatA hai| guruNA kajjamakajje, kharakakasaduniThuragirAe / bharie tahatti sIsA, bhaNaMti taM goyamA ! gaccham / / 56 // kharapapakarkazayA , aniSTaduSTyA nisstthurgiraa| nirbhartsananirghATanA-dibhiH na ye pradviSanti // 54 // ye ca nAkIrtijanakAH, nAyazojanakAH nAkAryakAriNazca / na pravacanoDDAhakarAH , kaNThagataprANazeSe'pi // 55 // guruNA kAryAkArye , khrkrkshdussttnisstthurgiraa| bhaNite tatheti ziSyAH, bhaNanti sa gautama ! gacchaH / / 56 / / "tahatti" 'vAvyayotkhAtAdAvadAtaH' // 1 // 67 / iti sUtreNa 'tahA' zabdasya AkArasya akAraH,'iteH svarAt tazca dviH' / / 6 / 1142 / / iti sUtreNa iterikArasya luka , takArasya dvitvaJca / tahatti // For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ganchAyAra paieNayaM ___ karane yogya athavA na karane yogya kAryoM ke sambandha meM gurujanoM ke kaThora zabdoM ke kahane para bhI jo ziSyasamudAya 'tahatti' aisA kaha kara apane gurujanoM kA Adara sammAna karatA hai, hai gautama ! vAstava meM aise sAdhusamudAya kA nAma hI gaccha hai / / dUrajhiyapattAisu mamAe nippihe sarIre vi / jAyamajAyAhAre vayAlIsesaNAkusale // 57 // vastrapAtrAdi kI mamatA se rahita jo zarIra kI Asakti se rahita hai tathA AhAra kA avasara lagane para athavA na lagane para jo AhAra ke bayAlIsa doSoM ko TAlane meM samartha hai // taMpi na rUvarasatthaM, na ya vaNNatthaM na ceva dappatthaM / saMjamabharavahaNatthaM, akkhovagaM va vahaNattham // 58 // uparokta zuddha evaM nirdoSa AhAra bhI, rUpa tathA rasa ke liye nahIM aura na hi zarIra kI kAnti bar3hAne tathA indriyoM ko puSTa karane ke liye, apitu gAr3I kI dhurA ke upAMga (bAMgane) ke samAna cAritra ke bhAra ko vahana karane ke liye hI grahaNa karatA hai / dUrojjhitapAtrAdiSu mamatvo niHspRhaH zarIre'pi / , jAtAjAtAhAre dvicatvAriMzadeSaNAkuzalaH // 57 // tamapi na rUparasArthaM , na ca varNArthaM na caiva dArtham / saMyamabhAravahanArtha , akSopAGgamiva vahanArtham // 5 // For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa vegaveyavacca, iriaTaThAe ya saMjamaTaTAe / taha pANavatiyAe, chaTaThaM puNa dhammaciMtAe / / 56|| ___ sAdhu chaha kAraNoM se hAra grahaNa karatA hai. 1. nudhAvedanIya ko zAnta karane ke liye, 2. guru, glAna, tathA bAla,vRdva evaM tapasvI Adi kI sevA ke liye 3. IryAsamiti kI zuddhi ke liye 4. saMyamanirvAha 5. prANadhAraNa 6 svAdhyAya tathA cintana aura manana ke liye // jattha ya jiTThakaNiTTho, jANijjai jivayaNabahumANo / divaseNa vi jo jiTho, na ya hIlijjai sa gotramA ! gaccho jisa gaccha meM choTe bar3e kA lihAz2a hai / jo eka dina bhI dIkSA meM bar3A hai vaha jye Tha hai, ratnAkara hai / jahAM ratnAkara kI hIlanA nahIM hotI apitu, usa ke vacanoM kA Adara evaM bahumAna hotA hai, he gautama ! vahI vAstava meM gaccha hai / / ____sAdhu ko sAdhviyoM se adhika paricaya na bar3hAnA cAhiye aba isa viSaya kA varNana karate haiM vedanAvaiyAvRtyeArtha ca saMyamArtham // . tathA prANavRttyartham, SaSThaM puno dharmacintArtham / / 56 // "taha" 'vAvyayotkhAtAdAvadAtaH' / / 8 / 1 / 67 // iti sUtreNa Ato at / / yatra ca jyeSThakaniSThI, jJAyete jyeSThavacanabahumAnaH / divasenApi yo jyeSThaH, na ca hIlyate sa gautama ! gacchaH // 60 For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM jattha ya ajjAkappo, pANaccAe vi roradubhikkhe / na ya paribhujjai sahaso, goyama ! gacchaM tayaM bhaNiyama 61 bhayaMkara duSkAla hone para yadi prANatyAga kA kaSTa bhI kyoM na Ana par3e phira bhI jisa gaccha ke sAdhu vinA vicAre sadhviyoM kA lAyA huA AhAra pANI grahaNa nahIM karate, he gautama ! vAstava meM vahI gaccha hai // jattha ya ajAhiM sama, therA vi na ulayaMti gydsnnaa| na ya jhAyaMti thINaM, agovaMgAi taM gaccham / / 62 / / jisa gaccha ke sthavira, jina ke dAnta nikala gae haiM, itane vRddha hone para bhI jo sAdhiyoM se vyartha vArtAlApa nahIM karate aura una ke aMgopAMga ko sarAga dRSTi se nahIM dekhate vahI vAstava meM gaccha hai // vajjeha apamattA!, ajjAsaMsaggi aggivisasarisa / ajjANucaro sAhU, lahai akitti khu acireNa / / 63 / / he apramatta munivaro ! sAdhviyoM ke saMsarga ko agni tathA viSa ke sadRza smjho| jo ina kA saMsarga karatA hai vaha zItra hI nindA kA pAtra banatA hai| yatra cAryAkalpaH, prANAtyaye'pi raudrdurbhiksse| na ca paribhujyate sahasA, gautama ! gacchaH sako bhariNataH // 61 / / yatra cAryAbhiH samaM, sthavirA api nollapanti gatadazanA / na ca dhyAyanti strINA-maGgopAGgAni sa gacchaH // 6 // varjayata apramattAH, AryAsa sarga agniviSasahazaM / AryAnucaraH sAdhuH, labhate akIrti khalu acireNa / / 63 / / For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa therassa tavassissa va, bahussuassa va pamANabhUyassa / ajAsaMsaggIe, jaNajaMpaNayaM havijjAhi // 64 // kiM puNa taruNo abahussuao a, na ya vi hu vigiTTatavacaraNo ajjAsaMsaggIe, jaNapaNayaM na pAvijjA ? // 65 / / ___ jo vRddhAvasthA ko prApta ho gayA hai, tathA sadA kucha na kucha tapa bhI karanA rahatA hai aura bahuzruta hai tathA usa ke jIvana meM pramANikatA hai arthAt janatA meM sarvamAnya hai, yadi vaha bhI sAdhviyoM kA saMsarga karatA hai to vaha logoM meM nindA kA pAtra bananA hai; phira vaha sAdhu jo avasthA se yuvAna haiM Agamarahasya se rahita hai aura na hI vikRSTa (telA uparAnta) tapa karatA hai, bhalA yadi vaha sAdhviyoM kA saMsarga karatA hai to kyA usa kI nindA na hogI? arthAt avazya hogii| jaivi sayaM thiracitto, tahavi saMsamgiladdhapasarAe / aggisamIve va ghayaM, vilijja cittaM khu ajjAe // 66 // yadi koI sAdhu sthiramana vAlA hai phira bhI jisa prakAra agni ke samIpa hI hone para ghRta pighala jAtA hai isI prakAra AryakA ke saMsarga se usa ke mana meM vikRti Ane kI prabala sambhAvanA hai / sthavirasya tapasvino vA, bahuzrutasya vA pramANabhUtasya / AryAsaMsA , janavacanIyatA bhavet // 64 / / kiM punastaruNo'bahuzrutazca, na cApi hu vikRSTatapazcaraNaH / AryAsaMsA , nanavacanIyatAM na prApnuyAt ? / / 65 // yadyapi svayaM sthiracittaH, tathApi sNsrglbdhprsryaa| agnisamIpe iva