Descriptive Catalogue Of Manuscripts Vol 14

Author(s): Parshuram Krishna Gode
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Catalog link: https://jainqq.org/explore/018107/1

Page #1

Vol. 14
GOVERNMENT
COLLECTIONS OF MANUSCRIPTS
BHANDARKAR ORIENTAL
RESEARCH INSTITUTE
STITUS
POONA
FOUNDED
1917
SIR
1919TE
Published by Bhandarkar Oriental Research Institute
1937

Page #2

DESCRIPTIVE CATALOGUE OF
MANUSCRIPTS
IN THE
GOVERNMENT MANUSCRIPTS LIBRARY.
PREPARED UNDER THE SUPERVISION OF
THE MACCRIPTS DEPARTMENT OF
THE BHANDARKAR ORIENTAL RESEARCH INSTITUTE,
POONA
INSTITUT
POONA
FOUNDED 1917
॥ तेजस्वि नावधीतमस्तु ॥
Bhandarkar Oriental Research Institute
POONA 1937

Page #3

Copies can be had direct from the Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona 4 ( India ).
Price: Rs. 4 per copy, exclusive of postage
Printed and published by Dr. V. S. Sukthankar, M. A., Ph. D., at the Bhandarkar Institute Press, Bhandarkar Oriental
Research Institute, Poona No. 4.

Page #4

Descriptive Catalogue of the Government Collections
of Manuscripts
deposited at the
Bhandarkar Oriental Research Institute
COMPILED BY
PARASHURAM KRISHNA GODE, M. A.
Curator
Bhandarkar Oriental Research Institute
Volume XIV :
NATAKA
Bhandarkar Oriental Research Institute
POONA
1937

Page #5


Page #6

CONTENTS
PAGES PREFACE
ix-x RULES FOR THE GOVT. MANUSCRIPTS LIBRARY xi-xiii LIST OF CATALOGUES AND REPORTS .... xiv—xvi SYSTEM OF TRANSLITERATION
... xviii NĀTAKA,
No.
I-2
....
1-2
2-3 3-4
5-8
I Angadanāțaka 2 Anguliyakankavyakhyana from
Abhişekanāțaka 3 Atandracandrika 4-5 Aditikuņdalaharana 6-8 Anarghyarāghava
with Țikā 10-14 Anarghyarāghavațikā
15 Anarghyarāghava with Țippaņaka 16-17 Anarghyarāghavațikā
„ Called Yaśodarpaņikā 19-30 Abhijñānaśākuntala
„ with Țīppaņa 32 Abhijñānaśākuntalațippaņa 33-34 Abhijñānaśākuntalaţikā
called Arthadyotanikā 35-36 Abhijñānasakuntalaprakstachāyā
37 Abhijñānaśākuntalachāyā 38 Āścaryacūļāmaņi
39 Uttararāmacarita 40-42 Kamsavadha
43 Kaṁsavadha with a gloss
8-12 13-15 15-20 20-22 22-25 25-26 27-38 38-40 40-41
18
31
41-43 43-45 45-46 46-47 47-48 48-52 52-53
....

Page #7

Contents
No.
PAGES 53-54 54-55 55-57 57-61 61-63 63-66 66-67
68
69-70
70-71 71-77
44 Kamsavadhaţikā called Padakaumudi 45 Kaṁsavadhatīkā
46 Karpüramañjari with Chāyā (in Sanskrit) 47-50 Karpūramañjari SI-52 „ with Bhāșya Karpúrakusuma 53-54
with Tika 55 Karpuramañjarinātikā 56 Kärpüramañjarichāyā 57 Kalyāṇasaugandhika
58 Kāleyakutūhala 59-64 Krşņabhakticandrikā 65-69 Caņdakauśika
70 Dānakelikaumudi with commentary
71. Damacarita 72-76 Dūtāngada
77 „ with commentary (in Gujarāti) 78-80 Dhananjayavijaya
81 Dharmavijaya 82-83. „ with Țikā Arthadipikā
84 Dharmavijayaţikā called Arthadipikā 85 Dharamavijayavyākhyā called Arthadipikā 86 Dhûrtavidambana 87 Dhürtasamāgama 88 Natakamelana 89 Națakamelakaprahasana 90 Narakasuravadhavyāyoga 91 Narakāsūravijaya 92 Nāgānanda
93 Pañcāyudhaprapañcabhāņa 94-96 Pärtha parākrama
97 Pärvatipariņaya
77-83 83-85 85-86 86-91 91-92 93-96 96-98 98-101 101-103 103-104 104-105 105-107 107-108 108-109 109-110 110-112 112-113
114 115-118 118-120

Page #8

Contents
vii
PAGES ... 120-135 .... 135-140
....
141 142-150 ISI-152 152-156
157 158
....
159-166
...
No. 98-112 Prabodhacandrodaya 113-115
, with Țikā Ciccandrika 116 Prabodhacandrodayaţikā
called Ciccandrikā 117-122 Prabodhacandroda ya with Prakāśa
123 Prabodhacandrodayaţikā called Prakāśa 124-128 Prasannarāghava
129 Bhāṇanāțaka 130 Mattavilāsaprahasanaţikä 131 Madanasamjivana 132 Mantränka Nātaka 133 Mantrănkațiká 134 Mahānāțaka or Hanumannāțaka
135 Hanumännäțaka also called Mahanataka 136-142 Mahānāțaka 143-146 , with Tikā Bhāvarthadipikā
147 Mahănătaka with Țikä Kavyakaumudi 148-149 Mahānătaka with Tikā 150-152 Mahaviracarita 153-156 Mālatimadhava 157-158
with Tika 159-161 Malatimadhavațīkā 162-163 Mälatīmādhavasaṁkşiptațippaņa
164 Mälatimadhavaprakstavivịtti
165 Malatimadhavaprākstacchāya 166-167 Mālavikāgnimitra 168-171 Mithyājñanakhandanā 172-173 Mukundānandabhäna
174 Munditaprahasana 175-179 Mudrārāksasa 180-182 „ with Țikā
160-161
161 162-163 164-165 165-172 172-178 178-179 180-183 183-186 186-191 191-195 196-198 199-200 200-201 201-202 202-204 205-208 208-210 211-212 212-217 217-222
....

Page #9

vii
Contents
PAGES 223-224 224-225 225-226 226-227
228 229
230 230-244
244
No. :
183 Mudrāsakşasaţikā called Mudrādipika 184 Mudrārākṣasa prākstachāyā 185 Mudrārākşasachāyā 186 Mudritakumudacandra 187 Mrcchakațikavstti 188 Mșcchakațikațīkā
189 Mfcchakatikaviyrtti 190-202 Ratnávali
203 Ratnávaliprākstachāyä 204 Ratnávaliprākstavyäkhyā 205 Rambhämañjari with Tippaņa 206 Rādhāmādhava 207 Rāmāyaṇa
208 Latakamelananāțaka 209-210 Lalitamādhava wirh Țikā
20 Vasantatilaka (bhāņa ) 212 Vasumaticitrasena
213 Vasumatipariņaya 214-215 Vikramorvasiya 216-217 Vidagdhamādhava 218
„ with Țikā 219-220 Viddhaśālabhañjikā
221 Vidyāpariņaya
222 Vivekacandrodaya 223-234 Venisamhära
235 Veņisaṁhāraţikā 236 Venisahāra ( Prākstachāyā ) 237 Şaņmatanāțaka 238 Sandrakutūhala 239 Sitāsvayamvara 240 Hasyacūdāmaņi
245 246-247
247-248 .... 248-250 .... 250-251
251-255
255-256 ..... 256-257
258-259 .... 259-261
261-263 264-265 265-267 268-269 269-270 271-282 283-284 284-285 285-286 286-288 288-289 289-290

Page #10

PREFACE
I have great pleasure in presenting to the world of scholars this volume of the Descriptive Catalogue of the Nataka Mss in the Govt. Mss. Library at the Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona. In this connection I have to invite their attention to a brief history of the entire scheme of the Descriptive Catalogue of Govt. Mss, given in the preface to Volume XII ( containing Alamkāra, Samgita and Nāțya MSS.), published in 1936. As in the preparation of that volume I have followed also in this volume the lines on which the first volume in this series was brought out by the Government of Bombay in 1916. Every attempt has been made to make the description of each MS as objective as possible consistent with the lines already laid down by Govt. in the preparation of the first volume of this Catalogue referred to above. Much as I would have liked to read all unpublished works represented by Mss described by me and record the references found in them to earlier authors and works I was prevented from doing so owing to the limits imposed upon me by the model volume already published by Government. None is more conscious than myself of the utility of these references for historical studies but in view of the inordinate delay that may have resulted from the adoption of such a course I had to forego the temptation of recording and incorporating all historical data of the above nature.
In the preparation of this volume I have availed myself of numerous manuscripts catalogues (descriptive or otherwise ) and printed editions of the works described, whenever available. I am particularly indebted to Prof. Keith's Sanskrit Drama' published in 1924.
I take this opportunity of thanking the Executive Board of the Institute for allowing me to continue my work on the Descriptive Catalogue of Mss., the first tangible result of which was the publication of Volume XII of this Catalogue in 1936. I have also to thank Principal R. D. Karmarkar, M. A., Superintendent of the Pub

Page #11

Preface
lication Department and Dr. V. S. Sukthankar, M. A., Ph. D. the present Honorary Secretary of the Institute and the Superintendent of the Mss Dept. through whose genuine regard for the work carried on by me I have been encouraged to apply myself wholeheartedly to a quick preparation of the descriptive catalogue of Mss. I have to thank Messrs, M. M. Patkar, B. A. and S. N. Savadi, B. A. the two cataloguing assistants for their conscientious and efficient discharge of all work entrusted to them as also the entire office staff of the Institute including Mr. G. N. Shrigondekar, B. A., who spared no pains in the prompt disposal of all press-work connected. with the present volume.
P. K. Gode.

Page #12

Regulations of the Manuscripts Department
1. “The Government Manuscripts Library” formed and maintained by the Government of Bombay, and formerly deposited at the Deccan College, Poona, is now, subject to the general control of the Department of Education, Bombay, placed under the direct charge of the Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona.
2. The Department is administered by a Superintendent appointed by the Executive Board of the B. O. R. Institute subject to the approval of Government.
3. The Manuscripts are available at the Institute, during working hours, for purposes of bona fide study.
4. The Manuscripts in the Library, if, in good condition, and subject to the requirements of the Department, are lent out to bona fide scholars on their applying for them in writing to the Superintendent of the Department or to the Secretary of the Institute. Such scholars shall, however, execute a bond for the value of the manuscripts required, this value being fixed by the officers in charge of the Library.
s. In the case of scholars from outside India, all requisitions for loans of manuscripts shall be made to the Secretary of State for India in Council, through whom also the transactions in manuscripts shall take place. Such scholars shall execute the necessary bond with the Secretary of State for India in Council, at his discretion.
6. In the case of scholars in India the execution of the bond shall be necessary before the manuscripts are lent out. When the applicant is not sufficiently known to the Superintendent of the Department, this latter officer shall have the power to call upon the applicant to produce a certificate as to his interest in the study of Sanskrit Literature, and of his being a fit person to be entrusted with Government manuscripts. Such a certificate shall have to be

Page #13

xii
Regulations of the Manuscripts Department
signed by Orientalists of recognised position, or by Government officers of the Provincial or other highest service, not below the rank of a Deputy Collector or Extra Assistant Commissioner. The certificate should contain a reference to works or essays published by the applicant.
N. B. - In the case of scholars residing within the jurisdiction of a Native State, the certificate may be signed either by the Chief Sahib or the Divan or the Administrator of the State.
7. All applications for manuscripts shall state the reasons for which the manuscripts are required and the period for which the loan is sought.
8. If any manuscripts belonging to this Library have been used in the publication of an edition, or in any other learned disquisition, the author should present to the Manuscripts Library a copy of the work or works so published.
9. The number of manuscripts to be lent out at a time to a scholar, and the period of loan, is determined by the officers in charge of the Library. Usually, however, in the case of Indian scholars, not more than five manuscripts are allowed to remain with them at a time, and the period of loan shall not normally exceed six months.
10. Immediately on receipt of manuscripts, the scholars are requested to examine them carefully before signing and returning the receipt-form accompanying the manuscripts, as no complaints will be entertained thereafter.
11. When the manuscripts are returned to the Library they are duly examined, and if found in their original condition, the receipt formerly signed for them is returned and the bond cancelled. The liability of the borrowers ceases only after the re. turn of this receipt.

Page #14

X111
Regulations of the Manuscripts Department 12. If scholars find that, owing to the work on the manuscripts not being completed within the stipulated period, they cannot return the manuscripts when due, they shall, sufficiently in advance, apply in writing to that effect to the Superintendent of the Department, or to the Secretary of State for India in Council, as the case may be. The period of loan will be extended at discretion. In no case, however, shall any maunscripts be allowed to remain with a scholar longer than two years in India, and five years outside India.
13. The Manuscripts Department reserves to itself the right of refusing to lend out any manuscript to any scholars at any time, and in the case of manuscripts lent out, of demanding their return before the expiry of the stipulated period, if the manuscripts be required for library or other purposes.
14. All postal charges shall be borne by the applicant except in the case of foreign applicants applying for the loan of Govt. Mss. through the Secretary of State for India in Council.
15. The Department undertakes to procure on loan, for the members of the Institute, manuscripts from other lending Libraries.

Page #15

A LIST OF PRINTED CATALOGUES AND REPORTS
ABOUT MANUSCRIPTS
The following is the list of works (Catalogues, Reports, etc.) already published embodying the results of the search and preservation of Sanskrit manuscripts in the Bombay Circle from 1868 to 1915. All lists published up to 1884 have been incorporated in our consolidated catalogue prepared by Mr. S. R. Bhandarkar, M. A., in 1888. The lists for the subsequent years are to be found embodied in the various Reports published therefore. These Reports are of considerable value, in as much as they give in many cases the history of individual manuscripts, personal details of authors, their chronology, and such other items. All these works are therefore here put together in one place for ready reference.
Papers relating to the Collection and Preservation of the Reports of ancient Sanskrit Literatute, edited by order of Government of India, Calcutta, 1878, by Mr. E. A. Gough. This is a useful work for the general history of the Search during the earlier period upto 1878 and contains, among otheir things, lists of manuscripts brought for Government during the years 1868-69, 1869-70, 1870-71, 1871-72, 1872-73 and 1874-75. All these lists, originally published at different times, were also included in our consolidated catalogue (to be mentioned below ) published in 1888.
Report on results of the Search for Sanskrit Manuscripts in Gujarat during 1871-72, by G. Bühler, Surat, 1872, 11 pages in folio.
Report on Sanskrit Manuscripts 1872-73, by G. Bühler, seven and seventeen pages. Bombay, 1874.
Report on Sanskrit Manuscripts 1874-75, by G. Bühler, 21 pages. Girgaum, 1875.
Detailed Report of a Tour in Search of Sanskrit Manuscripts made ( in 1875-76), in Kashmir, Rajputana and Centrel Indian, by G. Bühler. Extra No. XXXIVA, Vol. XII of the Journal of the Bombay Branch of the Royal Asiatic Society, 1877, Bombay.

Page #16

A List of Printed Catalogues and Reports
XV
Lists of the Sanskrit Manuscripts purchased for Government during the years 1877-78, and 1869-78, and a list of the Manuscripts purchased from May to November 1881, by F. Kielhorn, Poona, 1881.
A Report on 122 Manuscripts, by R. G. Bhandarkar, Bombay, 1880, 37 pages in folio.
Report on the Search for Sanskrit Manuscripts in the Bombay Presidency during 1880-81, by F. Kielhorn, Bombay, 1880.
A Catalogue of Sanskrit Manuscripts in the Library of the Deccan College ( being lists of the two Viśrāmabāg collections ) Part I prepared under the superintendence of F. Kielhorn ; Part II and Index prepared under the superintendence of R. G. Bhandarkar, 1884, 61 pages in folio.
A Report on the Search of Sanskrit Msnuscripts during 1881-82, by R. G. Bhandarkar, Bombay, 1882.
A Report on the Search for Sanskrit Manuscripts in the Bombay Presidency during 1881-83, by R. G. Bhandarkar, Bombay, 1884.
A Report on the Search for Sanskrit Manuscripts in the Bombay Presidency during 1883-84, by R. G. Bhandarkar, Bombay, 1887.
A Report on the Search for Sanskrit Manuscripts in the Bombay Presidency during 1884-87, by R. G. Bhandarkar, Bombay, 1894.
A Report on the Search for Sanskrit Manuscripts in the Bombay Presidency during 1887-91, by R. G. Bhandarkar, Bombay, 1897.
A Consolidated Catalogue of the Collection of Manuscripts deposited iu the Deccan College (from 1868-1884) with an Index, by S. R. Bhandarkar.
A Report on the Search or Sanskrit Manuscripts in the Bombay Presidency during 1891-1895, by A. V. Kathawate, Bombay, 1901.
Detailed Report of Operations in Search of Sanskrit Manuscripts in the Bombay Circle, August 1882 to March 1883, by P. Peterson. Extra No. XLI, Vol. XVI of the Journal of the Bombay Branch of the Royal Asiatic Society, 1883, Bombay.

Page #17

xvi
.
d List of Printed Catalogues and Reports
A Second Report of Operations in Search of Sanskrit Manusctripts in the Bombay Circle, April 1883 to March 1884, by P. Peterson. Extra No. XLIV, Vol. XVII of the Journal of the Bombay Branch of the Royal Asiatic Society, 1884, Bombay.
A third Report of Operation in Search of Sanskrit Manuscripts in the Bombay Circle, April 1884 to March 1886, by P. Peterson. Extra No. XLV of Vol. XVII of the Journal of the Bombay Branch of the Royal Asiatic Society, 1887, Bombay.
A Fourth Report of Operations in Search of Sanskrit Manuscripts in the Bombay Circle, April 1886 to March 1892, by P. Peterson. Extra No. XLIX A of Vol. XVIII of the Journal of the Bombay Brarch of the Royal Asiatic Society, 1894, Bombay.
A Fifth Report of Operations in Search of Sanskrit Manuscripts in the Bombay Circle, April 1892, to March 1895, by P. Peterson. Bombay. 1896.
A Sixth Report of Operations in Search of Sanskrit Manuscripts in the Bombay Circle, April 1895 to March 1898, by P. Peterson. Bombay, 1199. This contains also a list of manuscripts purchased by Perofessor Peterson from 1898-99.
Lists of Manuscripts Collected for the Government Manuscripts Library by the Professors of Sanskrit at the Daccan and Elphinstone Colleges containing the following Collections :
(i) 1895–1902, (ii) 1899 -1915, (iii) 1902-1907, (iv) 1907--1915, (v) 1916--1918, (vi) 1919--1924 and (vii) 1865--68,

Page #18


Page #19

SYSTEM OF TRANSLITERATION
अ a आ + इ i ई उ u ऊ का ? ल ! एe ऐ ai ओ ०
हैं औ au
i 4 in
44 ANA
k o kh n g gh Zc ch j jh द ! th d द dh त् + थ् th द् d ५ dh
p ph s b + bh य् ) र 1 व् v
प् स् s हh
श्ई
visarga h, anusvara im.

Page #20

NĀTAKA MANUSCRIPTS

Page #21


Page #22

NATAKA
69.
अड्दनाटक
Angadanāțaka No. 1
1907-15. Size.— 5 in. by 101 in. Extent.- 7 leaves ; 20 lines to a page ; 16 letters to a line. Description.- Country paper; old in appearance; Devanagari ch
aracters; hand-writing clear and legible; contents are written on a long paper and on one side of the folio only;
the lolios are folded. Age.- Samvat 1746. Author.- Bhubhatta (?). Aufrecht ascribes the authorship to
Bhubhatta-see Cat. Cat. i,4b. Begins.
॥श्रीरामप्रसन्न ॥ ॥ अथ अंगदनाटकप्रारंभः ॥ ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीअद्वैतस्वामिने नमः ।। ॥राम अंगदं प्रति उवाच ।
अज्ञानादथवाधिपत्यरभसादस्मत्पराक्षे हृता सीतेयं परिमुच्यतामिति वचो गत्वा दशास्यं वद ।। -नोचेल्लक्ष्मण मुक्तमार्गणगणच्छेदोछलछोणीत--
छत्रच्छन्नादगंतमंतकपुरी पुत्रैर्वृतो यास्यसी ॥ १ ॥ etc. Ends.--
ब्रह्मांडस्पुटनं ध्रुवस्य पतनं वारांनिधिः कंपनं कुर्माद्रेस्खलनं कुनाकामिलनं भूभारविध्वंसिनं देवैर्वानरपुंगवयुवधौरेरित्येन मां शंकित श्रीरामे धनुषि प्रसारितकरे हतुं सुरारोशिरः ॥२८॥

Page #23

Nataka
1.
इति अंगदनाटक समाप्त ॥ श्रीरामार्पणमस्तु ॥ शके १७४६ तारणनाम संवत्सरे माहे श्रावण शुं॥ ७ ससंपूर्णमस्तु ॥ हसअक्षर नरहरिणा स्वयं
लोकार्थ स्वार्था सलिस्यते ॥ श्रीसांबार्पणमस्तु References.- I Mss- Aufrecht Catalogus Catalogorum i, 40.
अडगुल यकाङ्कव्याख्यान
Anguliyakāňkavyākhyāna from अभिषेकनाटक
from Abhișekanātaka No.2
73.
1919-24. Size.-71 in. by It in. Extent.— 63 + (2 blank ) leaves ; 6 lines to a page ; 26 letters to a
line. Description.- Palm-leaves ; Malyāļam characters; hand-writing
very small but clear and legible; the leaves have two holes to pass the string through ; leaves protected by two
wooden planks and the Ms preserved in a wooden box. Age.- Old. Author.- Not mentioned. Begins.--
हरिः श्रीगणपतये नमः । अंगुळीयाकं पुरप्पा टिनविळक्कवञ्च अष्ट मंगल्यं वेञ्च मिळा (५०) व ओच्च प्पेदुत्ति गोष्टिकोट्रि अरङन्तळिच्च येवनीयविटिच्च वायिच्च मरयिलपटत्तिच्चाटिनटन्नअंबरयोनकळि (५) ज्ञ कितिन्तएन्न चविट्टितिरि अकळकळवाद्यमाटि जातियाटि पिन्नथु कितिन्तएन्नचविट्टि कळकळ वाद्यमा टि तप्पिएरडिपट्टत्तिल चोळत्ति ताणटि मेय्यकाट्टि तट्टकळि (५)त्त वरिक्रमंकाळ (५)त्तमुटिच्च अणि अरायलवन्नमुखत्तनीर तेळिनच चारिरण्डानट कोण्ड तचारिकेटितिरिम श्लोकं सरिच्चपाटि प्पू विनेनमस्करिच्च मेय्य कोणÉ क्रिययाटि याशि याशि पुल्लिरि कयु माट मेटु कयुवरिक्रमबुं तट्ट रक ळि (५) आलुकेशादिपादं आटिकोळ्छ । हरिः । श्रीगणपतये नमः । अविघ्नमस्तु । अरुळिच्चेप्तान अमृतकिरणशेखर प्रियतनयन् अद्भुतानुभावन अञ्जनानन्दनन् मारुत्मात्मजन् श्रीहनूमान् अंभोजसंभवोरुबनाल संभावितनयि. etc.

Page #24

3.]
Nataka
3
Ends.-- लांगूलाग्निकोण्ड लङ्कादाहंचेय्तवि भीषणनुटेअर्चनागृहद् सतिायरिक्कुन्न उद्या
नवु वे न्तिल्लाएन्नरिञ समुद्रात्तच्चाटितीक्के दुत्ति समुद्र त्तिनुटेमरुकरये प्रा. पिच्च ब्रह्मपुत्रनाकिन जांबवानप्रणमनं चेय्त वृत्तान्तनिवेदनं कोण्ड् सन्तुष्ट हृदयन्माराकिनवानन्मारो दुंकू टिम घुवनत्तेप्रापिच्च मधुपानमत्तमुदितन्माग किन अंगदादिवानर वीरन्मारो दुठि मानवेन्द्र समीपं नोक्कि ए (५) ळुन्नरुळिनान् मारुतात्मजन् श्रीहनूमान् । अंगुळीयाङ्क तिरेतमिळु (५) किशामये शाय वा......तिपतये नमः ।
अतन्द्रचन्द्रिक
Atandracandrika
No. 3
71
A 1883-84
Size.- 14.1 in. by s} in. Extent. - 36 leaves ; 12 lines to a page; 48 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; hand-writ
ing, clear and uniform but incorrect; complete. Age.- Samvat 1941. Author.-Jagannatha. Aufrecht makes the following remarks about
the author. He observes "जगन्नाथ son of Pitambara, a Maithila Brahman, grand-son of Rāmabhadra, wrote by order of Phatesah: Atandracandrika nātaka". Cat. Cat.
i. 1964. Begins.-- fol. I.
श्रीगणेशाय नमः श्रीसीतापतये नमः श्रीगुरुपरमात्मने नमः श्रीसरस्वतीये नमः श्री हरि या विद्या कपिलाक्षपादभरतद्वैपायनादीन् पुरा संश्रित्य न्यबसन् जहुन्न विरहप्रारब्ध द्रुषं व ( दुःखं? ) मिथः । ता निर्दूतवियोगदुःखमवसन(योस्मिन्सुभद्रोदये
तं विद्यानिधिमादरेण कलये भद्राय पिताबरं अपि च क्षीराम्भोमनिधि मध्यसुप्तमधुजिद्विंबच्छटाबंधुर
स्सम्र्पूणमलशीतरश्मिविलसल्लक्ष्मप्रभासोदरः

Page #25

Nataka
उन्मीलन्नपुण्डरीकाबहरन्मत्तालिलीलाधरः
पार्वत्या तरलात्कमीक्षितरुचिः श्रीकण्ठकंठोज्वतु नान्दी अंते सूत्रधारः १ अलमति विस्तरेण अहो रमणीयताप्सरत्समयस्य फुल्लारविन्दमकरन्दपरितदेहास्सप्तछदछुरितरेण्डविभिन्नपक्षाः मन्यो विचित्रतरवर्णमहोत्सवेन गायंति मंजुमध्यातमत्ताः fol. 2* आसित्कविर्विद्वद्वन्दबंधमानचरणो विद्यानिधिपदलांछनष्पीतांबरो नाम मैथिलः सूत्रः सकलजनविदित एव सः कवे रामभद्रस्यात्मजः यस्य दुष्करां प्रतिज्ञामुदाहरंति न सदाचरितादपौमि मार्गात्परजायां जननीसमामवैमि गुण. मात्रमुपैमि रामभद्रासुकृतागाधमहोदधेरुदेमीति पारि आम्नाया इव लोके सत्पुरुषार्था इवेश्वरात् तस्मादजायंत स्वताश्चत्वारो गुणावत्तराः तेषु विद्याभिष्कलाभिर्वयसा च कनीयसो जगन्नाथस्य कवेः कृतिः सूत्रः-(ससंभ्रमं) स्मृतं तर्हि अतंद्रचंद्रिक नाम प्रकरणम् तत् सज्जीवित Retc. fol. 6–आत्मप्रतिकृतिदान(नना)नाम प्रथमोङ्कः
fol. Iob- संवेशो नाम द्वितीयोंकः Ends.-- fol. 360
अपि च
यावद्देवी भवानी श्रपतीरसवती श्रीगिरीशार्द्धदेहं यावच्च चंद्रो निषक्ता विलसति गगने निर्मला चंद्रिकाऽपि यावद्धात्री भुजंगाधिपमुकुटतुलामेति तावत्कवीना
मालादयप्रकाशं प्रकरणमवनीमंडले चाकसीतु छ इति निष्क्रांता सर्वे चंद्रिका प्रत्यानयनन्नाम सत)मोकः समाप्तं चदमतंद्रचंद्रिकं नाम प्रकरणम् ॥ आश्विने मासे शुक्लपक्षे गुरुवासरो(रे) यां ६ सष्टि ॥ संवत् १९४१ का लिाखतं नानु रामब्राह्मण दाय मा शुभं भवतु॥ यादृशं पुस्तकं.........मम दोषो न दीयते ॥
श्रीरामचंद्राय नमः श्रीसीतापतये नमः छ छ ॥ गुरवे नमः References- Aufrecht records only two Mss of this work, viz. the
present one and a Ms. ( No. 988 ) from the Ulwar Mss. Library.

Page #26

4.]
Nataka
अदितिकुण्डलाहरण
Aditikun dalāharana No. 4
120
1866-68. Size. – 124 in. 5 in. Extent.— 51 leaves ; 13 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Modern paper with watermarks; blue in appearance;
Devanāgari characters ; hand-writing clear, legible and uniform; the Ms is a bound copy and well-preserved.
Contains 1-7 acts. Age.-- A modern copy. Author:- Kadamba Ramakrsna. Subject.- Stealing away of Aditi's ear-rings by a demon called
Narakāsura and their reacquisition by Krşpa. Begins.- fol. "
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ सत्यज्ञानसुखात्मकोपि वसुधाक्षमार्थसद्विग्रहो नित्यश्रीरपि सस्पृहो रिपुगतश्रीसंग्रहे सादरं ॥ एकोप्युलसदंगनातिविशदस्नेहैरनेकीकृतो
नानाचित्रचरित्ररंजितसुरः श्रीमान्हरिः पातु नः ॥ १॥ नांद्यते सूत्रधारः ॥ श्रीमन्नवनवोज्जूभितप्रतापतराणि प्रकाशीकृताखिलभवनकोशजनताजेगीयमानकीर्तिनिवहश्रीदाशरथिरथोत्सवनिरीक्षणसमागतविबुधकदंबेन संदिष्टोस्मि ॥.................. एवं सहृदयप्रेमविपुषार्दीकृतमनसि अभिनवरूपकाभिनयांकुरः समज्जृभते मम ॥ तत् गृहिणीमाहूय वर्द्धयामि ॥ -नेपथ्याभिमुखमवलोक्य आर्ये इतिस्तावत् ।
आयें आज्ञापितोऽनया विबुधपरिषदा किमप्यपूर्व रूपकमभिनेतव्यमिति ॥ तदतेषां दुईक्लव्यमपनेतुं त्वत्साहाय्यमिच्छामि । तवाप्यत्राभिज्ञतां मन्मनो गोचरी करोत्येव । तत्किं संप्रति प्रयोक्तव्यमभिनवरूपकं । न०॥ अजरखु असाहु दमणाम्मपवुत्तस्स भअवदो जैतयातादि अहोत्तिसुणी असव्वाहि इन्थि अहिघरं रलाजफुप्फदुषांकुरो वायणा हिं विज असउणाई विरइ हाइं तंज्जेवकापं वृत्ता एमहविकहं वेहिष्टुरंगप्पसाहणे अवकासो भवे

Page #27

Nataka
[4.
॥ सू०॥ सत्यं तथापि किं न खलु विबुधपरिवढानुशासनं वैजयिकोषकरणं ॥ यतः
जंगमाजंगमा चेति मूर्ती द्वे परमेशिनुः॥ तयोराराधनं तुल्यमभीष्टार्थप्रसाधने ॥४॥
तत्सुमनोभिर्यथाज्ञप्तं परिपालयावः ॥ । किं च। विबुधेद्रनियोगस्तु न कश्चित्प्राप्यते भुवि ॥
प्राप्तेस्मिन् यद्यपेक्षा स्वाच्चातुरी व प्रदृश्यतां ॥ ५॥.. . न०॥ जुत्तं कतुए हंसं पदं ॥ जइ अज्जउत्तस्स सुहोदक्कता कोण आराधणिज्जम्ह ॥ सू० विभाव्य स्मृतिमभिनीय ॥ सुगृहीतनाम्ना कविकांदनेनाचिरविरचिता दितिकुंडलाहरणनाटकप्रदर्शनेन । न० ॥ ण वीणो कवुएसो कई ॥ सू०॥ श्रुतियोग्ये रसवति सुवर्णपरिजिते॥
साभिलासुमनसो ग्रंथ किसलये नवे ॥६॥ म ॥ तह इति गातुं प्रवर्तते etc. fol. 8° इत्यदितिकुंडलाहरणे नाटके प्रथमोंकः ॥१॥ fol. 14" इति etc. .... ... द्वितीयोंकः ॥२॥ fol. 21 इति etc. ... ... तृतीयोंकः ॥३॥ fol. 28° इति ...
... ... ...
चतुर्थोकः ॥ fol. 35" इति अदितिकुंडलाहरणनाटके पंचमोकः ॥ ५॥ fol. 42" इति etc.
षष्टोंकः ।। . Ends.-- fol. SIA
तथापीदमस्तु भरतवाक्यं। विप्रावेदवितानकर्मनिपुणा नंदंतु संपाताः सर्वत॒द्भवपुष्पसत्फलकुलैरामोदिनी मेदिनी ॥ कुर्वतु क्षितिपाहुरात्मसुपरं शार्दूलविक्रीडितं । संतस्ते शरदां शतं त्वविकलं जीवंतु लक्ष्मीभुजः ।। ६८ ॥ इति निष्क्रांताः सर्वे । इत्यदितिकुंडलाहरणे सप्तमोंकः ॥७॥ समाप्तमिदं नाटकं ॥ ॥ कविवाक्यं ॥
दिश्यात्कविभ्यः प्रतिभा भगवानिंदुशेखरः॥ ... . ... आदिकाव्यलसत्कीर्तिः पुष्णातु चरबहः ॥१॥ . .

Page #28

5.1
Nataka
कदंबरामकृष्णः कृत्वादितिकुंडलाहरगसंज्ञं ॥
नाटकमिदं नवीनं श्रीकृष्णपदाब्जयोः समर्पितवान् ॥ २॥ छ ग्रंथ
संख्या १९०० एकोणविंशतिशतं ॥ छ । References.- (r Mss - Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 8a;
ii, 24.
अदितिकुण्डलाहरण
Aditikuņdalāharaņa
104.
No. 5
1875-76.. Size.- 8 in. by 41 in. Extent.-- 150 leaves; 7 lines to a page; 24 letters to a line. Description.- Modern blue paper with water-marks ( 1873 ); Deva
nāgari characters ; hand-writing, clear, legible and uniform;
complete. ::This Ms is a copy of some other Ms. copied in Śaka 1750. Age.- A modern copy. Author.-Kadamba Ramakrsna. Begins.- fol. I
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
सत्यज्ञानसुखात्मको etc. as in No. 4 fol. 21 इत्यदितिकुंडलाहरणनाटके प्रथमोंकः ॥१॥
श्रीसीतारामचंद्राय नमोनमः ॥ fol. 40° इति etc. .. ... द्वितीयोंकः
fol. 59* अदितिकुंडलाहरणनाटके तृतीयोंकः ॥ Ends-- fol. 150*
तथापीदमस्तु । भरतवाक्यं । विप्रावेदवितानकर्मनिपुणा etc. up to जीवंतु लक्ष्मीभुजः ॥१॥ .
as in No. 4 followed by इति निष्क्रांताः सर्वे । ।

Page #29

Nataka
इत्यदिति कुंडलाहरणनाम्नि नाटके सप्तमोंकः ॥ कविवाक्यं दिश्यात्कविभ्य etc. up to समर्पितवान् ॥ १ ॥ as in No. 4
followed by सर्वधार्यद्धगनभोमासादिम तिथौ विधौ 'खेष्वद्विभूमिते शाके समाप्तिं प्राप नाटकं ॥ १ ॥ श्रीर्भूयात्
श्रीरामं पादाज्वाभ्यां नमः
References.-See No. 4.
अनर्घ्यराघव
No. 6
Size.— 10‡ in. by 44 in.
Extent.— 35 folios; 16 - 18 lines to a page; 40 letters to a line. Description. Country paper; old and brittle; Jaina Devanagari characters with ges; hand-writing, clear and legible but not uniform; borders ruled in triple red lines; blank squares in the centre of folios; red pigment used for marking the colophons; folios 3-5 missing and fol. nos. 7 and 8 repeated; moth-eaten. Complete in seven acts.
Age. — Samvat 1544.
Author.— Murari, son of Vardhamāna and Tantumati.
Subject.— A drama, by Murari, based on the story of Ramāyana. Begins.-fol.a
अपि च ॥
[5.
॥ ६० ॥ ॐ नमो भग (व) ते ॥ प्रत्युपास्महे भगवतः कौमोदकीलक्ष्मणः । कोकप्रीतिचकोरपारणपटुज्योतिष्मती लोचने । याभ्यामर्द्धविबोधमुग्धमधुरश्रीरर्द्धनिद्रायितो । नाभीपल्बलपुंडरीकमुकुलः कंबोः सपत्नकृितः ॥ १ ॥
विरमति महाकल्पे नाभीपथैकनिकेतनत्रिभुवनपुनः शल्पीयस्य प्रतिक्षणमात्मभूः ।
Anarghyaraghava
318
1884-87.

Page #30

6.]
Nataka
कमधिकरणा कीहक्कस्य व्यवस्थितिरित्यसा।
वुदरमविशत् द्रष्टुं तस्मै जगन्निधये नमः ॥२॥ नांद्यते सूत्रधारः॥
तत्रापि तावन्निरूपयामि रूपकमऽभिरूपमीदृशे । मुहूर्त्तमिव स्थित्वा स्मरणमऽभिनीय सोल्लासं ॥ अस्ति मौहल्यगोत्रसंभवस्य । महाकवेर्भट्टश्रीवर्द्धमानतनुजन्मनास्तंतुमतीनंदनस्य मुरारेः कृतिरभिनवमऽनय॑राघव नाम नाटकं ॥ तत्प्रयुंजानाः सामाजिकानुपास्महे । fol. 9" इति मुनींद्रसंवादो नाम प्रथमोऽकः । संपूर्णः ॥ छ । fol. I2' इति कुमारविक्रमो नाम द्वितीयोऽका संपूर्णः॥छ॥ fol. 16 विनायकभंगो नाम तृतीयोऽकः ॥ श्रीः
Ends:-- fol. 36a
वशिष्टः । सहर्ष । रामभद्र किं ते भूयः प्रियमुपकमि ॥ रामः । भगवन्नतःपरमपि प्रियमस्ति । ताताज्ञामधिमौलिमौक्तिकमणिं कृत्वा महापोत्रिणो। दंष्ट्रा विध्यविलासपत्रशबरी दृष्ट्वा भशं मेदिनी । सेतुर्दक्षिणपश्चिमौ जलनिधी सीमंतयन्निर्मितः ।
कल्पान्तं च कृतं च विश्वमदश ग्रीवोपसर्ग जगत् ॥४४॥ तथापीदमस्तु ।
समुन्मीलन्सूक्तस्तबकमकरंदैः श्रवणयो-। रविश्राम्य द्वारामवनमुपचिन्वंतु कवयः । न शब्दब्रह्मोत्थं परिमलमनाघ्राय च जनः।
कवीनां गंभीरे वचसि गुणदोषी रचयतु ।। ४५ इति निःक्रांताः सर्वेपि ॥ छ
इति श्रीमहाकविमुरारिविरचितेऽनय॑राघवाभिधाननाटके । नायकानंदो । नाम सप्तमोऽकः ॥ समाप्तः संपूर्णः ॥ सम्यक संबोधसिद्धां जनविमलमनो दृष्टवस्तुस्थितीना। मास्ते किंचिन्मुनीनामभणितमिति मे नैष काव्यावतारः । वाल्मीकेरेव वाचामवनितलनवां गंतु बैदेशिकीनां ।
कालेनायं विवर्तः किमपि लिपिकर केवलोऽहं मुरारिः॥१॥ ? (Nāțaka)

Page #31

: Io
Nataka
16.
अब्धिलंधित एव वानरभटैः कित्वस्य गंभीरता । मापातालनिमग्नपविरवपुर्जानाति मंथाचलः । देवीं वाचमुपासते हि बहवः सारं तु सारस्वतं । जानीते नितरामसौ गुरुकुलकृष्टो मुरारिः ( कविः)॥२॥ अयं नीलस्निग्धोय इह विहरत्यंबुजवने । विनिद्रे व्यागुंजन मधुप इति तं जल्पति जनः । अहं शंके पंकेरुहकुहरवासव्यसनिनीं। श्रियं भंगच्छद्मामुररिपुरुपेतो रमयितुं ॥३॥ यादृशं पुस्तके दृष्टं । तादृशं लिखितं मया। यदि शुद्धमशुद्धं वा मम दोषो न दीयते ॥१॥
इति श्रीमुरारिनाटकं समाप्तं संपूर्ण ॥ लिखितं ॥ संवत् १५४४ वर्षे श्रावण वदि १४ गुरपुण्ये ॥ श्रीगच्छनायकप्रभुश्रीसोमसुंदरसूरि । श्रीसुधानंदनसरिसूख्यशिष्य पं. श्रीमुमतिरत्नगणिशिष्यमुजिष्य संयमरत्नगणिना । स्वपरोपकाराय ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभं भवतु । श्रीश्रमणसंघस्य ॥ श्रीरस्तु लेखक
पाठकयो । कल्याणमस्तु ॥ छ । छ ॥ श्री ॥ छ ॥ श्री ॥ श्री ॥ References.- I Aufrecht's Catalogus Catalogorum Part I, page I5b;
part II, page 3', 1866; part III, page 4“. 2 A. B. Keith- Sanskrit Drama, p. 226-31. 3 Descriptive Catalogue of Mss., Madras. Vol. XXI Nos. 12432-41 and A. S. B. Cat. Vol. VII, Nos. 5302-33; I.O. Cat. pt. VII Nos. 4151-55 ; Keith (I. O. Cat.) Vol. II, ii Nos. 7371-5. 4 Printed Editions.I Edited by Premacandra Tarkavagisa, Calcutta. 1860-3. 2 Printed in Kavyamālā 5, Ed. by Durgaprasad and Parab, with the commentary of Rucipatyupādhyāya.
-

Page #32

7.]
Nataka
अनयराघव
Anarghyarāghava
426. 1884-87.
No. 7
Size.- 118 in. by 38 in.
Extent.-36 leaves; II lines to a page; 65 letters to a line.
Description.--- Modern white paper with water-inarks, but slightly
discoloured; Davanagari characters; very small but beautiful and uniform hand-writing; yellow pigment occasionally
used for corrections ; folios 1-4 missing; incomplete. Age.- A modern copy. Author.-- Murāri. Begins-abruptly on fol. 5a
____ ... रथः सबैलक्ष्यस्मितं विश्वामित्रः राजर्षे प्रत्यासीदति दीक्षाप्रवेशसमयस्तदेवंविधे मधुरगोष्ठीभंगनिष्टुराणां प्रथमे वयमेव तावद्भवितुमिच्छामः
etc. Ends-fol. 40% सहर्षे रामभद्र किं ते प्रियमुपकरोमि etc. up to केवलोऽहं मुरारिः ५१
as in No. 6 followed by
देवीं वाचामुपासते हि बहव सारं तु सारस्वतं जानीते नितरामसौ गुरुकुलक्लिष्टो मुरारि कविः । अब्धिलंधित एव वानरभटैः किं तस्य गंभीरतामापातालनिमग्नपीवरतनुर्जानाति मंथाचलः यद्वाल्मीकिनिबद्धवास्तवमधुच्छन्नान निबद्धैरसैः सृष्टं नाथमनर्ध्यराघवमिदं स्वाहाश्रुतिभ्यः सतां ॥ ५२।,
षट्पदीयं इति निक्रांतः सर्वे रामाभिषेकाभ्युदयो नाम सप्तमोकः समाप्त: महाकाव्ये मुद्गलगोत्रसंभवस्य नरभटश्रीमुरारिकृतमनर्ध्यराघवं नाम नाटकं समाप्तं श्रीरामार्पणमस्तु ग्रंथाग्रसूत्रश्लोकाः २५०० शुभमस्तु लेखक
देवभट कासीकर शुभं भवतु श्रीराम रामचंद्राय नमः References.- See No. 6

Page #33

Națaka
[.8.
अनर्घ्यराघव
Anarghyarāghava
240. Visrāma (i)
No.8
Size.- II in. by 5 in. Extent.— 78 leaves; 10 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; old in app
earance; hand-writing not quite legible and also not quite uniform ; red pigment used for marking some portion and yellow pigment for corrections; borders carelessly ruled in double black lines; many folios contain marginal notes ; on the fly leaves is written 'मुरारीनाटकप्रारंभः “and " मुरारीनाटकं समाप्त"; fol. 78 appears to be a later addition i edges
slightly injured ; complete. Age.— The Ms is fairly old. Author.- Murari. Begins-fol. I. .
॥श्रीगणेशाय नमः॥
facgzaag te etc. as in No. 6 _fol. ro' इति अनर्धराघवे विश्वामित्रागमनं नाम प्रथमोंकः ॥
_fol. 21° कुमारविक्रमो नाम द्वितीयोंका समाप्तः ॥ Edds--fol. 78a
वसिष्ठः सहर्षे । रामभद्र किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to गुणदोषौ रचयतु ॥ ४० ॥ as in No. 6
followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ सप्तमोंकः References.- See No. 6.

Page #34

9.]
Nataka
अनर्थ्यराघव
Anarghyarāghava with टीका
with commentary
144. No. 9
1902-7. Size.-- 12} in. by 6% in. Extent.— 166 leaves ; 12-14 lines to a page ; 35-40 letters to a line. Description.- Country paper; old in appearance; Devanagari ch
aracters%3 hand-writing, clear and legible; modern paper used for 1-2 and 5-10 folics and the characters also are in
the modern Devanāgari ; last folio pasted with paper slips. Age.- The Ms appears to be old. Author (of the text).- Murari.
, (, comm.)- Rucipatyupadhyaya. Begins—(text ) fol. 26
ॐ॥छ । श्री ॥
निष्पत्यहमुपास्महे etc. as in No. 6 ,, (Com.) fol. 1 श्रीगणेशाय नमः
दोर्देडद्वितयेन खंडपरशो कोदंडमारोपयन्
कुर्वाणः सहसा विदेहनृपतिं पूर्णप्रतिज्ञाभरं सानंदं कुशिकात्मजेन सदृशां देन कौतूहलात्
सनीडं प्रिययावलोकितसुखो रामोस्तु नः श्रेयसे ॥१॥ अभूतभूतप्रतिपक्षभीतिः सदासमासादितभूरिनीतिः चिरं कृतार्थी कृतभूमिदेवः स्फुरत्प्रतापो नरसिंहदेवः ॥२॥ सूनुस्तस्य वसुंधरा परिवृद्धः स्यानंदकंद क्षिते
___ राधारो जगतामशेषविदुषां विश्रामकल्पद्रुमः दाने कर्णकथाविलोपनिपुणः संसाररत्नांकुरो ___ भूमीपालशिरोमणिविजयते श्रीभैरवेंद्रो नृपः ॥३ । अर्थिप्रार्थितपूरकोपि रमतां स्वीये बलिमदिरे
नाकेनेकफलान्वितेपि स मुखेनास्तां च देवब्रुमः ।। श्रीमान् संप्रतिभैरवेंद्रमणिः सर्वार्थिचिंतामणिः
जातो लोचनगोचरो यदि तदा किं तेन तेनापि वा ॥४॥

Page #35

Nataka
अस्मिन्राजनि राजनीतिचतुरे पाथोधितीरावधि
प्रख्यातप्रचितप्रतापनिचये पृथ्वीमिमां शासति ॥ कोकं राजकरो न लोकनिकरं संतापयत्युन्नतो
विख्यातः सुदृशां महोत्सवविधौ कांतेन पाणिप्रहः ॥५॥ खौआलवंशजजातस्तस्या देशान्महेशस्य ॥ ____ श्रीरुचिपतिरतिगूढाः स्पष्टीकरुते मुरारिकविवाच ॥६॥
fol. 2* अत्र च विशिष्टशिष्टाचारानुमितश्रुतिबोधितकर्तव्यताकं विघ्नोसारणसाधारणकारणं मंगलं आचरन्नेव ।
देवद्विजनृपादीनामाशीर्वादसमन्विता। __ अष्टभिर्वा द्वादशभिः पदै सम्यग्भियोजिता।।
नांदी कार्यातियत्नेन बुधैर्विघ्नोपशांतय इति । तत्र भगवान्मुरारिमिश्रः पद्यद्वयेनाष्टापदां नादीमादौ निर्दिशति ॥ ॥ निःप्रत्यूहमिति ॥ भगवतो लोचने चक्षुषी उपास्महे अराधयाम इति संबंधः । यत्त लोचने इत्यस्य पूर्व इति तत्पदं व्याहर्तव्यं यत्पदाकाक्षित्वादिति । etc.
___fol. 30' इति समस्तप्रक्रियाविराजमानारपुराजकंसनारायणभवभक्तिपरायणश्रीहरिनारायणपदसमलंकृतमहाराजाधिराजश्रीमद्भरवसिंहदेवप्रोत्साश्रीरुचपतिमहोपाध्यायविरचितायां अनयराघवटीकायां प्रथमोंकः ॥ ___fol. 60" इति श्रीवैलोजीग्रामवास्तव्यखौआलवंशप्रभावश्रीरुचिपतिमहोपाध्यायविरचितायामनर्घराघवटीकायां द्वितीयोंकः ॥ ॥ श्रीपरम
गुरवे नमः ॥ ॥ Ends---( text ) fol. 1656
बसिष्टः-सहर्ष रामभद्र किं ते प्रियमुपकरोमि etc. up to मुरारि कविः ॥as in No.6 followed by
इति निष्क्रांता सर्वे ॥ इत्पनर्ध्यराघवनाटके मुरारिकृतौ नायकानंदो नाम सप्तमोकः ॥ समाप्तमिदं पईमानतनूजस्य मुरारेर्नाटकं महत् ॥ ॥
शुभमस्तु ॥ Ends---( Com:) fol 166**
वीरः प्रकृतेरामस्तस्य यश एव रसायनं नित्यं क्रियमाणमौषधं तस्य मधुस्पंदो मधुद्व वीरयशोवर्णनेन मधुस्पंद एवेति. भावः मंदाकिनी वियद्वंगेत्यमरः ॥ . . . . ,

Page #36

ro. 1
Nataka
दोषाकरं समवधीर्य गुणानशेषानाशु प्रकाशयति सूर इवांशुमाली । यस्तं प्रति प्रणिहितोऽजलिरेष नित्य
मालोकनान्मनकृतेर्मुदमादधातु ॥
इति श्रीसमस्तप्रक्रियाविराजमान हरिनारायण पदसमलंकृति महाराजाधि राजश्रीमद्भैरवसिंहदेवनिदेशप्रोत्साहितबैजुलीग्रामवास्तव्यखौ आलकुलोद्भवश्रीरुचिपतिमहोपाध्यायविरचितायामनर्घ्य राघवटीकायां सप्तमों कः समाप्तः।। || शुभमस्तु ॥ श्रीनारायणाय नमः ॥
अनर्घ्य राघव
टीका
SF
References.— 1 Mss - Aufrecht Catalogus Catalogorum, i, 16© ;
ii 38, 186b; iii, 44.
Described Mss-- I. O. Cat. Pt. VII. Nos. 4156-57; A. S. B. Cat. Vol. VII No. 5304 ; Des. Cat. Madras Vol. XXI, No. 12442.
Published in the Kāvyamālā, 1887.
Anarghyarāghavatikā
Author.— Rucipati Upādhyāya. Begins. fol. rb
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
द्वितीयेन खंडपरशो' etc., as in No. 9.
427.
1884-87.
No. 10
Size.— 93 in. by 4g in.
Extent.— 214 leaves ; To lines to a page; 35 letters to a line. Description.— Country paper; old in appearance; Devanagari characters; hand-writing, clear and legible; borders ruled with double red lines; red and yellow pigment occasionally used for corrections folios numbered in both margins; complete; folios 6-8 missing; fol. I slightly damaged. Age.— Appears to be old.

Page #37

16
Nataka
[to.
fol. 46' इति समस्तप्रक्रियाविराजमानारपुराजकंसनारायणभवभक्तिपरायणश्रीहरिनारायणपदसमलंकृतमहाराजाधिराजश्रीमद्धैरवसिंहदेवप्रोत्साहितश्री. रुचिपतिमहोपाध्यायविरचितायामनर्ध्यराघवटाकायां प्रथमोऽकः॥१॥
____fol. 89 प्रतिवौजौलीयामवास्तव्यखौआलवंशप्रभवश्रीरु(चि )पति... महोपाध्यायविरचितायामनयराघवटीकायां द्वितीयोंकः ॥२॥ Ends.-216° वीर प्रकृते राम: etc. up to ममकृतेर्मुदमादधातु ॥
as in No. 9. followed by
इति समस्तप्रक्रियाविराजमानहरिनारायणपदसमलंकृतिमहाराजाधिराजश्रीमदैरवसिंहदेवनिदेशप्रोत्साहितवैजोलीग्रामवास्तव्यखौआलकुलोद्भवश्रीरुचिपतिमहोपाध्यायविरचितायामनघेराघवटीकायां सप्तमोकः समाप्तः
॥छ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ ॥छ ॥ ॥ शुभं भवतु । श्रीरस्तु ॥ छ । References:-- See No. 9.
अनर्घ्यराघव
टीका
Anarghyarāghava
tīkā
428. No. 11
1884-87. Size.-- Ilf in. by 38 in. Extent.-- 96 leaves ; 11 lines to a page ; 65 letters to a line. Description.-- Modern paper with water-marks; discoloured;
Devanāgari characters; small but beautiful and uniform hand-writing; corrections recorded in margins; red pigment
occasionally used ; complete. Age.- A modern copy. Author.- Rucipati. Begins.—fol. 1
श्रीगणेशाय नमः । श्रीसरस्वत्यै नमः॥ श्रीगुरवे नमः ॥ श्रीकुलदेवतायै नमः ॥

Page #38

12.]
. Nataka
दोईडद्वितीयेन खंडपरशोः etc., as in No. 9.
fol. 21 इति समस्तप्रक्रिया... ... ... ... ... ... ...श्रीरुचिपतिमहोपाध्यायविरचितायामन_राघषटीकायां प्रथमोकः १
fol. 39* इति... ... ...दितीयोऽकः २ Ends.-96° वीरप्रकृतः राम etc., up to मम कृते मुदमादधातु as in No. 9
followed by
इति समस्तप्रक्रियाविराजमानहरिनारायणपदसमलंकृतिमहाराजाधिराजश्रीमद्धैरवदेवसिंहदेवनिदेशप्रोत्साहितवैजोलीग्रामवास्तव्यखौआलकुलोभव श्रीरुचिपतिमहोपाध्यायविरचितायामनर्ध्यराघवटीकायां सप्तमोऽक समाप्त श्रीदुर्गार्पणमस्तु शुभं भवतु श्रीदत्तार्पणमस्तु ।
भग्नपृष्ठकटिग्रीवा etc.... ... ...एवं वदति पुस्तके श्रीराम शरणम् स्वार्थ परार्थ च
श्रीरामस्नेहमूलानि दुःखानि रसमूलानि व्याधयः लोभमूलानि पापानि त्रयः स्स्यक्ता सुखी भवेत् १ उरवरीवापितं बीजं वंध्यानारीषु मैथुनं भस्मना आहुतिं दद्यात् मूर्खदानं निरर्थकं १ छ
ग्रंथसंख्या ५०००२०० श्रीविश्वेस्वरसमर्थश्रीसूर्यप्रत्यक्षविष्णुप्रत्यक्ष
अस्तारदेवभटकाशीकरतदिने मार्गशीर्ष येकादशी स० References. - See No. 9.
अनर्घ्यराघवटीका
Anarghyarāghavatīkā
, 369. No. 12
1895-98. Size.— 10 in. by 4} in. Extent.- 97 leaves; 9 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.-Country paper; old in appearance; Devanagari ch
aracters%3 hand-writing, bold clear and legible; borders ruled in double red lines; folios I-182 missing.
The:Ms contains acts 5 (inc)-7. 3 Naraka)

Page #39

Nataka
[12.
Age.- Appears to be old. Author.- Rucipati. Begins-abruptly on fol. 183a
प्रभावोत्साहमंत्रजाः ॥ अभिषिच्य आरोप्य कोशो धनं दंडो राज्यं उपयुज्यमानः मु(उ)पयुक्तो भवंत ॥ इंद्रसूनुवालिनं ॥ उपयोक्ष्यमाणेनोपयुक्ती भविष्यत् । etc.
fol. 190" इति बैजौलीयामवास्तव्य खौआलकुलोद्भबधीरुन्त्रिपति
महोपाध्यायविरचितायामनराघवटीकायां पंचमोंकः ॥५॥ Ends.-279 धीर प्रकृते रामः etc. up to मम कृते मुदमादधातु ॥
as in No. 9 followed by इति समस्तप्रक्रियाविराजमानहरिनारायणपदसमलंकृतिमहाराजाधिराजश्रीमद्भरवसिंहदेवनिदेशप्रोत्साहितवैजोलीग्रामवास्तव्य. खौआलकुलोद्भवश्रीरुचिपतिमहोपाध्यायविरचिताया(मोनर्घराघवटीकायां सप्तमोका समाप्तः ॥७॥
शुभं भवतु ॥ ॥ श्रीरस्तु ॥ ॥ कल्याणमस्तु ॥ ग्रंथानं ५८८१॥ भग्नपृष्टिकटिग्रीवा etc.... followed by यावल्लवणसमुद्रो ॥ ता(या)वन्नक्षत्रमंडितो मेरु(क)। यावञ्चंद्रादित्यो । तावद्विदं पुस्तकं जयतु ॥३॥ लेपकपाठकयो शुभं भवतू श्रीरस्तू ॥
हरितकीहरिश्चैव गायत्री च पुनपुनः ।
अतर्मलविनाशाय ॥ स्मरणाद्भक्षणा References.-- See No. 9.
अनर्घ्यराघवटीका
Anarghyarāghavatīkā No. 13
441.
1887-91. Size.-- 10 in. by 4g in. Extent.-- 15 leaves ; 9 lines to a page ; 32 letters to a line.

Page #40

14.
Nataka
Description.-- Country paper; Devanāgari characters; old in app
earance; hand-writiug bold, clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; corrections, made with
white chalk ; fol. I missing; incomplete. Age.-- Appears to be old. Author.-- Rucipati. Begins.--abruptly on fol. 2a
श्रीमान् संप्रति भैरवेंद्रनृमणिः सर्वार्थिचिंतामणिर्जातो लोचनगोचरो यदि तदा किं तेन तेनापि वा ॥४॥
___etc. as in No. 9 Ends.--abruptly on fol. 166
उद्वेगंश्वायं सप्तस्वकेषु बोधव्यः यथा अपि कथमसाविति प्रथमांके अष्ट
मिष्टामखानिति द्वितीयांके कन्यामपोनिजन्मानमिति तृतीयांकादा References.- See No. 9.
अनर्घ्यराघवटीका
Anarghyarāghavatikā No. 14
204.
Visrāma (i). Size.-- 13 in by 4, in. Extent. — 170 leaves ; 9 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.-Modern paper with water-marks, 1819; Devanagari
characters; hand-writing clear, legible and uniform; borders ruled with double red lines; corrections made with yellow pigment; folio, following fol. 158, is not numbered ; name of the work written in the margins and on the fly
leaves; complete. Age.-- A modern copy. Author.-- Rucipati. Begins.--fol. ID
श्रीगणेशाय नमः ॥ दोर्दडद्वितयेन खंडपरशो' etc., as in No. 9.

Page #41

20
Ends.fol. 168b
fol. 38a इति समस्तप्रक्रियाविराजमानरिपुराजकंसनारायणभवभक्तिनारायणश्रीहरिनारायणपद समलंकृमहाराजाधिराजश्रीमद्भैरव सिंहदेवप्रोत्साहितश्री रुचि पतिमहोपाध्यायविरचितायां अनर्घ्यराघवट कायां प्रथमोंकः ॥ fol. 69" इति श्रीवैलोजी ग्रामवास्तव्यखौजा (आ) लवंशप्रभश्री रुचिपतिमहोपाध्यायविरचितायामनर्घ्य राघवटीकायां द्वितीयोंकः ॥ २ ॥
Nataka
[14.
References. -- See No. 9.
अनर्घ्य राघव
with टिप्पणक
वीरः प्रकृते रामस्तस्य यश एव etc. up to ... कृतेर्मुदमादधातु ॥ as in No. 9
followed by इति श्रीसमस्तप्रक्रिया विराजमानश्रीरुचिपतिमहोपाध्यायविरचितायामनर्घ्यराघवटीकायां सप्तमकः
श्रीसांबार्पणमस्तु ॥
तैलाद्रक्षेज्जला क्षेत्रक्षेच्छिथिलबंधनात् ॥ मूर्खहस्ते न दातव्यं एवं रक्षेत्रखपुस्तकं ॥ १ ॥ श्रीरस्तु सदा इयं
Anarghyaraghava
with
Tippanaka
238. 1880-81.
No. 15
Size.— 1o3 in. by 4g in.
Extent.-- 64 leaves ; 12 lines to a page ; 42 letters to a line. Description. Country paper; old and discoloured; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; hand writing, clear and legible ; borders ruled in two double black lines with red pigment between them ; moth-eaten in the margins; folios contain designs and red dots in the centre and in the margins; this is a q Ms having text in the middle and the tippanaka on all sides; red pigment used for marking the portion. Age.- Samvat 1526.

Page #42

21
I.]
Nataka Author (of the text)- Murari.
,, ,, ,, comm.)- Naracandrasāri, pupil of Maladhāri. Subject. -- A glossary on the drama Anarghyarāghava of Murāri. Begins.- ( text ) fol. I.
॥५०॥ॐ नमः शारदायै ।
निःप्रत्यूहमुपास्महे etc. as in No. 6. „ - (Tippaņaka ) fol. ra
॥६०॥ निप्रत्यूहमित्यादि ॥ कौमोदकीलक्ष्मणः कौमोदक्यभिधानाचह्नस्य निःसाधारणविशेषणाद्वासुदेवस्य भगवतः पूज्यस्य लोचने नेत्रे निर्विघ्नं विघ्नानामभावाय वयं उपास्महे etc.
fol. 6* मुनींद्रसंवादो नाम प्रथमोऽकः ॥छ।
इति मलधारिशिष्यनरचंद्रसूरिकतानय॑रा(घ)वटिप्पनके
प्रथमोकः ॥ छ । Ends.- (text) fol. 63"
बसिष्ट :-- सहर्ष किं ते भूयः प्रियमनुकरोमि । etc. up to गुणदोषी रचयतु | as in No. 6
__followed by इति निक्रांताः सर्वे नायकानंदो नाम सप्तमोऽका ॥छ। श्री॥ सम्यक संबोधसिद्ध etc. up to केवलोऽहं मुरारिः॥
as in No. 6 followed by देवीं वाचामुपासते etc., up to श्रुतिभ्यः सतां ॥श्री।
as in No. 7 followed by समाप्तमितिमनर्ध्यराघवं नाम नाटकं ॥श्री॥ मुरारे सुकवेर्वाचो विन्नरसरंजिताः॥
समर्थयति कस्यापि दक्षस्य हृदयं मनः ॥ शमं भवतु ॥ श्री॥ Ends.- ( tippanaka) fol. 64*
देवीं वृत्तं ॥धाग्देवता हवः । परिशीलयंति। सरस्वत्या सुसंबंधितत्वं । गुरुकुलेऽनुभूतोस्ति पालेशो मुरारिरेव वेत्ति हनूमदादयो ांभोधिरुपर्येच परिप्लुतास्तद्नाधं तु निखिलमपि तलनिलीनपीनदेहो

Page #43

Nataka
.
tis.
मंदरगिरिरेवावगच्छति । जानाति रफलवति । कर्तरि परस्मै पदं । फलवति नुज्ञोनुपसर्गादित्यनेनात्मनेपदं सिद्धं ॥ समाप्तमिदमनय॑राघवटिप्पनकं ॥ छ । ५०॥ जज्ञे हर्षपुरीयगच्छसविता श्रीमान्मुनींद्रप्रभु
देवानद इति प्रभुः । स विजयी देवप्रभश्व प्रभुः। तत्पादाब्जनखांशुभिः प्रशमिते ध्वांते मरेंदोर्मतिन्नेिस्मिन्पदपद्धतिं व्यपगतव्यासगर्भस्तत्र यत् ॥१ मुरारिवाचामुच्चेयो महिमानहिमादृशैः । किंतु किंचिन्निबंधोयं । यथाबुद्धि व्यधीयते ॥२ शब्दप्रमाणसाहित्यत्रिवेणासंगमश्रियां।
श्रीमद्विमलसूरीणां ॥ इदमुद्यमवैभवं ॥३ समाप्तमिदं टिप्पनकां। कृतिरियं श्रीनरचंद्रसूरीणां ग्रंथाम्र ६६॥ छ ॥ ग्रंथानं २७५० ॥ एवं अंके ॥ संवत् १५२६ वर्षे रजोत्सवदिने गरौ वाचनाचार्यवर्यजयाकरगणीनां शिष्येण धर्मविलासगणिना लिखितं ॥ शुभं भवतु कल्याणमस्तु श्रीसंघस्य ॥श्री॥छ॥
अनर्थ्यराघवटीका No. 16
Anarghyarāghavatika
239. 1880-81.
Size.- Iom in. by 4g in. Extent.-- 38 leaves ; 17 lines to a page ; 48 letters to a line. Description.- Country paper; old in appearance; Devanagari chara
cters with पृष्ठमात्राs; hand-writing, small but clear, legible and uniform ; borders ruled in black lines but thick red lines are to be seen over them; big red dots in the centre and in the margins of folios; red pigment is frequently used for marking the portion while yellow pigment is used for corrections; complete.
Age.-- Samvat 1523.
Author. - Naracandrasuri.

Page #44

16.]
Nataka
23
Begins.-fol. I.
.... ... ...*प्रणिधाय विधीयते । इदं मुरारिमाहात्म्यव्याख्यानोत्साहसाहसं ।। नमस्तेभ्यो मतिर्येषां जगपु(दुलंध्य वर्त्तते । मादृशः संति ये केचित्तदर्थमयमुद्यमः ॥२ उच्छाद्यत्सरध्वांतं विवेका लोकसंपदा ।। अस्मिन् गुणांश्च दोषांश्च वितन्वंत सचेतस ॥३॥छ।
रामावतारस्य विष्णोश्वरितसंदर्भारंभे अधिकृतत्वात्कवियोतिर्मयत्वेन निखिलांगप्रधानयोस्तल्लोचनायारुपास्ति प्रस्तौति । निष्प्रत्यूह निर्विघ्नं यथा भव ।। fa etc.
fol. 6. इति मलधारिशष्यनरचंद्रसूारकृतानघराघवटिप्पनके प्रथमों कः ॥छ ॥ ३३०
fol. 12* इति etc.... ...द्वितीयोऽकः ॥ छ॥ ३६२ ॥ Ends.--fol. 382
विकसतां सत्काव्यानां पुरूष्यरूपाणां ये सूचका गुच्छास्तेषां रसैः । कर्णयो प्रस्तावाज्जनानां निरंतरं धारास्नानं कवयउ एव यं नयंतु । शब्दब्रह्मभयं च तत्वमज्ञात्वा । अलब्धमध्ये कवीनां वचने जनस्तथाविध प्रतिभाविकलो लोको गुणं वा दोष वा न रचयितुमाकार्षीदित्यर्थः ॥ छ ॥ इति मलधारिशिष्यनरचंद्रकृतानय॑राघवटिप्पनके सप्तमोऽकः ॥छ । __अथ कविरौद्गत्यं परिहरति । समवृत्तं ॥ यथावस्थितत्वागम एव सिद्धांजनं तेन निर्मलंय ॥ न्मच्चक्षुः प्रायं ते ज्ञानवस्तुस्वरूपैाल्मीकिप्रभृतिभिरनुक्तं मया वक्तव्यमिति कारणान्न ममेयं काव्यरचना अप्तवार्थ भणनार्थमियं मम कृतिरित्येवं नास्त्येवं । किंतु ...ति क्षितौ नूतनप्राघुणकीभूतानामत एव वैदेशिकीनां वाल्मीकिगिरामेव बहुना कालेनायमनयराघवप्रबंधरूपः । किमप्यनुपलक्षणीय पूर्वावस्थः । परिणामो जातः ननु तर्हि कथमत्रतल्यापारो दृश्यत इत्याह लिपिकर इति । ऐतत्संबंधरूपाया लिपेरेव काहमिति । एवमौद्धत्यं परिहरता वाल्मीकेरार्षभणितिरेव प्रया व्युत्पन्नत्वेन सिद्धेत्यभिप्रायीकृतं ॥छ । देवीं वृनं etc. up to श्रीमद्विमलसूरीणामिदमुद्यमवैभवं ॥३॥
as in No. 15 followed by समाप्तमिदं टिप्पनकां । कृतिरियं श्रीनरचंद्रासरीणां ग्रंथानं ६६१॥छ । ग्रंथानं २४५०॥ एवं अंके । संवत् १५२३ वर्षे ॥
प्रथमभादपदशुदि १० सोमे ॥ इदं पुस्तकं लिखितं ॥ छ ॥ ॥ छ । References.-- See as No. 15.
* Portion not legible.

Page #45

Nataka
[17.
अनर्घ्यराघवटीका
Anarghyarāghavatīkā No. 17
655.
1886-92. Size.- Iof in. by 4: in. Extent.-93 leaves ; I3 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.- Thin country paper; old but well preserved; Deva
nagari characters with पृष्ठमात्राs; hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled in triple red lines ; square blank space in the centre of folios; the post-colophon is written in red ink.
___ The Ms is complete in 7 acts. Age.-Samvat I535. Author.- Jinaharsagani. Begins.-fol. I.
६०॥ॐ नमः सर्वज्ञाय ॥ श्री॥ प्रणम्य परमात्मानं । सर्वज्ञं पुरुषोत्तमं ।
अनर्घराघवस्यार्थो लिख्यते स्पष्टताकृते ॥१॥ मुरारनाटकावचूणिः ॥ तत्र निःप्रत्यूहममास्महे इत्यादि । नांदीश्लोकः।। कौमोदकीगदैवलक्ष्माचह्नं यस्य स तथा ॥ तस्य असामान्यविशेषणत्वात् पुरुषोत्तमस्य भगवतः पूज्यस्य । लोचने नयने । निःप्रत्यूहमिति । प्रत्यूहानामभावो निःप्रत्यहं तस्मै । etc.
fol. ISb प्रथमोंकः॥
fol. 31 इति द्वितीयोऽकः॥ Ends.- fol. 926
तथा शब्दब्रह्मोत्थं वामडयं समुद्भवं तत्वं अनाघ्रायाऽबुध्ना कवीनागभारे परिच्छेनुं अशक्य वचसि जनः प्रतिभाशून्या गुणदोषो न रचयतु । गुणदोषोद्भावनं माकार्षीत् ॥४९ इति मरारिनाटके सप्तमोंकः॥१॥
यद्वाल्मीकीति । यत् यस्मात वाल्मीकिनिबद्धवाङ्मयं रामायणरुपमेवमधुच्छत्रं मधुमंडकस्ततो गृहीतैरसैः इदं नाटकं सतां श्रुतिभ्यः कर्णेभ्यः स्वाहा सुधातर्पणं मुरारिणा सृष्टं रचयांचक्रे । कृतधियः ये विद्वांसः विदंति ते इदं परंतु ॥ छ ।

Page #46

Nafaka
इति श्रीमुरिकवीश्वरविरार्चितानय॑राघवनाटकटीका विरचिता तपागच्छनायकश्रीसोमसुंदरसूरिराजशिष्यश्रीमुनिसुंदरसूरिश्रीजयचंद्र
सुरिशिष्यमुख्यैः सकलकविकुलकमलपोल्लासनसहस्रपादैः पं०जिनहर्षगणिपादैः ॥ छ॥ ॥एवं ग्रं० ३२५५ ॥ छ ।
___ सं० १५३५ वर्षे राजपुरवासि डीसावाल ज्ञातेर्मुखमंडलमं० आसाभा० शाणीपुत्रपरमनैष्टिकशिरोमणि मं० सायरभार्यारंगीपुत्ररत्नराजसभाशंगारहार सकलव्यवहारिवर्गपुरंदरानकारश्रीजिनशासनप्रभावक । सुश्रावकसंघमुख्यमं० तुं(?)भचकेन भार्या डाही प्रमुखकुटुंबनुतेन निजश्रेयोर्थ ज्ञानाराधनकृते श्रीमुरारिनाटकपुस्तकमिदं लिखापितं विबुधंद्र पं० इंद्ररत्नगणीनामुपदेशेन ॥ ॥श्री।।
This is the only Ms. of Jinaharşagani's commentary on the Anarghyarāghava, recorded by Aufrecht.
-
-
अनर्घ्यराघवटीका
Anarghyarāghavatiki called
called यशोदर्पणिका
Yasodarpaņikā
319. No. 18
1884-87. Size.- Io in. by 4g in. Extent. -- 42 leaves ; 12 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Country paper ; not very old in appearance; Deva
nagari characters : incorrect and careless hand-writing, borders in single black lines.
The Ms is fragmentary. Age.-- Does not appear to be very old. Author.-- Dhaneśvara. Begins. --fot. 1b
श्रीगणपतये नमः । श्रीअंबिकायै नमः । प्रणत निजभक्तसमस्तकमधुकरसुलभप्रसादमकरदं।
निजनंखरुचि किं... ल्कं लंबोदरपादपंकजं नमत ॥१॥ 4 [ Narakal

Page #47

26
Nataka
प्राकृतेनापि वितरिणयितुं शक्येयं गीर्ति । eto..
..,
यस्मात्तीरनिधेरजायत पुरा चंद्रः तुरंगान्वितः क्षीणक्षोभवतो विमार्गनिरतः शुभैकपक्षाविलः। अक्षोभ्यः कथमेष तं न हि हसेत्सूतधिरंगान् कला पूर्णा सत्पथगान्सितो भयलसत्पक्षान् द्विजेशान हि यः ।।३।। भारद्वाजीय गोत्राःतत्र जातः कलानिधिः धर्मागदो योभ्युदये व्यधात्कुवलयोत्सवं ॥४॥. . शीलसत्येरव विजयोदयशर्माणावभूतां विबुधप्रियो॥५॥ प्रायो ठो(?)दयसवाक्षः सत्यवृक्षः सुतां त्वरान् । धर्मार्थकामानवमीन्मत्सरग्रहवर्जितान् ॥६॥ विषमा लोकसंपातदग्धवैरिपुरव्रजः। भूतिभासुरसागो ज्यायानत्र त्रिलोचन । यथोदयाचितो भास्वदनिरुद्धोदयप्रियः। अनंतभोगसंविष्टपद्मनाभोत्र मध्यमः॥८॥ तयोः कनीयानवरोवसासद्गणैरपि । चतुरास्योपि वादीमपंचास्यः श्रीधनेश्वरः ॥९॥
धनेश्वरोयं शिशुबोधहेतोर्मुरारिकां तनुते स्फुटार्था। अबोधवै "व्यपरिच्युतार्थो बुधैः सुबुध्यात्र गवे राषीयः ।
इदं चिकीर्षितस्य संदर्भस्य निर्विघ्नपरिसमाप्तिप्रचयगमनाभ्यां शि(टा)चार प्राप्तामष्टासाधारण्युचितति त्रिविधदेवतामध्ये इष्टोचितदेवतास्मरणलक्षणं मंगलाचरणं प्रमाणयन् महाकविर्मुरारिनांदीश्लोकमुपक्षिपति ॥ निःप्रत्यूहमिति ।' नन्तस्य शोकस्य संदर्भेस्मिन्नंतर्भावत्वमिष्यते । न वा । आये एनस्यापि संदर्भातः पातित्वात्तसिध्द्यर्थ श्लोकांतरं रचनीयं । etc..
fol. 26
इति श्रीअनर्घ्यराघवटीकायां यशोदप्पणिकायां प्रथमांकः । Ends.--(abruptly ) fol. 42b
आसाविति । सीरध्वसोमरानानृपो सावयं असाविति कः यो सौकमणेः सूर्यात् देवात् याज्ञवल्क्यस्य मुखेन बह्मसहिता उपनिषदं अध्येष्टा अपाठीत् । सूर्याद्याज्ञवल्क्या तस्या असाविकव्यवहिततस्मात्तन्मुखेना.इ पाठीदिति युक्तं । तस्यत्यादि रूपतिद्या॥ . ........

Page #48

19.]
Nataka
अभिज्ञानशाकुन्तल No. 19
Abhijñānasākuntala
106.
1919-24.
Size.— 104 in. by 44 in. Extent.-46 leaves ; 7 line to a page; 50-55 letters to a line. Description.-Modern country paper; Devanagari characters;
borders ruled with double black lines with a thick line between them ; folios 18 and 19 missing; fol. 1* and 496 contain ornamental designs; almost complete. The Ms is a printed copy, printed at the Induprakāśa
Press, Bombay. Age.-- Śaka 1783. Author.- Kalidasa. Subiect.-A well-known drama in seven acts by Kalidasa. Begins.- fol. I"
श्रीगणेशाय नमः॥ या सृष्टिः स्रष्टुराया वहति विधिहुतं या हविर्या च होत्री ये वे कालं विधत्तः श्रुतिविषयगुणा या स्थिता व्याप्य विश्व ।। यामाहुः सर्वभूतप्रकृतिरिति यया प्राणिनः प्राणवंतः प्रत्यक्षाभिः प्रपन्नस्तनुभिरवतु वस्ताभिरष्टाभिरीशः ॥१॥
नांयंते सूत्रधारः॥ नेपथ्याभिमुखमवलोक्य ।। आर्ये यदि नेपथ्यविधानभवसितं तर्हि इतस्तावदागम्यतां ॥ प्रविश्य नटी ॥ अजउत्त इआर आणबेदु अज्जो कोणओओ अणुचिद्विअदत्ति ॥
सूत्रधारः ॥ आर्ये अभिरूपभूयिष्ठा परिषदियं ॥ अद्य खलु कालिदासग्रथितवस्तुना नवेनाभिज्ञानशकुंतलाख्येन नाटकेनोपस्थातव्यमस्माभिः ॥ तत्प्रतिपात्रमाधीयतां यत्नः ॥ etc.
fol. 7 प्रथमोंक
fol. 12 द्वितीयोऽकः ॥ Ends.- fol. 480
मारीचः । वत्स । किं ते भूयः प्रियमुपहरामि ।
राजा । अतःपरमपि प्रियमस्ति । यदिह भगवान् प्रियं कर्तुमिच्छति तर्हि इदमस्तु भरतवाक्यं ।

Page #49

Nataka
[39.
प्रवर्ततां प्रकृतिहिताय पार्थिवः सरस्वतीश्रुतिमहतां सदीया ।। ममापि च क्षपयतु नीललोहितः पुनर्भवं परिगतशक्तिरात्मभूः ॥ इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ ॥ सप्तमोऽकः ॥ ॥ समाप्तमिदं अभिज्ञानशकुंतलं नाम नाटकं ॥ ॥ शुभं अमात् ॥ रामाष्ठसप्तेंदुमिते शाके मुंबाख्यपत्तने ॥
इंदुप्रकाशसदने मुद्रितोयमयोक्षरैः ॥ References.—( 1 ) Mss. — A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
i, 23°; ii s", I87; iii, 6. B-Descriptive Catalogues : I. Q. Cat. Pt. VII, Nos. 411013; A. B. Keith (I. O..Cat.) Nos. 7338-41; Mad. Des. Cat. Vol. XXI Nos. 12465-81 etc. A. B. Keith-Sanskrit Drama, pp. 152-3. (2) Printed Editions :- Ed. by M. R. Kale; French trans. by Deveza G.; Ed. by Haridas Siddhantavagisa ; Ed..with a Sanskrit comm. by S. D. Gajendragadkar and notes etc. by Prof. A. B. Gajendragadkar; by Cappeller ; The Bengali recension, critically ed. by Pischel; Eng. trans. by S. Ray; Essay on the application of a few cannons of textual and higher criticism to Kalidasa's Sakuntala etc.
अभिज्ञानशाकुन्तल
Abhijñānasākuntala No. 20
583.
1891-95. Size.- 81 in. by 4g in. Extent.- 55 leaves ; 14 lines to a page ; 25. letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; old in app
earance ; hand-writing clear and legible but not quite uniform ; portion marked with red pigment; borders
ruled in black lines; complete. Age.— Samvat 1806 (?). Author.-Kalidasa.

Page #50

Nataka
.] Begins.-- fol. 1b
श्रीगणेशाय नमः॥ या मुष्टिः स्रष्ट्राचा etc. as in No. 39..
fol. ro' इति श्रीकालिकालावी अभिज्ञानशाकुंतले प्रथमोका
fol. 16 द्वितीयोंक समाप्तः ॥ Ends.-fol. 55.
मानले अमः मिममममा etc. up to पुनर्भवं परिगतशक्तिरात्मभूः ॥as in No. 19 followed by इति निक्रातां सर्वे ॥ सप्तमोकः समाप्तः ॥
___ श्लोकसंख्या २४०० -छ। संवत् अष्टादशपष्टप्रवर्तमाने द...र्णयन
रवौ अश्वनमासेऽ References.- See No. 19.
अभिज्ञानशाकुन्तल
Abhijñānasākuntala
5848). No.21 Sjze.- 104 in. by 44 in Extent.— 47 leaves ; ing lines to a page; 25 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; very old in
appearance; hand-writing illegible and careless; borders ruled in black lines ; red and yellow pigment used; folips 2, 5, 17, 19, 23, 25, 48-51, 56 and 57 missing; incomplete%3; fol. 59 pasted with paper slips. "
The Ms. contains acts. Iri. Age.-Appears to be old. Author.-Kalidasa. Begins.- fol. 18
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ या मृष्टिः स्रष्ट्राचा etc. as in No. 19
a
aaa
.....
..
..
.
..
..
.
.