ghRtaM, vilIyate cittaM khalu AryAyAH // 66 // For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 gacchAyAra pairaNayaM savvattha itthavami, appamatto sayA vIsattho / || nittharaha baMbhaceraM, tavvivarIo na nitthara || 67 // savvatthesu vimutto, sAhU savvattha hoi appavaso / soho vaso, ajjANaM aNucaraMto u // 68 // khetapamippANaM, na taraha jaha macchitrA vimoeu | jANucaro sAhU, na tara appaM vimou || 6 strI varga meM jo sadA apramatta hokara rahatA hai aura una kA vizvAsa nahIM karatA, vaha hI pUrNa zuddha brahmacarya kA pAlana kara sakatA hai anyathA nhiiN| aisA sAdhaka saba padArthoM se apanI Asakti ghaTA sakatA hai aura vaha nija AtmA ko apane vaza meM kara letA hai / isake viparIta jo sAdhviyoM ke pAza meM baMdha jAtA hai arthAt una ke kathanAnusAra kArya karatA hai to vaha apanI AtmAkI svatantratA ko khokara, paratantra bana jAtA hai / jisa prakAra zleSma meM par3I makSikA apane Apa ko nahIM chur3A sakatI isI prakAra sAdhvI arthAt strI ke bandhana meM phaMsA huA sAdhu saMsAra samudra se pAra nahIM ho sakatA / sarvatra strIvarge, apramattaH sadA avizvastaH / nistarati brahmacaryaM tadviparIto na nistarati // 67 // sarvArtheSu vimuktaH, sAdhuH sarvatra bhavati AtmavazaH / sabhavati zranAtmavazaH, AryANAmanucaran tu ||6|| zraSmapatitamAtmAnaM na zaknoti yathA makSikA vimocayitum / AryAnucaraH sAdhuH, na zaknoti AtmAnaM vimocayitum // 66 // "tarai" ' zakezcaya - tara - tIra - pArAH ||8|4|86 // iti sUtreNa zakadhAtostarAdezaH // For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa sAhussa natthi loe, ajjAsarisI hu baMdhaNe uvamA / dhammeNa saha Thavato, na ya sariso jANa asileso ||70 // sAdhu ke liye isa saMsAra meM sAdhvI ke sadRza aura koI baMdhana nahIM aura dharma se patita hotI huI kisI sAdhaka AtmA ko punaH dharma meM sthApana karane jaisI nirjarA nhiiN| vAyAmittaNa vi jattha, bhahacarittassa niggahaM vihinnaa| bahuladdhijuasmAvi, kIrai guruNA tayaM gaccham / 71 // jo vacanamAtra se cAritrabhraSTa ho gayA hai bhale hI vaha bahulabdhiyukta hai, jahAM usa kA bhI vidhipUrvaka nigraha kiyA jAtA hai arthAt use prAyazcita diyA jAtA hai, vaha sadAcArI gaccha hai / jattha ya saMnihiukkhaDa-AhaDamAINa nAmagahaNe vi| pUIkammA bhIA, AuttA kappatippesu // 72 / / . maue nihuasahAve, hAsadavavivajjie vigahamukke / asamaMjasamakarate, goarabhUmaha viharati / / 73 / / sAdho sti loke, AryAsadRzI hu bandhane upamA / dharmeNa saha sthApayan, na ca sahazo jAnIyAt azlezaH / / 70 // vAGamAtreNApi yatra, bhraSTacAritrasya nigrahaM vidhinaa| bahulabdhiyuktasyApi, kriyate guruNA sako gacchaH // 71 / / yatra ca sanidhi-upasmRta-zrAhRtAdInAM nAmagrahaNe'pi / pUtikarmaNo bhItAH, AyuktAH kalpatrepeSu / / 72 // mRdukAH nibhRtasvabhAvAH, hAsyadravavivarjitA vigrahamuktAH / asamaJjasamakurvantaH, gocarabhUmyartha viharanti // 73 / / For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 32. gacchAyAra paieAyaM muNiM nAyAbhiggaha, - dukkarapacchittamaNucaraMtANaM | jAyai cittacamakka, devidANaM vi taM gaccham // 74 // jisa gaccha ke sAdhu rAtri meM azana Adi rakhanA saMnidhi doSa ke tathA audde zika aura abhyAhata Adi doSoM ke nAmamAtra se arthAt sparzamAtra se bhaya khAte hoM, AhAra nihAra kI kriyAoM meM upayogavAna ho, vinayavAna, nizcala svabhAva vAle, haMsI-maskarI ke na karane vAle, utAvalepana se rahita, cAroM vikathAoM se dUra rahate vAle, vinA vicAre koI kArya na karane vAle tathA gocarI kaliye yogya bhUmi meM hI paribhramaNa karane vAle hoN| tathA nAnA prakAra ke abhigraha evaM duSkara prAyazcita ke anumAnoM ko karate hue sAdhuoM ko dekha kara devoM ke svAmI indra bhI jahAM cakita raha jAeM, vAstava meM gaccha to vahI hai / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puDhavidagagaNimAru- vAssaitasArA vivihANaM / maraNaMtevi na pIDA, kIrar3a maNamA tayaM gaccham // 75 // pRthvI kAya apa kAya, te kAya vAyu tathA vanaspAta kAya evaM indriya divasa kAya ke jIvoM ko svayaM kI mRtyu sAmane hone para bhI jahAM mana ke dvArA bhI pIr3A na pahu~cAI jAtI ho arthAta saba jIvoM ko apanI AtmA ke samAna samajhA jAtA ho, vaha vastutaH gaccha hai || munIn nAnAbhigraha - duSkara prAyazcitamanucarataH (dRSTrA ) / jAyate cittacamatkAro, devendrANAmapi sa gacchaH // 74 // pRthivIdakAgnimAruta - vanaspatintrasAnAM vividhAnAm / maraNAnte'pi na pIDA, kriyate manasA sako gacchaH // 75|| For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAdhusvarUpanirUpaNa khajjUripattamujekha, jo pamajje uvassayam / no dayA tassa jIvesu, sammaM jANAhi gomA ! || 76 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jo sAdhu khajUra ke pattoM athavA muMja kI banI huI buhArI se upAzraya kI pramArjanA karatA hai to he gautama! usa sAdhu ke dila meM dayA kA bhAva hai || jattha ya bAhirapANi - vidumittaMpi gimhamAIsu / tarahAsosizrapANA, maraNe vi maNI na girahaMti // 77 // 33 grISmAdika Rtu meM pyAsa ke mAre kaNTha sUkhA jArahA ho, prANa nikale cAhate hoM, mRtyu sAmane nRtya kara rahI ho aisI avasthA meM bhI jo sAdhu kUpa, taDAga, bAvar3I Adi ke sacitta jala kI bindumAtra bhI na prahaNa karatA ho aise dRDhapratijJa sAdhuoM se yukta gaccha hI vAstava meM gaccha hai / 1 icchijjai jattha sayA, bIyapaNAvi phAsUrya udayama! AgamavihiNA niuNaM, gotrama ! gacchaM tayaM bhaNiyam // 78 // jisa gaccha ke sAdhu apavAda mArga meM bhI acchI taraha kharjUra patrena mubjena, yaH pramArjayati upAzrayam / na dayA tasya jIveSu samyag jAnIhi gautama ! // 76 // For Private And Personal Use Only yatra ca bAhyapAnIya - bindumAtramapi prISmAdiSu / tRSNAzoSitaprANA maraNe'pi munayo na gRhNanti // 77 // iSyate yatra sadA, dvitIyapadenApi prAsukamudakam / AgamavidhimA nipuNaM, gautama ! gacchaH sako bhagitaH // 78 // | Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34 gacchAyAra pairaNayaM UhApoha ke pazcAt sadA zAstrAnusAra hI prAsuka jala grahaNa karane kI icchA karate haiM, he gautama ! vaha vAstavika gaccha hai // attha ya sUlavisUya, annayare vA vicinamAyake | upparANe jalagujjAlaNAi, kIrai na muNi ! tayaM gaccham // 76 // zUla, vizUcikA tathA anya koI sadyaprANaghAtaka vyAdhi ke utpanna ho jAne para bhI jahAM agnikAya kA Arambha nahIM kiyA jAtA, he gautamamune ! vaha vAstava meM gaccha hai / bIyapaNaM sAruvigAr3a - saDDhAimAiehiM ca / kAritI jayaNAe, goyama ! gacchaM tayaM bhaNiyama // 80 // 1 apavAdarUpa meM jahAM koI avazyaka prasaMga AjAe usa samaya bhI jisa gaccha ke sAdhu yatnApUrvaka agni kA Arambha sAdhuveSadhArI sArUpika se isa ke abhAva meM siddhaputra se isa ke abhAva meM cAritrayukta pazcAtkRta se isa ke na milane para vratadhArI zrAvaka se tathA isa ke bhI na milane para bhadrikapariNAmI anya darzanIya gRhastha se hI karAve / he gautama ! vaha sahI arthoM meM gaccha kahalAtA hai // yatra ca zUle vizucikAyAM, anyatarasmin vA vicitrAtaGka / utpanne jvalanojjvAlanAdi, kriyate na mune ! sako gacchaH // 76 // dvitIyapadena sArUpikAdi - zrAddhAdizrAdibhizva | kArayanti yatanayA, gautama ! gacchaH sako bhaNitaH // 80 // For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa puSphANaM bIyANaM, tayamAINaM ca vivihadavANaM / saMghaTTaNaparizrAvaNa, jattha na kujA tayaM gaccham / / 81 // __puSpa, bIja tathA vRkSa Adi ke mUla, patra, aMkura, phala aura chAla Adi kA saMghaTTA tathA paritApa jisa gaccha ke muni na karate hoM vaha vAstavika gaccha hai / / hAsaM kheDaDA kaMdappa, nAhiyavAyaM na kIrae jattha / dhAvaNaDevaNalaMghaNa, mamakArAvaNNa uccaraNama || 82 // jisa gaccha meM hAMsI makhola, bAlakrIr3A kAmakathAdika kuceSTA na kI jAtI hoM, tathA nAstikavAda ke vacana na bole jAte hoM aura vinA prayojana idhara udhara zovatayA gamAnAgamana karanA, vega se kisI khAI Adi ko pAra karanA evaM uchala kara kisI cIz2a ko pAra karanA, vastra pAtra Adi para mamatva bhAva rakhanA tathA pUjanIya gurujanoM kA avarNavAda bolanA ye saba jisa gaccha meM na hoM vahI vastutaH gaccha hai / jatthitthIkarapharisaM, aMtariyaM kAraNe vi uppanne / diDivisadittamgI, visaM va vajijjae gacche / / 83 // puSpAnAM bIjAnAM, tvagAdInAJca vividhadravyANAm / saGghaTTanaparitApanaM, yatra na kuryAt sako gacchaH / / 81 // hAsya krIDA kandarpo, nAstikavAdo na kriyate yatra / dhAvanaM DepanalaGghanaM, mamakAro'varNoccAraNam // 2 // yatra strIkarasparza, antarite kAraNe'pi utpanne / dRSTiviSadiptAgni-viSamiva varjayet (sa) gacchaH // 23 // For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM bAlAe buDDhAe, nattuaduhiyoi ahava bhaiNIe / na ya karIi taNupharisaM, goyama ! gacchaM tayaM bhaNiyaM / / 84 // jisa gaccha meM, vizeSa kAraNa utpanna hone para bhI strI ke hAtha ke sparza ko dRSTiviSa sarpa, prajjvalitAgni evaM hAlAhala viSa samajhA jAtA hai vaha sahI gaccha hai tathA bAlakumArI evaM vRddhA,putrI, pautrI evaM bahina se bhI jahAM sparza nahIM kiyA jAtA, vaha gaccha jatthitthIkarapharisa, liMgI arihoM vI sayamavi krijjaa| taM nicchayo goyama ! jANijjA mUlaguNe bhaTThama ||8|| kIrai bIapaeNaM, sucamamaNi nanattha vihie| u / uppanne puNa kajje, dikkhAAyakamAIe // 86 // ____ sAdhuveSa yukta yadi koI eka pUjya AcArya bhI svayaM strI ke hAtha kA sparza kare, to he gautama ! nizcaya hI vaha mUlaguNoM se bhraSTa hai / aura jisa gaccha meM apavAda rUpa se bhI strI ke hAtha Adi kA sparza nahIM kiyA jAtA kyoMki zAstra meM apavAda avasthA meM bhI strIsparza varjanIya hai kAraNa ki caturtha mahAvrata kA apavAda bAlAyA vRddhAyA, naptRkAyA duhitukAyA athavA bhaginyAH / na ca kriyate tanusparzaH, gautama ! gacchaH sako bhaNitaH / / 84 // yatra strIkarasparza, liGgI arho'pi svayaMmapi (svayameva) kuryAt / taM nizcayato gautama !, jAnIyAn mUlaguNabhraSTam // 85 // kriyate dvitIyapadena, sUtrANitaM na yatra vidhinA tu / utpanne punaH kArye, dIkSA''takAdike // 86 // For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa jinazAsana meM nahIM hai phira bhI dIkSA paryAya ke nAza hone kA avasara athavA AtaGka Adi utkRSTa kAraNa A par3ane para jaise ki zrI vRhatkalpasUtra ke cha? uddezya meM varNana AyA hai isa prakAra ke kisI bahuta bar3e kAraNa ke upasthita hone para, jo gItArtha muni Agama ke rahasya ko samajJane vAle hAM paramArthadarzI hoM veh| Agamavidhi anusAra jahAM aisA karate hoM vaha gaccha hI vAstava meM gaccha hai|| mUlaguNehiM vimukka, bahuguNakaliyaM pi laddhisaMpannam / uttamakule vi jAyaM, niddhADijjai tayaM gaccham / / 87 // ___ anekaguNoM se yukta tathA landhisampanna cAhe kisI uttamakula meM utpanna huA hI kyoM na ho usa ke mUlaguNoM se bhraSTa ho jAne para yadi vaha gaccha se bAhara kara diyA jAtA hai to vaha gaccha vAstavika gaccha hai|| jattha hiraeNasuvaraNe, dhaNadhaNNe kaMsataMbaphalihANaM / sayaNANa AsaNANa ya, jhusirANaM ceva parimogo ||88|| jattha ya vAraDiyANaM, tacaDiANaM ca naha ya pribhogo| matsukkilavatthaM, kA merA tattha gacchammi ? ||86 // mUlaguNairmukta, bahuguNakalitamapi labdhisampannam / uttamakule'pi jAtaM, nirghATayatti sako gacchaH / / 87 / / yatra hiraNyasuvarNayoH, dhanadhAnyayoH kAMsyatAmrasphaTikAnAm / zayanAnAmAsanAnAJca, zupirANAJcaiva paribhogaH // 8 // yatra ca raktavastrANAM, nIlapItAdiraGgitavastrANaM caiva paribhogaH / muktvA zuklavastraM, kA maryAdA tatra gacche ? || 86 | For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM jisa gaccha ke munigaNa, sonA cAndI, dhana dhAnya tathA kAMsI tAmbA evaM sphaTikaratnamaya bhAjana aura kursI palaMga cArapAI tathA chidroM vAlI caukI evaM phaTTa kA paribhoga karate hoM aura zvetavarNa ke vastroM ko chor3a kara lAla nIle pIle vastra pahanate hoM to usa gaccha kI kyA maryAdA raha jAtI hai ? arthAt vaha gaccha maryAdAhIna jattha hiraeNasuvaNNaM, hattheNa parAgapi no chippe / kAraNasamappiyaM pi hu, nimisakhaNa, pittaM gaccham / / 10 / / koI gRhasya kisI bhaya ke kAraNa athavA sneha ke vazIbhUta hokara sAdhu ko apanA sonA cAndI samarpaNa kare jisa gaccha ke sAdhu usa sone cAMdI ko, para kA hI samajha kara