Page #51

Nataka
far.
fol. 10 प्रथमोकः॥ fol. 18° शकुंतलायां द्वितीयोंक श्री ॥२॥
fol. 59 शकुंतलायामकोगम पंचमः ॥ श्री ॥५॥ Ends.- fol. 59
हंहो कुंभीलक कथय एतन्मणिबंधनोत्कीर्णे नामधेयं राजकीयं अंगुलीयकमासादितं ॥१॥
.. पुरुषः ॥ भीति नाटयति ॥ पसीददु मावमिस्सो ॥ प्रसिदतु भावमिश्राः१ References.— See No. 19.
अभिज्ञानशाकुन्तल
Abhijñāpasākuntala No. 22
584(b).
1891-95. Size.- 8 in. by 4g in. Extent.- 26 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; old in appe
arance; hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines; folios 1-58, 60, 61, 63, 69, 70, 71, 82, 89 missing; the Ms contains only two acts. viz. 6th (inc) and 7th.
Age.-Sanvat 1773.
Author.-Kalidasa. Begins (abruptly):- fol. 59"
ति तकयामि । तस्सदस्सणेन को विअमिरुद्रदो जणो भट्टिणो समरिदो । etc.
fol. 78 ॥पष्टोऽकः ॥ Ends.- fol. 90
मारीच। वच्छ कि ते भूयः प्रियमुपहरामि etc. up to पुनर्भवं परिगतशक्तिरात्मनः ॥ as in No. 19 followed by ॥ इति निकांताः सर्वे ॥इति सप्तमोका समाप्त ॥७॥

Page #52

23.]
Nataka.
3I
.......: श्रीरस्तु । संवत् १७७३ वरपे असाडसदि षष्टमी ६ वार गुरुवासरे
लीपतं रामदासवैष्णवः पठनार्थ भट आत्मारामजी । यादृशं पुस्तकं.......मम दोषो न दीयते ॥
मंगलंच पाठकानां लेषकानां च मंगलं
मंगलं सर्वदेवानां भूमिभुपतिर्मगलं । श्रीरस्तु॥ . .... References,- See No. 19.
अभिज्ञानशाकुन्तल
Abhijñānaśākuntala
521. No. 23 ....
1887-91. Size.- 94 in. by4} in. Extent.-SI leaves ; II lines to a page; 30 letters to a line. . . Description.-Country paper; Devanagari characters%3 very old in.
appearance%3; hand-writing illegible and carelessly written; borders ruled with double black lines; white chalk used for
corrections; complete; fol. SI pasted with a paper-slip. Age.-- Śaka 1586. Author.- Kalidasa. Begins.- fol. rb
... ॥श्रीगणेशाय नमः ........ __ या सृष्टिः स्रष्टुराधा etc. as in No. 19 ........... fol. I0* प्रथमोकः समाप्तः ॥
fol. IS* द्वितीयोंकः ॥२॥", . Ends.- fol. SI
मारीचः ॥ किं ते भूयः प्रियमुपहरामि etc. up to पुनर्भवं परिगतशक्तिरात्मभूः ॥३५॥ as in No. 19. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे सप्तमोका समाप्तः ॥ शके १५८६ मार्गशीर्ष वदि ८ बुधे समालिखितं ।। इदं पुस्तकं लक्ष्मणात्मजसखारामज्योतिविदा सदाशिवशास्त्रिणः सकाशातन्मौल्येन क्रीतं श्रीमहागणपतिर्जयत -: ॥श्री ।। छ।

Page #53

32
अभिज्ञानशाकुन्तल**
No. 24
Nataka
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीनकुल्यै नमः ॥ श्री मोहिमराजाय नमः श्रीसिधेश्वर या सृष्टिः स्रष्टुराधा etc. as in
fol. 12 इति शाकुंतले प्रथमोंकः ॥ १ ॥ fol. 194 इति शाकुंतले द्वितीयकः ॥ २ ॥ Ends. fol. 61b
Size. 12 in. by 6 in.
Extent.— 61 (43+18 ) leaves; 10 lines to a page ; 30 letters tota line.
References. See No. 19.
[ 24.
Abhijnanasakuntala
Description.- Country paper; Devanāgari characters; not very old in appearance ; hand-writing bold, clear and legible ; borders ruled in two double red lines; dandas marked with red ink : the Ms is divided into two parts, acts 1-5 containing 43 leaves and acts 6-7 containing 18 leaves; complete.. Age.— Not very old.
Author. - Kalidasa.
Bêgins. – fol. rb
अभिज्ञानशाकुन्तल
NB: 25
463.
1884-87.
मारीचः किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. -up to पुनर्भवं प्रतिहित
शक्तिमात्मभूः १ as in No. 19
followed by इति निष्क्रांताः सर्वे
इति अभिज्ञानशाकुंतले सप्तमोंकः ७ श्रीरामचंद्रायै नमः ।
Abhijnanasakuntala
193.
1875-76.
Sizev-- tob in by 43 in.
Extent. - 58 leaves ; ro lines to a page; 32 letters to a line

Page #54

26.]
Națaka
33
Description.-Country paper; Devanagari characters; old in appe
arance ; hand-writing clear and legible but not uniform ; borders ruled in two double red lines; marginal notes and additions are to be seen on first few folios; colophons and some portion marked with red pigment and corrections made with yellow ; borders of last few folios ruled in two double black lines. The Ms is slightly discoloured, the folios being soaked
with water previous to its aquisition. Age.-Samvat I588. Author.- Kalidasa. Begins.- fol. 1b
[६०॥ॐ नमो भगवते गौरीकांताय ॥ कृष्ण ॥
॥ या सृष्टि स्रष्टुराया etc. as in No. 19. fol. II प्रथमोऽकः॥
fol. 17 द्वितीयोंकः ॥ Ends.- fol. 570
मारी(च)। किं ते भूयः प्रियमुपहरामि etc. up to पुनर्भवं परिगतशतिरात्मः ॥ छ । as in No. 19
इति निष्क्रांताः सर्वे सप्तमोकः समाप्त ॥ ॥ संवत १५८८ वर्षे भाद्रपद शुद्ध एकादश्यां रविवासरे लिखितमिदं पुस्तकं ॥श्री॥ श्रीयोशीरायस्य धर्ममूर्तिना धमवितारेण दातुर्यफुलचक्रचूडामाणिना ईसरदासेन लिखापितं ॥ ॥ पोश्येन यशवंताख्येन लिखितं ॥
॥ यस्य पुस्तकं तस्य कल्याणं भवतु ॥ ॥चापरमविघ्नमस्तु ॥श्रीकृष्णाय
तुभ्यं नमः॥ ॥ छ ॥ श्री ॥ ॥श्रीरामचंद्राय नमः ॥ श्री। References.- See No. 19.
अभिज्ञानशाकुन्तल
Abhijñānasākuntala
80.
1907-15.
No. 26 Size.— 9} in. by 4} in.
5 [Nataka]

Page #55

34
Nataka
Extent.— 1or leaves ; 7 lines to a page; 28 letters to a line. Description.— Country paper; Devanagari characters; hand-writing bold, clear and legible; folios 77-80 only have ruled borders; red pigment used only in the beginning; com - plete.
Age. — Samvat 1836.
Author - Kalidasa.
Begins. fol. rb
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ नमो भगवते ॥ या सृष्टिः स्रष्टुराया etc. as in No 19.
fol. 184 प्रथमोंक
fol. 27 द्वितीयकः
Ends. fol. 1oob
[26.
मारीचः किन्ते भूपः प्रियमुपहरामि etc. up to पुनर्भवं परिगतशक्ति - रात्मभूः as in No. 19
followed by मारीचः एवमस्तुः इति निःक्रांताः सर्वे सप्तमोकः समाप्तमिदमभिज्ञानशाकुंतलं नाम नाटकं काबिचक्रवर्तिकालिदासविरचितं संवत् १८३६ मिती अगहनसुदी ११ वार सनीचके पोथी समाप्त गरतं संषा १२.४ श्रीरामराम
References. – See No. 19.
अभिज्ञानशाकुन्तल
No. 27
Size.-- 12 in by 43 in.
Extent.- 49 leaves; To lines to a page ; 42 letters to a line. extent.
Abhijñānaśākuntala
87.
1883-84.
Description.— Country paper; Devanagari characters; old in ap_pearance ; hand-writing clear, legible and uniform ; 'fol. no. 31 repeated ; written part of the folios is discoloured ; complete.

Page #56

35
27.] Nataka
35 Age.- Appears to be old. Author.— Kalidāsa. Begins.-fol. I
ॐ श्रीगणेशाय नमः परमेश्वराय नमः ॐ या सृष्टिः सृष्टाद्या etc., as in No. 19 ___ fol. IOR प्रथमोंकः॥
fol. 14 द्वितीयोऽकः ॥२ Ends.-fol. 48
मारीचः किं ते भूयः प्रियमुपहरामि etc. up to पुनर्भवं परिगतशक्तिरात्म: as in No. 19 followed by इति निक्रांताः सर्वे सप्तमोंकः ॥ इति श्रीकविवरकालिदासविरचितं शाकुंतलं नाटकं समाप्तिमगमत् ॥ शुभं भूयात् ॥ अथास्य लक्षणं॥ यदाह भरतः देवानां च मनुष्याणां राज्ञां लोके महात्मनां
पूर्ववृत्तानुचरितं नाटकं नाम तद्भवेत् अथास्य प्रभेदानाह
सप्तांक नाटकं प्रोक्तं नवां रूपकं स्मृतं दशांकं तु महत्पूर्व तद?(नाटकं विदुः२ नाटिका चतुरंकास्यात्ते च गोपुच्छसंनिभाः अन्यच्च देशांतरसमानीता नायिका यत्र कल्पिता ३ तस्याः प्राधान्यमाश्रित्य नाटिकां तद्विदो विदुः। सट्टकं साटकं केचिद्वायनृत्ययुतैव सेति ४
अथ प्रासंगिकत्वादन्यस्य प्रबेदः उक्तं च नाट्यदर्पण
सीमंतांसमारभ्य यावत्पादरुहस्य च आख्यायते यत्र गयेन सैवमाख्यायिका मतेति ५ गद्यपद्यमयी वाणी राजवर्णनपूर्विका चंपूरित्युच्यते तऋषिभिर्भरतादिभिः॥ धना शकुंतलादि । रु. मुरा-दि म. मालत्यादि वो विक्रमोर्वस्यादि ना. रत्नावल्यादि । आ. वासवदत्तादि ।
च. नलादि॥ ॥ References.- See No. 19.

Page #57

36
Age.— Appears to be old.
Author.- Kalidasa.
Begins.-fol. rb
अभिज्ञानशाकुन्तल
No. 28
Size.-- 9‡ in. by 43 in.
Extent. 46 leaves ; 10-13 lines to a page; 30-36 letters to a line. Description.- Country paper; Devanägarī characters; old in appearance ; hand-writing clear and legible but not uniform ; red and yellow pigment used; borders ruled in triple black lines ; edges of folios moth-eaten ; folio 45 missing ; almost complete.
Ends.-fol. 47a
Nataka
श्रीगणेशाय नमः ।
या सृष्टिः स्रष्टुराद्या etc., as in No. 19
fol. 96 प्रथमोकः ॥
fol. 1st द्वितीयकः ॥
References.
[28.
Abhijñānasakuntala
अभिज्ञानशाकुन्तल
No. 29
मारीचः वत्स किं ते भूयः प्रियंनुपहरामि etc. up to पुनर्भवं परिगतम(श ) क्तिरात्मभूः ॥ २ ॥ as in No. 19
145.
1902-07.
followed by इति निष्क्रांताः सर्वे सप्तमोंकः ॥ ॥ समाप्तं चेदं कालिदास महाकविरचितमभिज्ञानशाकुंतलं नाम महानाटकं ॥ श्रीरामायणमस्तु ॥ शुभमस्तु ( स ) र्वजगतः ॥ श्रीवासुदेवाय परमात्मने नमः ॥
See No. 19.
Abhijñānaśākuntala
51.
1898-99.
Size.- 11‡ in. by s in.
Extent.- •42 leaves ; II lines to a page; 42 letters to a line.

Page #58

30.]
Napaka
37
Description.-- Country paper; Devanāgari characters; old in
appearance; hand-writing clear, legible and uniform ; marginal additions on some folios; borders ruled in triple red lines and edges in single ; names of characters written
in red ink ; yellow pigment used for corrections; complete, Age.- Appears to be old. Author.-- Kālidāsa. Begins.--fol. rb
श्रीमङ्गलमूर्तये नमः॥ Taieragrat etc., as in No.19
fol. 76 T-Coti Tha: 11
fol. IIb REGATTE: 11 il Ends. fol. 416
Arta: fe À T: fra ETA etc., up to gata fragile TEHTY: Il as in No. 19
followed by gat faastat: Fra HAYA: 11 11 References. See No. 19.
अभिज्ञानशाकुन्तल
Abhijñänasākuntala No. 30
52.
1898-99. Size.-93 in. by 41 in. Extent.— 72 leaves ; 8 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.-- Country paper ; Devanāgari characters ; very old in
appearance ; hand-writing clear and legible; additions noted in margins; borders ruled in two double black lines; names of characters written in red ink; yellow pigment
used for corrections; folios 1-4 missing. Age.— Śaka 1543. Author.-- Kalidāsa.

Page #59

38
Nataka
[300
Begins.--abruptly on fol. sa
॥ अपि च ॥
कुल्यांभाभिः प्रसूतिचपलैः शाखिनो धौतमूला भिन्नो रागः किसलयरुचामाज्यधूमोद्गमेन । एते चार्वारपवनभुवि छिन्नदीकुरायां नष्टातंक हरिणशिशवो मंदमंदं चरति ॥२॥ fol. 13 प्रथमोंकः॥
fol. 20 द्वितीयोंकः॥ Ends.-fol. 750
मारीचः ॥ किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि ।। etc. up to पुनर्भवं परिगतशक्तिरात्मभूः॥१॥ as in No. 19 followed by:- श्री इति निष्क्रान्ता सर्वे सप्तमोका।
॥ श्रीः॥ इति श्रीकविकालिदासावरचितमाभिज्ञानशाकुंतलं नाम नाटकं समाप्तिमगमत् ॥ श्रीः॥
शाकेऽग्निवेदेषुशशांकतुल्ये १५४३ ज्यष्टयां १५ मृगौ वृत्रहभे च साध्ये॥ श्रीमाधवो दैवविदीशपुर्या शाकुन्तलं नाटकमन्वलेखीत् ॥१॥श्रीः॥
श्रीगोविन्दज्योतिर्वित्पुत्रमाधवस्यदं पुस्तकं ।। on fol. 76° we have the following endorsement:
प्रथमचतुर्पत्रं न ॥ इति श्रीकविकालिदासविरचितमभिज्ञानशाकुंतलं
नाम नाटकं समाप्त ॥ पत्र ॥७६ ॥राम ॥ References.- See No. 19.
अभिज्ञानशाकुन्तल
with टिप्पण
Abhijñānaśākuntala
with Tippaņa
No. 31
409. 1884-87.
Size.- 98 in. by 4g in. Extent.-- (text) 27 leaves; 13-14 lines to a page; so letters to a line.
(comm.) 6-8 , , , 62 " " " .

Page #60

31.j
Nataka
Description.-- Country paper; Devanāgarī characters; old in appearance; hand-writing of the commentary very small but clear and legible; on 1st folio the text is bounded by the commentary on all sides while on the other tolios the comm. is above and below the text; names of characters marked with red pigment and corrections made with yellow; right-hand edges of first few folios slightly damaged; folios 25-27 pasted with paper-slips; complete.
Age.-- Samvat 1798.
Author (of the text.)-- Kālidāsa.
"
(,,comm.) -- Not mentioned.
Begins.— ( text ) fol. rb
"
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
या सृष्टिः स्रष्टुराया etc. as in No. 19
- ( टिप्पण ) fol. rb
१ तनुः । जलमित्यर्थः । अप एव ससर्जादौ तासु बीजमवासृजदिति
स्मरणात् etc.
fol. 5o शकुंतलायां प्रथमोंकः
fol. 84 इति शकुंतलायां द्वितीयोंकः ॥
Ends. - ( text ) fol. 26b
मारीचः किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to पुनर्भवं परिगतशक्तिरात्मभूः ॥ as in No. 19
followed by इति निष्क्रांताः सर्वे शकुंतलाख्ये नाटके सप्तमकः समाप्तं चेदम् ॥
वसुनवमुनिचंद्रे वत्सरे पौषमासे
शशिकरततपक्षे सप्तमी सौरियुक्ता
सकलभुवनरम्ये पत्तने कामशत्रो -
रलिखदतिमनोज्ञं नाटकं कृष्णदासः १
श्रीमद्रामकृष्णाभ्यां नमः ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभमस्तु ॥

Page #61

40
Ends. — ( टिप्पण ) fol. 274
References. — See No. 19.
अभिज्ञानशाकुन्तलटिप्पण
No. 32
जन्मांतरभू नाशयतु आत्मना भवतीति आत्मभूः परिगता व्याप्ता शक्तिः सामर्थ्यं यस्य
Age.-- Appears to be old.
Author - Not mentioned.
Begins— fol. rb
Nataka
Ends.-fol.
Size— 72 in. by 34 in.
Extent.—– 43 leaves ; 7-8 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; old in appearance; hand-writing clear and legible; borders ruled with black lines ; folios IO, II, 31, 33, 34 and 48 missing.
48a
[ 3t.
Abhijñānaśākuntalatippana
श्रीसरस्वत्यै नमः ।
अथ नाटकादौ पूर्वरंगांगभूतामाशीरुपां चतुस्रतालानुसारिणीमष्टपदां सूत्रधारो नांदी पठति । या सृष्टिरिति । etc.
fol. 15 इति द्वितयिकः ॥
fol. 18b इति तृतीयोंकः ॥
fol. 25° इति शाकुंतलटिप्पणे चतुर्थोङ्कः ॥
200.
1879-80.
वक्रादुद्वसमेहठादधिवसत्वं वाणिवक्त्रं मतो
गीशानां तव चक्रधा भजतु मां लक्ष्मीरिमानुज्जतु पश्वात्तेषु पत्सु ( ? ) मां प्रति यशोगाथावलंकृष्टया
वक्त्रंमप्यनुवक्रयत्यनुभवं चेतेपि तां यातनां ॥ छ ॥ श्री । सस ॥ श्री ॥ शुभमस्तु ॥ सु । ससु
॥ छ ॥ सत्

Page #62

33.]
Nataka
The following stanza is written in a different hand in the left-hand margin of folio 48b
जल्पत्यभ्यस्तनंदिप्रभृतिविरचित ग्रंथतत्वाः कवींद्रा भिन्नामंगेष्वनंगस्थितिमनुदिवसं सुभ्रुवोऽस्मन्मते तु बिंबोष्टे पक्ष्मलाक्ष्यारतिपतिवसुधाधीश्वरो नित्यमास्ते तासा भूषाय देशाद्विलसति यदिदं छत्रमस्योपरिष्टात् ॥१॥
अभिज्ञानशाकुन्तलटीका
called अर्थद्योतनिका
Abhijñānasākuntalatīkā
called Arthadyotanikā
522. No. 33
1887-91. Size.- Iom in. by 4 in. Extent.-- 119 leaves ; 10 lines to a page ; 44 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanāgari characters; old in appe
arance ; hand-writing small but clear, legible and uniform; borders ruled with two double black lines; the written portion often marked with red pigment; yellow pigment frequently and white chalk occasionally used for corrections; folio I missing ; incomplete. .
The Ms breaks off at the beginning of the 7th act. Age.- Appears to be old. Author.-- Raghavabhatta. Begins.- (abruptly) fol. 24
शयोध्वनितः । अथ च वह्निरिन्यौणादिकेति प्रत्यये सिद्धं तदपि सूचितं । या च होत्री यजमानरूपा । etc. fol. 36% इति श्रीमदभिज्ञानशाकुन्तलटीकायां अर्थद्योतनिकायां प्रथमोकः समाप्तः ॥
fol. 51 इति... ... ... ...द्वितीयोंकः ॥ 6 [ Natakal

Page #63

43
Nataka
[33.
[ 33.
Ends.-- (abruptly) fol. 1200
त्रिदिवं सुखे स्वर्गे च त्रिदिवं...मिति हैमः ।... References.-- See No. 34 below.
अभिज्ञानशाकुन्तलटीका
called अर्थद्योतनिका
Abhijñānasākuntalatīkā
called Arthadyotanikā
156.
No. 34
1866-68. Size.- 12 in. by 4g in. Extent.-119 leaves ; II lines to a page; 46 letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks ; Devanāgari chara
cters; bluish in colour ; hand-writing clear and legible ;
folios 102-19 appear to have been written by a different .. . hand; colour of some folios faded ; complete.
The Ms is a bound copy. Age.- A modern copy-Śaka 1786 (cf. the chronogram at the end). Author.- Raghavabhatta. Subject.- A commentary on Kalidasa's Sakuntala. Begins.- fol. rb
॥श्रीगणेशाय नमः। यस्रेधाजनि दशधा विधागतं यद्यज्जातं दशविधमेति षोडशत्वं ॥ यद्गीतं सममहदादिकस्य चायं तेजस्तज्जयति हिमोष्णरूपमग्न्यं ॥१॥ उद्दिश्यामरनिम्नगां गतवतोः श्रुत्वा कलिशैशवे यः साक्षात्करवाणि तामिति जटाजूटोपकंटं गतः॥ पीत्वा पुष्कलपुष्करेण न किमप्यत्रेति विस्मापयन पित्रोविग्रहवग्रहं विहितवान् पायाद्गजास्यः स वः॥२॥ नाट्यवेदान्धिमालोड्य तांडवं यो विनिर्ममौ ॥ स्वात्मनाभिनयंतं तं प्रणमामि महानटं ॥३॥

Page #64

35.1
Nataka
या लास्य संप्रयोगेण शिवाराधनतत्परा ॥ भवतां भूतये भूयात्सा सदा सर्वमंगला ॥ ४ ॥
वाचिकाद्यभिनयोपमनाट्याचार्यमत्र भरतं मुनिमीडे ॥ लास्यतांडव नियोजनलीलाकौशलेन परितोषितभर्गे ॥
अथ नाटकादौ पूर्वरंगांगभूतामा शीरूपां चतुरस्रतालानुसारिणीं अष्टपदां सूत्रधारो नांदी पठति ॥ या सृष्टिरिति etc.
fol. 33* इति श्रीमदभिज्ञानशाकुंतलटिकायां अर्थद्योतनिकायां प्रथमोकः समाप्तः ॥ fol. 472 इति ...
... द्वितीयकः ॥ २ ॥
Ends. fol. 1 19 2
नाट्यालंकृतिशास्त्रतत्वविदुषाभिज्ञानशाकुंतला व्याख्येयं सरसा निशातपतिना श्री राघवेण स्फुटा ॥ अर्थद्योतनिकाभिधा ध्वनितदर्थालंक्रिया निर्भरा श्रीवि (श्वेश्वरपत्तने विरचिता तद्भक्तियुक्तात्मना ॥ १ ॥ सत्हृदयहृदयाः सुजना निपुणा नित्यं विलोकयत्वेनां ॥ स्यात्प्रवृत्तिरेव हि न हि न वस्तुकृतिविषयोन्येषां ॥ १ ॥
43
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीण भट्टश्री पृथ्वीधरात्मजश्रीमत्पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीण साहित्यरत्नाकरसकलाशास्त्रप्रवीण भट्टश्रीराघवविरचिताअभिज्ञानशाकुंतलव्याख्या अर्थद्योतनिका भिधा संपूर्ण ।।
अंगष्टाद्रिवसुंधरामितश के विभवनामसंवत्सरे भाद्रपद मासे शुरूक्षे अय १५ भौमवासरे तृतियप्रहरे समाप्तः ॥ ग्रंथसंख्या ४०००
References.— 1 Mss - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:— i, 244 ;
ii 54, 1874 ; iii, 6.
For other Mss of this comm. cf. Mad. Des. Cat. Vol. XXI. No. 12482 ; B. B. R. A. S. Cat. II, Nos. 1298-9. This commentary is published by the Nirnaya Sagar Press, Bombay.
अभिज्ञानशाकुन्तलप्राकृतछाया
No. 35
Abhijñānaśākuntalaprakṛtachāyā
523.
1887-91.
Size.— 1o in. by 24 in.
Extent.— 8 leaves ; 6-8 lines to a page ; 35 letters to a line.

Page #65

Nataka
[35.
Description.- Country paper ; Devanāgarī characters; old in appearance; hand-writing clear and legible; folios slightly discoloured; borders ruled in black lines; red pigment used ; the Ms breaks off in the beginning of the 4th act.
Age.— Appears to be old.
Author. Not mentioned.
Subject. Sanskrit rendering of the Prakrit passages from Śakuntala.
Begins.— fol. ra
44
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
त्वा रामेशरवे द्विपास्यस्यापि भक्तितः ॥
शाकुंतलप्राकृतस्य संस्कृतिनाथ ईर्यते ॥
नटी | आर्यपुत्र इयमस्मि आज्ञापयत्वार्यः ॥ को नियोगः अनुष्ठीयतामिति। etc.
fol. 4° इति शाकुंत(ल)प्राकृतविवृतौ प्रथमोंक: समाप्त
fol. 6 इति द्वितीयकः समाप्तः ॥
fol. 8b इति शाकुंतलप्राकृतविवृतौ तृतीयकः ॥
Ends.-- (abruptly) fol. b
अ. (अ) राजर्षिरिष्टिं परिसमाप्य ऋषिभिर्विसर्जितं आत्मनोगरं प्रविश्यांतःपुरसमागतः ॥
अभिज्ञानशाकुन्तलप्राकृतछाया
Abhijñānaśākuntala prākṛtachāya
472. 1887-91.
No. 36
Size— rob in. by 7f in.
Extent. - 9 leaves ; 13-14 lines to a page; 35 letters to a line. Description.— Country paper; Devanagarī characters; old in appearance; hand-writing legible but not quite clear; borders

Page #66

Nataka
ruled in double black lines; colophons marked with red pigment; the Ms contains acts 1-5 and a portion of the 6th. Age.- Appears to be old.
Author.— Not mentioned.
37.1
Subject.-Sanskrit rendering of the Prakrit passages from Sakuntala.
Begins.— fol. rb
Ends. fol. 9b
श्रीकालिदासकविना प्राकृतमप्राकृतं कृतं । कृतिना ॥
तस्याहममरबाणीं लिखामि बाणीं प्रणम्याशुं ॥ १ ॥
नटी० आर्य० ॥ इयमस्मि नटी मुविहतप्रयोगतया आर्यस्य न किमपि परिहास्यते etc.
fol. 3 इति श्रीमच्चतुरुदधितटी टीकमानविप्राटयशोराजहंस हंससप्रभप्रतापतापितारातिगेहिनीनयने नीरपूररितसमस्तजगत्रयश्रीमदुष्यंत वर्णनानिपुणश्रीकालिदासरचितप्राकृतस्यामरबाणीलेखे प्रथम कः ॥ १ ॥
fol. 45 द्वितीयकः ॥
No. 37
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
पाठ
ननु तस्मिन् महार्हरतं भर्त्तर्बहुमतं इति तर्कयामि क्रतमधस्य इति वा
अभिज्ञानशाकुन्तलछाया
Abhijñānaśākuntalachāyā
79.
1907-15.
Size.- 92 in. by4g in.
Extent.—30 leaves ; 8 lines to a page; 30 letters to a line.
Description. Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; hand-writing bold, clear, legible and uniform ; dandas in red ink.
Age.- Not very old.
Author.— Not mentioned.

Page #67

Națaka
[37.
Subject. Sanskrit rendering of the Prākrit passages from Śākuntala. Begins.-- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥
नटीवाक्ये ॥ आर्यपुत्र इयमस्मि ॥ आज्ञापयस्तु आर्याः को नियोग .. अनुष्टीयतामिति etc.
fol. प्रथमोकः समाप्तः ॥
fol. 8 द्वितीयोंकः ॥२॥ Ends.- fol. 30°
शकुं०॥ मनोरथः ॥ खलु मे भाणितो भगवत्या ॥ ॥छ । ॥ इति सप्तमोका छायायां शाकुंतले नाटके संपूर्णः ॥७॥
Ascaryacūļāmaņi
आश्चर्यचूडामणि No. 38
77. 1919-24.
Size.- 13 in. by 1 in. Extent.- 33 leaves ; 10 lines to a page ; 60 letters to a line. Description.- Palm-leaves; Malyalam characters; old in appear
ance : hand-writing very small but clear and legible; square blanks in two places on the leaves with holes to pass a string through; edges of leaves worn out; letters inseribed on the leaves ; complete ; leaves are protected by the wooden planks and the whole Ms is preserved in a
wooden box. Age.- Appears to be fairly old. Author.-Saktibhadra. Begins.-fol. 1
. श्रीगणपतये नमः॥
अविघ्नमस्तु । नान्यन्ते ततः प्रविशति सूत्रधारः । सूत्रा--वीचिस्थाने सहस्रं मरतकपरिघः स्पर्धि etc.

Page #68

39.]
Națaka Ends.- fol. 33
. आचन्द्रतारमाश्चर्यचूडामणिरयं दृढम् ।
शक्तिभद्रेण कविना कृतो विजयतेतराम् । शुभम्
उत्तररामचरित
Uttararāmacarita
15.
No. 39
1872-73.
Size.- 81 in. by 43 in. Extent. - 33 leaves ; 15-16 lines to a page ; 30-32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing closely written and not quite clear and legible ; borders ruled in double black lines; yellow
pigment occasionally used for corrections. Age.- The Ms appears to be old. Author.- Bhavabhuti. Subject.— A well-known drama by Bhavabhūti in seven acts. Begins:- fol. 10
॥श्रीनृसिंहाय नमः॥ इदं गुरुभ्यः पूर्वेभ्यो नमो वाकं प्रशास्महे ॥ विंदेम देवतां वाचममृतामात्मनः कलां ॥१॥
नांद्यते सूत्रधारः । अलमति विस्तरेण । अद्य खलु भगवतः कालप्रियानाथ यात्रायामार्यमिश्रान्विज्ञापयामि । एवमत्रभवंतो विदांकुर्वतुऽ अस्तिखलु तत्र भवान् काश्यप श्रीकंठपदलांछनो भवभूति म ।
यं ब्राह्मणमियं देवी वाग्वश्येवानुवर्तते । उत्तरं रामचरितं तत्प्रणीतं प्रयोक्ष्यते । etc. fol. 6. चित्रदर्शनो नाम प्रथमोंक: fol. 9* द्वितीयोऽकः ॥

Page #69

Nafaka
[39.
Ends.- fol. 336
वाल्मी ॥ रामभद्र उच्यते । भूयः किं ते प्रियमुपकरोमि । रामः । अतः परमपि प्रियमस्ति । तथापीदमस्तु ।।
पापेभ्यश्च पुनाति वर्द्धयति च श्रेयांसि येयं कथामंगल्या च मनोहरा च जगतो गंगेव मातेव च ॥ तामेतां परिभावयंवभिनयैर्विन्यस्तरूपा बुधाः शब्दब्रह्मविदः कवेः परिणतप्रज्ञस्य वाणीमिमां ॥
इति निष्क्रांताः सर्वे गर्भो नाम सप्तमोकः॥समाप्तं चेदं भवभूतिरचित मुत्तररामचरितं नाम नाटकं ॥
भवभूतिना विरचितं जगदीशात्मजकेन नाटकमिदं लिखितं च ॥
महतां शुभं रुचिकरं रविवारे प्रतिपत्तिथो सकललोकहिताय ॥१॥ References.- (1) Mss-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-- i,
630; ii, 126; iii, I4. B-Descriptive Catalogues:--This work is described in various Catalogues. (2) Printed Editions-- I Ed. by Siddhanta Vagisa ; 2 ed. by Haripada Chattopadhyaya ; 3 with com. of वीरराघव pub. by Nirnaya Sagara Press ; : 4 ed. by P. V. Kane and trans. by C. N. Joshi; 5 trans. by V. S. Patawardhan ; 6 Ed. by Dr. S. K. Belvalkar in the Harwaad Oriental Series ; etc.
कंसवध
Karsavadha
210. Visrarna (i).
No. 40
Size.— 134 in. by 4 in.
Extent.--45 leaves; 9 lines to a page : 40 letters to a line.
Description.- Modern paper with water-marks ; Devanāgari ch
aracters; hand-writing, clear, legible and uniform'; borders ruled in double red lines; yellow pigment occasionally used for corrections; marginal corrections also to be seen
in some places ; complete. Age.-- A modern copy.

Page #70

40.]
Nataka
44
Author.- Krsnapandita. Subject.--A drama in 7 acts, describing the destruction of Karisa
__by Srikrsna. Beginning.- fol. I
श्रीगणेशाय नमः । प्रारंभः शुभकर्मणत्रिभुवनलेशाभिचारागमकांताकर्षणकर्मकारणविधिः कामा द्वितीयः श्रुतिः ।। हुंकारो मदनस्य निर्वृतिवधमंजीरसिंजाध्वनिः ....
श्रेयः संपदमातनोतु भवतः कंसारिवंशीरवः ॥१॥ अपि च॥
वृंदारण्ये चरंती विभुरपि सततं भूर्भुवः स्वः संजती नंदोदभूताप्यनादिः शिशुर निगमैर्लक्षिता वीक्षितापि ॥ विगुल्लेखावनद्धोलमदमलमहाभोदसच्छायकाया
मायापायादपायादविदितमहिमा कापि पैतांबरी वः ॥२॥ etc. fol. 9* कंसवधे प्रथमोंकः ॥१॥
fol. 12' इति कंसवधे द्वितीयोंकः ॥२॥ ands. - fol. 45
किं ते भूयः प्रियमुपकराोम राजा
वासुदेव किमतः परमपि कर्तव्यमवशिष्यते यतः उत्पत्तिप्रभतिक्रमेण दितिजाः सर्वेपि नः शोषिताः स्वर्वद्यःपितरौ वयं च निगडेद्धाश्विरान्मोचिताः त्रातं गोकुलमिंद्रतः प्रकुपिता उदृत्य गोवर्द्धनं
प्राज्यं राज्यमकंटकं भुजबलेनावयं मय्यर्पितं ७० तथापीदमस्तु
भूपालाः परिपालयतु विधिवद्धर्मेण वर्णाभमान पृथ्वी कामफला भवत्वविरतं वर्षतु काले घना: इर्ष्यामुझ्झतु दुर्जनः परगुणेष्वासज्जतां सज्जनः
सत्काव्यामृतवर्णिनी कविमुखे वाणी चिरं नंदतु ७१ अपि च
साहित्यास्तसिंधुसांसलहरी निर्व्याजमज्जमनो
मज्जानः परिशीलितामलकलामोदेन मोदस्विनः 7 | Nataka

Page #71

50
Nafaka
140
उद्यतत्काव्यकथाप्रबंधमधुरद्राक्षा सदृक्षाक्षराः स्वैर कंसवधं बुधाश्विरतरं गायंतु कृष्णानुगाः ७२
इति निष्क्रांताः सर्वे
इति कंसवधे नाटके कृष्णपंडितकृती संपूर्णमिदं ॥ छ । References.-- 1 Aufrecht's Catalogus Catalogorum, i, 77a ; ii 262*;
iii, I7. He remarks that the drama was composed at the instance of Giridharin, son of Todara, by Krisna or Sesakrsna. (Cat. Cat. iii, 17 ). See Oxf. Cat. No, 271 and I. O. Cat. Nos. 4175-76. A. B. Keith-Sanskrit Drama, p. 247. Printed Editions-- Printed in Kāvyamālā, 1888.
11.
कंसवध
Kamsavadha No. 41
1874-75. Size.- 9; in. by 44 in. Extent. — 37 leaves ; 13-14 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; old in app
earance; hand-writing careless, illegible and not uniform; borders in double black lines; moth-eaten in some places; corrections made with yellow pigment; complete.
Age.-Appears to be old.
Author.-Krsnapandita... Begins.-- fol. 10
ॐनमो गणेशाय ॥. प्रारंभः शुभकर्मण etc. as in No. 40 fol. 8 प्रथमोकः । ॥ fol. II' इति दितीयोंकः ॥२॥

Page #72

42..)
Nataka
Ends.-- fol. 37a fa qu: ferraio etc. up to sea FC Tor: 01
as in No. 40 followed by gfat faciat: H FTATE: 1 समाप्तमिदं कंसवधाभिधं नाटकं । श्री।
References.—See No. 40.
कंसवध
Kamsavadba
No. 42
16. 1872-73.
Size.-- 10 in. by 4 in. Extent.-- 35 leaves; n lines to a page; 42 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; old in app
earance ; hand-writing small but clear and legible ; borders ruled in two double black lines; red pigment frequently used; some folios slightly moth-eaten ; complete.
The contents of the present Ms are exactly identical with those of No. 40 except a small portion of the 7th act. It is, therefore, a work of Krşnapandita and not of Damo
dara as stated in the colophon of the 7th act. Age.- Appears to be old. Author.- Damodara(?) Begins, fol. Ib
श्रीगणेशाय नमः ॥ TrwyHFHUT etc. as in No. 40 fol. 7 TVÄŤS#: 11 fol. rob factures: 1

Page #73

52
Nataka
[42.
Ends.- fol. 340
.. राजा सहर्षे । वाहदेव भवदपुगृहीतानां भवत्सहायानां कियदेतत् । तथा हि।
येषां स्वं दयसे हरे कियदिदं तेषां पाया फलं राज्यपाज्यगजादि संपदियती खयोतविद्योतिका ॥ ब्रह्मेद्रादि पदानि यस्य करुणा लेशानुषक्तेः फलं
यस्याः सर्वपुमर्थमस्तकमणर्विघ्नाय सिद्धयष्टकं । अपि चाशीतं चंदनचंद्रिकापरिचयात्स्फीतं नभोमंडला
द्वीतं किन्नरकामिनीपरिषदाधीतं मुधांभोधना। उसीतं सकलोपकारकरणागीतं परीवादता श्रीदामोदर किं भणामि भवतः सौजन्यजन्यं यशः ।
तद्भवानेव सर्वानेतान्समागताध्यकंसवधमाचष्टे कंसं घातितवान्नित्यर्थः। तत् करोति तदचष्टे इति सुत्रेण तद्धितप्रत्ययः ॥ कंसं हत्वा स्वमातूः पितृराज्यं दत्वा स्वयं सूखि बभूव ॥ तद्वत् सवेजनः सुखि भवत ॥ इति श्रीदामोदर मुरिणा विरचितं कंसवधनाटकं समाप्तं ॥ श्रीलेखकपाठकयो शुभमस्तु ।।
वाचस्पति सभावक्ता लेखको गणनायकः
लिखम् संन्मूझते सोपि की पूनः स्वल्पबुद्धयः१॥ संवत् १७२१ एकोविंससतिमेवसे भाद्रपदमासे शुक्लपक्षे प्रतीपदरबौ स्मातं चायं पुस्तकं ॥ शुभं भवतु ॥ References.-See No. 40
कंसवध with
Karsavadha with a gloss
a gloss No. 43
177.
1879-80. Size.—10} in. by 4 in.
6%3D Io lines to a page; 32 letters to a line. Description.--. Country paper ; Devanāgari characters ; old in app
earance ; hand-writing clear and legible ; borders ruled in double red lines; gloss above and below the text; incomplete.

Page #74

44.]
Nataka
53
Age.- Appears to be old. Author.- Krsnapandita. Begins.-fol. 1b
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ प्रारंभः शुभकर्मण etc. as in No. 40 आशीर्यत्र नमस्क्रिया च शशिनः संकीर्तनं वस्तुनो निर्देशो गुरुसंस्थितिमधुलिहां मोदाय पुष्पांजलिः ॥ भव्यदृशभिः पदैरथसमैर्यवाष्टभिर्निर्मिता
सवृत्तेन सुसंधिना च कथिता नांदीति सर्वागमे॥८
fol. 9° प्रथमोंकः॥छ । Ends- abruptly fol. Iod
____ताल ॥ सातकं ॥ तावैतौ नारदशापशादवाप्ततरुभावौ नलकूबरमणिग्रीवो भगवत्सन्निधानैकापनेयशापांतौ कुबेरतनयो पुनः स्वगतं ॥ तन्नूनमयमेव भगवतोवतारो बाललीलामनुभवन भविष्यति । भवतु ज्ञास्यामि तावत्प्रकाशं ।
अथापरमातारो References,- See No. 40.
कंसवधटीका
called पदकौमुदी
Kamsavadhatikā
called Padakaumudi
13.
No. 44
1874-75. Size.- Iom in. by 3 in. Extent.— 71 leaves ; 11 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing, small but clear, legible and uni
form ; borders ruled in double black lines; complete. Age.- Appears to be old. Author.- Not mentioned.

Page #75

54
Begins.—fol. r*
Nataka
Ends.-fol. 71.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
सांबाय नमः । गुरुचरणस्मरणं ममास्तु नित्यं । अविघ्नमस्तु । ॐ सृगणपतिपदारविंदे प्रसृतमरंदे सुधास्यंदे | मधुपति मदीयमेतच्चपलं चेतः परं तृष्ण ( ? ) क ॥ १ ॥ श्रीशेषविद्वत्कवि कृष्णसृष्टौ विस्तार्यते तुल्यकलाबता मया । वृत्तानुवृत्या विविधार्य सिद्ध्यै टीकार्यनाम्ना पदकौमुदी ...
इह खलु निःप्रत्यूहमीहितफल सिध्यर्थमत्यर्थसृधीसार्थकीकृत सकलपुरुपार्थः कविकुलशेषात्कृतकीर्ति नृसिंह मूर्तिः श्रीमान् कृष्णपंडित कविः स्वेष्टदेवतावर्णनरूपमासीर्वादमंगलमादौ निबध्नाति । प्रारंभ इति । कंसारि वंशीरवः कंसस्प अरिः शत्रुः श्रीकृष्णः तस्य वंशीवादनवेणुः तस्याः रवः etc.
[ 44.
fol. 1st प्रथमकः ॥ fol. 21 द्वितीयकः ॥
परिशीलिताः अभ्यस्ताः अमलाः याः कलास्तासां मोदेन मेदस्विनः मेदतः पुष्ठा इत्यर्थः मेदोपि धातुविशेषः तदुक्तं शारीरे देहे सप्तधातवः रक्तं मज्जावसा | मांसास्थि मेद इति । पुनः उद्यंति काव्यकथानां प्रबंधः प्रकृष्टबंध रचनाविशेषः तेन द्राक्षासदृक्षाणि द्राक्षातुल्यानि अक्षराणि येषां ते तथा । छंदस्तदेव ॥ २५ ॥ इति कंसवधटिप्पणसमाप्तिमगात्
Kamsavadhatikā
कंसवधटीका
No. 45
Size— rog in. by 4 in.
Extent.—– 26 leaves; To lines to a page; 40 letters to a line. Description.— Country paper; Devanagari characters; old in appearance ; hand-writing, clear, legible and uniform ; borders ruled in two double black lines; red pigment occasionally used; complete.
Age.— Samvat 1756.
12.
1874-75.

Page #76

46.]
Nataka
55
Author.— Not mentioned. Begins.--fol. 10
श्रीगणेशाय नमः। सूत्रधारः पठेन्नांदी मध्यसंस्वरमाश्रितः॥
नांदीपदादशभिरष्टाभिर्वाथलंकृतेति भरतोक्तेर्नाटकादौ पूर्वरंगांगभूतामाशीरूपां द्वादशपदां नांदी पठति ॥ प्रारंभ इत्यादि । शुभस्य कर्मणो जन्मांतरार्जितस्य मुकृतस्य प्रारंभ फलं नह्यकृतरण्याः प्राकृता भगवदधरसुधासारात्मकं ताबद्ब्रह्मानंदमयमपरोक्षीकर्तुमर्हति ॥ etc.
fol. I3 प्रथमोकः॥
fol. 20° द्वितीयोंकः॥ Ends:- fol. 260
कृष्णकशरणास्तत्कृतं कंसस्य वधं गायतु कंसं हत्वा कृष्णे नवपं रक्षिता आनंदिताश्चेति । सर्वदा स्तुवंतु । अथ च कृष्णानुगाः कृष्णेत्यतानुरक्ताः बुधाः पंडिता अपि कंसवधनामनाटकं चिरतरं भगवत्प्रीतये गायतु गायन विलज्जो विचनेदसंग इति वचनावित्यर्थः ॥ सप्तमोकः ॥ कंसवधटीका संपूर्ण ॥ ॥ श्रीनृसिंहार्पणमस्तु॥ संवत् ॥ १७५६ समये मार्गशीर्ष वदी चतुर्दशी पुस्तक लिखिष्यतं हरीनारायणकायस्थं ॥ काशीमध्ये सीवपुरी ॥
कर्पूरमञ्जरी with
Karpūramañjari with छाया ( in Sanskrit)
Chāyā ( in Sanskrit ) No. 46
424.
1892-95. Size.- 10% in. by 4g in. Extent. — 23 leaves ;. 10 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.-Smooth country paper; Devanagari characters; cld
in appearance%3; hand-writing, of the text bold and of the Chāyā very small but clear and legible; chāyā, written above the lines and in the margin ; borders ruled in double black lines; yellow pigment used for corrections; fol. I slightly injured ; complete.