ardhAnameSamAtra arthAt kSaNabhara ke liye bhI use hAtha se sparza taka nahIM karate vaha vAstavika gaccha hai / / jattha ya ajjAladdhaM, paDigahamAIvi vivihamuvagaraNam / paribhujjai sAhUhi, taM goyama ! kerisa gaccham ? // 11 // / jahAM pAtra Adi upakaraNa vinA kAraNavizeSa, AryakAoM se lekara sAdhu apane upabhoga meM lAte haiM, he gautama ! vaha kaisA vicitra gaccha hai ? arthAt vaha vAstavika gaccha nahIM hai / / yatra hiraNyasuvarNaM, hastena parakIyamapi na spRzet / kAraNasamarpite'pi hu, nimeSakSaNArddha mapi sa gacchaH // 6 // yatra cAryAlabdha, patagrahAdyapi vividhamupakaraNam / paribhujyate sAdhubhiH, sa gautama ! kIdRzo gacchaH ? // 1 // For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa idullAhasajjaM, balabuddhivivapi puTTikaram / ajjAladdhaM bhajjara, kA merA tattha gacchammi ? // 62 // zArIrika bala tathA buddhi bala ko bar3hAne vAlI evaM puSTa karane vAlI ati durlabha auSadha, yadi zrAryakAoM se prApta karake sevana kI jAtI hai to usa gaccha kI kyA maryAdA hai ? arthAt vaha gaccha apanI maryAdAoM kA ullaGghana kara rahA hai / aura vAstavika guNAM se dUra hotA jA rahA hai / / gaccha 36 ego egithie saddhi, jattha ciTiThajja gothamA ! / saMjaie viseseNaM, nimmeraM taM tu bhAsimo || 63 // jahAM akelA sAdhu akelI strI se aura vizeSakara akelI zrAryakA se bAtacIta karatA hai to he gautama ! vaha gaccha apanI maryAdA se bAhara samajhanA cAhiye || uparokta gAthA meM akelI AryakA se saMlApamAtra kA sarvathA niSedha kiyA hai isI viSaya ko aura adhika spaSTa karane ke liye pranthakAra kahate hai atidurlabhabhaiSajyaM, balabuddhivivardhanamapi puSkaram / aryAlabdhaM bhujyate, kA maryAdA tatra gacche // 62 // eka ekastriyA sAddha, yatra tiSThet gautama ! | saMyatyA vizeSeNa, nirmaryAdaM taM tu bhASAmahe / / 63 // For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ganchAgrAra paieNayaM daDhacArinaM munaM, prAija mayAiharaM ca guNarAsi ikko ajjhAveI, tamaNAyAraM na ta gaccham / / 14 // ___ jo cAritra meM dRDha, nirlobhAtmA, Adeya vacana vAlI arthAta jo janatA meM Adara prApta hai,aisI mahAmati vAlI guNoM kI khAna jo sarva sAdhviyoM kI svAminI hai, usa ko ekAkI sAdhu par3hAtA hai to vaha par3hAne vAlA sAdhu aura par3hane vAlI Arya kA donoM anAcAra kA sevana karate haiN| ghnngjiyhykuhe-vijjuuduggijjguuddhhiyyaao| ajA avAriyAo, itthIrajaM na taM gaccham // 65!! bAdala ke garjane, ghor3e ke peTa kI vAyu evaM bijalI ke camakAre kA jaise patA nahIM calatA isI prakAra kUTa kapaTayukta hRdaya vAlI AryakA jahAM svacchandAcAriNI ho aura apanI manamAnI karatI ho,--use ulaTe mArga se koI rokane vAlA na ho, to samajhanA cAhiye ki vahAM strIrAjya hai, vastatuH vaha gaccha nahIM TippaNI-yahAM kapaTa tathA svacchandatA kI apekSA ne strIrAjya nAma diyA gayA hai / isI prakAra jahAM sAdhu svacchandAcArI hoM dRDhacAritrAM muktAM, AdeyAM mahattarAM (matigRha) ca guNarAzim / ' ekAkI abhyApayati, so'nAcAraH na sa gacchaH // 64 // "maiharaM" 'gRhasya gharopatauH' / / 8 / 2 / 144 / / iti sUtreNa gRhasya gharAdezaH, 'kha-gha-tha-bhAm' / / 8 / 1 / 187|| iti sUtreNa ghasyaH ha / / ghanagarjitahayakuhaka-viTA duhyagUDhahRdayAH / prAryA avAritAH, strIrAjyaM na sa gacchaH / / 65 / / For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa apane duSTa svabhAvAnusAra AcaraNa karate hue kisI ke rAkane para bhI na sakate ho to use khIrAjya ke samAna duSTarAjya nAma bhI diyA jA sakatA hai| jatya mamudda sakAle, sAhaNaM maMDa nIi anyjaano| goyama ! ThayaMtI pAe, itthArajjana taM gacchama // 16 // bhojana ke samaya sAdhuA kI maNDalI meM yadI koI sAdhvI vahAM apanA kadama rakhatI hai to he gautama ! vaha vAstavika gaccha nahIM, apitu use strI rAjya arthAt duSTa rAjya samajhanA cAhiye / jattha muNoNa kamAyA, jagaDijjaMtA vi parakasAehiM / necchaMti samuha u. suniviTaTho paMgulo ceva / / 67 // ___ jaise koI hAtha pAMva se lAcAra paGga uThA rahatA hai aise hI dUsaroM ke krodhadvArA apanA uThatA huA krodha paGga, ke sadRza nahIM uTha pAtA athAt dUsaroM ke krodha karane para jo krodha nahIM karatA aise muniyoM se yukta gaccha hI vAstava meM gaccha hai| . dhammatarAyabhIe, bhIe saMsAragambhava sahINa / na udIranti kamAe, muNI muNINaM tayaM gaccham / / 68 // yatra samudde zakAle, sAdhUnAM maNDalyAM aaryaaH| gautama ! sthApayanti pAdo, strIrAjyaM na sa gacchadhaH // 66 // yatra sunInAM kaSAyAH, udIyamANA api parakaSAyaiH / necchanti samutthAtu, suniviSTaH paGgulaH ceva / / 17 / / dharmAntarAyabhItAH, bhItA saMsArabhavasatibhyaH / nodIrayanti kaSAyAna, manayo munInAM sako gacchaH // 18 // For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM sarvajJakathita bhagavAna ke dharma meM vinna na par3e isa se Darate hue tathA saMsArabhramaNa arthAt janmamaraNa ke bhaya ke kAraNa jisa gaccha ke sAdhu dUsaroM ke krodha ko nahIM jagAte, sadA sadvyavahAra se peza Ate haiM, aise sAdhuoM ke samudAya kA nAma gaccha hai| kAraNamakANeNaM aha, kahavi muNINa uhahiM kasAe / udaya vi jattha ru bhahi, khAmijai jatya taM gacchama ||BHI __guru athavA glAna Adi kI vaiyAvaJca Adi ke mukhya kAraNa athavA kisI anya gauNa kAraNa se yadi kaSAya udaya meM Ate hoM to unheM muni rokate haiM arthAt udaya meM nahIM Ane dete yadi isa prakAra kA prayatna karane para bhI kaSAya udaya meM A hI jAeM to turanta usakI kSamAyAcanA karate haiN| he gautama ! ese muniyoM ke samdAya kA nAma hI gaccha hai // sIlatapadANabhASaNa, cauvihadhammatarAyabhayabhIe / jattha bahU gIatthe, gozrama ! gacchaM tayaM bhaNiam // 10 // dAna,zIla tapa aura bhAvanArUpa cAra prakAra ke dharma meM kisI prakAra kI antarAya-vina bAdhA na par3e. isa bAta ko sadaiva dhyAna meM rakhane vAle jisa gaccha meM bahuta se gItArtha muni hoM, he gautama ! usI ko vAstava meM gaccha kahanA caahiye| kAraNenAkAraNena atha, kathamapi munInAmutthitAH kaSAyAH / udaye'pi yatra rundhanti, kSamayanti yatra sa gacchaH // 6 // "kahavi" mAsAdervA' / / 1 / 26 iti sUtreNa anusvArasya