Page #77

Nataka
[46.
Age.- Appears to be old. Author.- Rājasekhara. Subject.- A Prakrta drama in four acts. This form of drama is
classed as a satďaka simply because it is in Prāksta. Begins.—fol. 16
॥श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ महं भोदु सरस्सईइ कइणो नंदंदु वासाइणो
अन्नाणंपि परं पयट्टदुपरावाणी छयल्लापिया बच्छोमी तह मागधी फुरदु णोसा किं पि पंचालिया
रीदी आउलिहुं तु कव्वकुशला जुहूचओरा इव १ अपिय अकलिय परिरंभविज्झमांड
अजणिअचुंवनडंबराइदूरं अघडि अघणताहणा इनिच्चं
णमह अनंगरईण मोहणाणि २ etc. छाया
भद्रं भवतु सरस्वत्याः कवयः नंदंतु व्यासादयः अन्येषामपि त्यर्थ प्रवर्त्ततां उत्कृष्टा वाणी थयल्लोदेश्यपंडितवाचकः वैदर्भी तथा मागधी स्फुरतु अस्माकं प्रसिद्धा पांचालिकारीतिः आलिहंतु आस्वादयंत काव्यचतुरा जोत्स्नां चकोरा इव ॥१॥ etc.
fol. 8*पडम जवनियंतरं समत्तं
fol. 14 द्वितीयं जवनियंतरं सम्मत्तं Ends.-- fol. 23a
विदू मो वयस्स भामणीओ दिज्जंतु दुआसणे लज्जामुखं कीरदुगे तथा नाटयति राजा योगिनं प्रति
स्वामित्वंचरणप्रसादवशतः शृंगारसर्वश्विनी लब्धापंचशरप्रियातिशयिनी कर्पूरमंजर्य्यसौ तल्लामेन तु चक्रवर्तिपदवीविख्यातये योगिनां
किं वा नेह करोति हंत महतां सद्दर्शनं जंतुषु १ सोत्साहः सन् विवाहमंगलं निवर्त्य यथार्हमभ्यय॑ च विसM सर्वान् । चक्रवर्ती मूत्वा तया सह विषयान भुंक्त इति परिक्रम्य निष्क्रांताः सर्वे इति चतुर्थ जब निकांतर समाप्त इति महाकविणो सिरिरायसेहरो तस्य कदं सट्टयं समत्तं
ज्यायान् यः कविराजशब्दमवहत्कृष्णेपि भूमंडले मोतस्विन्य इषांबुधीनधिगता यस्योज्वला कीर्तयः

Page #78

47.1
तस्येयं भुवि राजशेषरकवेः कर्णामृतोद्गारिणी कल्पांत कविवक्रपंकजवने हंसायते भारती १ लसच्छ्रंगार सौरभ्या रागिभृंगिगणोचिता पुष्पमालेव सततं नंद्यात्कर्पूरमंजरी ॥ २ इति कर्पूरमंजरी समाप्ता ॥
कर्पूरमञ्जरी
No. 47
Nataka
References. Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 82b; ii 15, 191; iii, 182. For described Mss. see I. O. Cat. Pt. VII No. 4162-63; Raj. Mitra, Notices Vol. I, No. 84 (He gives the author's name as Rajanivallabha ).
2 A. B. Keith- Sanskrit Drama, pp. 232, 233, 234, 235, 239, 342, 350.
3 Printed Editions.- 1 Edited in Kavyamālā with a comm. of Vasudeva) 4, 1887; 2 Ed. konow. Trans. Lanman Kars and Erzeroum, 1828-29.
Size. 93 in. by 41 in.
Extent. 10 leaves; 8 lines to a page; 30 letters to a line.
Description.
Age. Appears to be old.
Author.- Vamanācārya (?). Begins.- fol. 1b
57
Karpūramañjarī
419.
1882-83.
Country paper; Devanagari characters; ink slightly diffused on folios; hand-writing, clear and legible; borders ruled in double red lines; fol. 3 missing; the Ms. contains only the 2nd act. As regards the author see remarks on No. 48 below.
etc.
8 [ Nāṭaka ]
॥ श्री ॥ ततः प्रविशति राजा । प्रतिहारी च । प्रतिहारी परिक्रम्य । इदो २ महाराओ...। राजा । कतिचित्पदानि गत्वा । तथानुसंधाय । तर्हि खुअवसरे ॥

Page #79

58
Nataka
[47.
दि।
Ends.- fol. II
राजाह । संणिहिदा संज्जासमओ बद्ददि ॥ विदू। संकेनकालोहिदो मंतीहिं । कर्पूर० वक्ति।।
सहिवियक्खणे गमिस्संदाव । वियालो संवुत्तो॥ विचक्षणा प्राह । सहि एवं कीरदु। इति परिक्रम्य निष्क्रांताः सर्वे ॥ ॥इति। श्रीखुगताणनभोगणश्रीजिनसागरसूरिशिष्यवाचनाचार्यविरचितायां कर्पूरमंज- द्वितीयं जवनिकांतरं वृत्तम् । श्री चिट्ठदुएदं लिखिदं दावदिणेत्सोदियो महिओ । एहि पयदृदुसंतो सच्चं सच्चं हुणंतोव्व ॥१॥ रायपुरविदेण उदीयजादिसिरोरत्तसिरिनरसिंहसूणुजादेण लिखिदं ज्जेव । कर्पूरमंजरी
नाडअं॥श्री श्री॥ References.-See No. 46.
कर्पूरमारी
Karpūramañjari No. 48
418.
1882-83. Size.-91 in. by 44 in. Extent.- 8 leaves; to lines to a page; 30 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; old in
appearance; hand-writing clear and legible but not uniform; borders ruled in double black lines; red pigment frequently used.
The Ms contains only the Ist act. Although the colophon at the end of the ist act states the author to be Vamanācārya (cf. दामनाचार्यविरचितायां कर्पूरमञ्जरीनाटिकायां etc.)
the contents are identical with Rājasekhara's karpūrmañjari. Age.-Appears to be old. Author.- Vamanācārya (?) Rājasekhara. Begins.- fol. Ib
॥श्री गणपतये नमः ॥
भई भोदु etc. as in No. 46.

Page #80

49. 1
Ends. fol. 8a
द्वि० वैतालिकः ॥
उग्धाडिज्जति लीला मणिमयवलही चित्तभीत्ताणि वेसापडलं का किं करीहिं उडुसमयसुहा पछरिअंति जत्तिं । सेलंधी गंधहत्थं गुलिचलणवसा पट्टसहो पयट्टो
हुंकारो मंडवे विलसदि सुधुरो रुडतुडुंगणाणं ॥ ३३ ॥
References: - See No. 46.
कर्पूरमञ्जरी
No. 49
Nataka
राजा ॥
॥ अह्मे विसं । वंदितुं गमिस्सामो । ॥ इति परिक्रम्य निष्कांताः सर्वे ॥ ॥ इति श्रीखरताणवभोगणदिनमणिश्री जीव सागरसूरिशिष्य वाचनाचार्यविरचितायां प्रथमं जवनिकांतरं निवृत्तमिदम् ॥ श्री ॥ श्री ॥ राजन्पुरे लिखितं ।
कर्पूरमंजरीमह । नाटिकायां
Age.-- Samvat 1600.
Author.-- Rājaśekhara.
Begins. fol. r©
59
Size. 10 in. by 4
in.
Extent.-- 8 leaves ; 15 lines to a page ; 45 letters to a line.
Karpūramañjarī
॥ ६७ ॥ भद्दं भोदु etc. as in No. 46.
22.
1873-74.
Description. Country paper; Devanagari characters; old in appearance; hand-writing, clear, legible and uniform ; borders ruled in two double black lines with red pigment in the intervening space; ink diffused in some places; complete.

Page #81

Națaka
[49.
Ends.-fol. 80
विदू । भो वयस्य । ताभामरी उदिजउ । हुयवहेलाजाक्षिप्पंउ । भो वयस्य । तद्भामर्यादीयतां हुतवहेलाजाक्षिप्यउतां । भ्रामा नाटयंति। नायकाधुमेन व्यावृत्तमुखी । राज्ञी सपरिवारा निक्रांताः । इति चतुर्थ जविनीकांतरं २०० ॥ इति श्रीकर्पूरमंजरीनाटिकाकथा समाप्ता ।।
सं० १६०० वर्षे श्रीमहिमनगरे ॥६० कुसलाभपठनार्थ ॥ शुभं ॥ References. - See No. 46.
कर्पूरमञ्जरी No. 50
Karpūramañjari
423. 1892-95
Size.— 124 in. by 41 in.
Extent.--20 leaves%3; II lines to a page; 40 letters to a line.
Description.- Country paper; Devanagari characters; old in
appearance ; hand-writing, legible and uniform but not quite clear; borders ruled in double red lines; right-hand corner of folios moth-eaten and contents damaged to a certain extent; complete.
Age.- Appears to be old. Author.-- Rajasekhara. Begins.- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ भई भोदु etc. as in No. 46. fol.74 प्रथमं जवनिकांतरं ॥ छ।
fol. 12 द्वितीयं जवनिकांतरं ।। छ । Ends.- fol. 200
तथावीदं होउ दाव। सत्थोणं दउस । जुणाण सअलो वग्गोरखलाणपुणेोणिच्च खिज्जउओ दुवम्हणजणो सच्चासिहो सव्वदा।
.

Page #82

st. ]
Nataka
मेह मुंच सचिअपि सलिलं । सस्सोचिअं भूअले लोओ लोअपरम्मु होणु दिअह धम्मे मतिं भाअदु ॥ इति निःक्रांता ॥ चतुर्थजवनिकांतरं ॥ समाप्तमिदं कर्पूरमंजिरी साटकं ॥
References. See No. 46.
कर्पूरमञ्जरी
with
भाष्य कर्पूरकुसुम
No. 51
Size.-- 12 in by Sin.
Extent. - 46 leaves ; 15 lines to a page ; 40 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; whitish in appearance ; hand-writing, clear, legible and uniform ; borders and edges of folios ruled in triple and single red lines; corrections frequently made with yellow pigment; complete.
Age. — Samvat 1931.
Author ( of the text ). - Rajaśekhara.
"
61
Karpūramañjarī with
Bhāṣya karpūrakusuma
Begins.— fol. rb
23.
1873-74.
"
(,, comm ).— Premaraja. Aufrecht mentions him as Kāmarāja also.
॥ ६० ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
कर्पूरमंजरी नाम नाटिका राजशेषरी तद्व्याख्या प्रेमराजेन कर्पूरकुसुमे
कृत १
भ भोदु etc.as in No. 46.
सरस्वत्याः भङ्गं भवतु कवयो व्यासादयो व्यासादयो नंदंतु etc. fol. 15 इति श्रीमत्सूर्यवंशोद्भवसहिगिलकुलावतंसश्रीमत्प्रयोगदासांगश्रीमत्प्रेमराजविरचिते कर्पूरकुसुमनाम्मि कर्पूरमंजरीभाष्ये प्रथमं यवनि
कांतरं समाप्तः ॥ छ ॥ fol. 26b इति. etc....
.. द्वितीय यवनिकांतरं समाप्तं ॥

Page #83

Nataka
[si.
Ends.- fol. 460 विदूषकः वामरिया उदि जंतुहुया सेलज्जमोषकं कीरदु
भो वयस्स भामर्यो दीयतां हुता शेलाजा मोक्षः क्रियतां भ्रामर्यो नाटयतः नायिका धूमेन विमुखी राज्ञीपरिवारा निक्रांता राजा सर्वे करोति विवादं निवर्त्य सोत्साह सर्वानपि यथाहमभ्यर्च्य विसर्य चाचक्रवर्ती भूत्वा तयासह आसांचके सहर्षी इति निक्रांता सर्वेच्छाः॥
॥ इति श्रीमत्सूर्यवंशोद्भवसहिगिलकुलावतंसश्रीमत्प्रयागदासांगलश्रीप्रेमराजविरचिते कर्पूरकुसुमनाम्नि कर्पूरमंजरीभाष्यचतुर्थ यवनिकांतरं समाप्तमिति ॥ ॥ श्रीरस्तु ॥ कल्याणमस्तु ॥ ॥ शुभं भवत् ॥ ॥ संवत् १९३१ प्रथम आषाढ शुक्लपक्षे तिथौ षष्टयां शनीवारे लिखितमिदं व्यासगोपीदासात्मजेन । मलाख्यनाम्ना ॥ ॥श्रीजयशीलनगरे ॥
कर्पूरमधरी
Karpūramañjari with
with भाष्य कर्पूरकुसुम
Bhāsya Kārpūrakusuma No. 52
700.
1899-1915. Size.- 11 in. by 48 in. Extent.— Is leaves ; 21 lines to a page ; 60 letters to a line. Description. - Country paper; Devanagari characters with LUATEITS;
very old in appearance ; hand-writing, very small and closely written but clear, legible and uniform ; borders ruled in two double black lines; square blanks in the centre of folios; portion marked with red pigment and correc
tions made with yellow pigment; complete. Age.- Sarivat I489-90. Author (of the text).- Rajasekhara.
, (, ,, comm).- Premaraja. Begins.- fol. I
॥५०॥ भई भोट्ठ etc. as in No. 46. सरस्वत्याः भद्रं भवतु ॥ कवयो व्यासादयो नंदंतु ॥ etc.

Page #84

53.]
Nataka
63
fol. 5' इति प्रथम जवनिकांतरं ॥ समाप्तं ॥छ
fol. 9 द्वितीयं जवनिकांतरं समाप्तं ॥छ Ends.-fol. Ib विदूषकः ॥ भो वयस्स etc. up to निःक्रांताः सर्वे ॥ छ ।
as in No. SI. followed by इति श्रीमत्सूर्यवंशोद्भवसहिगिलकुलावतंस । श्रीत्प्रयागदा.
सांगजश्रीप्रेमराजविरचिते कर्पूरमंजरीभाष्ये कर्पूरकुसुमनाम्नि चतुर्थ जवनिकांतरं समाप्तं ॥ ___इति महाकवेः श्रीराजशेषरस्य कृतं कर्पूरमंजरीत्याभिधानं साटकं । संपूर्ण लिखितं देवचंद्रेण मुनिना ॥ छ । सं० १४८९ आषाढादि ९० वर्षे । कार्तिकमासे । शुक्लपक्षे । दशम्यां तिथौ । शुक्रवारे । श्रीरुद्रपल्लीयगच्छे । भटा.श्रीहर्षसंदरसरि तच्छिष्य उपा० श्रीदेवानंद तच्छिष्य वानरचंद । तच्छिष्य देवचंद्रेण लिखितेयं कर्तृमंजरी । शुभं भवतु ॥
यावन्मेरुर्महीपीठे यावच्चंद्रदिवाकरौ।
तावदेव महीपीठे नंदत्वेयं च पुस्तिका ॥ ऋद्धिवृद्धिर्भूयात् ॥ श्रीजिनप्रसादात् ।।
टीका
कर्पूरमञ्जरी
Karpūramañjari with
with commentary
278. No. 53
1884-86. Size.-- 14 in. by s} in. Extent.-- 67 leaves ; 8 lines to a page ; 38-40 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanagari characters, white in
appearance ; hand-writing, clear, legible and uniform ; comm. above and below the text3; folios after fol. 60 are numbered as I, 2 etc. ; complete.
This commentary is noticed in the Notices of Sanskrit Mss. Vol. X. No. 3288, by Haraprasad Sastri.

Page #85

Nataka
[53.
Age.-- Does not appear to be very old. Author (of the text).-- Rajasek hara.
,, ,, ,, comm ). - Vasudeva. Begins.- ( text ) fol. 16
॥श्रीगणेशाय नमः ॥
भई भोदु etc. as in No. 46. ,, (com.) fol. I0
॥श्रीगणेशाय नमः। दशास्योद्यदास्यछिदं जानकीशं कुलोपास्यमानम्य साष्टांगपातं गणेशं च गंडोल्लसद्भगसंगं हरोच्चांगसंगांश्च गंगात रंगात् तातं प्रभाकरं नत्वा मातरं गोमतीमपि
कर्पूरमंजरीटीका वासुदेवेन तन्यते etc., fol. 30' इति श्रीमद्विद्वद्वन्दवंदितारविंदसुंदरपदवंदकुंदप्रतिमयशः प्रकरप्रखरकठोरकिरणकरप्रभप्रतिभप्रभाकरतदात्मजवासुदेवविरचितकर्पूरमंजरीप्रकाशे प्रथमं यवनिकान्तरं समाप्तिमियाय
fol. S1 इति etc. ... ... दितीयं जवनिकांतरं समाप्तिमियाय Ends.-- abruptly (text)
____ हत्थे महामंसवली धराओ हुंकार फेक्कारखाउ रुदा णिसाअरीणं पडिसी
सएहिं अणमसाणा हिणकरेंति ,, (com.)
इमामसीकज्जलकालदेहास्त्रिकांडचापाविलासिन्यः पुलिंदरूपेण जनस्य हासं मयूरपित्फेकाररवा रौद्राः निशाचरीणां प्रतिशीर्षकरैरन्या प्रमशा नाभिनयं करोति ॥९॥

Page #86

54.]
Nataka
कर्पूरमारी
Karpūramañjari with टीका
with commentary
662. No.54
. 1886-92. Size.- I2t in. by st in. Extent. — 36 leaves ; 13-14 lines to a page ; 46 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing bold, clear and uniform ; text in the middle with the comm. above and below it; borders ruled in double black lines ; red pigment very frequently used; complete; foll. 35 and 36 much injured; yellow
pigment used for corrections, Age.-- Appears to be old. Author ( of the text. - Rajasekhara.
,, ,, ,, comm.) - Vasudeva. Begins.- (text ) fol. !"
॥श्रीगणेशाय नमः॥
भई मोदु etc. as in No. 46. -, (com.) fol. 10
॥श्रीकृष्णाय परमात्मने नमः॥ तातं प्रभाकरं नत्वा मातरं गोमतीमपि ॥ कर्पूरमंजरीटीका वासुदेवेन तन्यते ॥१॥
तत्र मूत्रधार आशीरूपां नांदी पठति । भद्दमिति । भद्रं भवतु सरस्वत्याः etc. fol. IS" इति श्रीमविद्वंदपंदितारविंदसुंदरपदवंदकुंदप्रतिमयशः प्रकरप्रखर कठोरकिरणकरप्रभप्रतिभप्रभाकरभट्टात्मजवासुदेवविरचिते कर्पूरमंजरीप्रकाशे प्रथमं जवनिकांतरं ॥१॥
fol. 24° इति वासुदेवषिरचिते कर्पूरमंजरीप्रकाशे द्वितीयं जवनिकांतर । २। Ends.- (text ) fol. 36%
तथावीदं होद दाव । सत्थोणं etc., up to धम्मे मई माअतु ॥२२॥as in No. 46 9 [ Nataka]

Page #87

66
Nataka
followed by इति निष्क्रांताः सर्वे चतुर्थे जवनिकांतरं ॥ ४ ॥ इतिश्री राजशेखरकृतं कर्पूरमंजरीनाम साटकं समाप्तं ॥ श्रीगोपालकृष्णाय स्वेष्टदेवतायै नमः ॥
Ends.--( com. ) fol. 36
स्वस्थो नंदतु सज्जनानां सकलोपवर्गाः खलानां पुनर्नित्यं खिद्यतां भवतु ब्राह्मणजनः सत्याशीः सर्वदा मेयोमुं.. चितमपि सलिलं सस्योचितं भूतले लोको लोभपराङमुखोनुदिवसं धर्मे मतिर्भातु ॥ २२ ॥
इति श्रीमद्विदवंयपादारविंदश्री प्रभाकरभट्टात्मजवासुदेवविरचिते कर्पूरमंजरीप्रकाशे चतुर्थे जवनिकांतरं ॥ ४ ॥ समाप्तश्वायं ग्रंथः ॥ श्रीपरमात्मने नमः ॥
कर्पूरमञ्जरीनाटिका
No. 55
I 54.
Age.- Samvat 1532 ( = A. D. 1476 ). Author - Rajaśekhara. Begins.—fol. rb
Karpuramañjarīnātikā
Size.— 133⁄4 in. by 54 in.
Eztent.— 1 1 leaves ; 15 lines to page ; 54 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters with पृष्ठमात्राs; hand-writing clear, legible and uniform; folios very old and discoloured; borders ruled with two double black lines having thick red line between them; red spots in the margins and in the centre of folios; names of characters marked with red pigment; explanatory notes in Sanskrit written in margins and between the lines; complete.
५० ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ए ए
भ भोदु सरस्सई etc. as in No. 46.
Ends-fol. Ira
422.
1895-1902.
विदूषकः भो वयस्स भामरीओ दिज्जेतु ।
हुवबहेलाजाबिपिज्जतुं भ्रमर्या नाटयंति । नायका धूमेन ६व्यावृमुखीराज्ञी

Page #88

55.]
Nataka
67
सपरिवारा निक्रांता सव्वाणं पश्चक्खं । परणीदा कप्पूरमंजरी । इति निःक्रांता सर्वेयवनिकांतरामिति । सम्मता ॥छ ॥ श्री॥श्री ॥छ॥ इति कप्पूरमंजरी नाम नाडिया। महा कइणो सिरिराय सेहरस्सकिदा ॥ छ ॥ इति कर्पूरमंजरीनाटिका समाप्ता ।। छ ॥ श्री० ॥ ग्रंथाग्र०॥
प्रत्यक्षरं निरूप्याथ ग्रंथमानं विनिश्चितं । अनुष्टुभसही एकं ज्ञेयं गणनतो भृशं ॥१॥ १००००॥
अथ प्रशस्तिश्चक्रीयते॥ ॥६॥ नयनशिखिशरेंदौ (१५३२) वत्सरे विक्रमार्कात् ।
वरतरुविषमासे शुक्लपक्षे त्रिदश्यां वननिधिसुतपुत्रेददशूकाभिधाने ।
पुरिवरमिहशास्त्रं नाटकाख्यं लिलेष ॥१॥ अपि च॥ इंद्र: सुराणां नृपतिर्नराणां । मेरुनिरीणां शशभृग्रहाणां ।
मुक्तोपमोभानुरिवापरेषां वृहत्तपागच्छ इति प्रभाति ॥२ .. स्वच्छे श्रीमत्तपागच्छे । हेमहंसगुरोः क्रमात बभूवुश्वारुचारित्रपात्रा सद्गुणशालिनः॥३ . मूर्तिर्गभीरवीरप्रशमरसमयी श्रीमय पादपांशु. र्ज्ञानं तिग्मांशुतेजोमयमशनिमयः सत्वतत्वप्रकर्णः । आलापः क्षीरनीरालयलहरिमयो श्रीमयं ज्ञानकृत्यं चेतः कारुण्यसंपन्मयममृतमयो दृष्टिपातश्च येषां ॥४। श्रीमद्वेमसमुद्राव्हसूरीणां गुणवर्णना।
क्रियते लोलया बाढं कियती जिव्हयैकया ॥५ ततश्च॥ अंधः पश्यति पश्य जीवति गिरः प्रोल्लाघते रोगवान् ।
मूको वक्ति तथा शणोति बधिरः पंगुर्जरी नर्तति ग्रावा विद्रवति स्फरस्किशलयः स्थाणुः सपर्यास्पदं लेष्टुः सद्गणिपादपंकजरजः संस्पर्शमात्रादपि ॥६ तेषां गणीश्वराणां । विशदगुणानां सुदेव सागरान्हानां शिष्यः क्षमा समुद्रो व्यतिषत्कर्पूरमंजरीं सकलां ॥७ यावन्मेरुगिरींद्रो हिमयुति नुवसमतीपीठं
नंदति तावन्नंद्यात्पठितामेषा सुसाधूनां ॥८. इति कप्पूरमंजरी नाम नाटिकाप्रीत्यर्थे देवकल्लोल । य लिषित्वा.
क्षमासमुद्रेण प्रदत्ता॥चिरं नंद्यात् ।। श्रीः॥श्रीः॥ श्री। References.- See No. 46. .

Page #89

Nataka
56.
कर्पूरमअरीछाया
Karpūramanjarichāyā No. 56
242.
1880-81. Size.- 10.1 in. by 38 in. Extent.-- 22 leaves ; 11 lines to a page; 38 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing very small and clear but not quite legible; right-hand corners of many folios torn; borders ruled in double black lines%3; complete%3; corrections made
with pigment; Age.-- Appears to be fairly old. Subject.-- A Sanskrit rendering of Rajasekhara's Prakrit drama
(Sattaka) Karpuramanjari. Begins.-fol. 8.
. श्रीगणेशाय नमः ॥ भद्रं भवतु सरस्वत्याः । कवयो नंदतु व्यासादयः ।
अन्येषामपि परमत्यर्थ प्रवर्त्ततां यरा उत्कृष्टाराणी बिदग्धप्रिया ॥ etc. fol. 83 (इ)ति निक्रांता सर्वे प्रथमजवनिकांतरं ॥ fol. 13" इति परिक्रम्य निःक्रांताः द्वितीयं जवनिकांतरं ॥ छ ।
fol. 18* इति सर्वे निष्क्रांतास्तृतीयं जवनिकांतरं ॥ छ । Ends.- fol. 220
विद। भो वयस्य भ्रयोहीयतां । सुतभुजिलाजा लिप्यंतां । भ्रमर्याना नाटनाटयति ।
नापिका । भूपेनव्यावृत्तमुखी राजी सपरिकरा निकांता । सर्वेषां प्रत्यक्षं परिणीता कर्पूरमंजरी । इति निःक्रांता सर्वे
कुत्रायं कविराजशेखर इति वासौ वसंतोत्सवो थेनोडासनृपः क्व च प्रियतमा कर्पूरमंजर्यसो॥ योगिंद्र क च भत्यदेशरचना काल: क्वचासौ बिजः शुद्धप्राकृतभारतीपथगताकार्तिः स्थिरा शाश्वती। ननु संस्कृतवंधतोधुना कविपीतांबरचारुसरस्वती॥ . इति जल्पति रत्नमंजरी रचिता साधनसारमंजरी ।। इति कर्पूरमंजरी
साटके चतुर्थ जवनीकसंस्कृतछाया ॥ छ ॥ छ ॥ शिवाभ्यां नमः ॥ छ ॥ छ । References.-- See No. 40.

Page #90

57.1
Nafaka
कल्याणसौगन्धिक
Kalyāṇasaugandhika
____79.
No.57
1919-24. Size.-81 in. by I3} in. Extent.- 37 leaves ; Io lines to a page ; IS-20 letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks ; Devanagari chara
cters ; hand-writing, clear, legible and uniform ; complete. This is a copy of a Ms. from Madras recently acquired. This Ms. and the Ms. No. 1282 in the possession of the B. B. R. A. Society appear to have been copied from the same Ms. discovered by Venkațanātha Vidyābhusaņa. The present Ms. contains the synopsis of the play at the begin
ning. Age.- A new copy. Author.- Nilakantha kavi. Subject.- A drama in one act which describes the exploit of Bhima
at the capital of Kubera to obtain the Saugandhika flowers
for Draupadi. Begins.-- fol. 1
__कल्याणसौगन्धिकं (नान्द्यन्ते ततः प्रविशति सूत्रधारः) आसीद्यः स्वनिवासशैलतुलनात्प्रीतः प्रसादोन्मुखो लंकेशस्य ससम्भ्रमाचलसुतासंश्लेषसौख्यप्रदात् । हव्यं यस्य शरोद्भवे हुतवहे जातं पुराणां त्रयं सोयं मुग्धशशांकमण्डितजटाभारो हरः पातु वः ॥ (परिकम्य नेपथ्याभिमुखमवलोक्य) आर्ये इतस्ताक्त् ।
___प्रविश्य नटी-अंअ इय्यसि सूत्र अहं खस्वार्थमित्रैरादिष्टः नेटी कहं विअ आदेमाणुग्गहो अंअमिस्साणम् । सूत्र आज्ञारणेन गुणवद्भिरभिष्टुतानां
कात्यायनीचरणपंकजभक्तिभाजाम् । पदकर्मिणां निवसतो परमाग्रहारे प्राप्तप्रसूतिरुपसेवितवान् गुरुनः

Page #91

Nafaka
[57.
तदस्य नीलकंठनाम्नः कल्याणसौगन्धिकं नाम निबन्धनशरीरमिदमभिनयालंकारालंकृतमनुसन्दर्शयेति etc. Ends.- fol. 36
हनु कुमार किन्ते भूयः प्रियमुपहरामि । भीमः प्रियं प्रियाया विहितं वशीकता
विजित्य सर्वे परिपन्थिनः पथि। त्वदंगसंगाच्च तनुर्विशोधिता कृतार्थभूतैः किमिवान्यदिष्यते ॥
(भरतवाक्यं) तथाप्येतावदस्तु।
दोषाश्च नाशमुपयान्तु कृतावमुष्यां भूयो भबं क्षपयतां मम नीलकण्ठः । निर्धार्तराष्ट्रनियति निखिलां धरित्री पायान्नृपः सविजयोयमजातशत्रुः ॥
कल्याणसौगन्धिकं समाप्तम् ॥ . The Ms. contains some additional folios containing different readings.
For a described Ms. see B. B. R. A. S. Cat. Vol. II. No. 1282.
कालेयकुतूहल
Kāleyakutūhala
116, No. 58
.. 1875-76. Size.- 81 in. by 4g in. Extent.-49 leaves ; 8 lines to a page ; 26 letters to a line. Description.- Blue paper with water-marks; Devanagari chara
cters; new in appearance; hand-writing, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines%3; folios numbered in both margins%3; fol. 26 missing; complete.''
Age.-Samvat 1932.
Author.- Eharadvaja.

Page #92

59.]
Nataka
Subject.- A prahasana. Begins.- fol. Ib
॥श्रीगणेशाय नमः॥ .. . जीनच्छातवृषाधिरूढमुरगालंकारमाशां बरं.
चूडा बालमृगांकमंबरसरिज्जूटं त्रिलोकीश्वर ॥ ...... दीनातंकवती न ताद्भुतमयी सेा सचित्तोन्नतिः पश्यंती पतिमदिराजतनया निःश्रेयसायास्तु बा॥
नाते सूत्रधारः॥
पुरतोवलोक्य सप्रमोदं अत्याहं महत्येवोषसि बहुमानमाहूयाज्ञप्तोस्मि सामाजिकैः यथा किल सुगृहीतनाम्नः सरस्वतीपादलांछनस्य कवेर्भारद्वाजस्य कृतिः कालेयकुतुहलं नाम प्रहसनमिति श्रोत्रपरंपरातः श्रुतं न च प्रयोगतो इष्टं द्रष्टव्यं च तत्प्रयोगतः कीदृगिति कुतूहलनीयमस्माकं वासंतिकानां
परिषत् तदेतद्यथा प्रयोगमभिनीयं सभा जयतु भवानिमामिति etc. Ends.- fol. 50
पुरो. किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि
विर. अतःपरमपि प्रियमस्ति तथापीदमस्तु भरतवाक्यं राजानः परिपालयंतु धरणीमव्याहताशाजनैः काले वारिमुचो भवंतु च घना अन्वर्थशब्दोर्वरा काव्यज्ञाश्च सभासदः कविगुणान् विज्ञाय निर्मत्सरा भूयासुः कमलासखस्य पदयोर्भक्तिः सतां निश्चला ॥ ५४
इति निष्क्रांताः सर्वे इति कालेयकुतुहलं नाम प्रहसनं समाप्तं ॥ संवत् १९३२॥ ग्रंथसंख्या ॥६७५॥ ॥
कृष्णभक्तिचन्द्रिका
Krsṇabhakticandrikā No. 59
432.
. 1884-87. Size.— 114 in. by 4 in. Extent.- 27 leaves ; 8 lines to a page; 33 letters to a line.

Page #93

12
Nalaka
[59.
Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari chara
cters ; hand-writing, bold, clear, legible and uniform ; corrections occassionally made with yellow pigment.
The name कृष्णभक्तिचन्द्रिका नाटक is written on fol. In and 27b. A Kavya of the same title is composed by the
same author... Age.- A modern copy. Author.- Anantadeva, son of Apadeva. Subject.- A drama describing the fruit of Krsna-worship. Begins.-fol. I0
श्रीगणपतये नमः॥ कोपि स गोपकुमार स्फुरति समाजे व्रजस्त्रीणां ।
नवजलधर इव मध्ये तडितां परितः स्फुरंतीनां ॥१॥ अपि च। प्रत्येकं तनुरोमश्रितजगजालापगोष्टे शितु
बलाय प्रतिनाशिताति विपुलव्यालाय वृंदावने ॥ गोपालाय महीभरक्षितिभुता कालाय पद्मस्फुर
न्मालाय स्फुटपीतदाबदहनज्वालाय नित्यं नमः॥२॥ नांद्यते सूत्रधार
...
नटः । सविनयं एवं तारभ्यतां परंतु किमारभ्यतां । सूत्रः। श्रुणु। एतस्मिनसमये कलिः किल बली कामादिभिः संरत्तो वेदांतश्रवणादिसर्वमकरोनिर्वीर्यमुर्वीतले तेन व्यासपराशरप्रभृतिभिर्दीने दयासिंधुभिः श्रेयः साधनमभ्यधायि वहुधा श्रीकृष्णमक्तिः परा ॥५॥
तमिमं श्रुतिस्मृतिपुराणार्थमवबुध्य श्रीकृष्णभक्तिचंद्रिकाभिधाननिबंधं स एष कविनिर्मितवान् । तमिममस्यां सभायामाथिनीय प्रदर्शयावः ।
etc. Ends:- fol. 270
श्रीकृष्ण । एवं तागच्छावः श्रीमथुरायामाराधयिष्यावः श्रीभगवंतमिति निष्क्रांतो।
कल्पलतेव फलानां ज्योत्स्नेव च भक्तचित्तकुमुदानां । खनिरिब मुक्तिमणीनां हरिभाक्तिरियं समुल्लसति ॥ १७७॥ ....

Page #94

Națaka
श्रीकृष्णं समुपैति कोपि विपुलकेशैस्तपस्यादिभिः सद्यः सौख्यधनेन कश्वन पुनः संसेवने नैति तं। पद्भ्यामध्वनि कोपि याति निरुपाझ्यामसि(ती)वातये काश्चिन्मत्तमतंगजो परिगतच्छत्रेण चालंकृतं ॥१७८ ॥
क्लेशान्विनाशयति केशव एव पुंसा संतोषमेव च स संततमातनोति । शीलं त्विदं भगवतः सहजं विबुध्य
जाता वयं जगति सांप्रतमस्य भृत्याः॥१७९ ॥ इति श्रीमदापदेवसूनुनानंतदेवेन कृतं श्रीकृष्णभक्तिचंद्रिकाभि
धानं नाटकं समाप्तं ॥ ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ।। References.- I Mss-Aufrecht i, I21"; ii, 24d; iii, 274. See also.
Rajendralal Mitra, Notices Vol. I No. 64 and A. S. B. Cat. Vol. VII Nos. 5365-67. Peterson observes that Anantadeva styled himself as the son of Mahadeva. (Report II, p. 23.).
कृष्णभक्तिचन्द्रिका
Krşņabhakticandrikā Na60
294.
1884-86. Siże.- 124 in. 4 in. Extent.- 15 leaves ; 9 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; white in
appearance ; hand-writing, clear, beautifựl and uniform fol. I missing; incomplete.
The name of the work is written in the left-hand -... . .. .margin of the folios. Age:- Does not appear to be very old. Author.- Anantadeva. .. Begins, -- ( abruptly ) fol. 2a
...तललनादिविषयविषयकप्रवृत्तीनां निरतिशययदुपतिपदारविंदपरिचिंतन
जनितानंदनितिन मुक्तिविषयाभिलाषनिवृत्तानां महापुरुषाणां संगतिमात्र10 [ Naralal

Page #95

74
[ 60.
समधिगम्य सुखं भगवद्भजनमेव कर्त्तव्यत्वेन सततं निरुपयतानेन कविनानंद - देवाव्हयेन सक्तलोकसंकोचमेव मुक्तोस्मि यद्वत सखे पश्यामि बहुशः सखेदं त्वामहर्निशं संसारे तेन कंसारेराराधनमुदाचरेति ३ तदहमस्यामेव सभायामस्यैव कवेरिममेव निबंधमधुनैव निनीय प्रतिपादयामीति तावनटः प्रविश्य साटोपं । अये
सभायामुपविष्टायां किं मौनमवलंब्यते
उत्तमासनप्राप्तौ न युक्तं वाकसीवनं ४ सूत्रधारः त्वामेव प्रतीक्षमाणस्य कथमधिक्षेपः क्रियते सविनयं etc. as in No. 5o.
नटः Ends. -- fol. 164
अपि च
किं च
Nataka
यद्दर्शनाय विदधति द्वास्थानुनयं चतुर्मुखप्रमुखाः मदनविमोहनमेनं ब्रजवासिजना यथेष्टमीक्षते ४२ सरसिजनिलया विलासचर्याविधिषु सदा हृदि यस्य निस्पृहत्वं त्रिभुवनगुरुरेष गोपिकाभिः सह परिहासकथाः स्वयं तनोति ४३
तस्मात् कृपयति केवलमेष स्वीयजनेषु स्वभो सतो भगवान्
References.—- See No. 59.
श्रीकृष्णभक्तिचन्द्रिका
Srikṛṣṇabhakticandrikā
436. 1892-95.
No. 61
Size.- 97o in. by skin.
Extent.- 28 leaves ; to lines to a page ; 26 letters to a kine. Description.— Country paper ; old in appearance; Devanāgarī characters; hand-writing, bold, clear, legible and uniform ; red pigment used for marking the portion and the colophons; complete.
Age.- Sarvat 1904.
Author. - Anantdeva.

Page #96

Nataka
Begins.- fol. I
___ ॐ स्वस्ति श्रीगणेशाय नमः
__ कोपि स गोपकुमारः etc.as in No. 59. Ends— fol.28a
sufles oot #7: etc. up to FIFAHRT Pret: & as in No. 59. followed by इति श्रीमदापदेवमूनुनाऽनंतदेवा...येन कृतं श्रीकृष्णभक्तिचंद्रिकाभिधानं नाम नाटकं समाप्तं शुभं संवत् १९०४ आखाड
कृष्ण द्वादश्यां भृगुवासरे लिपीकृतमिदं ग्रंथ References. — See No. 59.
कृष्णभक्तिचन्द्रिका
Krsnabhakticandrikā
No.62
493. 1887-91.
Size.- 9 in. by s} in. Extent.- 26 leaves ; 11-12 lines to a page ; 25 letters to a line. Description. Country paper; Deranagari characters; hand-writ
ing, beautiful, clear and uniform ; borders ruled in double
red lines. Age.- Saka I707. Author.- Anantadeva. Begins.--- fol. 16.
श्रीगुरुजयरामो जयति ॥
कोपि स गोपकुमार: etc., as in No. 59. Ends.-- fol. 250 श्रीकृष्णभक्तः ॥ एवं तागच्छावः etc.up to सांप्रतमस्य भृत्याः१७९
as in No. 59. followed by इति श्रीमदापदेवसूनुनाऽनंतदेवेन कृतं श्रीकृष्णभक्ति..... चंद्रिकाभिधानं नाटकं समाप्तं ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ ॥शके १७०७
विश्वावसु नाम संवत्सरे श्रावण शुक्ल तृतीयायामिंदुवासरे समाप्तं ॥ नारायण
रायेण लिखितमिति जयं ॥छ॥ ॥छ । References. - See No. 59.

Page #97

7
Nataka
कृष्णभक्तिचन्द्रिका
Krsħabbakticandika No. 63
380.
1887-91. Size.— 61 in. by 44 in. Extenta— 28 leaves ; 13-14 lines to a page ; 20 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; hand-writing, legible but not quite clear and uniform; white chalk and yellow pigment used for correc
tions; ink on some folios diffused. Age.- Appears to be old. Author.- Anantdeva. Begins. fol. 1b
li sattestore #H:11
fa 1195hr: etc. as in No. 59. Ends.--fol. 286
Il sufles Tarif: 11 gå derfotos stogra: etc. up to EU ETA: 11 ? 11 as in No. 59. followed by çfar aftwardawasatargata gi site surf
द्रिकाभिधानं नाम नाटकं समाप्तं ॥ References. See No. 59.
कृष्णभक्तिचन्द्रिका
Krsnabhakticandrika No. 64
152.
1902-07. Size.— 10 in. by 44 in. Extent. — 22 leaves ; 10 lines to a page ; 35 letters to a line. Description. - Country paper; Devanāgari characters; old in
a ppearance ; hand-writing, clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines ; red pigment frequently used; yellow pigment used for corrections.
C

Page #98

f!
Age. — Appears to be old.
Author - Anantadeva.
Begins— fol. rb
॥ श्रीगणपतये नमः ॥
कोपि स गोपकुमारः etc. as in No. 59.
Ends. fol. 21b
कृष्णभक्तः एवं गच्छावः etc. up to as in No. 59.
Nataka
References. See No. 59.
followed by इति श्रीमदादेवचना विरविरचितमान कृष्णभक्तिचंडिकाविधानं नाम नाटकं समानं ॥
Age. - A modern copy.
Author - Ksemisvara.
Subject.
स्मृत्याः ६८
चण्डकौशिक
No. 65
Size.— 121⁄2 in. by skin.
Extent. 23 leaves; 12 lines to a page; 40-45 letters to a line. Modern paper with watermarks; blue in colour ; Devanagarī characters; hand-writing, clear, legible and uniform ; the Ms. is a bound copy; complete.
Description.
The Ms. contains another work viz. ग्रामविकासमंत्र besides the present one.
Begins. fol. rb
The story of Hariścandra who was cursed by Kausika Visvamitra.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
देवदत्त वितनुते संहरत्येव लोकास्यैव व्यापिनीभिस्तनुभिरपि जगाम भरे
Candakausika
125 (ii).
1866-68.