luka, padAdapervA, // 8 // 1 // 43 // iti sUtreNa aperakArasya luka / / zIlatapadAnabhAvanA - caturvidhadharmAntarAyabhayabhItAH / yatra bahavo gItArthAH, gautama ! gacchaH sako bhaNitaH // 10 // For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa jattha ya goyamA ! paMcaeha, kahavi sUNANa ikkamapi hunyjaa| taM gacchaM tiviheNaM, vosiria vaija annattha / / 101 / / __ he gautama ! jisa gaccha ke muni AhAra zarIra evaM upadhi Adi meM Asakta hokara gRhasthocita cakkI,culhA, pramArjanI, Ukhala tathA jalakumbha Adi meM se eka kA bhI Arambha samArAmbha karate haiM, to usa gaccha meM kAyA se to kyA, mana se bhI rahane kA saGkalpa na kare ,tIna karaNa tIna yoga se usa gaccha ko chor3a kara kisI aura sadguNI gaccha meM calA jAve // sUraNAraMbhapavattaM, gaccha vesujalaM na sevijA / jaM carittaguNehi, tu ujjalaM taM tu sevijjo // 102 // / jisa gaccha ke sAdhu ArambhapravRtti meM lage hue haiM aura bagule samAna zvetavastradhArI kevala Upara se ujjvala bana kara rahate haiM kintu apane cAritra ke guNoM se jina kI AtmA ujjvala nahIM ho pAI hai, apitu kAlI hI hai to una ke sAtha nahIM rahanA cAhiye / tathA jina kI AtmA sAdhanA patha para ArUDha hai aura jina meM Atmika ujjvalatA vega se nahIM, to dhIre dhIre hI ArahI hai una ke sahavAsa meM rahanA ucita hai| yatra ca gautama ! paJcAnA, kathamapi sUnAnAmekamapi bhavet / taM gacchaM trividhena, vyutsRjya vrajet anyatra / / 101 // sUnArambhapravRttaM, gacchaM veSojjvalaM na sevet| yazcAritraguNaiH, tUjjvalastaM tu sevet // 102 / / For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gamachAyAra 'paieNayaM jattha ya muNiNo, kayavikamAI kuvaMti saMjamubhaTaThA / taM gacchaM guNasAyara ! visaM va dUraM pariharinjA / / 103 // __jisa gaccha ke munigaNa vastra, pAtra, pustaka Adi ke krayavizya meM phaMsa kara sayama me bhraSTa ho cuke haiM / he guNoM ke sAgara gautama ! usa gaccha ko viSa samAna samajha kara dUra se hI chor3a denA caahiye| AraMbhesu pasattA. siddhataparaMmuhA visayagiddho / muttamuNiNo goyama !, vasijja majjhe suvihiyANam // 104 jo sAdhu prArambha samArambha ke kAryoM meM Asakta haiM aura ve una ko chor3ane ke liye tayyAra nahIM haiM / sidvAnta se viparIta mArga para jA rahe hoM aura kAma bhogoM meM gRddhita hoM, he gautama ! aise duSTa svabhAva vAle sAdhuoM ko chor3a kara suvihita AtmA=almArthI sAdhuoM ke samudAya meM rahanA cAhiye / / tamhA sammaM nihAleu, gacchaM sammaggapaTiThayama / vasijja pakkhamAsaM vA, jAvajjIvaM tu goyamA !!105|| isa liye he gautama ! jo gaccha sanmArga para pratiSThita hai, aise --........ -------------- yatra ca munayaH, krayavikrayAdi kurvanti saMyamobhraSTAH / taM gaccha guNa sAgara ! viSamiva dUrataH pariharet / / 103 / / ArambheSu prasaktAn , siddhAntaparAGmukhAn viSayagRddhAn / muktvA munIn gautama !, vaset madhye suvihitAnAm / // 104 / / tasmAt samyaka nibhAlya, gaccha sanmArgasthitam / baset pakSo mAsaM vA, yAvajjIvaM tu gautama ! // 105 / / For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhusvarUpanirUpaNa 45 gaccha ko bhalI prakAra dekha bhAla kara usI meM eka pakSa ke liye yA mAsa ke liye athavA sampUrNa jIvana bhara rahanA cAhiye || khuDDo vA ahavA seho, jattha rakkhe ubassayama | taruNo vA jattha egAgI, kA merA tattha bhAsiyo // 106 // jahAM choTI AyuvAlA athavA navadIkSita athavA yuvAvasthA vAlA sAdhu upAzraya kA ekAdhikArI banA huA ho arthAt usa upAzraya meM jitane sAdhu rahate haiM jina meM ki sthavira bhI haiM una saba para apanA Adeza calAtA ho aura una ke kahane kI kucha bhI paravAha na karake manamAne kArya karatA ho to usa gaccha meM maryAdAoM kA pAlana kahA~ ho sakatA hai ? arthAt vaha gacha apanI maryAdAoM kA ullaGghana karane vAlA hai / yahAM sAdhusvarUpanirUpaNa nAma kA dUsarA adhikAra samApta hotA hai aura sAdhvIsvarUpanirUpaNa nAmaka tIsarA adhikAra Arambha hotA hai jattha ya egA khuDDI, ego taruNI u rakkhae vasahiM / goyama ! tattha vihAre, kA suddhI baMbhacerassa 1 || 107/ isI prakAra choTI umara vAlI athavA alpa dIkSA vAlI tathA yuvA avasthA vAlI sAdhvI upAzraya meM akelI rahatI ho to vahAM kSullako bAthabA zaikSo, yatra rakSet upAzrayam / taruNo vA yatra ekAkI, kA maryAdA tatra bhASAmahe ! ||106 || yatra caikA kSullikA, ekA taruNI tu rakSati vasatiM / gautama / tatra vihAre, kA zuddhi hyacaryasya ? // 107 // ! For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM brahmacarya kI nirmalatA kaise Tika sakatI hai ? arthAt nahIM Tika sktii| jattha ya uvassayAno, bAhiM gacche duhatthamipi / egA rati samaNI, kA merA tattha gacchassa // 10 // jisa gaccha ke rahane vAlI sAdhvI rAtri ke samaya mAtrA Adi ke kAraNa upAzraya ke bAhara do kadama bhI akelI jAtI hai, to usa gaccha meM kyA maryAdA rahI ? arthAt vaha gaccha maryAdAvihIna hai| jattha ya egA samaNI, ego samaNo ya jaMpae somm!| niprabaMdhuNAvi sadi, taM gacchaM gacchaguNahINaM / / 106 / / he saumya gautama ! jisa gaccha meM akelI sAdhvI apanA sagA bhAI, jo ki sAdhu banA huA hai usa se aura isI prakAra akelA sAdhu apanI bahina jo ki sAdhvI banI huI hai usa se vArtAlApa karatA hai to vaha gaccha, gaccha ke guNoM se rahita hai| yatra copAzrayAt , bahirgacchet dvihstmaatrmpi| ekAkinI rAtrau zramaNI, kA maryAdA tatra gacche // 108 // "rati" 'saptamyA dvitIyA' // 13 // 137 // iti sUtreNa saptamyAH sthAne dvitiiyaa|| yatra caikA zramaNI, ekaH zramaNazca jalpate saumya ! / nijabandhunA'pi sAddha, sa gacchaH gacchaguNahInaH // 106 / / For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhvIsvarUpanirUpaNa jatya jayAramayAraM, mamaNI jaMpaDa gihatthapaJcakkham / paJcakkha saMsAre, ajjA pakkhivaha appANaM / 110 // ___ jo sAdhvieM paraspara meM gRhasthoM ke samakSa jakAra makAra Adi asabhya vacanoM kA prayoga karatI haiM to vaha caturgati saMsAra samudra meM apanI prAtmA ko avazya girA detI haiN| jattha ya gihatthabhAsAhi, bhAsae ajjitrA suruThaThAvi / / taM gacchaM guNasAyara!, samaNaguNavivajjinaM