Page #99

: 'Nataka
[ बंद्यो नास्येति पश्यन्निव चरणगतः पातु पुष्पांजलिर्वः शंभोर्नृत्यावतारे वलयफणिफणा फूत्कृतैर्विप्रकीर्णः ॥१॥
अरुणनयनं सभ्रूभंगं दरस्फुरिताधरं सतनुशशिनः क्लिष्टां कांतिं करोतु तवाननं ॥ कृतमनुनयः कोपोयं ते मनस्विनि वर्धता
मिति गदितया श्लिष्टो देव्या शिवाय शिवोस्तु नः॥२॥ : नाते सूत्रधारः ॥ अलमति विस्तारेण ॥
आदिष्टोस्मि अष्टामात्यबुद्धिवागुरालंध्यसिंहरंहसानभंगलीलासमध्तादं शेषकंटकेन समरसागरांतर्धमद्वजदंड मंदराकृष्टलक्ष्मीस्वयंवरप्रणयिना श्री महीपालदेवेन ॥ यस्येमा पुरा विदः प्रशस्तिगाथामुदाहरति ॥ यः संभित्य प्रकृतिगहनामार्यचागणक्यनीति जित्वा नंदान कुसमनगरं चंद्रगुप्तो जिगाय ॥
कर्णाटत्वं ध्रुवमुपगतानद्य तानेव हेतुं
दोदट्यः स पुनरभवच्छीमहीपालदेवः ॥४॥ प्रविश्य पारिपार्श्वकः॥ अज्ज किंउण तेण रयिणा समादिष्टं।
स. ॥ इदमादिष्टं ॥ यथा किल विजयप्रकोष्टप्रणसुः ।। - कवेरार्यक्षेमी(श्व)रस्य कृतिभिरभिनवं चंडकौशिकं नाम
नाटकं नाटयितव्यं स किल कविर्नाट्यवेदविशारदान विद्याकलाविदो लोकज्ञान सभासदः प्रत्येकमुक्तवान् ॥ ...
दृष्टं किमपि लोकेस्मिन्ननिर्दोष न निर्यणं ।।
__ आवृणुध्वमतो दोषान्विवृणध्वं गणान बुधाः ॥५॥etc. _fol. 5" इति श्रीमच्चंडकौशिकनाटके प्रथमोंकः॥ * fol. 9' इति चंडकौशिकनाटके द्वितीयोंक। fol. 14° इति.., तृतीयोंकः॥ .. . fol. 18' इति , चतुर्थोङ्कः॥
.. Ends--- fol 23
धर्म। सविस्मयं अहो लोकोत्तरं चरितमस्य राजः राजन् अने(क)पुण्य
दानसंभावितेन परेण पुण्यसंभारेण च प्रजानात्मनश्वोपार्जिताः शाश्वता लोकाः . .. .. " तदुच्यतां किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि ॥ ... ..." रा. भगवन् अतः परमपि प्रियमस्ति तथा हि॥
विद्यालाभान्सुनिरयमपि त्यक्तमिथ्याभिसूयो ......... . . .. लब्धा प्राणानयमपि शिशुश्चक्रवर्तित्वमाप्तः, दृष्टः साक्षात्वमपि भगवन् ब्रह्मसालोक्यमाप्तं
किं वा स्तेद्यदपरमत्तो यत्प्रियं प्रार्थयिष्ये ॥३०॥ तथापीदमस्तु ।। भरतवाक्यं ।

Page #100

66]
Nataka
प्रनुदितसुजना समृद्धसस्या भवतु मही विजयी च भूमिपालः.......
कविभिरुपहिता निजप्रबंधे गुणकणिकणिकाप्यनुगृह्यतां रसज्ञैः॥३१॥ अपि च ॥ येनादिश्य प्रयोगं घनपुलकभ(स)ता.नाटकस्यास्य हर्षा..
द्वस्त्रालंकारहेम्नां प्रतिदिनमकृशा राशयः संप्रदत्ताः ॥ तस्य क्षत्र(प्र)सूतेर्धमतु जगदिदं कार्तिकेयस्य कीर्तिः पारे क्षीराख्यसिंधोरपि कवियशसा सार्धमग्रेसरेण ॥३२॥
इति निष्क्रांताः सर्वे पंचमोंकः ॥५॥ इति श्रीमदार्यक्षेमीश्वरकृत
चंडकौशिक नाटकं संपूर्ण श्रीशंकरार्पणमस्तु सं. ७५० छ॥.. References.- I Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 17503; ii, 3503 iii. 38.
A. B. Keith-Sanskrit Drama, pp. 239, 240, 241.
This work is described in ( 1 ) the Mad. Des. Cat. Vol. XXI. No. 12514 and (2) the A. S. B. Cat. Vol. VII. Nos. 5315-17. See alsoJ. A.S. B. 1893 pp. 250-252.
3 Printed Editions- Ed. Calcutta, 1884 ; trans. by L. Fritze, Leipzig, 1883.
2
..
.
चण्डकौशिक . . . .. . Candakausika
____353. No. 66
1884-87. Size.- 98 in. by 3} in. Extent.-- 30 leaves ; 9-10 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; old in appearance, Devanagari
characters%3; hand-writing, clear and legible; borders ruled
in two double black lines; complete. Age.- Samvat I815. Author.- Kșemiśvara. Begins.--fol. 1b
श्रीकृष्णाय नमः देवबैगुण्यभेदात्सृजति etc. as in No. 65. fol. 6. स्वविन्नागमो नाम प्रथमोंकः॥१॥ fol. In द्वितीयोंका ॥२॥

Page #101

Nataka
16.
Ends. fol. 200 .
सापिसा अहो लोकोत्तर चरित्रमस्व राज erc. up to साई मग्रेसरेण २१ as in No. 65. followed by इति निष्णाताः सर्वे
विमारोहण नाम पंचौकः ५
इति श्रीमहाकविराजक्षमीश्वरविरचितं चंडकौशिकं नाम नाटकं संपूर्ण शुम भवतु संवत् १८१५ समवे मार्गशीर्ष कृष्ण १२ सोमे लिखितं
वजनाचेन पंचनदान्ववेन श्रीहरिः॥छ। श्री। References. - See No. 65.
a
चण्डकोशिक
Caņdakausika
158. No.
____1902-07. Size.— 124 in. by 44 in. Extent,- 12 leaves ; 8 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari cha
r acters; hand-writing, careless and illegible due to the
diffusion of ink. ....... The Ms is fragmentary. Age.- A modern copy. Authors - Ksemisvara. 'Beglis.-fol. 1
भी परित्ता अध अज्जा परिता अध। पदाओ अणवरझमाणाओ अणा अधाओ असरणा ॥ ओहुदव हे परि रिख वियामो मंद भाइणी ओतापपरिता अध अज्जा परिताअध ॥ ..
छाया। परित्रायतार्याः परित्रायत ॥ एता अनपराध्यमानाअनाथा अशरणाहुतवहे परिक्षिप्यामहे मंदभाग्यास्तस्मात्परित्रायतार्याः परित्रायत ॥etc. , Ends.-fol. 124
विद्यालाभान्मुनिरपि etc. up to सामग्रेसरेण ॥ as in No. 65. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥३०॥
इति श्री श्रीगणपतिर्जयति ॥
दडका
कोशिकनाटकप
.
..
.1
-

Page #102

68.]
Națaka
आस्तीर्यतामुपांते वनवृतिनिपुणैर्जालकैर्जालबंधान मुच्यतां शृंखलाभ्यः श्वगणिभिरटवी गव्हरे सारमेयाः॥ आकीर्यतां स्थलानि श्रमशिथिलहयः सादिभिः पाशहस्तैयाध्यतां कृतांतरिव महिषवरै(:)दंडिभिः काननानि ॥२॥ दूरं कुतूहलवशात् क्षणदृष्टनष्टमायामिवाश्रितवतापहृतस्वयाहं। पंथा मेषि यदि मेद्यदृशोस्तदानींमथ्नासि दुष्ट न पुनर्नलिनीवनानि ३
प्रथमौReferences. - See No. 65.
442.
चण्डकौशिक
Caņdakausika No. 68
1895-1902. Size.— 9} in. by 3} in. Extent.-- 30 leaves ; 10-12 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-Country paper; old in appearance%3 Devanagari
characters; hand-writing, clear but not quite legible and uniform; borders ruled in black lines%3; fol. It contains a
careless sketch of God Ganapati; complete. Age.- Samvat 1699. Author:- Ksemisvara. Begins. fol. 10
श्रीमत्वडीपते नमः॥ देवस्त्रैगुण्यभेदात्सृजति etc. as in No. 65. fol. 64 प्रथमोंकः
fol. Ixb इति द्वि(ति)योंकः ॥२॥ Ends.-- fol. 30
धर्मः सविस्मयं ॥ अहो लोकोत्तरं चरितमस्य राजर्षेः etc. up to सार्द्ध मग्रेसरेण ॥३०॥as in No. 65.
followed by इति निःक्रांताः सर्वे पंचमोकः । 11 Nățaka ]

Page #103

Nataka
[68.
इति श्रीआर्यक्षेमीश्वरकृतं चंडकौशिकं नाम नाटकं ॥ समाप्तिमगमत्
निधिगृहरसचंद्रे (१६९९) वासरे विक्रमाख्ये गुरुवरदिनशुद्धौ मासि माघे च कृष्णे ॥ शशधरपुरमध्ये रंगनाथो व्यलेखद्विबुधहृदयसारं नाटकं कौशिकाख्यं ॥ छ ॥ छ ।
शुभमस्तु । श्रीमद्भवानी कुशलं दिशतु ॥ References.- See No. 65.
चण्डकौशिक
Caņdakausika
299. No. 68
1884-86. Size.- II in. by 4 in. Extent.- 32 leaves ; ro lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Country paper ; old in appearance ; Devanagari
characters; hand-writing clear and legible; borders ruled
in black lines; complete. Age.- The Ms appears to be old. Samvat 1674. Author.- Ksemisvara. Begins.- fol. b
॥६॥ स्वस्ति श्रीवल्लव राजयतु ।।
देवस्वैगुण्यभेदात्सृजति etc. as in No. 65. fol. 6° प्रथमोकः
fol. 12 द्वितीयोंकः ॥ Ends.-- fol. 32a
धर्मः सविस्मयं अहो लोकोत्तरं चरितमस्य राजर्षेः । etc., up to सार्द्धमग्रेसरेण ॥२९॥ as in No. 65. followed by इति निक्रांता सर्वे पंचमोंकः॥
॥ इति श्रीआर्यक्षेमीश्वरकृतं चंडकाशिक नाम नाटकं समाप्तं । शुभं भूयात् ।।

Page #104

70.]
Nataka
युगमुनिरस चंद्रैः संमितेन्दे च मासि पौषे पक्षे सिते वै हरनयनमितौ भव्यदायां तिथौ च । गोत्रानंदनवासरे शुभदिने ताम्राकरा यत्र हि
तत्रेदं पुरि नाटकं च लिखितं नागावली नामनि । भूयात् श्रीदमिदं मनोहरलिवि... पाठाय संतुप्यतु ॥ शुभं ॥
References.— See No. 65.
दान केली कौमुदी with टीका
No. 70
""
}
Age.- Appears to be old.
Author ( of the text ). - Rūpagoswamin
Size.-— 11 in by 43 in.
-
Extent. -- 50 leaves ; 12 lines to a page ; 36-40 letters to a line. Description. - Country paper; Devanāgari characters; old in appearance ; hand-writing, legible and uniform but careless ; portion occasionally marked with red pigment; yellow pigment and white chalk used for corrections; folios I and so slightly injured; incomplete; fol. 2b practically blank.
The date of composition of the दानकेली कौमुदी as given is the colophons of the Mad. Govt. Ms and the A. S. B. Ms. is Saka 1471.
(,, comm. ) — Viśvanathacakravartin.
""
83
Danakelikaumudi with commentary 404. 1887-91.
नमो व्रजयुवराजाय ॥ अंतःस्मेरतयोज्वलाजलकणव्याकीर्णपक्ष्मांकुर
Cf. A. S. B. Ms. No. 5349.
Subject. A short play, known as Bhāņika, describing the dalliance between Radha and Kṛṣṇa. Begins. fol. rb

Page #105

84
Noṭaka
किंचित् पाटलितांचा रसिकतोत्सिक्ता पुरः कुंचती ।
रुद्धायाः पथि माधवेन मधुरख्याभुग्नतारोत्तरा राधायाः किल किंचितस्तवकिनी दृष्टिः श्रियं वः क्रियात् ॥ १ ॥ विभुरपि कलयन सदाभिवृद्धिं गुरुरपि गौरव चर्य्ययाविहीनः । मुहुरुपचितवक्रिमापि शुद्धो जयति सुरद्विषि राधिकानुरागः ॥ २ ॥ नायंते सूत्रधारः । अलमति विस्तरेण ॥ ३ ॥............... fol. 3a प्रविश्य नटः सानंद ।
अपि च
अवगणितसंधि भूयानाट्यकलेयं बलिष्ट सप्तांगा । परमसुवृत्तियुगाढ्यावरराज्यश्रीरिव स्फुरति ॥ ८ ॥ सूत्र भोस्तांडवचर्य्यापांडित्यपारंगत सम्यगभिज्ञातं । यदेष नियोगेन सुहृदामुरूपकभिदां दानकलिकौमुदी नाम भाणि कामभनेतुमुद्यतोस्मि । तदत्र निजाभीष्टदेवतानुस्मरणमंगलमाचरेयं । इत्यंजलिं कृत्वा ॥
नामाकृष्टरसज्ञः शीलेनोद्दीपयन सदानंद ।
निजरुपोत्सवदायी सनातनात्मा प्रभुर्जयति ॥ १० ॥ etc.
Begins.(com.) fol. rb
[ 70.
श्रीकृष्णो जयति ॥
arrhoeat लुप्तधर्ममय्र्यादयोर्भजे ।
राधामाधवयोः कामलोभदंभ मदानृतं ॥
अथ सोऽयं रसिकसुकुटमणिरभिनी... ग्धमाधवादि ॥ न नाटकार्थरत्नो यत्नोरीकृत राधामाधवलालाविलासाविरामरामणीय क्क पीयूषपरिवेषणव्रतः परमभागवताननुरागि...य सुहदोऽनुरंजयन्निखिलकविमंडलाखंडलः श्रीरूपनामासृततरंगिणीमिव दानकेलिकौमुदीं भाणिकां निर्मिमाणः प्रवरनांदीमुपश्लोक... यन मंगलमाचरति । अंतः स्मेरतयेति ॥ etc.
Ends. — ( text ) fol. Sob.
कृष्णः कृपणे विषणायितासौ स्ववशा भवत्या
शुल्केन तदत्र विक्रीते करिणि किमंकुशे विवादः ।
इति मंदं मदं पादं स्यंदयति । ललिकएंहअणहिणो णासि ललिदा दुल्लालिच्चाणं । ताकित्ति अप्पणो माहप्यं पेक्खा विदुं प उत्तोसि ॥ ७ ॥
Ends. — ( com. ) fol. sob
विपणायिता विक्रीता स्ववशा स्वाधीना पक्षे करिणी । किमकुशे इ

Page #106

7I.]
Nataka
85
यदीयं मह्यं विक्रीतैव ततोऽस्याः स्पर्शे किं विप्रतिपधसे इति भावः ॥७॥ कृष्ण आनाभिज्ञो नासि ललिता दुर्लालित्या। तत् किमिति आत्भनो महात्म्यं
प्रेक्षयितुं प्रवृत्तोसि ॥७॥ References.- I Mss-Aufrecht's Catalogus Catalogorum ii 53',
205 (text); iii, 544.
For described Mss cf. (I) A.S. B. Cat. Vol. VII; Nos. 5348-49; (2) Harprasad Sastri's Notices, Second Series Vol. I No. 164; Mad. Des. Cat. Vol. XXI. No. I3521 (text).
दामचरित
Dāmacarita
No. 71
508. 1891-95.
Size.— 87 in. by 4} in. Extent. — 79 leaves : 7-8 lines to a page ; 20 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters ; old in appe
arance ; hand-writing, bold, clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines ; folios 74 to 79, however, appear to have been written by a different scribe corrections made with yellow pigment; incomplete.
Composed in 1681 (Aufrecht). Age.- Appears to be old. Author.- Samarāja Diksita. Begins.- fol. 1b
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ जलधरसदृशे मुकुंदवक्षस्य चिररुचिप्रतिभासमुद्रहत्याः ॥
हृदि कमलभुवः श्रियं धितन्वनारुडमणेहरतादशर्मकृष्णः ॥१॥ नांद्यते सूत्रधारः। विभाव्य ॥
चित्ते नित्यं च कांन्ता नृपवररचनारंभविध्वंसहेतु वेदांतज्ञेयतत्वो बहुतरगहनामेयवृत्तप्रपंचा।

Page #107

Nataka
[7t.
यस्या मोघान्गुणौधान कविवररसना वर्णितुं नैवशक्ता यं दृष्टुं योगिपंक्तिकमतिरसधनागंदसंदोहकंदा ॥२॥
fol. 30 सूत्रस्मृत्वेव सहर्ष प्रिये साधूपलब्धमेतेषां रंजक प्रेक्षणकं ॥ स्मरसि
नरहरिदीक्षितसुनुना दिक्षितसामराजेन आनंदरायरंजनाय श्रीदाम
चरितं नाम नाटकं स्वयं विरच्य तदभिनेतुं मह्यमर्पितमासीत् ॥ नटी० क्षणं स्मृत्वा ॥ सो सामराजो जेण धुत्तणत्त अपहसणं कटु
अबअंएट्टा विदा॥ सूत्र. अथ किं ॥ etc.
fol. 14- प्रथमोकः ॥ fol. 29* द्वितीयोंकः
fo.640 तृतीयोंकः ॥३॥ Ends- abruptly fol. 790
गालव ॥ भगवन्यावत्प्रवृत्तिमुपलक्ष्ये ॥ तं प्रति ।
अपि भो किमभिधाना तवार्या ॥ कचु० बसुमत्यभिधासूनो पद्माकरस्येदं on fol. I we have
महाध्वरिधुरीणस्य रत्नाकरमनीषिणः ॥
पुत्रस्य गंगारामस्य जगज्जानातु पुस्तकम ॥ श्रीदामचरित्र References.- I Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 250" ; ii, 160";
iii,54. Cf. Oxf. Cat. No. 273.
363.
दूताङ्गद
Dūtāngada No. 72
1884-87. Size.- 8 in. by 3, in. Extent.-- s leaves ; 8-10 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Country paper; old in appearance; Devanāgari
characters%3; hand-writing, small but clear, legible and uniform; right-hand edges of all the folios appear to have been cut off ; complete.
The work is also called swarare Cf. B. B. R. A. S. Ms. No. 1279.

Page #108

72.]
Age. — Samvat 1832.
Author. - Subhata.
Subject.
Embassy of Angada at the court of Ravana on the eve of war between Rama and Ravana. Begins. fol. rb
Nataka
॥ श्रीमते रामानुजाय नमः ॥ ॥ पायात्स वः कुमुदकुंदसृणालगौरः शंखो हरेः करतलांबर पूर्णचंद्रः ।
नादेन यस्य सु... लासिनीनां
कांच्यो भवति शिथिला जघनस्थलीषु ॥ १ ॥
इतस्तावत् । etc.
Ends. fol. sb
अपि च । शंभो: कोदंडभंगादविदितविभवः शक्रसूनोर्विनाशः सेतुबंधादपि न परिचितः कैकसीनंदनेन ।
संवादाद्गदस्याप्यनधिगतगतिः कारणान्मर्त्यमूर्ति
भूयात्......नानां जयति रघुपतेर्वैष्णवः कोपि भावः ॥ २ ॥
नायंते सूत्रधारः । २ । परिक्रम्य । नेपथ्याभिमुखमवलोक्य । प्रि. भवति
बिभीषणो ब्रूते ।
87
बालत्वेपि हता सुकेतुतनया भग्नं धनुः शांभवं स्वर्गावर्गुर्वाज्ञया मेदिनी ।
त्यक्ता वालिरपि क्षतः कपिपतिः सुग्रीव एवाभवत् पौलस्त्यं विनिहत्य येन युगकृतः ॥ ४६ ॥ इति परिक्रम्य निष्क्रांताः सर्वे
सुभटकविविरचितं दूतांगदनामकं नाटकं संपूर्ण संवत् १८३२ माघ कृष्ण ३ चंद्रे लिखतः पूर्ण नाटकं श्रीगोपालकृष्णार्पितमस्तु
References.— 1 Mss — Aufrecht's Catalogus Catalogorum, i 257
ii, 554, 2o5b; iii, ssb.
For described Mss. see I. O. Cat. Pt. VII No. 4188-89 and Aufrecht, Cat. Bodl. Nos. 276-78.
2 Printed Editions - Published in the Kāvyamala, 28 ( 1891 ).
66
According to the editors, the author flourished under Kumarapaladeva of Gujarat (A. D. 1088-1172) in whose honour this work was composed." I. O. Cat. p. 1604.

Page #109

88
Nataka
[73.
दूताङ्गद
Dūtāngada
362. No. 73
1884-87. Size.—104 in. by 4; in. Extent.- 7 leaves ; 8-9 lines to a page ; 25 letters to a line. Description.- Country paper ; old in appearance; Devanagari
characters ; hand-writing, bold, clear, legible and uniform; borders ruled in black lines ; red pigment frequently used ;
complete. Age.- Appears to be old. Author.- Subhata. Begins.-- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
पायात्स व: etc. as in No. 72. Ends.- fol. 7
रावणः सकोपं आ पाप दुर्मुखमौषर्यदर्शनेन राघवमसि न पुन निदर्शनेन ॥ अंगदः किमपरमुदाहरणे विलोकय श्रुणु समं प्रतिज्ञया येन तीर्वा दुरतरमर्णवं वनद्रमाः सुवेलस्य भज्यते त्वजारव ॥४३।। इति श्रीदूतांगं संपूर्ण ।
सुभटकविकृतम् ॥ शुभंभवतु ॥ References.—See No. 72.
दूताङ्गद
Dūtārigada
307. No.74
1884-86. Size.- 7m in. by 3, in. Extent. - 11 leaves ; 6–7 lines to a page ; 16 letters to a line. Description.- Country paper; old in appearance ; Devanāgari
characters ; careless hand-writing and correction frequently made with yellow pigment; red pigment also used; folios slightly moth-eaten; incomplete.

Page #110

75. ]
Age.- Appears to be old.
Author.— Subhata.
Begins.fol. r±
Ends. -- fol. Ira
श्रीगणेशाय नमः
पायात्स वः etc. as is No. 72.
चूताङ्गद
References. — See No. 72.
Nataka
मैथिली उवाच ॥ वत्स अंगद ॥ मद्वचनेन प्रतिबोधय राघवं । किल खिज्न ... वणेन ॥ पड़ीवो ही ही ॥ राहवं ॥ तुज्जसी ॥ राघवं । लज्जयसे ॥ निजपितरं ॥ दताहं ॥ नजह दयेना। राहब ॥ लज्जयसिणिय पिवरंदिनाहं नियहणं यें ॥
No. 75
Size— roz in. by sain.
Extent.— 6 leaves; 11-12 lines to a page ; 35 letters to a line.
Age. Samvat 1910.
Author — Subhata. Begins. fol. rb
Description— Country paper; Devanāgari characters; hand-writing, clear, legible and uniform ; borders and edges of folio no. 5 only ruled ; incorrect.
राम प्रति लक्ष्मण ॥
यावल्ललाट सिखरं भृकुटि न याति यावन्न कार्मुकशिखामधि रोहिति ज्या
89
तावन्निशाचारपतेः पटिमानमेनु
त्रैलोक्यमूल बिभुजेषु (भु ) जेषुदर्पः ॥ ५ ॥ etc.
12 [ Napaka ]
Dūtāngada. 37.
1869-70.

Page #111

90
Nataka
175.
[15.
Ends. fol. 66
बिभीषणः रामामुखो विज्ञापयति देव भव अतापोद्भावनविध्यै चतुराननाथ चतुर तथा हि
बालत्वेपि हता सुकेतुहिता भग्नः धनुशांभवं स्वर्गा वा सर्गवासगतिः कृता भृगुवर्गुज्ञिया मेदिनी त्यक्ता बालिरतः क्षतः कपिपतिः सुग्रीव एव भवतां पौलस्त्यं विनिहन्य येन युगपल्लकेश्वरोहं कृतः ॥ ६६ ॥ सुनिर्मित किंचनगधबधकृतकियत्प्राक्तनसत्कवींद्रैः
प्रोक्तं प्रगृस्व....प्रविरच्यतेस्मर साध्यमेतत्सुभटैननाघं ॥ ६७॥ इति दूतांगदनाम नाटकं समाप्तं ॥ संवत् १९१० वर्षे समासे कृष्णपक्षे द्वितीयातिथै चंद्रवारे लिखि । जंनिनाराएगोवंदरामगां मलुणावाडनीबणगनति
अवदि च References-- See No. 72.
15.
Dūtāngada No. 76
1874-75. Size.- Iom in. by 41 in. Extent.— 18 leaves ; 12 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Country paper ; very old but well preserved ; Deva
nagari characters; hand-writing, clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; portion marked with red pigment; fol. 18 slightly torn and some portion lost.
This Ms is indentical with I. O. Ms No. 4189. Age.-1684. Author.- Subhata. Begins.-fol. 10
॥श्रीरामचंद्राय नमः। कौशल्यालसदालवालजनितः सीतालतालिंगितः सिक्त पंक्तिरथेन सोदरमहाशाखाभिरभ्युनतः। रक्षस्तीर्णानदाघपाटनपटुः छाया श्रियानंदकगुष्मद्वांछितसत्फलानि फलतु श्रीरामकल्पद्रुमः।१ etc.

Page #112

77.1
Națaka
Ends.- fol. 164
मार्ग देहि विभो क्व यास्यति भवान् कस्मादिहायातवान् सीतां दास्यमिचेत्प्रयाहि भवता सम्पग् चोक्तं मुनेः । युद्धं देह्यथवा तथैव कलहे को वा विधत्ते रतिं रामो दाशरथि वि त्रिभुवने रामोथवा भार्गवः ॥ ५७॥ इति श्रीसुभटेन विरचितं दूतांगद नाम नाटकं समाप्तं ॥ दूतांगदग्रंथः समाप्तः॥ ॥रामाय नमः॥
Then follow three more folios Beginning- अंगद उ॥ यदाज्ञाप(योति देवः॥
हंतारं हन्मि नोचेत् पितुरपि परमात्मान्तसंपूर्णकार्य तस्मायुद्धे वधिष्याम्यखिलकपिभटैरुत्कटो हंतुमेकः। ज्ञात्वा संत्यज्य वैरं गमनमिति समुत्पत्यलंकाभटस्य
प्रौढ पट्टाधिरूढः सुरपतिसुतज तन्महोपात्यकेतुः ॥३॥ etc. Ends.- fol. 18b
मूले पंचततश्चतुष्टयामिति सक्संति वेशैः शिर पुष्पैरन्यतमावलोकनमितैरुच्छोणितैरचितौ । हस्तस्पर्शवशेन मूर्ति दशमं मूर्धानमालोकयन् शंभोरद्भुतसाहसकरसिका कैर्न स्तुतो रावणः ॥५१ ।। इदं शोधपत्रं श्लाकसंख्यया दूतांगदमध्ये ज्ञातव्यं ॥ इयमियं मयदानवनंदिनी त्रिदशराजजितप्रसवस्थली । किमपरं दशकंधरगेहिनी तव करोति करवयसंपुटं ॥१॥
संवत् १६८४ वर्षे जैष्ट पदि १४ वार शुक्रदिने some portion
after this is lost. References.— See No. 72.
दूताब्द
Dūtāngada with
with टीका ( in Gujarati)
commentary (in Gujarati)
__-306. No. 77
1884-86. Size.-- 10 in. by 4j in. Extent.- 7 leaves ; Io lines to a page ; 26 letters to a line (text).
4 " "" " 30 , , , , (comm),

Page #113

92
Nataka
[77.
Description.- Country paper; old in appearance; Devanagari
characters ; bold hand-writing for the text and small for the comm.; borders ruled in double red lines; this is a पश्चपाटी Ms having text in the middle of the folios and the
commentary all round; folios 1-3 missing. Age.- Appears to be old. Author:- Subhata. Begins.- (text ) abruplty on fol. 4.
...गारते चंद्रहासेन । शिर पातयामिति संरंभते ॥ विभीषणः । प्रतिभयमपसरति । etc. , (com.) fol. 4
तिवारे अत्यंतरावनो क्रोध जाणीने विभीषणजे ते । भय पांमीने पाछो उसस्वो तिवारे माल्यवान् प्रधानवचैं पडीने मारतो राष्यो तिवारें माल्यवान्
प्रधानरावणनें कहे छे etc. Ends.-(text ) fol. 10°
अत्रासीत्फणिपाशबंधनविधिः शक्त्या भवदेवरे गाढं वक्षासि ताडिते हनुमता द्रोणारित्राहूतः दिव्यैगिंद्रजिदत्र लक्ष्मणशरैर्लोकांतरं लंभितः केनाप्यत्र सृगाक्षि राक्षसपते कृता च कंठावली
इति नव २ गीर्भिर्जानकी प्रीणयन् वः । पुलकितललितांगः पैतृकं प्राप्तधाम सुखमनुकुलराज्यं पालयन नुक्तपौरः
प्रकटितबहुभद्रः क्षुद्रसंहतिकीर्तिः॥
इति कविना सुभटेन निम्मितं दूतांगदं नाम नाटकाभासः समाप्त ,, com.- हवे ग्रंथसमाप्ति करतो कहछे जे जे एह बीन वनवीचाणी इकरीने
सीतापते संतोष पमाडता छता जे रामचंद्रः ते वयुष्मान तुम सेवको सुषकरो केहना छे रामचंद्र रोमोत्कंट वीकश्वरथ इने न मुंछे ललीत छे अंग जेहनुं पुनः केहवा छे रामपिता नाघर मते पांम्या छ पुनः केहना छे रामकुलागत राज्यों पालता छता नुक्तपौरः पुनः केहवा छे रामः प्रगटकस्याहे । बहुकल्याण जेणे अने टाली छ मीठी कीर्ती ॥

Page #114

78 ]
Nataka
धनञ्जयविजय
Dharañjayavijaya No. 78
452.
1899-1915. Size. — 10} in. by 4} in. Extent.— 4 leaves ; 18 lines to a page ; 48-50 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs;
hand-writing, small but clear, legible and uniform ; borders ruled in triple red lines ; red pigment frequently
used; square blanks in the centre of folios. Age.- Samvat I487. Author.- Kancana. Subject.- Triumph of Arjuna over Duryodhana. Begins.-fol. I
॥६०॥ हरेर्लीला वराहस्य । दंष्ट्रादंडः स पातु वः।
हेमाद्रिकलशा यत्र धात्री छत्रश्रियं दधौ ॥१ तद्वः प्रमाष्टुविपदः प्रणतार्तिहंच्या न्यस्तं पदं महिषमूर्द्धनि चंडिकायाः। वैरी यदीय नखरांशुपरीत,गः।
शक्रायुधांकितनवांबुधरप्रभोभूत् ॥२ अपि च॥ तद्वः सारस्वतं चक्षुः । समुन्मालतु सर्वदा ।
यत्र सिद्धां जनायंति गुरुपादाजरेणवः ॥३ नाद्यते सूत्रधारः ॥ समंतादवलोक्य । अहो रमणीयता प्रभातसमयस्य ।।
तदिदानी किमपि भारतं नाटकं वीररसौध्दुररूपकंमभिनीय गदाधरमिश्रप्रमुखास्मत्परिषदानंदनीयोति ॥
किं नाम तादृशं॥
पुरुषः स्मृतिमभिनीयः॥ कुलंकपि मुनेरस्ति । पुत्रान् यं(य)त्र सरस्वती। संशिक्षयति धात्री च । नितांतं मधुरा गिरः ।।१० तत्राभवदुपाध्यायो । नारायण समाह्वयः। जितवादि सहस्रौघःप्रापवादश्वराभिधां॥:११

Page #115

Nataka
[78.
अपि च लोकांतरश्रुतप्रज्ञा । तस्य नारायणः सुतः।
य एकां प्रति जग्राह । कन्यकामेव नापरां ।। १२ अपि च कृत्य संन्यसनात्प्रयच्छतोप्यभयं भूतगणाय योगिनः।
निजमंडलभेदशंकिनो। भयमेकस्य रवेरभूद्यतः॥१३ तत्सूनुकांचनो नाम । समस्तगुणवत्सलः। गोष्टीशालेव विद्यानां । यस्य जिह्वा विराजते ॥१४
तेन कृतो धनंजयविजयो नाम व्यायोगाऽभिनेतव्यः । etc. Ends.- fol. 4
विराटः । किं ते भूयः समुपकरोमि। नायकः राजन ॥
निस्तीर्णाज्ञातवासो रणभुवि विजिता धार्तराष्ट्रा सकर्णाः । स्त्रीरत्नं त्वत्तनूजा समजनि तनयस्याभिमन्योः कलत्रं । गाव प्रत्याहृतान्ता सुहृदपि परमस्त्वं च नश्लाघनीय
स्तज्जाने नैव किंचिच्चिरमपि विमृशेन(त)यन्मया प्रार्थनीयं ॥ ८७ तथापीदमस्तु ।
सौजन्यामृतसिंधवः परहिताया(प्रा)रब्धवीरव्रता। वाचालाः परवर्णने निजगुणालापेषु मौनव्रता आपस्वप्यविलुप्तधैर्यनिधयः संपत्स्वनुत्सेकिनो
माभूवन खलवक्रनिर्गतविषम्लानाननाः सज्जनाः॥ ८८ अपिच सारस्वतं स्फुरतु चेतसि सत्कवीनां
चक्षुभवंतु कृतिनो गतमत्सराश्च भूपाश्च संतु कवितारससानुरागा।
संत्यज्य दंभनिरतप्रणयानुबंधं ॥८९ इति निक्रांता सर्वे इति धनंजयविजयो नाम व्यायोगः । रंगमंगलं नाम नाटकं समाप्तं ॥ छ । बहुकाव्यमस्तिमिति ॥ शुभं भवतु श्रीश्रमणसंघस्य संवत् १४८७ वर्षे आ० शु०१४ लिखितं ॥छ ।
साहाश्रीवच्छा भार्या बाई गुरुदेसु. साहसकेरिणेन भंडारे गृहीत्वा
सुतवर्द्धमान शांतिदाशपरिपालनार्थ । References.- I Mss -Aufrecht Catalogus Catalogorum, i 2660 ;
ii, 57° ; iii, 58.
Cf. also A. S. B. Des. Cat. Vol. VII. Nos. 5335-37: 2 A. B. Keith-Sanskrit Drama, p. 266. 3 Printed in Kavyamala, 1885.

Page #116

79..
Nataka
9
धनञ्जयविजय
Dhananjayavijaya
No. 79
160.
1902-07. Size.-- 8m in. by 4 in. Extent.-- 13 leaves; 9-10 lines to a page ; 30-35 letters to a line. Description.- Modern paper; Devanagari characters; hand-writ
ing, clear and legible; borders ruled in double black lines ; complete.
The present Ms appears to be a copy of some other
Ms written in Saka 1681. Age.- A modern copy. Author.- Kancana. Begins- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥
हरेर्लीला वराहस्य etc. as in No. 78. Ends.- fol. 3.
विराटः राजपुत्र के ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to प्रणयानुबंध II CU || as in No. 78. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥छ ।। इति श्रीधनंजयविजयव्यायोगो नाम नाटकं संपूर्ण ।।
श्रीगजाननार्पणमस्तु ॥छ
शके १६८१ प्रमाथी नाम संवत्सरे सप्तम्यां गुरुवासरे साईयामइये काळविं...पनाम्ना सोयरोपंतेन लिखितं तत्पुस्तकं विज्ञेयं ॥ छ ।
छदेने भेदने चैव पैतृके रौद्रराक्षसे ।
आत्माभिमर्शनं चैव निरस्याप उपस्पृशेत् १ References. See No. 78.

Page #117

96
Nataka
180.
धनञ्जयविजय
Dhanaħjayavijaya
19. 1872-73.
No. 80
Size.- 11 in. by si in. Extent.- 10 leaves; io lines to a page ; 35 letters to a line.
Description.- Country paper; Devanagari characters; extremely
worn out; hand-writing, at times clear but in some places very careless; borders in single black lines; the Ms is very much injured and all the folios are pasted with paper-slips to preserve the mutilated leaves; yellow pigment used for
corrections. Age.- Appears to be very old. Author.- Kancana. Begins.- fol. 1
श्रीगणपतये नमः॥
stester TER etc. as in No. 78. Ends. fol. 714 PETE: fare: TÆTETITA I etc., up to gurutger
as in No. 78. followed by इति श्रीमहाकविश्रीकांचनविरचितो धनंजयविजयनामा व्यायोगः समाप्तः शुभं
References.See No. 78.
धर्मविजय
Dharmavijaya
248. No. 81
1880–81. Size.— Not uniform. Extent.- 31 leaves ; 13 lines to a page ; 36 letters to a line.

Page #118

81.]
Nataka
97.
Description.- Country paper; old in appearance; Devanagari
characters ; careless and illegible hand-writing, many folios contain endorsements in Gujarati on one side ; much of the portion scratched out; corrections made with yellow
pigment ; folios are not of uniform size; complete. Age.- Samvat 1837. Author.- Bhudeva Sukla. Begins.— fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ प्रकटितनिजरूपो द्वादशाराभिरामे विभुरपि हृदयाब्जे दीपवहिव्यमूर्तिः । त्रिभुवनमिदमोतप्रोतमेवास्ति यस्मि
न्स जयति जगदीश शास्त्रसिद्धांतगम्यः ॥१॥ नाद्यते सूत्रधारः । अलमतिविस्तरेण अथ तावदाहूय समादिष्टोस्मि दिल्लीदयितवेतनदानामात्येन माहितचरितश्रीमहता केशवदासेन यद्वयं धर्मशास्त्रानुसारिप्रयोगाभिनयेनात्मानं विनोदयितुमिच्छामस्तद्भदेवशुक्लग्रथितेन धर्मविजयनाम्ना नाटकेन संभावनीयेयं स्मार्तसभेति । सदनमुपेत्य कांता. माहूय सांगीतकमनुतिष्ठामि etc.
fol. 7' इति श्रीभूदेवशुक्लविरचिते धर्मविजयनाम्नि नाटके प्रथमोंकः॥ ai' fol. I7" इति श्रीमच्छ क्लभूदेवविरचिते धर्मधिजयनाम्नि नाटकेऽधर्मोद्योगों
नाम द्वितीयोंक।
fol. 21' इति etc.... ... ...तृतीयोंकः :..', fol. 25* इति etc.... ... ...व्यवहारविहारो नाम चतुर्थोक.. Ends. - fol. 312
विद्याः । वत्स वयं तावदेतैस्तवसुचरितैः संतृष्टाः स्म स्तद्भियतां तावदभीप्सितं।
राजाः । देवीनां दर्शनादेव फलितमनोरथोस्मि । यतः युष्मत्प्रसादवशतः प्रियमक्षतं मे यातः क्षणाक्षयमशेषविपक्षपक्षः। - NNG
साक्षात्कृतौ स्फुरति दक्षसुताधिनाथः क्षोणीभूदावृततला वशगा क्षमा च । • तथापीदमेवास्तु ___13 [ Naraka]

Page #119

98
Nalaka
देवो भवतु भवो भव्यदः पद्मिनीनां प्राणाधीशः प्रियाणि प्रथयतु हरताद्विघ्नराशि गणेशः । हन्यात्कन्या हिमाद्रेः कलिबलमखिलं किं च वर्णाश्रमाणां श्रौतस्मार्त्तकनिष्ठा हहिहरपदयोर्भक्तिव्याहतास्तु । विद्याः । वत्स जगत इव तवापीशीः । यथा
विष्णुर्व्यापकतां दधातु जगतामैश्वर्यमीशो गिरेस्तेजस्तीव्रकरस्तनोतु विपुलां शक्तिश्व शक्तिं परां । विघ्नं विघ्नहरो हरत्वविरतं रात्री खंडोल्लुसद्भाले भक्तिरचंचलास्तु भवतो देवे च लक्ष्मीपतौ ॥ राजा । पुनः काशीदर्शनकामुकोस्मि यदि भवेदभिमतं भवतीनां । विद्याः । तदेहि वन्स सहैव तावत्साधयाम इति नाट्येन निःक्रांताः सर्वे
इति श्रीमच्छुभूदेवविरचिते धर्मविजयनाम्नि नाटके नायकनंदनो नाम पंचमकः ॥
सप्तत्र्यष्टेदु संख्येन्दे कृष्णे भाष्टमी दिने ।
नाटकं धर्मविजयमलिखन्मधुसूदनः । संवत् १८३७ समाप्तं नाटक
मिदम्
I Mss — Aufrecht's Catalogus Catalogorum, i 26gb; ii 584, 2064 ; iii, 58.
See also I. O. Cat. No. 4182.
Printed Editions-Printed in the Grantharatnamālā, Bombay, 1889.
References.
धर्मविजय
with
टीका अर्थदीपिका
"
" "
No. 82
Size.— 14 in. by 7 in. Extent.- 53 leaves ; 6-8 lines to a page; 38 letters to a line (text).
4-6
(com.).
""
[ 81.
Dharmavijaya with
Commentary Arthadipika
; 48
""
225.
Visrāma ( i '.
." " ""

Page #120

82.]
Nataka
99
Description.- Modern paper with wate1-marks; Devanagari chara
cters; hand-writing, beautiful, clear, legible and uniform ; text in the middle with the commentary above and below it ; borders ruled in double red lines ; corrections made with yellow pigment.
This commentary in described in the I. O. Ms.
No. 4183. Age.- A modern copy. Author (of the text).- Bhudeva Sukla.
,, ,, ,, comm.).- Bhavani Sankara. Begins.- ( text ) fol. 10
॥श्री। प्रकटितनिजरूपो etc. as in No. 81. " (com.)- fol. I' श्रीगणेशाय नमः॥
॥श्रीभूदेगुरून्नत्वा सांबशंभुस्वरूपिणः॥
भवानीशंकरेणास्य क्रियते ह्यर्थदीपिका ॥१॥ अथात्रभवंतः श्रीमद्भूदेवशुक्लधर्मविजयाख्यनाटकन्याजेन धर्मशास्त्रार्थ विवक्षवस्तद्रचयंति स्म । यत्राद्यपद्ये । नांदीसंज्ञकेऽविघ्नसमाप्तये कृतं मंगलं शिष्यशिक्षायै निबन्नति प्रकटितेति तेजोमयमूर्तिव्यापकोपि द्वादशदलसुंदरेहृत्पद्मे दीपवत्प्रकाशितस्वरूपः शास्त्रनिर्णीतार्थ प्राप्यो यः स विश्वेशः सर्वोत्कर्षेण वर्तते यस्मिन्जगदीशे त्रैलोक्यं तंतौ पटवत्प्रोतं स्वयं च तंतुवदनुस्यूतः सूत्रधारो वदतीति शेषः etc. fol. 11' इति धर्मविजयार्थदीपिकायां प्रथमोंकः ।
इति धर्म दीपिकायां द्वि । तीयोंकः ॥२॥ Ends.- ( text) fol. 52
विद्याः वत्स वयं तावदेतैस्तव सुचरितैः संतुष्टाः etc. up to निष्क्रांताः सर्वे ॥as in No. 81. followed by इति श्रीमच्छुक्लभूदेवविरचिते धर्मविजयनाम्नि नाटके
नायकनंदनो नाम पंचमोकः ॥ समाप्तः । छ ॥ श्री ॥ Ends.-(com.) fol. 56
रात्रीशखंडेन चंद्रकलया उष्णसद्विराजमानं भालं यस्य तस्मिन् शिवे लक्ष्मीपतौ विष्णौ च भवतस्तवाविरतं सततमचंचला व्यभिचारिणी भक्तिरस्त श्रीमदभूदेवगुरुतो ज्ञान धर्मश्रुतादिकं इति ज्ञापितमस्माभिनवं नात्र प्रकल्पित छ

Page #121

100
Națaka
.
[82.
अर्थः शब्दश्च सर्वोपि ब्रह्मात्मानौ बभूवतुः ययोस्तथापि चक्राते नाटकं दीपिकां च यत् १ सर्वथा व्यवहारस्य निषेध्दं नार्हतायतः । लोको धर्मस्य विजयं बुध्वा धर्मे प्रवर्ततां २ न प्रातिपदिकं किंचित् स्याद्ययोः प्रतिपादकं तौ भूदेव भवानीशंकराख्यौ नाम कीर्तनात् ३ असंबद्धमिमं लोकं कुर्वानेहतकिल्बिषं तौ ब्रह्म कूटस्थां वीशोंतरात्माहं तु जीवकः ४ इत्येवं चिच्चतुद्धेति ससराद्भिर्विभाव्यतां नवर्वष्टसुधांश्वब्दे शंभुनैतद्विभावितं ५ मार्गमस्तककृष्णायां पंचम्यां पुस्तकं मुदा ६
इति श्रीमद्भट्टभवानीशंकरविरचितायां धर्मविजयव्याख्यायामर्थ
दीपिकाख्यां पंचमोंक समाप्तमिदं नाटकं ॥ छ छ References.- I Mss-Aufrecht's Catalogus Catalogorum, i 2693;
ii,58.
धर्मविजय
Dharma vijaya with
with टीका अर्थदीपिका
Commentary Arthadipikā No. 83
453.
1899-1915. Size.— 10 in. by skin. Extent.- 36 leaves ; II-12 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.- Country paper; old in appearance; Devanagari
characters; hand-writing, bold, clear and legible but not
uniform ; incomplete. Age.- The Ms appears to be old. Author ( of the text ).- Bhudeva Sukla. . , (,, , comm.).- Bhavani Saikara.

Page #122

84.0
Nataka
JOI.
Begins.-fol. Ib
श्रीगणेशाय नमः।
प्रकटितनिजरूपः etc. as in No. 81. , -(com.) ol. IP || श्रीगणेशाय नमः॥
श्रीभूदेवगुरुन्नत्वा etc. as in No. 82. fol. I3' इति श्रीच्छक्लभूदेवविरचिते धर्मविजयनाम्नि नाटके आरविचारो नाम प्रथमोकः॥
fol. 25" इति... ... ...अधर्मोद्योगो नाम द्वितीयोंकः॥ Ends.-- abruptly ( text ) fol. 36b
व्यव० अवलोक्य संक्रोधं । आ० का पुरुष शतशोपि शासितः किमिति पापान विरमसे
पंचमहा ० । सुरापानादविरामे तु सोमपश्चरितमेव गुरुः । व्यव० कथमिव । पंचम पश्य स्वर्गाय जुष्ट चमसे मिलितैर्निपीतः
सोमः कदुर्यदि भवेत्किल याज्ञिकानां ॥ किं पीयते न मधुरा विधुरैर्धियात्
सार्द्ध सुखाय मदिरा मदिरेक्षणाभिः ॥ १५४ ॥ दंड.॥ ,, -- (com.) fol. 360
जुष्टचमसे यज्ञपात्रे मिलितैः स याज्ञिकैर्निपतिः कटुः सोमो यदि याज्ञिकानां स्वर्गाय भवेत् । तर्हि बुद्धिशून्यैः पुरुषैः स्त्रीभिः सह मधुरा मदिरा किमिति न पीयते ॥ हेयमिति ॥ निपुणबुद्धिभिश्चौर्य त्याज्यं शिरच्छेदेपि
अविधेयं here the Ms breaks off. References.- See No. 82.
धर्मविजयटीका
Dharma vijayatikā called
called अर्थदीपिका
Arthadipikā
249. No.84
1880-81. Size.- Not uniform in size. Extent.- 26 leaves ; 14 lines to a page ; 36 letters to a line.

Page #123

Nataka
Description. See No. 248 of 1880-81.
102
The two Mss viz. 248 and 249 have been written by the same scribe whose name was Madhusudana.
Age.— The Ms is old - Samvat 1837.
Author.
Bhavaniśankara.
Begins.— fol. rb
॥ श्रीग (णे )शाय नमः ॥
श्रीमंतं परमेश्वरं परसुखप्राप्त्येकहेतुं मुहुfत्वा श्रीगुरुपादपंकजमथ ध्यात्वा तयोरेकतां । श्रीभूदेव कृते धर्मविजयाख्ये नाटके शंकरो व्याख्या मल्पपदां करोति सुगमामीशस्य संतुष्टये । १ । अथात्रभवंतः etc. as in No. 82.
fol. 4° इति श्रीभूदेव शुक्लविरचितधर्मविजयव्याख्यायां प्रथमोकः ॥
fol. 12 इति धर्मविजयव्याख्यायां द्वितीयोंकः ॥
Ends. fol. 264
[84.
रात्रीशखंडेन चंद्रकलया etc. up to भक्तिरस्तु as in No. 82. followed by
यच्छास्त्राणि विलोक्य पंडितसभामध्ये प्रवेशोत्र मे वेदांतैर्जगतीतले पुनरहं ज्ञानं परं प्राप्तवान् । कामक्रोधमदादिशत्रुनिचयैश्वित्तं न मे संश्रितं श्रीभूदेवगुरुप्रसादमहिमा सोयं समुज्जृंभते ॥ १ ॥ श्रीमच्छंभुस्मरणरसिकान् ज्ञानविज्ञाननिष्ठान् श्रौतस्मार्ताचरणनिपुणान्सूरिधुर्यान्प्रणम्य | भूयो भूयो निजकन्युगं संपुटीकृत्य सद्भिfat दृश्यो विमलमतिभिः प्रार्थनेयं मदीया ॥ २ ॥ भारद्वाजकुले महामतिरभूच्छ्रीमाधवस्तत्सुतो विख्यातो रणछोडजी: कुअरजीत्सूनुरासीच्च मे ॥ सातस्तत्कृपयेह शंकरबुधः कृष्णांबिकायाः सुतः श्री देवतेऽकरोत् सुविशदां व्याख्यां शिवप्रीतये ॥ ३ ॥

Page #124

85.]
Națaka
103 इति श्रीमद्भदेवशुक्लविरचित धर्मविजयव्याख्यायां भवानीशंकरकृतायां नायकनंदनो नाम पंचमोंकः॥
सप्तव्यष्टुंदुसंख्येन्दे इष शुक्लाष्टमीदिने ।
व्याख्यामिमां सुविशदामलिखन्मधुसूदनः ॥१॥
संपूर्णेयं धर्मविजयव्याख्या ।। References.- See No. 82.
called
धर्मविजयव्याख्या
Dharmavijayavyākhyā
called अर्थदीपिका
Arthadipika
710. No. 85
1886-92. Size.-9} in. by 4 in. Extent.- 37 leaves ; 9-10 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.-- Country paper; old in appearance%3 Devanagari
characters; hand-writing legible but not quite clear ; borders and edges ruled in double red lines; complete;
red pigment used for colophons etc. Age.- Samvat 1832, Saka IS(16)97. Author.-Bhavanisankara. Begins.-fol.1
श्रीमन्महागणाधिपगुरुसरस्वतीभ्यो नमः॥ सकलसिद्धिकरः शिवनंदनो भवति भक्तमनोरथकृत सदा॥ तमहमव विधींद्रसुरस्तु तं गणपतिं हृदये प्रभुमाश्रये ॥
श्रीभूदेवगुरून् नत्वा etc. as in No. 82. fol. 9" इति श्रीमद्भदेवशुक्लरचितधर्मविजयनाटकस्यार्थदीपिका प्रथमोकः समाप्तः॥ fol. 16 इति etc.... ... ...द्वितीयोंका समाप्तः॥

Page #125

104
Națaka
Ends.-- fol. 36 रात्रीशखंडेन चंद्रकलया ctc. up to नात्र प्रकल्पितं ॥
as in No. 82. followed by इति श्रीमद्भभवानीशंकरविरचितायां धर्मविजय व्याख्यायामर्थदीपिकाख्यायां पंचमोंकः समाप्तः ॥ श्री ॥ श्री॥
__ भटदेवशंकरेण लिखितेयमर्थदीपिका ।। संव० १८३२ शके १५(६)८१ प्रवर्त्तमाने आषाडसितषष्टयंतरसप्तमी ७ भौमवासरे लिखितेयं ॥श्री॥
भारद्वाजकुले महीमतिरभूश्रीमाधवस्तत्सुतो विख्यातो रणछो(ड)जी कुअरजीस्तत्सुनुरासीच्च मे ॥ तातस्तत्कृपयह शंकरबुधः कृष्णांबिकायाः सुतः
श्रीभूदेवकृतेऽकरोत्सु विशदां व्याख्यां शिवप्रीतये ॥१॥ References.- See No. 82.
धूर्तविडम्बन
Dhurtavidambana
...No. 86
510. 1891-95.
Size.- 114 in. by 74 in. Extent.- 20 leaves ; 8-10 lines to page ; 22 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; old in appe
arance; hand-writing, careless and illegible; borders ruled. in double black lines; yellow pigment used for correc
tions ; fol. No. 20 pasted with paper-slips. Age.- Samvat 1888. Author.- Amareśvara ( Cf. A. S. B. Ms. No. 5339 ). Subject.- A prahasana. Begins.- fol. I
श्रगिणेशाय नमः गौरीरूपबिभीषणांबरधरां कृत्वा परां कन्यकां

Page #126

87.j
अपि च
Nataka
प्रस्तावोचितहासकेलिचतुरैरालीजनैर्वचितः ॥ तत्कालं कुलपालिकाविहसितं श्रुत्वा विवाहोत्सव विश्वेषामभिवांच्छितं वितनुतां सत्री (व्री) डहासो हरः ॥ १ ॥
चारिकाविहरणे क्रवो...घेरा फुलितहंसकस्वनं भूतये भवतु तत्समासदां चंद्रशेखर पदांबु (ज) द्वय (पं) ॥ २ ॥
Ends-fol. 201
तथापीदमस्तु
नांयंते सूत्रधारः ॥
अलमतिविस्तरेण || आज्ञापितोस्मि परिषदा यत्वया भरतवंशावतंसेन धूर्तविडंबनं नाम प्रहसनं प्रयोक्तव्यमिति तदधुना कुटुंबिनीमाहूय संगीतकमनुतिष्ठामि etc.
fol. 12 प्रथर्मोकः १
विप्राः संतुःसुखाचि (न्विताः सुकृतिनो नंदंतु विदंतु शं पापिष्ठाः परवंचका निकृतिनः सीदंतु गर्वाचिताः धर्मो वृधि (द्धि) मुपैतु संमतिकवि प्रभो ( प्राप्नोतु कीर्ति परां सभ्याः संतु निरामयाः सुतसुहृद्धात्रादिभिः संततं इति निष्क्रांताः सर्वे द्वितीयोंकः २
105
समाप्तं १ लेह किं तेमि यमः । न्यत्करोमि कुमा.
किमतः परीमियं इति धूर्तविडंबनं समा (तं) ॥ स १८८८ का पौस वदी १२ श्रीकृष्णनमा
This work is described in the A. S. B. Des. Cat. Vol. VII. 5339.
धूर्तसमागम
No. 87
Size.— 12‡ in. by 5 in.
Extent.— 7 leaves ; 12 lines to a page ; 45 letters to a line.
Description.-- Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance ; hand-writing, clear, legible and uniform ; complete, incorrect.
14 [ Nataka ]
Dhurtasamagama
80.
A. 1883-84.

Page #127

106
Nataka
[8. Age.- Samvat I940. Author.- Jyotirisvara Kavisekhara. Subject. - Rogues meeting rogues and trying to deceive one
_another. Begins.-fol. Ib
॥श्रीगणेशाय नमः श्रीकृष्णाय नमः हर्षादंभोजजन्मप्रभृति दिविषदां संसदि प्रीतिमत्या श्वश्रामौलौ पुरारहितपरिणये साक्षतं चंव्यमाने तद्वक्त्रं मौलिवक्त्रे मिलितमिति भशं वाक्ष्य चंद्रः सहासो
द्रष्ट्वा तवृत्तमाशु स्मितसुभगमुखः पातु वः पंचवक्त्रः १ अपिच॥
वक्रांभोरुहि विस्मिताः स्तवकिता वक्षोरुहिस्फारिता श्रोणी सीमनि गुंफिताश्वर(ण)योरक्ष्णोः पुनर्विस्तृताः पार्वे(4)त्याः प्रतिगात्रभिन्नगतयस्तन्वति भद्राणि वो
विद्धस्यांतिकपुष्पशायकशरैरीशस्य दरभंगयः २ नांद्यते सूत्रधारः अलमतिविस्तरेण यदद्य
नानायोध(ध)निवद्धनिर्जितसुरत्राणत्रसद्वाहिनी नृत्यद्भीमकवंधभेलकरलद्भूमिभ्रमद्भूधरः अस्ति श्रीहरसिंहदेवनृपतिः कार्णाटचूडामणि ह(१)प्यत्पाथि(थि)वसार्थमौलिमुकुटन्यस्ताघ्रिपंकेरुहः तस्योइंडभुजप्रतापदहनज्वालानिरस्तापदो राज्ञः सर्वगुणानुरागपदवीविद्योतना चार्चकः योधे(धी)रेश्वरवंशमालितिलको दातावदाताशयस्तस्य श्रीकविशेखरस्य कविता मच्चित्तमालंबते ४
अनेन सकलसंगीतविद्यानवद्यविद्योतनाभिनवभरतेन पुरमथनपदारविंदवंदारुकरपल्लवपुटेन निखिलभायो(षो)पभाषासुभगभावुकसरस्वतीकंठाभरणेन अनवानवरतसोमरसास्वादकषायकंठलठन्मीमांसामहात्सवस्य रामेश्वरस्य पौत्रणः (ण)तत्रभवतः पवित्रकीकीर्ते द्धारेश्वरस्यात्मजेन महरशासनश्रोणिशेखरश्रीमत्पलीनन्मभूमिना कविशेखराचार्येण श्रीज्योतिरीश्वरेण निजकुतुहलविरचितं
धूर्तसमागमं नाम प्रहसनभिनेतुमादिष्टोस्मि etc. Ends. - fol. 7a ... तथापीदमस्तु
काले संततवर्षिणो जलमुचः सस्यैसमृद्धा धरा भूपाला निजधर्मपालनपरा विप्रासयीनिर्भरा

Page #128

88.1
Nataka
107
स्वादुक्षीरनतोधसः प्रतिदिनं गावो निरस्तापदः .........
संतः शांतिपरा भवंतु कृतिनः सौजन्यभाजो जनाः हाते निष्क्रांताः सर्वे द्वितीयसंधिः इति श्रीकविशेखराचार्यश्रीज्योतिरीश्वरविरचितं धूर्तसमागमाभिधं प्रहसनं समाप्तं श्रीहरिः संवत् १९४०
फाल्गुण कृष्ण ३० भौमवासरे श्रीहरिः श्री श्री References.- I Mss-Aufrecht Catalogus Catalogorum, i 27203;
ii 59.
For details cf. A. S. B. Des. Cat. Vol. VII No. 5341.,
नटकमेलन
Natakamelana
No.88
408.
1887-91. Size.- 9 in. by 3} in. Extent.- 20 leaves ; 7 lines to a page; 32 letters to a line. Description.- Country paper : Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing clear and legible but not uniform'; portion on many folios scratched out; borders ruled in triple black lines ; edges of folios damaged ; fol. I missing ; red pigment used.
Another name for this work is लटकमेलन. Ago.-- Samvat 1608. Author.-- Sankhadhara. Subject.-- A Prahasana enacted before Govindadeva. . . .. Begins.- ( abruptly ) fol. 24
मंडलिकाधिराजः । कविप्रियो नाटकनर्तनार्थमादेशयन्मां रणरंगमल्लः ॥ यदद्य वसत्तसमयसमुचितेन कविराजश्रीशंखधरविरचितेन नटकमेलनाम्ना प्रहसनेनास्मात्विनोदयति । etc. fol. 13 लज्जाविक्रयो नाम प्रथमोकः ॥ छ ।

Page #129

108
Nataka
[ 88,
Ends. - fol. 21*
भूदेवास्वस्तिवाचस्निग्यतु दुरितं नीरुजः सन्तु संतः। सन्तु प्रौढारिवीरव्रजतिलककलाशालिन क्षोणिपालाः। आस्तां विद्वत्प्रकाण्डश्रवणपुटचमत्कारिकाव्यं कवीनामस्तु व्यामोहशान्तिः सृजतु हृदि मुदं निश्चलां चंद्रचूडः॥छ ।।
इति निष्क्रान्ताः सर्वे ॥ दन्तुरापरिणयननाम द्वितीयोंकः ॥ समाप्तमिद नटमेलकं नाम नाटकं ॥ शुभमस्तु ॥ श्रीरामचंद्राय नमः ॥ संवत् १६०८
पौष मासि १२. . । गोपालेन लिख्यापितं । कृष्णदासेनालेखि ॥ References.-- Mss Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 542" ;
ii, I283; iii, IIS.
Cf. Mad. Des. Cat. Vol. XXI No. 12642 and A. S. B. Cat. Vol. VII No. 5334.
Printed in Kävyamālā 20, 1889.
नटकमेलकप्रहसन
Natakamelakaprahasana
No.89
21.
1872-73. Size.- Iof in. by 4t in. Extent.- 12 leaves ; 8-9 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters with पृष्टमात्राs;
hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled in triple black lines; red pigment used; white chalk used for corrections; marginal notes ; right-hand edges worn out and moth-eaten ; complete.
Age.- Appears to be old. Author.- Śankhadhara. Begins— fol. ra
॥ॐ नमः श्रीगणेशाय नमः॥ गौरीचुंबनचंचलं चलचलच्चंद्रप्रभामंडलं व्यावलगत्फणिकुंडलं रतिरसप्रस्विन्नगंडस्थलं ।

Page #130

१०.]
Nataka
109
प्रौढप्रेमपर परापरिचयप्रोत्फुल्लनेत्रांचलं । शंभोरस्तु विभूतये त्रिजगतामुन्मत्तमंगं शिरः । २
नांद्यते सूत्रधार अलमतिविस्तरेण ॥ यतः गोविंददेवः प्रथितः पृथिव्यां श्रीमन्महामंडलिकाधिराजः ।।
कविप्रियो नाटकनर्तनार्थमादेशयन्मां रणरंगमल्लः ॥४ यदद्य वसंतसमयसमुचितेन महाकविराजश्रीमन्महामतिशंखधरविरचितेन
लटकमेलकनाम्ना प्रहसनेनास्मान्विनोदयेति । etc. Ends.-fol. 21.
चुंबंत सरसीमुखांबुजवनं पांथ प्रमोथच्छिदः प्रोन्मीलनवमल्लिकासुरभय श्रीखंडसंबंधिनः संभोगाश्रमवैरिणः स्मरशरव्यापारविस्तारिणः कार्णाटीभुजवल्लिबंधविकलाः सर्पति मंदानिला
अपिच
भूदेव स्वस्ति वाचस्तिरयनु दुरितं निर्जराः संतु संतः संतु प्रौढारिवारजविजयकलाशालिनः क्षोणिपालाः । आस्तां विद्वचकोरश्रवणपुटचमत्कारिकाव्यं कवीना
मस्तु व्यामोहशांतिः सृजसुहृदि मुदं निश्चलां चंद्रचूडः । ४१ इति निष्क्रांता सर्वे ।। इति कविशंष(ख)धरविरचितं नाटकं संपूर्ण ॥
॥ श्रीकल्याणमस्तु ॥ छ । References.- See No. 88.
नरकासुरवधव्यायोग
Narakāsuravadhavyāyoga
624. No.90
1882-83. Size.- 9. in. by 44 in. Extent.- 11 leaves ; 11 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; not very
old in appearance; hand-writing bold and clear but not uniform ; borders ruled in double black lines; incomplete.

Page #131

Iro
Nataka
Age.- Not very old. Author.- Dharma, son of Parvatesvara. Subject.- Fight between Krsna and the demon Narakāsura. Begins.- fol. I0
॥श्रीगणेशाय नमः॥ कस्तूरीपरिदिग्धमुग्धकमलावक्षोयवुध्या दृढं नीलाद्रे शिखरेषु नित्यकुतुकीदैत्यारिरव्यात्स नः ।। प्रत्यंगाभरणेषु दीप्तवपुषो सेवासुदेवास्फुटं यस्याशेषसरात्मतां विदधते चंद्रार्द्धचूडादयः ॥१॥
विख्याते जनि पर्वतेश्वरसुधी क्रीडारुणस्यान्वये पण्णां दर्शनकारिणां सुमनसामेकात्मलीलायितं । धर्माख्येन मनीषिणा विरचितस्तत्मनुना तादृश
व्यो(व्या)योगोरसघ्रभितोस्ति नरकध्वंसाभिधो नूतनः ॥१३॥ etc. Ends.- fol. II
ना॥मुग्धे मा भैषी॥ तान्यखंडयदखंढचंडिमापंडितःम युधि कांडमंडलै ॥ ५९॥ पु. ॥ ततः २॥ना ॥ तदनु ॥ हरिणांकाबबपरिणामबंधुरं प्रहितं
प्रदीप्तिपिहितं सुदर्शनं । तरसा जहार शिरसामरे मृशं References.- Aufrecht's Catalogus Catalogorum, i 2774; ii, 60° :
iii, 59.
For described Ms. see I. O. Cat. No. 4185.
नरकासुरविजय
Narakāsuravijaya
441. No. 91
1884-87. Size.— 84 in. by 34 in. Extent.- 30 leaves ; 7 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; old in
: appearance; hand-writing clear, legible and uniform ;

Page #132

91.]
Nataka
borders and edges ruled with red, and yellow lines; yellow pigment used for corrections; fly leaf decorated with beautiful designs.
Age.— The Ms appears to be old.
Author — Dharmasuri.
Subject. — A Vyayoga.
Begins.-fol.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीवागीश्वर्यै नमः ॥ श्रीगोपालकृष्णो विजयतेतराम्
जयति जयति देवो देवकीनंदनोयं जयति जयति कृष्णो वृष्णिवंशप्रदीपः ॥ जयति जयति मेघश्यामलः कोमलांगो
जयति जयति पृथ्वीभारनाशो मुकुंदः ॥ १ ॥ श्रीराधारमणो विजयतेतराम् ॥
tol. 14 ओं नमो भगवते वासुदेवाय ॥
कस्तूरीपरिदिग्धमुग्धकमला etc. as in No. 90.
Ends.-- fol. 290
30""
III
कृष्णः ॥ किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि || पुरंदरः ॥ इतः परं किमुपकर्त्तव्यं ॥ दुर्वारासमरे मुरेण सहिता सर्वापि रक्षश्वमूfafa गलितश्व सोपि नरकः पूर्वामराणां प्रभुः ॥ निर्वाणं गमितश्व शोकदहनो गीर्वाणमातुस्ततो सर्वाण्यस्मदपेक्षितानि भगवन्निर्वाहितानि त्वया ॥ ८३ ॥ तथाप्येतदस्तु भरतवाक्यं ॥
मामत्युल्लासिताः रता विवरणे तंत्रे निरूढिं गता संचिंतामणयः समुज्वलयशो लीलावतीवल्लभः ॥ सांख्यान्यायविचारचुंचुमतयः प्राभाकरप्रक्रिया - धौरेयस्फुरणा भवंतु सततं विप्राश्व नित्योच्छवाः ॥ ६४ ॥ आबिभ्रताश्रयमुरस्यथवा शिरोघा-
वब्जं च नाभिसुषिरे यदि वा कपर्दे ॥ पाणौ सुदर्शनवताप्यथवा ललाटे देवेन केनचिदिदं जगदेत मोदं ८५

Page #133

II2
Nataka
[9.
इति श्रीवारणास्यन्वयसंभूतसुधाकरश्रीधर्मसूरिविरचितो नरकासुराविजयो नाम व्यायोगः ॥ ॥ श्रीगोपालकृष्णार्पणमस्तु । श्रीरस्तु मंगलं जगतः
भाग्याभिधाननगरे वासुदेवेन शास्त्रिणा ॥ लिखिता नरकध्वंसव्यायोगोंध्रस्य पुस्तकात् ॥१॥ श्रमेण बालकृष्णस्य पठनार्थमयं मुदा॥ वृषाब्दे श्रावणे कृष्णद्वादश्यां भयुवासरे॥२॥ अद्वैतवादी कुचमंडलस्ते मध्यश्चकाराक्षि च शून्यवादी तयोर्विवादं परिहर्त्तकामा श्रुत्यंचलं पश्यति दृष्टिरेषा ॥१॥
References.- Same as in No. 90.
नागानन्द
Nāgānanda No. 92
455.
1899-1915. Size.— 114 in. by sfin. Extent.- 37 leaves ; 11 lines to a page ; 42 letters to a line.
Description.- Country paper ; Devanagari characters; not very old
in appearance; hand-writing very beautiful, clear, legible and uniform ; red pigment occasionally used ; complete. The Ms belonged to one Parasurama Godbole and was
copied by one Haripanta for him at Poona in Saka 1783. Age.- Saka 1783. Author.- Sri Harsa.
Subject.- A drama describing the story of Jimutavāhana. Begins.-- fol. 16.
श्रीकृष्णाय नमः॥ ध्यानव्यानमुपेत्य चिंतयसि कासुन्मील्य चक्षुः क्षणं पच्यानंगशरारं जनामिमं पाताऽपि नो रक्षसि ।।

Page #134

9251
Nataka
113
मिथ्याकारुणिकोस निर्पूणतरस्त्वत्तः कुतोऽन्यः पुमान् सेये वारवधूभिरत्याभिहितो बुद्धो जिनः पातु वः ॥१॥
नांद्यते सूत्रधारः॥ अद्याहमिंद्रोत्सवे सबहुमानमा(हय)कार्यनानादिग्देशागतेन राज्ञः श्रीहर्षदेवस्य राजर्षेः पादपद्मोपजीविना राणसमूहनोक्तः ॥ यथा ॥ यदस्मत्स्वामिना श्रीहर्षदेवेनापूर्ववस्तु रचनाऽलंकृतं विद्याधरजातके प्रतिनिबद्धं नागानंदनाम नाटकं कृतमित्यस्माभिः श्रोत्रपरंपरया श्रुतं न च प्रयोगतो दृष्टं तत्तस्यैव राज्ञो बहुमानादस्मासुवाऽनुग्रहबुध्या यथा प्रयोगेण त्वया
नाटयितव्यमिति ॥ etc. fol. 7' इति श्रीहर्षकृतस्य नागानंदनाटकस्प प्रथमोंकः॥१॥ fol. 15- इति श्रीहर्षकृतौ नागानंदनाटके गांधर्वविवाहे जीमूतवाहनपरिणयो
नाम द्वितियोंकः समाप्तः ॥२॥ fol. 22. इति
... ... तृतीयोंका समाप्तः ॥३॥ fol. 28 इति
चतुर्थोकः समाप्तः॥४॥ Ends-fol. 360
__तथापीदमस्तु भरतवाक्यं दृष्टिं दृष्टशिखंडितांडवकृतो मुंचंत कालांऽबुदा कुर्वेतु प्रतिरूडसंततहरित्सोमोत्तरीयां क्षिति चिन्वानाः सुकृतानि वीतविपदो निर्मत्सरैर्मानसै-
मोदंतां सततं च वांधवसुहद्गोष्टी प्रमोदाः प्रजाः ४० इति निष्क्रांताः सर्वे॥ इति श्रीहर्षकृतौ नागानंदनाटको जीमूतवाहन
जीवनो नाम पंचमोंकः ॥५॥ श्रीगोपालकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्रीहरये नमः ॥५॥ References.- I Mss-Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 283%3
ii, 61"; iii, 61
Descriptive Catalogues Mad. Des Cat. Vol. XXI, Nos. 12532-4; I.O. Cat. No. 4161.
A. B. Keith : Sanskrit Drama, p. 174-5.
2 Printed Editions- I Ed. Calcutta 1886 ; 2 ed. by M. R. Kale ; 3 ed. by R. D. Karmarkar; 4 by Bergaigne, French translation; 5 trans. by P. Boyd, London 1872 etc.
IS
[ Naraka

Page #135

114
Nothika
9.
पञ्चायुधप्रपञ्चभाण
Paficāyudha prapáffcabhāņa No. 93
191.
1879-80. Size.-- I21 in. by st in. Exrent.--42 leaves; 10-12 lines to a page; 25-30 letters to a line. Description.- Modern bluish paper with water-marks; Devanagari
characters%3B hand-writing, bold but careless and not uniform ; folios II-14 missing ; incomplete.
Age.- A modern copy.
Authior.-Not mentioned (ascribed to Trivikramia). Begins. - fol. 1b
पंचायुधप्रपंचभाणों नाम्नाख्य(ख्या)तोस्तिचाँपेयतरुः । आताने नयने स्फुरत्कुचभरश्वासो न विश्राम्यति स्वेदांभ'कणदंतुरं तव मुखं हेतुस्तु नो लक्ष्यते ॥ धिक्कोवेदमन स्त्रिया इति गिरारुष्टी प्रियां भीपयंस्तस्यास्तत्क्षणकातरेक्षणपरिस्पृष्टो हरिः पातु वः ॥१॥ विलिख्य सत्याकुचकुंभसीम्नि पत्रावलिन्यासमिषेण राधा ॥ लीलारविंदेन तथा सरोष पायाविटकोप्यभिहन्यमानः ॥२॥
नांद्यते सूत्रधारः ॥ etc. Ends.-- abruptly fol. 46a
अयि कमनज्योत्स्ने कदावागतासि । त्रिभिरप्यस्माभिर्न लक्षिता ॥ अनाकर्णितकेन। किं विजयतामुकोशलेशविधुरः ॥ कंदर्पविलासः ॥ उपेक्षारसनापीतरक्तकांतासु मारुते॥ भुजंगशब्दों रसिकनूनमेवार्थ वास्त्वयि ॥ १॥ सहर्षात्मुक्यं ॥ अयि कमनज्योत्स्ने मदुपालंभग पितावकवचनसंदर्भोयमनु
रक्तकांतागमशषिरोमे समास्वाद्यतापदमधिरोहति मत्स्यंडिंका References.-- Aufrecht s Catalogus Catalogorum i, 3175; ii 704,
. 209

Page #136

Nataka
94. ]
पार्थपराकम
No. 94
Size - 1o in. 4 in. Extent.— 12( 24 ) leaves ; 12 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; old and discoloured; hand-writing closely written but legible and uniform; the Ms contains very thin folios which are pasted on other thick folios; square blanks in the centre ; borders ruled in triple black pencil lines; corrections recorded with pencil in margins; the Ms is very in
correct.
.IIS
1
Pārthaparakrama
This Ms is a tracing of a Ms in the Bhandara of the Limbdi's Pada ( Cf. Introduction to Pārthaparākrama, ed. in the Gaikwad Oriental Series, No. IV. p. vi. ).
20.
1872-73.
Age.— Samvat 1426.
Author.— Pralhadanadeva Paramara ( For details see G. O. S. Vol. IV. Introduction ).
॥ ६० ॥ अर्ह
देवः स वः शिवशतानि तनोतु शैौरियः शैशवेऽपि तुलयनतुलं नरेंद्र । लज्जां विजित्य परिभूय भियं गुरूणां । गोपीगणैः सरभसं परिरभ्यते स्म । ५
Subject. The valour of Arjuna in recovering the cows from the Kauravas for the King of Viraţa. Begins. fol. r
नांद्यते स्थापकः ।
तन्न जाने भगवतः श्रीमदचलेश्वरदेवस्य पवित्रीकारोपणपर्वणि केनापि रूपकेणाद्य प्रमोदनीयाः सभासदः । इति चिंतां नाटयति ।
प्रविश्य पटक्षेपेण नटः
नटः आर्य तदेतदलपराक्रमचमत्कारिताखिलभारते वर्षस्य श्रीधारावर्षस्य पर्षदा महितं मत्रकं तन्निरूपयतु भवान् । सूत्रधारः । सहस्वा वाचयति ।

Page #137

I16
Nataka
[94.
यत्र क्षत्रनिकारकारणरणप्रमा कुमारः प्रभुः सदर्भः सुकवेः समाधिसमतागर्भः कुमारस्य च । तत्रास्माकमकुंठिताद्भुतरसश्रोतः प्लुते रूपके चेतः कौतुकलोलुपं सपदि तत्संपाद्यतामुद्यमः ।। एतेन व्यायोगप्रयोगनियोगः सामाजिकानां इति तर्कयामि । स हि दीप्तरसतरंगितो राजव्यतिरक्तनायकोपेतश्च ।। नटः स्मृत्वा भाव । अस्थेव युवराजप्रल्हादननिर्मितपार्थपराक्रमनामा व्यायोगः। सूत्रः सानंदं । अहो प्राचीनपुण्यसंपदा संप्रदायः । तथा हि । प्रल्हादनस्य कविता वसतिः प्रसत्तेः
संतोषकारि चरितं कपिकेतनस्य । निर्मत्सरा च परिषत् पदुरस्मि नाट्ये
तत्सर्वथा फलितमद्य मनोरथैनः ॥ ५ etc. Ends.-- fol. 24
वासवः- वत्स सात्विकशिरोमणे युधिष्ठिर वीरोत्तंस सव्यसाचिन् । तथापीदमस्तु।
अन्नरस्तु निरंतरा वसुमती तत्संपदं वारिदाः। .. काले कंदलयंतु भेकनिकरपाणप्रदैरंशुभिः। तत्संतामतिदानमग्निषु वषट् कुर्वतु हव्यं द्विज-।
स्तद्रक्षा सुविचक्षणाः क्षिातभुजो राज्यं भजतु स्थिरं ॥ ६१ इति निष्क्रांताःसर्वे समाप्तोयं पार्थपराक्रमनामा व्यायोगः॥छ । ग्रं. ४३२।। छ॥
शुभं भवतु ॥छ। श्रीविकमातुविलोचनवेदचंद्र वर्षे नभस्यविशदे प्रतिपहिने व (च) व्यायोगमेतमिति पार्थपराक्रमाख्यं सन्नाटकं लिखितवान् जिनदेवलारेः । कल्याणं भूयात् श्रीसर्वज्ञदेवचरणकमलयुगलप्रसादात् श्रीश्रमणसंघस्य ॥ श्रीः
दा (1) प्र. १९ अर्जुननाटक छे References.- I Mss-Aufrecht i, 3350; ii, 74°.
2 Printed editions—The work is published in the Gaikwad Oriental Series, Vol. IV, 1917.

Page #138

117
96. ]
Nafaka पार्थपराक्रम
Pärthaparākrama No. 95
37.
1873–74. Size.- 10 in. by 4 in. Extent.— 5 leaves ; 18 lines to a page ; 60 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters with
HASTS; fairly old but in good condition; hand-writing very small and closely written but clear, legible and uniform ; borders on either side of the text ruled in triple black lines; a square blank space in the centre of each folio; red pigment frequently used ; slight additions re
corded in margins ; complete. Age.-- Fairly old. Author.- Prahladanadeva Paramāra. Begins.-- fol. 1
11&o Il saitgRETT FTA: 11
i T: etc. as in No. 94. Ends.-- fol. 56
तथापीदमस्तु । अन्नरस्तु etc up to राज्यं भजंतु स्थिरं as in No. 94. followed by gra raportarea FHTATI groT HATAT SITUTIT:
Il 19. 8441 11 References.— See No. 94.
qriperah :
Pārthaparākrama
728. No. 96
1886-92. Size.— 10in by 4 in. Extent.-- 4 leaves ; 20 lines to a page ; 66-70 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters with
TASTs; hand-writing, very small and closely written but

Page #139

•itr8
dataka
[96.
clear, legible and uniform ; a blank space partially filled by å red circle in the centre of each folio and similar circles in either margins ; catch-words and colophons marked with red pigment; borders ruled in triple red lines; folios slightly moth-eaten ; complete. ..
Age.- Samvat I492. Author.--Prahladanadeva Paramāra. Begins.-fol. 19 ॥५०॥ श्रीशारदायै नमः ।।
देवासवः etc. as in No. 94. Ends.-- fol 46
तथापीदमस्तु ।
अन्नरस्तु etc. up to राज्यं भजनु स्थिरं ॥६२ as in No. 94. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ छ । परिसमाप्तोऽयं पार्थपराक्रमनामा
व्यायोगः ॥ छ ॥ श्री॥ छ । संवत् १४९२ वर्षे फाल्गुनशुदि ९
आदित्यवारे लासापुरवरेऽलेखि ॥छ॥छ। शुमं भवतु ॥ छ॥श्री॥ References.-See No. 94.
पार्वतीपरिणय
Pārvatiparinaya
No.97
148.
1875-76. Size.- 84.in. by 13} in. Extent.- 67 leaves ; 16-18 lines to a page ; 15 letters to a line. Description.-Modern paper with water-marks: Devanagari chara
cters; bluish in appearance ; hand-writing clear, legible and uniform ; written on one side of the folios; complete :
corrections recorded in margin; fol. 24 repeated.. ASE.Amodern copy.