jANa // 1115 jisa gaccha kI AryakAeM atyanta krodhAveza meM Akara gRhasthoM ke sadRza sAvadha bhASA boleM, kleza kare, he guNoM ke sAgara gautama ! vaha gaccha sAdhutA ke guNoM se rahita samajhanA cAhiye / / gaNigoama ! jA uciraM, sezvatthaM vivajjiu / sevae cittarUvANi, na sA ajjA vivAhiyA // 112 // he gautama ! sAdhvI yogya pramANopeta ucita jo zveta vastra hote haiM, una ko chor3a kara nAnA prakAra ke raMgadAra vastra jo AryakAeM pahanatI haiM, ve jina zAsana meM AryakAeM nahIM kahI jA sktii| yatra jakAramakAra, zramaNI jalpate gRhasthapratyakSam / pratyakSaM saMsAre, AryA prakSipAta AtmAnam / / 110 / / yatra ca gRhasthabhASAbhiH, bhASate AryakA suruSTA'pi / taM gacchaM guNasAgara !, zramaNaguNavivajitaM jAnIyAt // 111 / / gaNigautama ! yA ucitaM, zvetavastraM vivarya / sevate citrarUpANi, na sA AryA vyAhRtA / 112 / / For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paiyaM sIvaNaM tunnaNaM maraNaM. gihatthANaM tu jA kare | tilauncadRzaM vA vi, appaNI a parassa ya || 143 / / jo sAdhvI apane pIche lagI huI AvazyakatAoM ko pUrA karane ke liye athavA gRhasthoM se sneha hone ke kAraNa una ke kapar3oM ko sItI hai phaTe hue kapar3oM ko ThIka karatI hai rajAI Adi meM ruI bharatI hai (athavA anya koI bharane kA kAma karatI hai) apane zarIra para athavA apane snehI gRhasthoM ke bAlakoM ke zarIra para vailamardana karatI hai to use AryakA na samajhanA cAhiye // gaccha savilAsagar3a, sayaNIyaM tulizraM savibvoyaM / ubaTTaI sarIraM. siyANamAIsi jA kuNai // 114 // jo sAdhvI vilAsayukta gati se idhara udhara bhramaNa karatI hai, ruI Adi se bharI huI talaiyA para narama tathA mulAyama sirAhane ke sAtha zayana karatI hai, taila Adi kA mardana karake jo snAna Adi se apane zarIra kI sajAvaTa meM lagI huI hai // Ne gehesu nihatthANaM, gaMtUNa kaho kahe kAhIcA | taruNAI AhivaDate. aNujA sA i paDiyo || 11 5 / khIvanaM tunnaNaM bharaNaM, gRhasthAnAM tu yA karoti / tailodvartanaM vA'pi zrAtmanaH parasya ca // 113 // gacchati savilAsagatiH, zayanIyaM tUlikAM sacibbo kAm / udvartayati zarIraM, snAnAdI ni yA karoti // 114 // gRheSu gRhasthAnAM, gatvA kathAM kathayata kAthikA / taruNAdIn abhipatataH, anujAnIyAt sA i pratyanIkA ||115 | "i" 'i-je-rA: pAdapUraNe' || 2217|| For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhvIsvarUpanirUpaNa tathA gRhasyoM ke gharoM meM jAkara athavA upAzraya meM hI hara samaya kathA meM--gRhasthoM se vAtAlApa meM lagI rahatI hai, aura yuvAna puruSoM ke vAra bAra Ane kA jo anumodana karatI hai, to vaha sAvI ke bheSa meM jinazAsana kI zatru hai / / TippaNa - isI prakAra jo sAdhu hara samaya gRhasthoM se vArtAlApa hI karate rahate haiM aura svAdhyAya pratilekhanA guru glAna Adi kI sevA bhakti tathA adhyayana adhyApana meM upekSA bhAva rakhate haiM aura yuvitayAM se bAteM karane meM adhika ruci rakhate haiM tathA una ke vAra vAra Ane kI anumodanA karate haiM ve bhI sAdhu veSa meM jina zAsana ke zatru haiN| vuDahANaM taruNANaM, ratiM ajjA kahei jA dhamma / mA gaNiNI guNamAgara !, paDiNImA hoi gcchss||11|| he gaNo ke sAgara gautama ! yadi mukhya sAdhvI bhI rAtri ke samaya vRddhoM tathA taruNo ke bIca dharmakathA karatI hai to vaha sAdhvI gaccha kI vairaNa hai| jattha ya samaNINama-saMkhaDAiM gacchammi neva jAyaMti / / taM gacchaM gacchavaraM, gihtthbhaas| u no jattha / / 117 / / jisa gaccha kI sAdhviyoM meM paraspara kalaha nahIM hotA tathA vRdvAnAM taruNAnAM, rAtrau AryA kathayati yA dharmam / sA gaNinI guNasAgara !. pratyanIkA bhavati gacchasya / / 116 / / "rati" 'saptamyA dvitIyA' iti sUtreNa dvitIyA // yatra ca zramaNInAma-saMskRtAni gacche naiva jAyante / ma gaccho gacchavaraH gaisthabhASAstu na yatra / / 117 / / For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNyaM gRhasthoM ke sadRza sAvadya evaM khuzAmadabhare vAkya nahIM bole jAte aisI sAdhie hI gancha kI zAmA kA bar3hAtA hai aura vahIM zreSTha gaccha hai|| jo jatto vA jAno, nAloai divapakvinaM vAvi / sacchaMdA mamaNIyo, mayahariAe na ThAyati // 118 // . svacchandAcAriNI AryakAeM jo aticAra jahAM aura jaise lage hai, una daivatika, rAtrika, pAkSika, cAturmAsika tathA sAMvatsarika aticAroM kI AlocanA nahIM karatIM aura apanI mukhya sAdhvI kI AzA meM nahIM rahatI haiM / viTalipANi pauti, gilAra sehaNI neva tippaMti / aNagADhe AgADhaM, kareMti AgADhi aNagArDa / / 116 // ve svacchandAcAriNI AryakAeM yantra mantra tathA aSTAMga nimitta Adi kA prayoga karatI haiM aura mlAna tathA navadIkSitA Adi kI AhAra pAnI tathA auSadha Adi se sevA suzrUSA yo yato vA jAtaH, nAlocayanti devasikaM pAkSikaM vApi / svacchandAH zramaNyaH, mahattarikAyA na tiSThanti / / 118 // "jatto' 'jo do taso vA' ||160 // iti sUtreNa tasaH pratyayasya sthAne 'to' prAdezaH // vieTalikAni prayuJjate, glAnazaikSyAn na tarpayanti / anAgADhe AgAda, kurvanti AgADhe anAgADham // 116 / / "gilAnasehINa" 'kacid dvitIyAdeH' / / 8 / 3 / 134 // iti sUtreNa dvitIyasya sthAne paatthii| For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhvIsvarUpanirUpaNa nahIM kara paatiiN| jo kArya prathama avazya karaNIya svAdhyAya pratilekhanA pratikramaNa Adi haiM una ko karatI nahIM aura jo itane Avazyaka nahIM una ke karane meM apanA samaya lagAtI rahatI ajayaNAe pakuvati, pAhuNagANa avacchalA / citta nayANi asevaMte, cittA rayaharaNe tahA // 120 // ve pratyeka maMyamakriyA ayana-avivekapUrvaka karatI haiM. anya grAma Adi se AI huI sadhviyoM kI AhAra pAnI Adi se yathAyogya Adara satkAra nahIM karatIM, ve nAnA prakAra ke raMgaviraMge vastra tathA vicitra racanA vAlA rajoharaNa rakhatI haiN| gai vibbhamAiehi, ogAravigAra taha pagAsati / jaha vuDahANavi moho, samuIrai kiM nu taruNANaM 1 // 121 // una kI gati meM tathA uThane baiThane Adi meM vilAsatA kI bU AtI hai aura ve isa prakAra ke hAvabhAva dikhalAtI hai ki bar3I Ayu vAle vRddhapuruSoM ke mana meM bhI vikAra utpanna ho jAe aura yuvAnoM kA to kahanA hI kyA ? // prayatanayA prakurvanti, prAdhUrNikAnAM avtslaa| citralAni ca sevante, citrANi rajoharaNAni tathA // 120 / / gativibhramAdibhiH, AkAravikAra tathA prakAzayanti / yathA vRddhAnAM mohaH, samudIryate kiM nu taruNAnAm // // 12 // For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paiera bahu po uccholitI, muhanayaNe hatthapAyakakkhAo / giNhei rAgamaMDala, bhoiti taha ya kaba? // 122 / / __ve vAra vAra apane hAtha maha AMkha pAMva tathA kakSAoM ko dhotI haiM nAnA prakAra kI rANiyoM ko sIkhatI haiM tathA gRhasthoM ke baccoM meM ramaNa karatI haiM unheM khAne kI vastueM detI haiM aura apanA dila bahalAtI haiN| ina doSAM se yukta AryA, AryA nahIM apitu anAryA haiM tathA sva chandAcAriNI haiN| jattha ya therI taruNI, therI taruNI a antare subaha / gozrama ! taM gacchavaraM, varanANacarittAhAraM // 123 / / jisa gaccha meM zayana karate samaya yaha krama dhyAna meM rakhA jAtA hai ki pahale sthavirA (vRddhA) sAdhvI isa ke pazcAt yuvAvasthA vAlI sAdhvI usa ke pazcAt phira vRddhA aura usa ke pazcAt punaH taruNa-sAdhvI, isa krama se antara ke sAtha jahAM taruNa sAdhvieM sotI haiM, he gautama ! vaha gaccha zreSTha hai aura aisA gaccha sAdhaka AtmAoM ke jJAna eva cAritra kA AdhAra hotA bahuzaH prakSAlayanti, mukhanayanAni hastapAdakakSAzca / gRhNanti rAgamaMDalaM, bhojayanti tathA ca kalpasthAn // 122 // yatra ca sthavirA taruNI, sthavirA taruNI cAntare svapiti / gautama ! sa gacchavaraH, varajJAnacAritrAdhAraH // 123 // For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhvIsvarUpanirUpaNa dhoyaMti kaThiAzrI, poaMti taha ya diti pottANi / gihikaaciMtagAo, na hu aJjA gozramA ! tAo / / 124|| ___ jo AryakAe vinA koraNa apane kaNTha Adi aMgo ko dhotI haiM gRhastho ke liye motiyoM kI mAlA parotI haiM aura una ke bAlakoM Adi ko vastra detI haiM isa prakAra jo gRhasthasambandhI cintAoM tathA una ke kAryoM meM apanI sammati milAtI haiM, he gautama ! vAstava meM ve AryakAra nahIM hai // kharaghoDAihANe, vayaMti te vAvi nattha baccati / vesatthIsaMsaggI, ussayAo mamIvami / / 125 // ___ jahAM gor3e gadhe Adi pazu bAndhe jAte haiM athavA jahAM ve uThate baiThate haiM aura Apasa meM kAmakrIr3Ae karate haiM, una sthAnoM para jo AryakAeM vAra vAra jAto haiM athavA jahAM AyakAeM ThaharI hue haiM usa sthAna para ve ghor3e gadhe Ate jAte haiM, to jo AryakAeM prasanna hotI haiM. isa ke atirikta jahAM vezyA kA samparka hotA ho athavA jina arzakAoM ke upAzraya ke pAsa vezyA rahatI ho to una ko AryakA na samajhanA cAhiye / dhovanti kaNThikAH, protayanti tathA ca dadati vastrANi / gahakAryacintikAH, na hu bhAryAH gautama , tAH / / 124 // kharaghoTakAdisthAne. vrajanti te vA'pi tatra vrajanti / vezyAstrIsaMsargA, upAzrayAt samIpe // 125 / / "vaccaMti" 'vraja-nRta-madAM c.||84225 / / iti sUtreNa ajadhAtontyasya dviruktazcakAraH / / For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 54 gacchAyAra pairaNayaM sajjhAyamukkajogA, dhammakA vigaha pesA gihINaM / gihinisisajjaM bAhiti, saMthavaM taha karatIo ||126|| jina AryakAoM ne zAstra kI svAdhyAya chor3a rakhI hai aura dharmakathA meM hI lagI rahatI hai tathA vikathA karatI haiM - gRhasthoM se yahIM bAtacItoM meM apanA samaya vyatIta karatI haiM tathA unako gRhastha sambandhI kAryoM ke karane ke liye preraNA rahatI haiM gRhasthoM ke gharoM meM jAkara baiThatI haiM aura una se adhika saMstava paricaya bar3hAtI haiM, he gautama! ve AryakAeM kevala apane peTa ko hI bharane vAlI hai ve vAstava meM AryakAeM nahIM haiM / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir noTa - ye saba bAteM sAdhuoM para bhI samAna rUpa se lAgU hotI haiM / jo. sAdhu aisA karate haiM ve bhI kevala peTU haiM aura jina zAsana meM ve sAdhu nahIM kahalA sakate || samA sIsapaDicchINaM, coNAsu khAlasA | gaNiNI guNasaMpannA, pasatthapurisAgA // 127 // saMviggA bhIyaparisA ya, uggadaMDA ya kAraNe / sajjhAyajjhANajuttA ya, saMgahe a visorayA // 128 // svAdhyAya muktayogAH, dharmakathAvikathA preSaNaM gRhiNAm / gRhiniSadyAM vAhayanti, saMstavaM tathA kurvantyaH // 126 // samA zivyapratIcchikAnAM, nodanAsu analasA / gaNinI guNasampannA, prazastapuruSAnugatA / / 127 / / saMvignA bhItapariSat ca, umadaNDA ca kAraNe / svAdhyAyadhyAnayuktA ca saMprahe ca vizAgdA // 128 // For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 55. sAdhvIsvarUpanirUpaNa ina do gAthAoM meM mukhya-sAdhvI kaiso honI cAhiye yahI batAyA gayA hai: jo sAdhvI jJAna darzana evaM cAritra se sampanna mokSAbhilASiNI hai, janatA ke adhika samparka se katarAtI hai ekAntavAsa ko adhika mahattva detI hai kintu kAraNa upasthita hone para jaba ki janatA kA jovana patana ko ora jA rahA ho. aura jinazAsana kI rakSA kA prazna upasthita ho to aise samaya meM jo ugrarUpa bhI dhAraNa karane vAlI ho arthAt aise samaya meM janatA ke samparka meM Akara parama sAhasa se kArya karane vAlI ho / tathA svAdhyAya aura dhyAna meM rakta rahane vAlI ho aura navadIkSitAoM tathA anya sAdhviyoM kI bhalI prakAra rakSA karane vAlI ho / apanI ziSyAe tathA anya ke pAsa se adhyayana evaM vaiyAvaJca Adi ke liye AI huI dUsarI ziSyAeM, ina meM jo samabhAva vartAtI ho, una saba ko preraNA karane meM zikSA dene meM kisI prakAra kA Alasya pramAda evaM pakSapAta nahIM karatI ho / isa prakAra jo apane pUrva prazasta puruSoM kA anusaraNa karatI hai, vaha AryakA mahattarikA pada ke yogya hotI hai| TippaNa-isI prakAra, ye uparokta guNa jisa sAdhu meM hoM, vaha sAdhuoM meM mukhiyA vanane ke yogya hai|| jatyuttarapaDiuttara, vaDiyA ajjA u sAhuNo saddhim / palavaMti suruhAvI, gozrama ! kiM teNa gaccheNa ? // 126 / / yotrattarapratyuttaraM, vRddhA AryA tu sAdhanA sAIm / pralapanti suruSTA'pi, gautama ! kiM tena gacchena ? / 126 / / For Private And Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyara paieNayaM jahAM AryakA aura sAdhu paraspara (athavA sAdhu sAdhu Apasa meM yA AryakA AryakA eka dUsara se ) uttara pratyuttara meM par3a jAve aura bar3e Aveza meM Akara eka dUsare ko uttara dete cale jAveM, he gautama ! aise gaccha se kyA lAbha hai ? arthAt koI lAbha nahIM hai // jattha ya gacche goyama ! uppaeNe kAraNami ajjaao| gaNiNIpihiTimAo, bhAsaMti mauasaNa // 130 // prathama to AryakA ko vinA kAraNa sAdhu se vArtAjApa karanI hI nahIM cAhiye, yadi kAraNa par3ane para aisA prasaMga AjAe to use apane se bar3I mulya sAdhvI ko Age karake thor3e zabdoM meM sahaja, sarala evaM nivikAratA pUrvaka sthavira athavA gItArtha sAdhu se hI vinaya ke sAtha bole aisA jahAM hotA ho usa kA nAma gaccha hai| mAUe duhiAe, suNDAe ahava bhaiNimAINam / jattha na prajjA akkhar3a, gunivimeyaM tayaM gaccham / / 31 // tathA jo sAdhvI, apane saMsArI sambandhiyoM ke nAma, yaha merI mAtA hai yaha merI lar3akI hai, yaha merI snuSA hai, yaha merI .