Page #140

971
Napa
In
Author.— Bánabhatta Cf. the following remarks of Keith “The Bana is now allotted to 1400 ) ” Sanskrit. Drama,
Parvatiparinaya once ascribed to Vāmana Bhatta Bāna ( A D p. 221.
"
Subject.— Describes the nuptials of Siva and Parvati.
Begins. fol. rb
श्रीगणेशाय नमः ।
आदौ प्रेमकषायिता हरमुख व्यापारलोला शनैव्रीभारविवर्णिता मुकुलिता धूमेोगजन्यजितः । पत्युः सम्मिलिता दृशा सरभसव्या वर्तनाला पार्वत्याः परिणीतिमङ्गलविधौ दृष्टिः शिवायास्तु वः ॥ १ ॥ अपि च । संपदमतरलभ्यामनन्यसामान्य बाहुदर्पनिधेः ।
पुष्णातु चित्तोनेर घटित घटनापटीयसी विभुता ॥ २ ॥ नान्यन्ते सूत्रधारः । सप्रणाममञ्जलिं बध्वा ।
ब्रह्मस्तम्बकुटुम्बस्य योगक्षेमविधायिनौ ।
आनन्दविग्रहभूत्यै भूयास्तामादिदंपती ॥ ३ ॥
इति पुष्पाञ्जलिं विकीर्य । नेपथ्याभिमुखमवलोक्य । आर्ये इतस्तावद
प्रनिटी | अर्ज इ।
सूत्रधारः । 'आर्य अधै खलु किमप्यनिर्व पार्वतीपरिणयं नाम नाटक द्रष्टुमभिलषति परिषदेषा ।
सूत्र ०
नटी । अज्न त उण अभिणवं कस्य कर्मिणी किदी भविस्सदि । अस्ति कवि सार्वभौमो वत्सान्वयजलाधिकौस्तुभो बाणा नृत्यति पत्रमायां वेधोमुख रंङ्गलासिका वाणी ॥ ४ ॥ तद्रिरचितेन विचित्रसंविधानेन वस्तुनानेन सामाजिकानवस्थास्यामहे ।
etc.
fol. 13 प्रथमोङ्कः ॥ fol. 25 द्वितीयोङ्कः ॥ २ ॥
Ends. fol. 66
समधिगतसकलमनोरथागां नः किमतः परं प्रार्थनीयम् ।
तथापीदमस्तु भरतवाक्यम् ।
पर्जन्यो वृष्टिमिष्टां प्रदिशतु जगतो भद्रसंपादार्यत्री शश्वत्सस्यैः प्ररूढैर्भवतु पुलकिता सर्वतो भूतघावी

Page #141

120:
Nataka
वर्धन्तां वीतविघ्नाः स्फुरदुपकृतयः संपदः सज्जनानां
नित्यानन्दो महेशो निरतिशय सुखप्राप्तये कल्पतां वः ॥ ११० ॥
इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ पञ्चमोङ्कः ॥ इति श्रीमट्टबाणकृतं पार्वतीपरिणयं नाम नाटकं समाप्तम् ॥
References. — 1 Mss - Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 3364 ; ii, 75* ; iii, 72".
Descriptive Catalogue; Cf. Mad. Des. Cat. Vol. XXI No. 12539.
2 Printed Editions- 1 Ed. by Glaser, Wien 1883; 2 Published by the Vani Vilasa Press, Shrirangam, 1906.
प्रबोधचन्द्रोदय
No. 98
Size. 9 in. by 4 in.
Extent.- 19 leaves ; II lines to a page; 38 letters to a line.
[ 97.
Prabodhacandrodaya
239. Viśrāma ( i ).
Description. - Country paper; Devanagari characters; hand-writing beautiful, clear and uniform ; complete.
Age.- Does not appear to be very old.
Author.
Kṛṣṇamiśra. According to Goldstücker, the author flourished about the end of the 12th century.
Subject. A philosophical drama in six acts, treating of the different sects of religions and showing the superiority of the Advaita philosophy.
Begins. fol. 1"
For further particulars see No. 26 of M. Seshagiri Shastri's Report No. 2. p. 67.
श्रीमंगलमूर्तये नमः ॥
मध्यान्हार्कमारीचिकास्विव पयः पूरो यदज्ञानतः स्वं वायुर्ज्वलनो जलं क्षितिरिति त्रैलोक्यमुन्मीलति ।

Page #142

98.]
Nataka
यत्तत्वं विदुषां निमीलति पुनः सम्भोगिभोगापमं सांद्रानंदसुपास्महे तदमलं स्वात्मावबोधं महः ॥१॥ अंतर्नाडीनियमितमरुलंधितब्रह्मरंध्र स्वांते शांतिप्रणयिनि समुन्मीलदानंदसांद्रं ॥ प्रत्यग्ज्योतिर्जयति यमिन स्पष्टलालाटनेत्र
व्याजव्यक्तीकृतमिव जगद्व्यापिचंद्रार्थमौले ॥२॥ सूत्रधारवाक्यं ॥ नीताः क्षयं क्षितिभुजो नृपतेर्विपक्षा
रक्षावती क्षितिरभूत्यथितैरमात्यैः ॥ साम्राज्यमस्य विहितं क्षितिपालमौलि
मालाचितं भुवि पयोधरमेखलायां ॥३॥ अस्ति प्रत्यर्थिपृथ्वीपतिविपुलबलारण्यमूर्च्छत्प्रतापज्योतिर्खालावलीढत्रिभुवनविवरो विश्वविश्रांतकीर्तिः ॥ गोपालो भूमिपालान् प्रसभमासलतामात्रमित्रेण जित्वा
साम्राज्ये कीर्तिवर्मा नरपतितिलको येन भूयोभ्यषेचि ॥४॥ तेन च शांतप्रथपस्थितेन आत्माविनोदार्थ प्रबोधचंद्रोदयाभिधानं माटकं
अभिनेतुमादिष्टोस्मि । etc. fol. 3* इति प्रथमोंकः
fol. 7' इति द्वितियोंकः ॥२॥ Ends.-fol. 180
तथाप्येतदस्तु॥ पर्जन्योस्मिन्जगति महतीं वृष्टिमिष्टां विधत्तां राजानः मागलितविविधोपप्लवाः पालयंतु ॥ तत्वोन्मेषोपहततमसस्त्वत्प्रसादान्महांतः संसाराधि विषयममतातंकपंकं तरंतु ॥
इति षष्टोंकः॥५॥ References.- I Mss-Aufrecht, i 3520; ii786, 211b; iii, 75..
Also See Madras Triennial Cat. of Sanskrit Mss. Vol. II. No. 1108 and I. O. Cat. Pt. VII Nos. 4138. Oftep printed with or without commentaries.
16 INapakal

Page #143

122 Nataka
[99. प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacandrodaya Na99
526.
1891-95. Size.-98 in. by 3 in. Extent.- 75 leaves ; 8-9 lines to a page ; 28-30 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; old in appe
arance; hand-writing, bold, clear and legible; borders ruled in triple black lines; folios 39 and 42, repeated ; fol. 61', blank; fol. 63 is whitish in appearance and the hand-writing on it is different; the last colophon is written
in red ink; complete. Age.- Sarivat 1670 (Saka I535). Author.- Krsnamisra. Begins.- fol. b
॥६॥श्रीगणेशाय नमः॥
मध्याह्नाळमरीचि etc. as in No. 98. fol. 12" इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचंद्रोदयनाटके कामापयानो
नाम प्रथमोकः ॥१॥ fol. 27' इति ... ... द्वितीयोंकः समाप्तः॥ Ends.- fol. 720 पर्जन्योस्मिन् जगति etc. up to संसाराब्धि विषयममतातंकपंकं तरंतु ॥
as in No. 98. followed by इति निःक्राता सर्वे जीवन्मुक्तिर्नाम षष्ठोंकः ॥
इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचंद्रोदयनाटक संपूर्ण शुभं भूयात् ।। ॥ संवत् १६७० वर्षे शाके १५३५ प्रवर्त्तमाने महामांगल्यप्रदमार्गशिरमासे शुक्लपक्षे तिथौ तृतीयायां वासरे अमरसरमध्ये ॥ लिषिते नरि
सिंहेण ॥ शुभं भवतु ॥ कल्याणमस्तु ॥ पुत्रपौत्रादिपठनार्थे ॥ श्री॥ श्री॥ References.- Same as in No. 98.

Page #144

100% ]
प्रबोधचन्द्रोदय
No. 100
Author.— Krsnamiśra.
Begins. fol. rb
Nataka
Size.- ro1⁄2 in. by 34 in
Extent. ror leaves ; 5-6 lines to a page ; 25 letters to a line. Description.— Country paper; Devanāgarī characters; old in appearance ; hand-writing bold, clear and legible; borders ruled in two double black lines; red pigment used; edges of folios worn out; occasional notes ; complete.
Age.- Appears to be old.
fol. 31b इति
Ends fol. roob
...
श्रीमहागणपतये नमः ॥
मध्याह्नार्कमरीचि etc., as in No. 98.
fol. 12b इति ब्रह्माद्वैतमहाकविश्री कृष्णमिश्रकृतौ प्रबोधचन्द्रोदये कामाप
यानो नाम प्रथमोंकः ॥
Prabodhacandrodaya
77.
1883-84.
123
महामोहप्रयाणो नाम द्वितीयकः ॥
पर्जन्योस्मिन्जगति etc. up to संसाराब्धि विषयममतातंकपंकं तरन्त ॥ ३० ॥ as in No. 98.
followed by इति सर्वे निःष्क्रान्ताः ॥ छ ॥ श्री ॥ इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचन्द्रोदये षष्टोंकः ॥
भूम्याकाशरसेन्दुभिर्विगणिते श्रीविक्रमार्कप्रभोः शाके श्रावणमासि सोमादेवसे पक्षेव लक्षेतरे ॥ careofभधे तिथौ लिखितवान्श्रीविष्णुदेवात्मजो विद्वान्वि... प्रबोधसहितं चन्द्रोदयं नाटकम् ॥ १ ॥ श्री ॥ ॥ छ ॥ श्रीमहागणपतये नमः ॥ शुभमस्तु
References.- Same as in No. 98.

Page #145

124
Nataka
Irol.
34.
प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacandroda ya No. In
189846
1898-99. Size.- 9 in. by 48 in. Extent.- 37 leaves ; 13-14 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; old in appe
ärance; 'hand-writing clear and legible ; borders ruled in single black lines; red pigment used; folios worn out;
folios I and 38 missing, otherwise complete. Age.-- Śaka 1546. Author.- Krsnamisra. Begins.- (abruptly ) fol. 21
तिवाहिता दिवसाः ॥ इदानीं तु कृतकृत्या एव वयं ॥ यतः
नीता क्षये क्षितिभुजोमपतेत्रिपक्षा रक्षावती क्षितिरसूत्पाथितैरभाव्यैः॥ साम्राज्यमस्य विहितं क्षिीतपालमौलिभालार्चितं भुवि पयोनिधिमेखलायां। ताय शांतरसप्रयोगाभिनयनात्मानं विनोदयितुमिच्छीमः etc. '
as in No. 98. fol. 7' इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदयनामनाटके कृष्णमिश्रविरचिते मंत्रसूत्रो
नाम प्रथमोऽकः समाप्तः । fol. Ig• द्वितीयोऽकः समाप्तः। Ends.- fol. 39
पर्जन्योऽस्मिन् जगति etc. up to संसारान्धि विषयममतातंकपकं
तरंतु ॥ १। as in No. 98. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोध
चन्द्रोदयनाटके षष्टोऽकः समाप्तः ॥ नाटकमपि समाप्तिमगमत् ॥ शाके १५४६ प्रवर्त्तमाने ॥ उत्तरायनगते श्रीमन् दिनमणौ ॥ ग्रीष्मऋतावाषाढमासे कृष्णपक्षे ७ रवौ नागमंडलवासिनो दीव्यज्ञातीये नव्य ॥ श्रीगणेशात्मजेनेदमलेखि । स्वार्थ

Page #146

Nataka
शाके षट्युमबाण चंद्र सुमिते मासे शुचौ पक्षके कृष्णे चोत्तरमार्गमाश्रित... नेचेह भास्वत्तिथौ । भानोश्वाथ दिने हि सर्वगणितज्ञानैकग... गैकदंताख्यस्यार्थसुतोऽलिखन्निजकृते रुद्रः शुभं नाटकं ॥ १ ॥ श्री ॥
fol. 37° इति श्रीकृष्ण मिश्रविराचेते प्रबोधचन्द्रोदयनाटके षष्टोऽक समाप्तः ॥ नाटकमपि समाप्ती गममत् ॥ राम ॥
References. — Same as in No. 98.
102.1
प्रबोधचन्द्रोदय
No. 102
Age. — Samvat 165o.
Author.— Krsnamiśra.
Begins.—fol. rb
Size - 1o in. by 4g in.
Description.
Extent. - 35 leaves ; 12 lines to a page ; 35-40 letters to a line. Country paper; Devanagari characters; old in appe arance ; hand-writing clear, legible and uniform ; borders. ruled in triple black lines; red pigment used; edges of folios worn out; fol. 24 missing ; occassional notes in the margins; cottrplete.
श्रीगोपालाय नमः ॥
मध्याह्लार्कमरीचि etc. as in No. 98.
fol. 64 इति प्रबोधचन्द्रोदयाभिधाननाटके प्रथमकः ।
fol. 13
Ends.
features:
Prabodhacandroda ya
ras
followed by इति निःक्रांताः सर्वे ॥
527.
1891-95.
fol. 360
पर्जन्योस्मिन् जगति etc. up to संसाराज्यि विषयममतातंकपैकं सरंतु
as is No. 98.

Page #147

126
Nataka
इति प्रबोधचन्द्रोदयाभिधाने नाटके षष्ठकः ॥
संवत् १६५० वर्षे चैत्रशुदि ११ दिने लिषितं ॥ छ ॥ छ ॥ श्रीः ॥ रा ॥ मा
॥ य ॥ न ॥ मः ॥ ॥ छ ॥ छ ॥
References. - Same as in No. 98.
[ 102.
प्रबोधचन्द्रोदय
No. 103
Size. 8 in. by 5 in.
Extent.- 55 leaves ; 12 lines to a page ; 28 letters to a line. Description.— Country paper; Devanagaī characters; old in appearance ; hand-writing bold, clear and legible; borders ruled in double black lines; red pigment used; folios worn out and moth-eaten; complete.
Age.- 1672.
Author.— Krsnamiśra.
Begins. fol. rb
References.— Same as in No. 98.
Prabodhacandrodaya
377.
1884-87.
॥ श्रीकर्दमेश्वराय नमः । श्रीगोपीजनवल्लभाय नमः । श्रीगणाधिपतये नमः ।
मध्याह्नार्कमरीचि etc. as No. 98.
fol. 1ot प्रबोधचन्द्रोदयनाटके प्रथर्मोकः समाप्तः ॥ छ ॥ fol. 21b इति प्रबोधचन्द्रोदये द्वितीयकः । समाप्त । छ ॥ Ends. fol. 55 *
पर्जन्योस्मिन् जगति etc. up to संसाराब्धि विषयममतातंकपंकं तरंतु ॥ ३४ ॥ as in No. 98. followed by इति श्रीप्रबोधचंद्रोदये जीवन्मुक्तिर्नाम षष्टकः समाप्तः । समाप्तः प्रबोधचन्द्रोदयाभिधानं नाटकं ॥ श्रीरस्तु ॥ छ । काल्याणमस्तु ॥ श्रीकर्दमेश्वरप्रसादाल्लिखितोयं ग्रंथः ।
श्रीगोपीजनवल्लभो जयतु ॥ संवत् १६७२ वर्षे कार्तिकशुदि ५ तिथौ भल्लपुरीनिवासी भट्टश्रीबलभद्रस्यात्मजगणेशामिधानेन लिखितं ॥

Page #148

104.] - Nataka
127 प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacandrodaya No. 104
459.
1895-1902. Size—. 104 in. by 38 in. Extent.- 54 leaves ; 8 lines to a page; 30-35. letters to a line. Description.- Old country paper ; Devanagari characters; hand
writing clear and legible except some folios where some letters cannot be deciphered ; borders ruled with double black lines; edges of folios worn out and moth-eaten ; red
pigment used; white chalk also used; complete. Age.- Samvat 1595. Author.- Krsnamisra. Begins-- fol. IP
सिद्धिः ॥ गणपतये नमः॥
मध्याह्नार्कमरीचि etc. as in No. 98.. fol. 9' प्रथमोङ्कः॥
fol. 20° अद्धापकर्षणं नाम द्वितीयोक्तः ॥ ...... Ends.- fol. 530 पर्जन्योस्मिजगति etc. up to संसाराब्धि विषयममतातंकपकं तरन्ति । छ ।
as in No. 98. followed by इति निःक्रान्ता सर्वे प्रबोधचन्द्रोदये जीवन्मुक्तिनाम षष्ठोंकः॥
॥ इति ब्रह्म.. महाकविकृष्णमिश्रविरचितं प्रबोधचन्द्रोदयाख्यं नाटकं समाप्तं ॥ शुभमस्तु ॥ गोपालाय नमः ॥ ॥ कृष्णार्पणमस्तु । संवत् १५९५ वर्षे वैशाषवदि भौमे ॥...तंवतभद्रेण नाटकं नाटकोत्तमं ।।
कृतो यत्कृष्णमित्रैस्तु नाम्ना चन्द्रोदयं स्मृतम् ।। References.- Same as in No. 98.

Page #149

[tos.
Prabodhacandrodaya
445. No.205
1884-87. Size.— 715 in by 31 in. Extent.— 70 leaves ; 9 lines to a page ; 28 letters to a line. Description- Modern paper with water-marks; Devanagari chara
cters; hand-writing clear and legible but not uniform; borders ruled in double black lines; yellow pigment used
for corrections ; edges moth-eaten ; complete. Age.- Saka 1629. Author:- Krsnamisra. Begins.- fol. rb
श्रीगणेशाय नमः
मध्याह्नार्कमरीचि etc. as is No. 98. fol. 13' इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचन्द्रोदये प्रथमोंकः ॥१॥
fol. 31° द्वितीयोंकः ॥२॥छ॥ Ends.-fol.69 पर्जन्योस्मिन्जगति । etc. up to संसाराब्धि विषयसमतातंकपंकं तरंतु ।।
as in No. 98. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचन्द्रो
दये नाटके षष्ठोंकः॥ ॥ श्री॥ शके १६२९ सर्वजित्संवत्सरे पौषकृष्णदशम्यां भौमे लिखितमिदं समाप्तिमगमत् ॥
on fol. 70° there is an endorsement in Kanarese characters. References.- Same as in No. 98.

Page #150

.129
107.]
Nataka अयोधचन्द्रोदय
Prabodhacapdrodaya
426. No. 106 Size.—104 in. by 4* in. Extent.-43 leaves; ro lines to a page; 36 letters to a line. Description.- Country paper, old in appearance; Devanagari chara
cters; hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines ; red pigment often used ; edges
of folios worn out; complete. Age.- The Ms, appears to be old. Author.- Krsnamisra. Begins.--- fol. "
___ मध्याह्नार्कमहीति ECras in.No. 98. infol, 7 मारेकर।। ___ fol..11 -द्वितीयोंक Ends.-- fol. 436 पर्जन्योस्मिन् जगति etc., up to संसाराब्धि विषयममतातंकपकं तरंतु ॥
as in No. 98.***** followed by इति निक्रांताः सर्वे षष्टोऽका समाप्तः॥ समाप्तमेतत्प्रबोधचंद्रोदयं
नाम नाटकं॥ Reference..--.Same as in No. 98.
प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodbacandrodaya ETNO.-107
...149.
• RAJA82-83. ....Size.-74 in. by 3 in. - Extent.--6o leaves; to lines to a.page; 30.letters.to a line.
17 ( Napala

Page #151

Nataka
[ 107.
Description.— Country paper; Devanagari characters; hand-writing small, but clear and legible; borders ruled in double black lines; complete.
Age.— Samvat 1676 (Saka 1542 ).
Auther.— Krsnamiśra.
Begins. fol. 1b
130
श्रीवरदमूर्त्तिर्विजयते ॥
॥ मध्याह्नार्कमरीचि etc. as in No. 98.
fol. ro© इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदये नाटके प्रथमों कः ॥ १ ॥
fol. 20b इति
द्वितीयकः ॥ २
""
Ends--- fol 59b
पर्जन्योस्मिन्जगति etc. up to संसाराब्धि विषयममतातंकपंकं तरंतु ॥ as in No. 98. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचन्द्रोदयो नाम षष्ठोंकः ॥ समाप्तिमगमत् ॥
संवत् १६७६ वर्षे शके १५४२ प्रवर्त्तमानेऽभूरपुर निवासिना ज्योतिर्विद्वावालस्यात्मजेन भट्टकल्याणेन लिखितमिदं प्रबोधचन्द्रोदयाभिधानं नाटकं ॥ मासि भाद्रपदे शुक्ल प्रतिपद्गुरुवासरे।
लिखितं नाटकं चैतत्कल्याणेन द्विजन्मना ॥ १ ॥ श्रीरस्तु ॥ कल्याणं भूयात् ॥
References. - Same as in No. 98.
प्रबोधचन्द्रोदय
No. 108
""
Prabodhacandrodaya
464. 1899-1915.
Size - 1o in. by 4jo in.
Extent.— 41 leaves ; II lines to a page; 35 letters to a line. Description.— Country paper; Devanagari characters; hand-writing bold, clear and legible; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; occasional notes in the margins; complete.
12

Page #152

109.]
Nataka
131
Age.- Sarivat 1665. Author.- Krsnamisra. Begins.-fol.
॥६॥ मध्याह्नार्कमीचे etc. as in No. 98. fol. 7% प्रथमोका समाप्तः॥
fol. IS* द्वितीयोंका समाप्तः ॥ Ends.- fol. 140 पर्जन्योस्मिन्जगति etc. up to संसाराब्धि विषयममतातंकपंकं तरंतु ।३१।
as is No. 98. followed by इति श्रीनिःक्रांताः सर्वे जीवन्मुक्ति नाम षष्टोऽकः। समाप्तं चेदं
प्रबोधचन्द्रोदयं नाम नाटकं ॥ ॥संवत् १६६५ वर्षे आसो जवदि १० दिने मिभद्वारका ग्रंथ लिषावत ॥पं. नरबदलिपतं॥ कल्याणं विपुलं सूयात् ॥ श्रीरस्तु । श्री।
अंडजाः पक्षिसर्पाद्याः । पोतजाः कुंजरादयः । सजा मद्य कीटाया गवाया जरायुजाः॥१॥ यूकायाः स्वेदजा मत्स्यादयसमुर्छनोद्भावाः
उद्भिदखंजना सोयपादूकादेव ना रका ॥२॥ विलासिनीनां स......जाविलासास्त एव मूढस्य हृदि स्फुरंति
रागो नलिन्या हि निसर्गसिद्धस्तत्र भ्रमत्येव मुधा पमंहि ॥ References.- Same as in No. 98.
प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacardrodaya No. 109
446.
1884-87. Size.- Int in. by 4 in. Extent.-44 leaves; 7 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks; Devanāgari chara
cters; hand-writing clear, legible and uniform; red pigment used.
The Ms. contains acts 3-6.

Page #153

132
Age.— Not old.
Author. - Krsnamiśra.
Begins.— rb
Nafaka
श्रीगणेशाय नमः ॥
॥ ततः प्रविशति शांतिः करुणा च ॥ शांतिः सात्र ॥ मातः २ क्कासि देहि मे प्रियदर्शनं
श्रीपांडुरंग
References. Same as in No. 98.
प्रबोधचन्द्रोदय
-
मुक्तातंककुरंगकाननभुवः शैलाः स्खलद्वारयः पुण्यान्यायतनानि संतततपो निष्ठाश्व वैखानसः ।
यस्याः प्रीतिरमीषु सात्र भवती चंडालवेश्मोदरं
प्राप्ता गौः कपिलेव जीवति कथं पाषंडहस्तंगता ॥ ७० ॥ etc. fol. 145 इति पाषंडविडंबनो नाम तृतीयकः ॥ छ ॥
Mos
Ends.- fol. 43b
Dura
पर्जन्योस्मिन्जगति etc. up to संसाराधि विषयममतातक पंर्क तरंतु ॥ १८३॥ as in No. 98. followed by || इति निःकाता: सर्वइति पटक समाप्त ॥ छ ॥ इति प्रधान नाटक सम ॥श्रलापमा
[109"
Prabodhacandrodaya
N
Size. ="81 in. by 5 in.
Extent. - 37 leaves ; 15 lines to a page ; 32 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; old in appearance ; hand-writing clear and legible; borders ruled in double black lines, red pigment used; complete.'
Age.— Samvat 1688.
Author.— Krsnamiśra.
1886-92.

Page #154

111. j'! Nataka
13 Begins.- fol. rb
॥ श्रीगोपीजनवल्लभाय नमः ॥ श्रीविश्वेश्वराय नमः ॥ श्रीवृद्धाकालाय नमः॥
मध्याह्नार्कमरीचि etc. as in No. 98. fol: 8. इति ब्रह्माद्वैतमहाकविश्रीकृष्णमिश्रकृत्तौ प्रबोधचन्द्रोक्ये कामापयानो
नाम प्रथमोकः॥ fol. Itp:' इति प्रबोधचन्द्राक्ष्य सायाकः ॥ Ends.- fol. 370 पर्जन्योस्मिन् जगति etc. up to संसाराब्धिविषयममतातकंपकं तरंतु ॥
as in' No. 88. followed by इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचन्द्रोदय जीवन्मुक्तिर्नाम
षष्टोंकः ॥ संवत् १६८८ वर्षे श्रावणमासे कृष्णपक्षे त्रयोदश्यां शनी लिखितमिदं मनोहरेण वाचकेन स्वपठनार्थ परोपकृत्यै च ॥ शुभ
भवतु ॥ छ ॥ श्रीरस्तु । छ छ । स्वस्त्यस्तु ॥ References.- Same as in No. 98.
730.
प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacandrodaya No. mr.
186-9: size:23 Bf in. by 3g in. Extent.— 59 leaves ; 8 lines to a page; 36 letters to a line. Description.- Old country paper; Devanagari characters'; hamda
writing clear, legible and uniform ; borders of folios 1-28 ruled in two double red lines, the rest in two double black , some of the folios yellowish in appearance ; edges of some folios torn; fol. I seems to be pasted on another
leaf; complete. Age.- Appears to be ord:: Author.- Krsnamisra.. Begins.-fol. b
॥ श्री०॥ श्रीगणेशाय नमः मध्याह्नार्कमरीKिetc: as it Nor-j8..

Page #155

134
Notaka
[III.
fol. ro' इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदये नाटके प्रथमोंकः ॥ _fol. 22b इति
, द्वितीयोंकः॥२॥ Ends.- fol. 59 पर्जन्योस्मिन् जगति etc. up to संसारान्धि विषयममतातंकपंकं तरंतु ३४
as in No. 98. followed by इति उल्का निःक्रांताः पुरुषं विष्णुभक्तिप्रबोधचंद्रादयः सर्वे ॥
बोधचन्द्रोदयं नाम दुर्मोहतमसो रविं॥
निर्मितं कृष्णमिश्रायैस्तत्वबोधाय नाटकं ३५ इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदये नाटके पुरुषस्य जीवन्मुक्तितत्वज्ञानं नाम पष्टोऽक:
समाप्तमिदं प्रबोधचंद्रोदयं ना References.- Same as in No. 98.
प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacandrodaya
152. No. 112
1875-76. Size.-6g in. by 84.in. Extent.-43 leaves ; 17-23 lines to a page ; I9-21 letters to a line. Description.- Country paper; Sarada characters%3; hand-writing
clear and legible but not uniform ; yellow pigment used
for corrections. Age.-- Appears to be fairly old. Author.- Krşpamiśra.
Begins.
ॐ नमो गुरवे सरस्वतीरूपाय ॥ शुभमस्तु ।। तत्सत् ॥ ॐ मध्यानार्क मरीचिकास्विवपयः पूरोयदज्ञानतः । रवं वायुर्बलनोजलंक्षितिरिति त्रैलोक्यमुन्मालति ॥ यत्तत्त्वं विदुषां निमीलति पुनस्रग्भोगिभोगोपमं॥ सांद्रानंदमुपास्महे तदमलं स्वात्माषबोधं महः॥ अपि च। अंतर्नाडीनियमित मरुलंधितब्रह्मरंधम्। । स्वांत शांति प्रणयिनिसमुन्मीलदानंद सांद्रम।

Page #156

113.1
Ends.
Nataka
प्रत्यग्ज्योतिर्जयति यमिनः स्पष्टलालाट नेत्र
व्याजव्यक्तीकृतमिव जगव्यापि चंद्रार्धमौलेः ॥
नांद्यते सूत्रधारः आदिष्टोस्मि सकलसामंतचक्रचूडामणि मरीचि मंजरी नीराजितचरण कमलेन बलवदरि निवह वक्षस्तटकवाटपाटन
पर्जन्योस्मिन् जगति महतीं वृष्टिमिष्टां विधत्तां राजानः क्ष्मां गलितनिखिलोपप्लवां पालयंतु ।
तत्तन्मेषोपहततमसस्त्वत्प्रसादान्महांतः संसारांते विषममतातंकपंकात्तरंतु ॥ ४४ ॥
इति निष्कांताः सर्वे ॥ ४४ ॥
इति श्रीप्रबोधचंद्रोदय नाटके श्रीकृष्णमिश्रविरचिते जीवन्मुक्तिर्नाम षष्ठोंक: ॥ ६० ॥ समाप्तं चेदं प्रबोधचन्द्रोदयो नाटकम् ॥ जयत्यनंत्य (न्य) सामान्य (त्य) प्रकृष्टगुणवैभवः । संसारनाटकारंभ निर्वाहण कविः शिवः ॥ ॐ ॥ ४४ ॥
References. — See No. 98.
प्रबोधचन्द्रोदय
with टीका चिचंद्रिका
No. 113
" "
Size. 124 in. by 4 in.
Extent.- 105 levaes; 2-3 lines to a page ; 40 letters to a line (text). 6-8 "" (com). 45 Description.— Smooth country paper; Devanāgarī characters; hand-writing clear and legible but not uniform; borders ruled in two double black lines; red pigment used; some folios without borders; text in the middle with the comm. above and below it; complete..
Age.— Sarvat 1842.
"
135
Prabodhacandroda ya with
Commentary Ciccandrika
92. 1919-24.
39
" " "

Page #157

१३४36
Nataka
13.
Author (of the text).-Harswamijra.
,, ,, ,, comm.)-NGanesa, son of Visvanāthra Diksita. • 'Subject.- A commentary on the Prabodhacandrodaya of Krsna
_misra. Begins- (text) fol. 20
श्रीपरमात्मने नमः ॥
मध्याह्नाळमरीचि etc. as in No. 98. " (com.) fol. 10
श्रीगणेशाय नमः पदमानादिदं विश्वं यद्भातालेह किंचन
तन्महः परमानंद वर्दै निर्विघ्नकारणं १ अथास्य प्रबोधचन्द्रोदयाभिधेन नाटकस्य प्रवृतिप्रयोजनमभिधीयते । ब्रह्माज्ञानजनित्यादि संसारसम्वनिमयानासचिनीमतिबद्धनाटकादि. कथास्वादमनसां संसारिणां परमकारुणिकः श्रीकृष्णमिश्रः संसार मान्छे दाय नाटकव्याजेन शांगारादिरसरुपसिच्य वेदांतसिद्धांतमंतःकरणेषु दृढयन नाटकमारब्धवान् । तत्र च यद्यपि विवरणोपाया पूर्वसूरिभिनिरूपिता बहव उपलभ्यते तथाप्यनभ्यस्तकाव्यव्याकरणानामनधीतशास्त्राणामतबोधविरहव्याकुलितचेतसां सचेतसां प्रयोजनाय नालमिति चिचंजिकारिणक्षिपनतिसुबोधमारब्धमुपकल्पतेतिशयेन भवानीं भावयन भाषागपोतलब प्रारीप्सित्, प्रतिबंधकविघ्नंविघातमुद्दिश्य कृतं मंगलं शिक्षित युपनिवध्नति ॥ मध्यान्हेति षयमित्यध्याहारः । महस्तेजः प्रकाशरूपमिति यावत् ।
: उपास्महे संचिंतयामः । etc. ... fol. 18' इति श्रीमावाविश्वनाथदीक्षितसूनुगणेशविरचितायां प्रबोधचन्द्रो
दयीय चन्द्रिकायां प्रथमोंकः ॥ .. sfol. 37. प्रबोधचन्द्रोपथीचिञ्चन्द्रिकायाँ द्वितीपोंकः ॥
fol. 53- इति ... ... ... तृतीयोंकः ॥ Beder-(text-fol.-1048
उत्तिष्ठ वत्स किं ते सूयः प्रियमुपकरोमि । etc. up to ,संसारावि विषय -
ममतांतक्रपकं तरंतु ॥as in No. 98. followed by ॥विष्णुभक्तिः। तथास्त्विति निष्कांताः सर्वे षष्टोंकः॥ इति
श्रीकृष्णमिश्रविरचितं प्रबोधचन्द्रोदयं नाटकम् समाप्तम् संवत १८४२ माघमासे मुक्लापक्ष ७ रवीवार

Page #158

114.1
Nataka
Ends.- (com.) fol. 105a
__ जीवस्य हि मोहपुर सराः कामक्रोधलोभादयो मुक्तिपरिपंथिमः पापंडशास्त्राणि । तदागमाश्च । एवं सति विष्णुभक्त्त्यैकसहायेन मुमुक्षुणा वस्तु विचारेण कामं क्षमया क्रोधं संतोषेण लोभमित्यादि पूर्वोक्तरीत्या कामादीन पाषंडागमशास्त्राणि च विजित्य श्रवणं विधाय पश्चाद्विवेकसहायेन मनसा मननं कृत्वा निदिध्यासनं च विधाय तत्वसाक्षात्कारो जननीयः तेन च मोहनाश संपादनीयः । एवं च सति प्रारब्धे जीवन्मुक्तिरसति च परममुक्तिरित्यलमतिविस्तरेण ।
आसीद्भावोपनामा भुवि विदितयशा रामकृष्णोति विज्ञस्तस्माद्दौर्या विनीतो विविधगुणनिधिविश्वनाथोवतीर्णः तस्मात्प्रख्यातकीर्तेविविधमवकृतः प्रादुरासीद्भवान्यां श्रीमत्यां यो गणेशो भुवि विदितगुणा तस्प चिचंद्रिकास्तु ।
न प्राकृतं व्यक्तमिहास्ति किंचिन्मयेति संतः श्रुतिगोचरम् वः । करोमि तेनास्तु निरंकुशेयं चिच्चन्द्रिकानंदविबोधनाय । ज्ञानतोऽज्ञानतो वा पि सुष्टु वाऽसुष्टु यत् कृतम् ।
तद्भो क्षमध्वं सद्वत्ता परीक्षयत सादरम् ॥१॥ इति श्रीभावाविश्वनाथदीक्षितसूनुगणेशविरचितायां प्रबोधचन्द्रोदयीय
चिच्चन्द्रिकायां षष्ठोंका समाप्तः ।। References.- I Mss- Aufrecht's Catalogus Catalogorun i, 353%; ... ii, 79"; iii, 750.
Descriptive Catalogue I. O. Cat. Pt. VII, No. 4143.
प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacandrodeya with
with टीका चिच्चन्द्रिका
Commentary Ciccandrikā No. 114
425.
1892-95. Size.— 10 in. by 4* in. Extent. -- 74 leaves ; 4-6 lines to a page ; 35-40 letters to a line (text).
7-10 " ", , , , , , (com.). 18 [ Nataka

Page #159

Nafaka
Description.- Thick country paper ; Devanagari characters; hand-- .:: writing bold, clear and legible but not uniform; borders .... and edges of folios I-23 ruled in double red lines; the rest
have no ruled borders ; red pigment used; yellow pigment used for corrections; text in the middle with the com
mentary above and below it; folios 59-74 seem to be .. written in a different hand; folio I is torn complete. Age:- Not very oid. Author (of the text).- Krsnamisra.
" (,, ,, com.).- Ganesa. Begins- (text) fol. "
मध्याह्नाळमसीचे etc. as in No. III. ,, ( com.) fol. I0
॥६॥ श्रीअघनाशनकीर्तनाय नमः ।
रामं विनायकं वंदे सदानंदगुणाकरं ..... ससारतापसंहारकारणं बिन्नकारणम १
अथ कथमप्यन्तेवासिनं बहुशोध्यापितवेदांतसिद्धान्तमपि तत्वावबोधपराङ्मुखं नाटकादि रसिकाः परमकारुणिका श्रीकृष्णमिश्रा प्रबोधचन्द्रोदयाख्य- . नाटकव्याजेन त बुबोधयिषवस्तद्रचयन्ति । म । तत्राय पद्यद्वये नांदीसंज्ञके" निर्विघ्नपरिसमाप्तये कृतं मंगलं निबधाति ॥ मध्याह्नति वयं तदोषनिषदमहस्तेज
'उपास्महे सेवयामः etc. . .... ....... fol. II' इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदयव्याख्याने प्रकाशे प्रथमोंकः ॥
fol. 24° इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदयप्रकाशे द्वितीयोंकः Ends.- ( text ) .fol. 73a
उत्तिष्ठ वत्स किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to संसाराब्धि विषयममता...तंकपकं तरंतु ३३ as in No. III. followed by तथास्विति निष्क्रांताः सर्वे समाप्तोयं षष्ठोंकः ६
इति श्रीकृष्णमिश्रविरचितं प्रबोधचन्द्रोदयं नाटकं समाप्तिमगात्
६ श्रीरस्तु॥ Ends.- (com.) fol. 730 ...जीवस्य हि मोहपुरःसराः etc. up to परीक्षयत सादरम् १
as in No 113.

Page #160

IIS.
Nataka
139
.: . followed by . इति श्रीभावाविश्वनाथदीक्षितसूनुगणेशविरचितायां प्रबोध....... चन्द्रोदयीयांचच्चन्द्रिकायां षष्टोंकः समाप्तिमगमत् १ ।
शुभं भवतु ॥ कल्याणमस्तु ॥ श्रीरस्तु ॥ On solio r we have-- नाटकादौ च विघ्नविघाताय नांदी कार्या यदाह भरतः
यद्यप्पंगानि भूयांसि संति वै नाटकादिषु तथाप्यवश्यं कर्त्तव्यं नांदी विघ्नप्रशांतये देवद्विजनृपादीनां(ना)माशीर्वचनपूर्विका नांदी कार्या बुधैर्नाम्ना नमस्कारेण संयुतेति नांदीलक्षणं काचिद्वादशपदा नांदी काचिदष्टपदा तथा .. सूत्रधारं पठेदेनां मध्यमस्वरसंयुतमिति ॥ रंगं प्रसाद्य मधुरै श्लोकै काव्यार्थसूचकै रूपकस्य कवेराख्यां गोत्राद्य ..च कीर्तयेदिति भरतशास्त्रात् रुणद्धि रोदसी चास्य यावत्कीर्तिरनीश्वरी ।
तावकिलायमध्यास्ते सुछती वै बुधपदमिति श्रुतेश्च
कवेर्गोत्रनामादिकीर्तनमप्युचितमिति स्वनाम कीर्तयति कृष्णमिति References. Same as in No. 113.
प्रबोधचन्द्रोदय
with टीका चिच्चन्द्रिका
Prabodhacandrodaya
with Commentary Ciccandrikā:
460. No. 115
____1895-1902. Size. — 99 in. by 4 in. Extent.— 103 leaves ; 5 lines to a page : 30 letters to a line ( text :).
8 , ,, ,, ,, 45 , ,,, ,, (com.). Description.- Country paper ; Devanāgari characters; old in appe
arance : hand-writing legible but not quite clear; borders ruled in double red lines; some in triple; white chalk used for corrections; edges of folios worn out; slightly moth

Page #161

140
Nafaka
[15.
eaten%3; folio I pasted with paper-slips%3; text in the middle with commentary above and below it; commentary in
complete. Age.- Appears to be old. Author (of the text).- Krsnamisra. __, (,, ,, com. ).- Ganesa. Begins.- (text ) fol. 24
मध्यानाकमरीचि etc. as in No. III. ,, - (com.) fol. 10 ॥५०॥ ॐ नमो श्रीगणेशाय नमः श्रीसरस्वत्यै नमः॥
यदभावनादिदं विश्व etc. as in No. 113. fol. 19" इति श्रीभावाविश्वनाथदीक्षितसूनुगणेशविरचितायां प्रबोधचन्द्रो
दयांकचिञ्चन्द्रिकायां प्रथमोंकः fol. 38° इति ... .... ... द्वितीर्योकः Ends.-- (text) fol. I03b
उत्तिष्ट वत्स किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to सं...ब्धि विषयममता
तंकपकं तरंतु | as in No. III. followed by विष्णुभक्तिः तथास्तु ॥ इति निःक्रांताः सर्वे षष्टोंकः ॥
इति श्रीप्रबोधचं......नाटकं समाप्तम् ॥ Ends.--- (com.) fol. I03b
तथा च ज्ञानिनो विरक्तसर्वथा प्रयोजनाभावानगभनदिद्रियामान किंचिच...चरिष्यत्यर्थ स्थलनियमोपेक्षित इति तात्पर्य प्रशांतारातिं...मोहं...
परं उत्कृष्टम् References:- Same as in No. 113.

Page #162

116.]
Nataka
141
प्रबोधचन्द्रोदश्चटीका
Prabodhacandrodavatika called
called चिञ्चन्द्रिका
Ciccandrika
447. No. 116
1884-87. Size.- II in. by 5 in. Extent.— 53 leaves ; 13-14 lines to a page ; 40-45 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanagari characters; old in appe
arance; hand-writing clear, legible and uniform ; folios numbered in both the margins ; fol. 43 slightly moth
eaten ; folio 53 slightly torn; complete. Age.- Not very old. Author.- Ganesa. Begins.- fol. I0
श्रीगणेशाय नमः
यदभानादिदं विश्वं etc. as in No. II3. foi. Io* इति श्रीभावार्थविश्वनाथदीक्षितसूनुगणेशविरचितायां प्रबोधचन्द्रो.
दयीयचन्द्रिकायां प्रथमोंकः १ fol. 19* प्रबोधचन्द्रोदयायाचचंद्रिकायां द्वितीयोंकः २ । Ends.- fol. 520 जीवस्य हि मोहपुरः etc. up to परीक्षयत सादरम् १
as in No. 113. followed by इति श्रोभावाविश्वनाथदीक्षितसूनुगणेशविरचितायां प्रबो
चन्द्रोदयीयचिच्चंद्रिकायां षष्टोंकः समाप्तः छ छ छ
श्रीगजाननार्पणमस्तु References. — Same as in No. 113.

Page #163

142
Nataka
[ 117.
प्रबोधचन्द्रोदय
with ..
Prabodhacandrodaya
with Prakasa
प्रकाश
55.
No. 117
1869-70. Size.-- 12 in. 8 in. Extent. - 82 leaves ; 4-6 lines to a page ; 32 letters to a line (text).
8-10 ,, ,, ,, 40 ,, ,, ,, (com.). Description.- Blue paper with water-marks; Devanagari chara
cters; hand-writing clear, legible and uniform; borders ruled in double red lincs; comm. above and below the
text; complete ; last folio slightly torn. Age.- A modern copy. Author (of the text).- Krsnamisra.
, (,, ,, comm.)..- Ramadasa Diksita. Begins.— (text) fol. 18
श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः॥ मध्याह्नार्कमरीचि etc. as in No. III. (com.) fol. IN श्रीगणेशाय नमः॥
रामं विनायकं वंदे सदानंदं गुणाकरं ॥
संसारतापसंहारकारणं विघ्नवारणं ॥१॥ अथ कमप्यंतेवासिनं बहुशोध्यापितवेदांतसिद्धांतमपि तत्रावबोधपराङ्मुख नाटकादि रसिकं परमकारुणिकाः श्रीकृष्णमिश्राः प्रबोधचन्द्रोदयाख्यनाटकव्याजेन तं बोधविषयस्तद्रचयंति स्म । तत्राद्यपद्यद्वये नांदीसंज्ञके निर्विघ्रपरिसमाप्तये कृतं मंगलं निबध्नति । तत्र नांदीस्वरूपं ।
नंदति काव्यानि कवींद्रवर्गाः कुशीलवाः परिषदाश्च संतः।
यस्मादलं सजनसिंधुहसी तस्मादियं सा कथितेति नांदी। इति नांदीस्वरूपं । तल्लक्षणं च । आशीर्नमस्क्रियावस्तुश्लोकः काव्यार्थ मूत्रकः । नांदीति गद्यगदितपदाद(श)भिस्तथा । इति नांदीस्वरूपलक्षणलक्षितमाचपथद्वयं । तबाद्यं पद्य व्याख्यायते । मध्यान्हेति । बयं तत् । औषनिष महस्तेजः। उपास्महे । सेषयामः । etc.