--.---- ------- yatra ca gacche gautama !, utpanne kAraNe AryAH / gaNinIpRSThasthitAH, bhASante mRdukazabdena // 130 // mAtuH duhituH, snuSAyAH athavA bhaginyAdInAm / yatra na AryA zrAra yAti, guptivibhedaM sako racchaH // 13 / / For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhvIsvarUpanirUpaNa bahana hai athavA maiM isa kI mAtA hU maiM isa kI lar3akI hU~ Adi vacana vinA kAraNa logoM meM prakaTa na karatI ho aura una ke marmo kA udghATana na karatI ho, aisI vacana-gupti vAlI AryakAoM ke samUha kA nAma hI gagcha hai // daMsaNiyAraM kuNaI, carittanA jaNei micchatam / duhavi vaggANajjo, vihArameyaM karemANI // 132 / / jo AryakA darzana meM aticAra doSa lagAne vAlI aura mithyAtva ko bar3hAne vAlI hai tathA donoM pakSoM meM arthAt apane tathA sAdhaoM ke cAritra meM zaithilya lAne vAlI hai aura jinoktamArga se bhaTakAne vAlI hai, vaha vAstava meM AryakA nahIM hai| tammUlaM sAraM, jaNei ajjA vi goyamA ! nUNaM / tamhA dhammuvaesaM, muttuM bhanna na bhAsijjA // 133 // he gautama ! jinoktamArga se bhaTakI huI pAryakA bhI nizcaya rUpa se sAdhu ke liye saMsAra kA kAraNa bana jAtI hai isa liye AryakAoM se dharmopadeza se atirikta anya vArtAlApa na karanI caahiye| darzanAticAraM karoti, cAritranAzaM janayati mithyAtvam / dvayorapi vargayorAryA, vihArabhedaM kurvANA // 132 / / tanmUlaM saMsAra, janayati mAryA'pi gautama ! nUnam / tasmAd dharmopadeza, muktvA anyat na bhASena / / 133 / / For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNayaM mAse mAse u jA ajjA, egamityeNa pArae / kalahai gihatthAsAhi, savvaM tIe nirasthayaM // 134 // jo AryakA eka eka mAsa kI tapasyA kara rahI hai aura pAraNA bhI kevala grAsa mAtra se karatI hai yadi vaha AryakA dRsaroM se aise kalaha karatI hai, jaise gRhastha asabhya zabdoM meM kiyA karate haiM to usa AryakA kI saba tapasyA niSphala ho jAtI hai| TippaNI-ina uparokta do gAthAoM meM jo viSaya varNana kiyA gayA hai vaha sAdhuoM ke sambandha meM bhI samAna rUpa se lAgU hotA hai jaise ki jo sAdhu jinokta mArga kI AjJA kA ullaMghana karake vItarAgamArga se bhaTakA huA hai vaha sAdhvI ke liye saMsAra-paribhramaNa kA kAraNa ho sakatA hai isa liye AryakA sAdhuoM se dhArmika vArtAlApa ke atirikta anya saMbhASaNa na kreN| isI prakAra jo sAdhu tapasyA Adi zubha kArya to karatA hai parantu hIna vacana evaM tuccha bacanoM ko bolate hue, kleza se bAja nahIM AtA, usa ke tapasyA Adi zubha kArya niSphala hote haiM / / / isa gAthA ke sAtha sAdhvIsvarUpanirUpaNa nAma kA tIsarA adhikAra samApta hotA hai isa adhikAra meM jo sAdhviyoM ke sambandha meM kahA gayA hai vaha uparokta vidhi se yathAsthAna sAdhuoM ke sambandha meM bhI mAse mAse tu yA AryA, ekasikthena pArayet / kalahayet gRhasthabhASAbhiH, sarva tasyAH nirarthakam // 134 / / "mAse mAse" "kriyAmadhyevakAle paJcamI ca' / / 2 / 2 / 110 // iti sUtreNa saptamI vibhaktiH // For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 56 www.kobatirth.org upasaMhAra sAmbIsvarUpanirUpaNa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samajha lenA cAhiye aura sAdhusvarUpanirUpaNa nAma ke dUsare adhikAra meM jo viSaya varNana kiyA gayA vaha bhI yathA yogya rUpa se sAdhviyoM ke sambandha meM jAna lenA caahiye| yahAM jo alaga alaga varNana kiyA gayA hai vaha mukhyatA kI dRSTi se kiyA gayA hai| koI bAta sAdhuoM meM mukhyatA se hotI hai to koi sAdhviyoM meM, jaise ki yaha antima gAthA jisa meM asabhya zabdoM meM kleza kA varNana kiyA gayA hai, isa viSaya kI strIjAti meM pradhAnanA haiM aura puruSa jAti meM gauNatA, isa liye yaha gAthA puruSAdhikAra meM na dekara strI adhikAra meM dI gaI hai parantu lAgU hotI hai strI aura puruSa donoM para samAna rUpa se || aa granthakAra grantha kA upasaMhAra karate hue kahate haiMmahA nisIhakappA, vavahArAo taheva ya / sAhusAhubiThAe, gacchAyAraM samuddhiyaM / / 135|| mahA nizIpa, vRhatkalpa, vyavahAra tathA nizItha Adi sUtroM se sAdhu sAdhviyoM ke liye yaha " gacchAcAraprakIki" nAmaka grantha, samuddhRta kiyA hai / / paraMtu sohuNo eyaM, asajjhAyaM vivajjiu / uttamaM sunidiM gacchAyA raM su uttamam / / 136 // isa liye sAdhu sAdhviyAM, zruta ke nicor3a-tattvasArarUpa mahAnizIthakalpAt vyavahArAt tathaiva ca / sAdhusAdhThyarthAya, gacchAcAraH samuddhRtaH / / 135 / / paThantu sAdhava etad, asvAdhyAyaM vivarjya | uttamaM zrutanisyandaM, gacchAcAraM sUttamam // 136|| For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchAyAra paieNya isa uttama saMkalana gacchAcAraprakIrNaka ko asvAdhyAyakAla chor3a kara par3he aura isa kA cintana evaM manana kreN|| gacchAyAraM suNicANaM, paDhitA bhikkhu bhikkhaNI / kuNaMtu jaM jahA bhaNiyaM, icchantA hiyamappaNo ||137 / / ___ sAdhu aura sAdhviyAM jo apanI AtmA kA hita sAdhanA cAhatI haiM isa "gacchAcAra prakIrNaka" ko svayaM par3ha kara yA dUsare se suna kara, usI prakAra kareM jaisA ki isa meM kahA hai, aisA karane se una kI AtmA kA kalyANa hogaa| iti gacchAcAraprakIrNakaM samAptam ..."itawr gacchAcAraM zrutvA, paThitvA bhikSavo bhikSuNyaH / kurvantu yadyathA bhaNitaM, icchanto hitamAtmanaH // 137 / / For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only