Page #164

tit]
Nataka
fol. 120 : इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदयव्याख्याने प्रकाशाख्ये प्रथमोऽकः ॥...
fol. 28° इति प्रकाशे० द्विति० Ends.-- (text) fol. 820
तथाप्येतदस्तु । पर्जन्योस्मिन् etc. up to संसाराब्धि विषयममतातंकपंक
तरंतु ॥ ३२ ॥ as in No. III. followed by इति निक्रांताः सर्वे । इति श्रीमत्प्रबोधचन्द्रोदयाख्ये श्रीकृष्ण... मिश्रविरचित नाटकसारे षष्टोंकः ॥ ६॥ राम ।। Ends.- (com.) fol. 82a
.. श्रीकृष्णमिश्राः ग्रंथांते आशीर्लक्षणं मंगलमाचरंति । तथाप्येतदस्तु । पर्जन्य इति । पर्जन्यो जलपूर्णमेघः । अस्मिन् जगति अस्यां भूमौ महतीं मिष्टां समये यावदपेक्षितामिष्टामिति पदेनातिवृष्टि निवारयति विधत्तां करोति । गलितो नष्टः उपद्रवोदेशराज्याग्रुपद्रवो येभ्यस्ते राजानः मां पृथिवीं पालयतु । संसारिभ्य आशिषो दत्वा ज्ञानिभ्योपि ददाति । महांतः ज्ञानिनस्त्वत्प्रसादाविष्णुभक्तिप्रसादात्संसारएवाब्धि(:) समुद्रः तं तरंतु कीदृशं समुद्रं । विषयाः सगादयः ममत्वाभिमानिनः आतंको भयं एतान्येव पंक कर्दमो यस्मिंस्त। कीदृशा महांतः। तत्वानां उन्मेषः साक्षात्कारः तस्मादुपहतं नाशित- तम अज्ञानं येषां ते। विष्णुभक्तेः प्रसादात्सर्व प्राप्यत इति भावः ॥३२॥ अंक समाप्ति द्योतयति । इति निक्रांता सर्वे ॥ इति अंकसमाप्तौ सर्वेषां निष्क्रामण-.. मित्यर्थः ॥ ॥ इति श्रीभट्टविनायकात्मजदीक्षितरामदासविरचिते प्रका
शाख्ये प्रबोधचन्द्रोदयनाटकाख्याने षष्ठोंका समाप्तः ॥ ६ ॥ छ ॥छ । References.- I Mss.- Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 3533; ii, 79, 211*; iii, 75"
....; ___Descriptive Catalogues—I. O. Cat. Pt. VII. Nos. 4139-42.
. 2 Printed Editions-- Printed by R. S. Gondhalekar Poona, 1886.

Page #165

144
gatuazzia with
STENTET
No. 118
Size. 14 in. by 5 in.
Extent. 70 leaves; 3-5 lines to a page; 40 letters to a line (text). 6-8 55-60 (com.). Description. Country paper; Devanagari characters; old in appearance; hand-writing clear and legible but not uniform ; borders ruled in two double black lines; red pigment used; folios numbered in both margins; text in the middle with the commentary above and below it; yellow pigment used for corrections; folios 68, 69 and 70 have yellow appearance; fol. I slightly torn; some edges worn out; complete.
Age.-- Samvat 1753.
Author (of the text).- Kṛṣṇamiśra.
Ramadasa.
در در )
com.).
Begins (text) fol. rb
33
श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः
#
(com.) fol. rb
Nataka
دو
Ends. (text) fol. 69b
در دو
""
[118
Prabodhacandroda ya with Prakāśa
255.
1880-81.
etc. as in No. 111.
29
دو در دو
श्रीगणेशाय नमः ॥ fam
etc. as in No. 117.
tol II इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदयव्याख्याने प्रकाशाख्ये प्रथमकः ॥
fol. 24° इति श्रीप्रबोधचंद्रोदयप्रकाशो द्वितीयोंकः समाप्तः छ
उत्तिष्ट बल्स किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to संसाराधि विषयममतासंकपंकं तरंतु as in No. 111.

Page #166

119.]
Nataka
145
Ends.- (com.) fol. 69 श्रीकृष्णमिश्रा ग्रंथांत etc. up to सर्व प्राप्यत इति भावः ३३
as in No. 117. followed by अंकसमाप्तिं योतयति ॥ इति निक्रांताः सर्वे इति अंकसमाप्तो
सर्वेषां निष्क्रामणमित्यर्थः छ इति श्रीमद्भट्टविनायकात्मजदीक्षितरामदासविरचिते प्रकाशाख्ये प्रबोधचन्द्रो
दयनाटकव्याख्याने जीवन्मुक्तिनिरूपणं नाम षष्ठोंक ६
सप्राकृतं etc....up to विबुधैर्न मूर्ख १ as in No. 120 below followed by संवत् १७५३ ॥ References.-- Same as in No. 117.
78.
प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacandroda ya with
with प्रकाश
Prakāśa No. 119
1883-84. Size.- 13 in. by 6] in. Extent.- 70 leaves ; 5-7 lines to a page ; 40 letters to a line (text).
6-9 , ,, , 45 , ,, ,, (com.). Description.- Smooth country paper; Devanāgari characters;
hand-writing clear, legible and uniform ; red pigment used for certain words and colophons; text in the middle with the commentary above and below it.; yellow pigment used for corrections%3; folios numbered in both margins%3
complete. Age. – Not very old. Author (of the text).- Krsnamisra.
, (,, ,, com.).- Ramadasa. 19 [ Napakal

Page #167

Nataka
| 119.
Begins-(text) fol. rb
मध्याह्नार्कमरीचि etc. as in No. III. ,, (com.) fol. 10
ॐ श्रीगणेशाय नमः रामं विनायकं वंदे etc. as in No. II7. fol. tub इति श्रीप्रबोधचन्द्रोदये व्याख्याने प्रकाशाख्ये प्रथमो अंकः १
fol. 24° इति प्रबोधचन्द्रोदयप्रकासे द्वितीयो अंकः संपूर्णम् ॥ Ends.—(text) fol. 696
उत्तिष्ट वत्स किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to संसाराधि
विषयममतातंकपकं तरंतु as in No. III. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे इति Ends.-(com.) fol. 69b श्रीकृष्णमिश्रः ग्रंथांत etc. up to सर्व प्राप्यत इति भावः
as in No. 117. followed by अंकसमाप्ति द्योतयति इति इति निष्क्रांताः सर्वे इति अंकसमाप्तौ
सर्वेषां निष्क्रामणीमित्यर्थः इति श्रीभट्टविनायकात्मजदीक्षितरामदासविरचिते प्रकाशाख्ये प्रबोधचन्द्रोदयनाटके जीवन्मुक्तिनिरूपणं नाम
षष्टोंकः समाप्तः ६ ॥ समाप्तोयं नाटकं ॥ References.- Same as in No. II7.
प्रबोधचन्द्रोदय
Prabodhacandrodaya with
with प्रकाश
Prakāśa No. 120
224.
Visrama (i). Size.-- 14 in. by 7 in. Extent. — 70 leaves ; 4-7 lines to a page ; 40 letters to a line (text).
8-10 , , , , 45 , ,, ,, (com.).

Page #168

120.]
Nataka
147
Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari chara
cters; hand-writing clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; text in the middle with the commentary above and below it; yellow pigment used for corrections ; certain words and lines smeared off with black ink on
many folios ; the edges of last few folios torn; complete. Age. - Samvat 1746. Author (of the text).- Krsnamisra.
" ( , , com.).- Ramadasa. Begins--(text) fol. IP
FEYTTETEHTIT etc. as in No. III. ,, - (Com.) fol. rb
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ नत्वा परात्मानमशेषदेहिनामात्मानमस्यैव सुखप्रबोधनं ॥ कर्तुं प्रबोधाख्यनिबंधने मया प्रकाशनाम्नी 'क्रयते हि टीक १ , . विनायकस्थ तनयो दीक्षितस्य करोदिमा॥ रामदासोति सरला टीका संतोत्र मेऽरणं २ .
मध्याह्नति ॥ अह्नो मध्यो मध्याह्नस्तस्मिन्नर्कः सूर्यस्तस्य मरीचिकासु किरणेषु पयः पूरः पयसां जलानां पूरः etc. fol. II' इति श्रीप्रबोधचंद्रोदयव्याख्याने प्रकाशाख्ये प्रथमोंकः श्रीः
श्रीः
fol. 24° इति... ... ...द्वितीयोंकः समाप्तः॥ Ends:-- (text ) fol. 69
उत्तिष्ठ वत्स किं ते भूया प्रियमुपकरोमि etc. up to संसाराब्धि विषयममतातकपंके तरंतु ३३ as in No. III. followed by इति निःक्रांताः इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचंद्रोदये जीवन्मुक्तिर्नाम षष्ठोंकः समाप्तश्चार्य प्रबोधचंद्रोदयो नाम ग्रंथः।
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ Ends.-- ( text ) fol. 702
पर्जन्य इति etc. up to सर्व प्राध्यत इति भाष: ३३ as in No. 17.

Page #169

148
Nataka
[120.
followed by अंकं । कमाप्तिं द्योक इति क्रांता सर्वे इति अंकसमाप्तौ सर्वेषां निष्क्रामणमित्यर्थः ॥छ ॥ इति श्रीमद्भट्टविनायकात्मजदीक्षितरामदासविरचितं प्रकाशाख्ये प्रबोधचंद्रोदयनाटकव्याख्याने जीवन्मुक्तिनिरूपणं नाम पठोंकः ६
स्वप्राकृतसंकृतमत्र किंचिद्याख्यायतात्ययमवर्णि किंचित् तत्राप्यशुद्ध यदि किंचिदस्ति तच्छोधनीयं विबुधैर्न मुखैः१॥
संवत् शके १७४६ व्ययाब्देन References.- Same as in No. 117.
प्रबोधचन्द्रोदय
with प्रकाश
Prabodhacandrodaya
with Prakāśa
No. 121
378. 1884-87.
Size.- IS in. by 6g in. Extent.- 70 leaves ; 4-8 lines to a page ; 40-44 letters to a line (text).
8-10 " " " 45 " "" " (com.). Description.- Country paper ; Devanāgari characters; old in ap
pearance ; hand-writing clear and legible but not uniform ; borders ruled in double red lines; some in triple ; edges in single ; folios numbered in both margins; red pigment used ; text in the middle with the commentary above and below it ; white chalk used for corrections; edges worn
out; the first folio has two numbers I and 23 complete. Age.- Not very old.
Author (of the text).- Krsnamisra. ___ , , ,, com.).- Rāmadasa. Beginse-(text) fol. I.
. मध्याहार्कमरीचि etc. as in No. III.

Page #170

122.]
Nataka
149
Begins--(com.) fol. I मध्याह्नति ॥ वयं तत् औपनिषदं महस्तेजः ब्रह्माख्यं
उपास्महे । सेवयामः । etc.. fol. I2' इति श्रीप्रबोधचंद्रोदयव्याख्याने प्रकाशाख्ये प्रथमोकः ॥१॥
fol. 25° इति... ... .....द्वितीयोंकः ॥२॥ Ends.- (text) fol. 70b
उत्तिष्ट वत्स किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to मंसाराब्धि विषयममतातंकपकं तरंतु as in No. III. Ends.- (com.) fol. 700 श्रीकृष्णमिश्राः ग्रंथांते etc. up to सर्व प्राप्यत इति भावः
as in No. 117. followed by अंकसमाप्तिं द्योतयति इति निष्क्रांताः सर्वे इति अंकसमाप्तौ सर्वेषां निष्क्रामणमित्यर्थः ॥ इति श्रीमद्भट्टविनायकात्मजदीक्षितरामदासविरचिते प्रबोधचंद्रोदयनाटकव्याख्याने जीवन्मुक्ति निरूपणं नाम षष्ठोंक:
सप्राकृतं संस्कृतमत्र किंचिव्याख्यायतात्पर्यमवर्णि किंचित्
तत्राप्यशुद्धं यदि किंचिदस्ति तच्छोधनीयं विबुधैःReferences.-Same as in No. 117.
प्रबोधचन्द्रोदय
with
Prabodhacandrodaya
with Prakāśa
प्रकाश
No. 122
503. 1887-91.
Size.— 124 in. by 8z in. Extent.- 69 leaves ; 4-5 lines to a page ; 35-40 letters to a line (text).
8-12 ,, ,, , 40-44 , , , , (com.). Description. - Modern country paper; Devanāgari characters;
hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; text in the middle with the commentary above and below it; folios numbered in both

Page #171

150
Nataka
[122.
margins; white chalk used for corrections ; the first folio is numbered as I on one side and as 2 on the other; com
plete. Age.- Sake 1747. Author (of the text).- Krsnamisra.
" , com.).- Ramadasa. Begins.--( text ) fol. 1a
मध्याह्नार्कमरीचि etc. as in No. III. ,, (com.) fol. I
श्रीगणेशाय नमः॥ नत्वा परात्मानमशेष etc. as in No. I20. fol. 12* इति श्रीप्रबोधचंद्रोदयव्याख्याने प्रकाशाख्ये प्रथमोंकः ॥
fol. 25 इति श्रीप्रबोधचंद्रोदयप्रकाशो(शे) द्वितीयोंकः ॥२॥ Ends.--/ text ) fol. 702
उत्तिष्ट वत्स किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to संसाराधि विषयमतातंकपंके तरंतु ॥३३॥ as in No. III. followed by इति निक्रांताः॥ इति श्रीकृष्णमिश्रविरचिते प्रबोधचंद्रोदये जीवन्मुक्ति म षष्टोंकः ।। समाप्तश्चायं प्रबोधचंद्रोदयो नाम अंथः सर्वे
शुभं भवतु ॥छ॥ Ends.-(com.) fol. 70b पर्जन्य इति etc. up to सर्व प्राप्यत इति भावः ॥ ३३ ॥
as in No. 117 followed by अंकसमाप्तिं द्योतयति ॥ इति निक्रांता सर्वे इति ॥
___अंकसमाप्तौ सर्वेषां निष्क्रामणमित्यर्थः॥छ॥ इति श्रीमद्भट्टविनायकात्मजदीक्षितरामदासावरचितं प्रकाशाख्ये प्रबोधचंद्रोदयनाटकव्याख्याने जीवन्मुक्तिनिरूपणं नाम षष्ठोंकः ॥
सप्राकृत etc. up to विबुधैर्नमुख्यैः ।। as in No. 120 followed by इदं पुस्तकं समाप्तं ॥ शके १७४७ पार्थीव नामाब्द माघमासे इंठवासरे......वासिना...तं प्रबोधचंद्रोदयाख्यनाटस्य सव्याख्यां...इदं पुस्तकं
संपूर्ण ॥ References.-- Same as in No. 117.

Page #172

151
123.!
Nataka प्रबोधचन्द्रोदयटीका
Prabodhacandrodayaţikā called
called प्रकाश
Prakāśa
463. No. 123
1894-1915. Size.-93 in. by 4g in. Extent.- 90 leaves ; 9 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters ; old in ap
pearance; hand-writing legible but neither clear nor uniform ; borders ruled in black and red lines; red pigment used; yellow pigment used for corrections ; folios numbered in both margins; edges worn out; slightly moth-eaten :
complete. Age.- Samvat I806. Author.- Ramadasa. Begins.-fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ महागुरवे नमः ॥
रामं विनायकं वंदे etc. as in No. II7. fol. II' इति श्रीप्रबोधचंद्रोदयव्याख्याने प्रकाशाख्ये प्रथमोंकः ॥
fol. 26* इति श्रीप्रबोधचंद्रोदयप्रकाशाख्ये द्वि(ति)योंकः संपूर्णः ॥ Ends.- fol. 890 श्रीकृष्णमिश्राः ग्रंथांते etc. up to सर्व प्राप्यत इति भावः॥
as in No. 117. followed by अंकसमाप्तिं द्योतयति ॥ इति निक्रांता सर्वे इति ॥ अंकसमाप्तौ सर्वेषां निःक्रमणमित्यर्थः ॥ इति श्रीमद्भट्टविनायकात्मजदीक्षितरामदासविरचिते प्रकाशाख्ये प्रबोधचंद्रोदयनाटकव्याख्याने जीवन्मुक्तिनिरूपणं नाम षष्ठोंकः ॥ ६॥ संवत् १८०६ वदी आषाढ शुक्रवार ॥
यादृशं पुस्तकं... ... ... ... ... ...एवं वदंति पुस्तकं ॥

Page #173

Nataka
[123.
लिखितं गन्नाराममिश्रेण ॥ ललितां मध्ये ॥ इदं पुस्तकं यो शुभं भूयात् ॥ शुभमस्तु ॥ सिद्धिरस्नु ॥ ॐ नीलकंठाय नमः
On fol. 900 we have--
मांडव्यग्रामवासिना सप्तर्युपनामकेन मनोहरेण काश्यामिदं पुस्तकं
लिखापितं शोधितं च References.- Same as in No. II7.
प्रसन्नराघव
Prasannarāghava
448. No. 124
1884-87. Size.- Iot in. by 5 in. Extent.- 49 leaves ; 13 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; old in ap
pearance; hand-writing clear, legible and uniform ; lacunae
supplied in the margins; complete. Age:- Saka 1707. Author.- Jayadeva. Subject. - A drama in seven acts by Jayadeva, son of Mahādeva Begins.- fol. I0
श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ चत्वारः प्रथयंतु विद्रुमलतारक्तांगुलिश्रेणयः श्रेयः शोणसरोजकोरकरुचस्ते शार्डिणः पाणयः ॥ भालेष्वब्जभुवो लिखति युगपद्ये पुण्यवर्णावली
कस्तूरीमकरीः पयोधरयुगे गंडवये च श्रियः fol. 9 प्रथमोकः॥
fol. 14° द्वितीयोंकः ॥२॥ Ends-fol. 48b
तथापीदमस्तु । आबाल्यावदनांबुजे तनुभृतां सारस्वतं जेंभता देवे कौस्तुमधाम्नि चंद्रमुकुटाद्वैतामतिः खेलतु

Page #174

tás.]
रामः ॥
Nataka
वाग्देव्या सह मुक्तवेशसरसा देवी च दीव्यादियं
शेषस्येव फणांचले वसुमती लक्ष्मीः सतां सद्मसु ॥ ९२ ॥ तदागच्छत पुष्पकादवतीर्य गुरुं बंधुजनं पौश्वानंदयाम इति पुष्पकाद्वतरणमभिसंवृत्तं ॥ इति निःक्रांता सर्वे ॥ सप्तमोंकः ॥ ७॥
जायंतामभिरामराम चरिताक्रीडाभिरामाः सतामुन्मीलन्न मल्लिकाविरचितखग्दामरम्या गिरः ॥ याः कंठे विनिवेश्य पेशलधियो रोमांचलीलांचिताः कांताबाहुलताविलासमहिमाश्लेषांस्तृणं मन्वते ॥ ९३ ॥ इति श्रीजयदेव कविविरचितं प्रसन्नराघवं नाम नाटकं समाप्तं ॥ स्वस्ति श्रीमन्नृपशालिवाहनशके १७०७ विश्वावसु नाम संवत्सरे ज्येष्ठ कृष्ण चतुर्दश्यां भौमे कुतुलापुरस्थेनोपासन्युपनामकेनावाभिधानेन लिखितमिदं प्रसन्नराघवाभिधानं नाटकं संपूर्णतामगमत् श्रिये भूयात् ॥ शुभं भवतु ॥
॥ छ ॥ छ ॥
References. — (1) Mss. — Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
i, 359b ; ii 814, 211b; iii, 76b.
$53
Descriptive Catalogues :- I O Cat. Pr. VII. No. 4158; A. B. Keith (I. O. Cat.) Nos. 7394-6; Mad. Des. Cat. Vol. XXI. Nos. 12562-8.
A. B. Keith-Sanskrit Drama, pp. 244-6.
-प्रसाराघव
( 2 ) Printed Editions :- Published by the Nirnayasagar Press, Bombay; 2 Edited in the Pandit ( 1867–9 );
( 3 ) Ed. by Pandita Govinda Deva Sästri, Benares (1868);
( 4 ) Ed. by Jivananda Vidyasagara Scrampore, 1872 ; ( 5 ) Ed. S. M. Paranjpe, Poona 1894.
No. 125
Prasannarāghava
167 (a).
1882-83.
Size. 12 in. by 5 in.
Extent.— 14 leaves; 9 lines to a page ; 42 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanāgarī characters; old inappearance; hand-writing legible and uniform but sometimes not quite clear; borders ruled in two double black 20 [Napaka ]

Page #175

Nataka
..[125.
lines with a thick red line between them ; some folios have yellow appearance; edges worn out and moth eaten; in
complete. Age.- Appears to be old. Author.- Jayadeva. Begins.-- fol. 18
श्रीमहागणपतये नमः॥ ॥रामजय ॥ ॥ चत्वारः प्रथयन्तु etc. as in No. 124.
fol. 13* प्रथमोकः॥ • Ends.- (abruptly) fol. 14
रामः । वत्स अलमनेन तद्यावता अयं भगवान् विश्वामित्रस्तत्रभवतो याज्ञवल्क्यस्य समागमसुखमनुभवति ।
तावत्तदीयसायंतनदेवार्चनोचितकुसमान्यपची _References.– Same as in No. 124.
प्रसन्नराघव
Prasannarāghava No. 126
426.
1892-95. Size.-- 102 in. by s} in. Extent.-- 88 leaves ; 9 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-- Thick country paper; Devanagari characters%3 hand
writing bold, clear and legible ; borders of folios 1-37 ruled in triple red lines and edges in single ; some folios, have blackish appearance%3 edges of first three folios moth-eaten%3B
complete. Age.-- Samvat 1896. Author.- Jayadeva. Begins— fol. ja
श्रीगणेशाय नमः॥ ...... चत्वारः प्रथयंतु etc. as in No. 124.
...
.
..
....

Page #176

127.]
Nataka
155
fol. 16' इति श्रीजयदेवविरचिते प्रसनराघवनाम्नि नाटके प्रथमोंकः १ . ... fol. 25 द्वितीयोंक: २ Ends.-- fol. 850
तथापीदमस्तु भरतवाक्यम् . आबाल्यावदनांबुजे etc. up to इति पुष्पकादवतारणमभिनंदयंतः सर्वे .. निक्रांताः ॥ as in No. 124. followed by इति श्रीजयदेवविरचिते प्रसन्नराघवनाम्नि नाटके सप्त
मोकः ॥ समाप्त ॥७॥ संवत् १८९६ का ।। References.- Same as in No. 124.
प्रसन्नराघव
Prasannarāghava:
427. No 127
1892-95. Size.-98 in. by 4g in. Extent. — 44 leaves ; 10 lines to a page ; 33 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters%3; hand-writ
ing bold, clear and legible; borders ruled in double red lines.
The Ms. contains acts 1-4 and some poiţion of the
fifth act. Age.- Appears to be old. Author.- Jayadeva. Begins.- fol. rb
श्रीगोविंदाय नमः ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्री...सः॥
चत्वारः प्रथयंतु etc. as in No. 124. fol. 13° प्रथमोंका॥ . fol. 21 द्वितीयोंकः ॥छ ॥ .
..
. Ends.- fol. 370
कातेनाथप्रणयमधरं किंचिदाचंचलेन ........ . श्रांताश्रांता जनकतनया वल्कलस्यांचलेन । चक्रे पीतश्रमजलकणस्निग्धमुग्धाननश्री
श्रांतः सांतः स पुनरनपा लोचनस्याचलेन ।। गं References.- Same as in No. 124.

Page #177

156
Națaka
| 128..
प्रसन्नराघव
Prasannarāghava No. 128
142.
1866-68. Size.— 123 in. by s in. Extent.-- 55 leaves ; 10 lines to a page ; 44 letters to a line. Description.- Modern blue paper with water-marks; Devanagari
characters; hand-writing clear, legible and uniform ;
complete. Age.- Saka I789. Author.- Jayadeva. Begins.-- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीधारणासरस्वत्यै नमः ।। चत्वारः प्रथयंतु etc. as in No. 124. fol. II प्रसन्नराघवनाटके प्रथमोंकः पर्याप्तः ॥
fol. I7" इति श्रीप्रसन्नराघवनाटके श्रीजयदेवरुते द्वितीयोंकः॥ Ends--- fol 55a
तथापीदमस्तु॥ आबाल्यावदनांबुजे etc. up to इति पुष्पकादवतरणं सवृत्तामति निष्क्रांताः सर्वे ।as in No. I24. followed by इति सप्तमोंकः जायंतामभिराम etc. up to श्लेषांस्तृणं मन्यते ॥१॥
as in No. 124. followed by नाटकघटितमदः पद्यं ॥ ____ इति श्रीजयदेवकवींद्रचूडामणीविरचितं प्रसन्नराघवनाटकं संपूर्ण ॥ श्रीदंतिलपननीलांबाभर्गचरणेषनतिर्विजयतुतरां ॥ स्वस्ति श्रीशालिवाहनशके १७८९ प्रभवसंवत्सरे माघशुक्लपक्षे समाप्तं । छ॥
ग्रंथसंख्या १८०० श्रीकृष्णनाथप्रसन्नोस्तु References.- Same as in No. 124. .

Page #178

129.]
Nataka
17
भाणनाटक:
Bhananataka No. 129
- 94.
1919-24. Size.-7 in. It in. Extent.- 14 leaves ; 11 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.- Palm-leaves; Malyalam characters; old in appear
ance; hand-writing very small but clear, legible and uniform ; leaves slightly worn out ; leaves have holes to pass a
string through ; letters inscribed. Age.- Appears to be fairly old. Author.- Not mentioned. Begins.- श्रीगणपतये नमः ॥
अविघ्नमस्तु । केळीकोप दशा सुतन्वत......न किश्चन्द्रार्ध नूडामणौ चूडा चन्द्रकलानुषंगकलया यइयते कोमळं, यद्वा कर्कशकासरासुरशिरो निष्पेषणे निर्दयं
पायाद्वरतदिदं गिरीन्द्रदुहितुः पादारविन्दद्वयम् । नाद्यन्ते ततः प्रविशति सूत्रधारः । सूत्रः । यमाहुस्सं सारेप्रकृतिरससं वस्तुमुनयो यदास्वादेतिक्तस्स च परचिदानेडन रसः। कुचा भोगानम्रा कुवलयदृशो यस्य करणं तृतीयो विख्यातो जगति सपुमर्थो विजयते । अपि च नितंबालसयातानां स्मितं जयति योषितां। विधत्ते विहृतिं यत्र जगत्त्रयमयीस्मरः । अलमतिविस्तरेण । किंचि.
दुपसृत्य । साञ्जलिबन्धं । Ends.- इयं कल्याणांगीर मयतुचिरायैनमुचितं । समारूढप्रेमा भवतु मुहुरस्यामयमपि
विधातुः पञ्चेषेरपि च युवयोरस्य मम च । प्रयासाभूयासुः प्रगुणफल संयोग सुभगाः ।। किं ब्रूथः । परिगृहातमिदमस्माभिः सुरतदेशिकवदनेन्दुबिंबविनिसृतमाशीरमृतमिति । प्रतीची विलोक्य । हन्त अतिक्रामति सन्ध्यासमयः तत् प्रस्थातुकामा वयं । चित्रलतामदनरथौ किं ब्रूथः । भवदसंनिधाने प्रियसखी प्रियसखयोर्महती पीडेति । सन्निहितौ ननु युवां । अवश्यं च गन्तव्यं । अनंगपताकानंगकेतू किं बथः । अवश्यश्चेत् गन्तव्यं । अतिनिर्बन्धो न शोभते । कदापुनद्रक्ष्याव इति । ताविनिगयते । निद्राभंगनिकामरक्तनयनौ मुद्रावरिश स्मरक्रीडासंभृतसादवे......

Page #179

Nataka
[130.
158 मत्तविलासपहसनटीका No. 130
Mattavilāsaprahasanatikā
96. । 1919-24.
Size.- 9 in. by I in. Extent.- 12 leaves ; 7 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.-Palm-leaf use; Malyalam characters; old in appearance; .
hand-writing very small but clear, legible. and uniform;
leaves with holes to pass a string through ; incomplete. Age.- Fairly old. Author.- Not mentioned. Begins.- श्रीगणपतये नमः।
अविघ्नमस्तु । आर्य किं चिरस्य कालस्य यौवनगुणभरमत्तविलासप्रहसनं दर्शयितुमयागतासि तस्यै इदानीं दर्शय या त्वया रमयितव्या किन्तया एवनियुक्तोसि तथा एवं खलु एतत् युज्यते एवं लब्धः आर्यमिश्राणां प्रसादः यद्येवं किन्ते प्रियाख्यानि तकन्ददामि किमिदानीमार्येण नाटकं नाटयितव्यं
आम इत्यनुवादे अस्मिन् पक्षपाती मे कोपः येन अभिप्रायानुरूपं भणितास्मि • आर्य कतमः पुनः स कविः । यः अनया कृत्या आत्मानमेवं प्रकाशयिष्यति Ends.- भगवन् चन्द्रसमागतमिवप्रदोषं भगवन्तं पश्यन्त्या मे अद्य आनन्दतीवदृष्टिः
किमेतदभ्यर्थनीयं किन्ते प्रियं करोमि गच्छामि तावदहं तथा भवतु विधवा मुण्डा भिक्षुका धर्मदाराः मद्यम्मांसं पीयते खाद्यते च भिक्षा भोज्यं चर्मखण्डश्च शय्या । कौळ: धर्मः कस्य नो भाति रम्यः । मुक्तिं भणन्ति हरिब्रह्मादिदेवाध्यानेन वेदपठनेन क्रतुक्रियाभिः । एकेन केवलमुमादयितेन दृष्टो मोक्षः समं सुरतकेळि सुरारसैः । पश्चताम्बूलं पञ्चसुगन्धोत् बोधितं । एलत्तरि इलवङ्ग जातिक्का करां पूर्व वशुवाशि इव पञ्चसुगन्धम् । शाणं शण विकारं क्षौम अतसीसूत्रनिर्मितं चीरं दर्भादि निष्पन्नं कुतपं पार्वतीया हजरोमानर्मितकबळं 'अविक आहताः बुद्धाक्षपणकाः नग्नाः अवगीतं विप्रतिपत्ति ।

Page #180

13.]
Nataka
2159
मदनसंजीवन
Madanasamjivana
470. No. 131
1899-1915. Size.- Io in. by 48 in. Extent.-44 leaves ; 6-8 lines to a page ; 25 letters to a line.
Description.- Country paper ; Devanāgari characters; not very old
in appearance; hand-writing, clear and legible but not uniform ; borders ruled in double red lines; red and yellow pigment applied to some folios.
Age.- Does not appear to be very old. Age.- Not mentioned. -Begins.-1 ___ श्रीगणेशाय नमः॥
भद्रायास्तु स गेहेषु यद्वाहो गूढतस्करः॥
यत्र नायकनामापि लालसीति विवर्णवत् ॥२॥ - अपि च
क्षेमायास्तु दिगंबरस्य वपुषसौंदर्यलेश पुरा यं दृष्ट्वा किल दारुकावनमुनित्रैणं पुरोवर्तित ॥ त्रुट्यत्कुचुकमस्तकां घि विगळनीविप्रहृष्यन्मुखं सर्वागीणनिरूढरोमविततस्विन्नां गमुत्कंपनं ॥
नांयंते सूत्रधार
विचिंत्य सहर्ष ॥ कश्चिदस्ति भवाहशानसूयरसिकमानसानंदगुणगर्मितः
मदनसंजीवनो नाम भाणः । तमहं प्रयुंजानोनुरंजयाम्यार्यमिश्रान् ॥ etc. Ends.-- fol. 44*
गाढमालिंग्य सस्मितं किं ब्रवीषि । मंचमारोहेति ॥ सानंदं प्रेयसि परिगृहीतसंभार: तूर्णमागच्छामि । मंजुगुणः तावदत्रैव तिष्ठति ॥ कथय किं भूयः प्रियमुपकरोमि ॥ किं ब्रवीषि नन्वितोपि प्रियमस्तीति ॥ तथापीदमस्तु भरतवाक्यं॥ . . ..

Page #181

..160
Nataka
सर्वत्रापि सुभिक्षमेव सतरं भूमंडले वर्धतां भक्त्या यज्ञकृतो भवंतु सृजना चंद्रार्धचूडार्चकाः ॥ श्रीमंतः कवयो भवंतु परितः कल्याणपारं परीमाचंद्रार्कमवर्गलं विजयतां मद्वैतमव्याहतं ॥ १०० ॥ अपि कसंतत चित्रलेखाख्य शिवकामिन्यलंकृतः ॥ कुलभूषणनामायं पातु विश्वं सभापतिः ॥
॥ इति निक्रांतः ॥ संपूर्णोयं मदन संजीवनयो नाम भाणः ॥ छ ॥
मन्त्राङ्कनाटक
No. 132
Aufrecht does not mention any Ms. of this work in his Catalogus Catalogorum.
[131.
Subject . - Nataka.
Begins. -- हरिः श्रीगणपतये नमः ॥
Mantranka. Nataka
103.
1919-24.
Size.-7 in. by 1 in.
Extent.— 153 leaves; 6 lines to a page ; 27 letters to a line. Description.— Palm leaves ; Malyalam characters; old in appearance ; hand-writing small but clear, legible and uniform ; letters inscribed on the leaves; leaves have holes in the middle to pass a string through; wooden-planks above and below the leaves; the Ms is preserved in a wooden-box.
Age.— Fairly old.
Author — Bhāsa.
अविघ्नमस्तु । ततः प्रविशति डिण्डिकवेषोवसन्तकः । पूर्व कैशिकविल रण्डुळि रण्डूपाटि पिन्ने आळामं चोल्लू डिण्डीदण्डं दधानः भसितसिततनुः भस्मक्लतत्रिपुण्ड्री भास्वत्कौपीनवासाः प्रविशति गणयन दक्षिणामाषकाणां । मन्त्रार्थे वह्निशाला प्रतिकृतसमयस्तत्सखीभ्यामुभाभ्यां । नोपश्यामीति जल्पन जळ इव मतिमान् मोदकं देवपीठे ।

Page #182

133.]
Nataka
161
Ends.
स तेन रामो रचितेन सेतुना पथा समुत्तीर्य महार्णवं क्षणात् । पुरी सुवेलाचलमस्तकं श्रितामवाप लङ्काममरावतीसमां । तौ सुग्रीवविभीषणौ रघुपति पार्श्वद्वयेमानयन् सौमित्रिं पुरतः प्रभजनमुतं भृत्यं पुरस्कृत्य च युक्तो वानरसेनया सकलया राजन्यचूडामणिस्तीवोभोनिधिमास्पदं च विदधे लङ्कोत्तरद्वारि सः । व्याधस्त्री तुंगपीनस्तनकलशमिळत् कुंभिकुंभाभिमान प्रत्यागच्छन्मदान्धद्विरद वररदक्षुण्णकूटे त्रिकूटे स्कन्धावारं विधाय स्थितिमकृतगिरा रामभद्रस्य लङ्का जातातङ्कांविधास्यन सहबलनिवहैश्चक्रवर्ती कपीनाम् ।
98.
मन्त्राङ्कटीका
Mantrankatīkā No. 133
1919-24. Size.— 84 in. by 13} in. Extent.— 84 leaves ; 9 lines to a page ; 20 letters to a line. Description. Modern foolscap paper; Devanāgari characters;
hand-writing clear, legible and uniform ; written on one
side only; copied by one Venkataramaśāstri. Age.- A modern copy. Author.- Not mentioned. Begins.-fol. b
श्रीगणपतये नमः । अविघ्नमस्तु॥ आसीदशेषभुवनप्रथिता पृथिवीतले । कौशाम्बी नाम नगरी यस्या द्यौन गरीयसी ॥ तत्राभूत्पार्थिवः श्रीमानिन्द्रतुल्यपराक्रमः । प्रणताखिलभूपालः शतानीक इति श्रुतः । लावण्यस्यन्दिनीवाङ्गैनिश्शेषगुणरत्नभूः ।
तस्य राजवरस्यासीन्महिषी मृगयावती ॥ etc. Ends.- fol. 83-84
अहमिदानी स्वामिनो मद्वचनानवस्थितत्वात् निरुद्धारम्मः स्यामिति च मुच्यते । ब्राह्मणोपासकेन्यत्र उपासकशब्द उपहासयोतकः । मा भैषीरित्यत्र सर्वथा वयं कार्य साधयिष्याम इाते योन्यते । अथ वसन्तकः । अघं ब्राह्मणंभावं धिक् । ब्राह्मणत्वं ब्राह्मणजन्म वा अत्र हेतुमाह मात्रेण चेष्टामात्रस्मरण प्रत्यक्षप्रमाणैकतानेन कुत्सितेन श्रवणकेनाहतेनाभयं दीयते इत्येकत्र ।
21
(Nafaka ]

Page #183

-:162
Nataka
"[34.
महानाटक or हनुमन्नाटक Mahānātaka or Hanumannātaka
826. No. 134
1886-92. Size.- 128 in. by sfin. Extent.- 24 leaves ; 15 lines to a page ; so letters to a line.
Description.-- Country paper; Devanāgari characters; hand-writ
ing, clear and legible but not uniform ; occasional marginal notes; yellow pigment frequently used for corrections ;
red pigment used for marking the portion; complete. Age.- Appears to be old. Author.- Hanumat-in the recension of Damodara Misra. Subject.- A drama based on the story of Rämāyaṇa and ascribed
to Hanumat. It is supposed to be in two recensions one
by Damodara and the other by Madhusudana." Begins.- fol. 10 ॥६०॥ श्रीगणेशाय नमः॥
कल्याणानां निधानं पावनं पावनानां पाथेयं यन्मुमुक्षोः सपदि परपदप्राप्तये प्रस्थितस्य विश्रामस्थानमेकं कविवरवचसां जीवनं सज्जनानां . बीजं धर्मदुमस्य प्रभवतु भवतां भूतये रामनाम ।१। पातु श्रीस्तनपात्रभंगमकरी मुद्रांकितोरस्थलो देवः सर्वजगत्पतिर्मधुवधवक्राजचंद्रोदयः क्रीडाक्रीडतनोनवेंदुविशदे दंष्ट्रांकुरे यस्य -
आंति स्म प्रलयाब्धिपल्वलतलोत्खातैकमुस्ताकृतिः ॥२॥ यं शैवाः समुपासते शिव इति ब्रह्मेति वेदांतिनो बौद्धा बुद्ध इति प्रमाणपटवः कर्तेति नैयायकाः। ... अर्हन्नित्यथ जैनशासनगता कर्मेनि मीमांसकाः
सायं वो विदधातु वांच्छितफलं त्रैलोक्यनाथो हरिः । ३ । ets. fol. 3' इति श्रीहनुमन्नाटकजानकीस्वयंवरो नाम प्रथमोकः fol. 5* इति श्रीहनुमन्नाटकजानकीरामविलासो नाम द्वितीयोंकः २।

Page #184

162
134018:
Nataka
Ends--- fol. 24
यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य समरे यजामदग्न्योजितस्त्यक्ता येन गुरोगिरा वसुमती सेतुः पयोधौ कृतः एकैकं दशकंधरक्षयकृतो रामस्य किं वर्ण्यते देवं वर्णय येन सोपि सहसा नीतः कथा शेषतां ८७ रम्यं श्रीरामचंद्रं प्रबलभुजहतां च कांडसौडव्याप्तं ब्रह्मांडभांडे रणशिरसि महानाटकं पाटवाधि पुण्यं भक्त्यां जेनयाविरचितमिदं यः शृणोति प्रसंगात् मुक्तोसौ सर्वपापाहरिभटविजयी रामवत्संगरेषु ८८
चतुर्दशभिरेवाकैर्वनानि चतुर्दश श्रीमह्यनाटकं धत्ते केवलं ब्रह्मनिर्मलं ८९ रचितमनिलपुत्रेणाथवा वाल्मीकिनानिहितमस्तबुद्धया प्राग्महानाटकं यत् सुमतिनृपतिभोजेनोद्धतं तत्क्रमण ग्रथितमिष तु विश्वं मिश्रदामोदरेण ९० माधुरकुलसंभूतः शुद्धग्वेदिवोथ विख्यातः। हेमौ रसो विजयते कमलापतिरीश्वरः ९१ एतद्रथर्थोक्तिश्रमैकादिम्पति श्रियो रामः तुष्टा निजपदभक्ति दिशतु दयावानुरूकरः स्वल्पं ९२ तत्पुत्रेण मयेयं मोहननाम्नाय रत्नानां ।
मंजूषा कापि विहिताप्यविधीनसलेन संविवृतम् ९३ . इति श्रीहनुमन्नाटकचतुर्दशोंकः । इति श्रीहनुमन्नाटकः संपूर्णता
मगात् शुभं भवतु॥ References. — 1 Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 438«; ii 100%,
216b ; iii, 94.
Aufrecht remarks—“It exists in two recensions, the more ancient by Damodara and explained by Mohanadāsa, and a recent one edited by Madhusudana.”
For described Mss see I. O. Cat. pt. VII, Nos. 414448%3 Mad. Des. Cat. Vol. XXI No. 125813; A.S. B. Cat. Vol. VII Nos. 5307-II. 2 A. B. Keith-Sanskrit Drama, pp. 271-75. 3 Printed Editions-Repeatedly printed.

Page #185

Nataka
[1358
हनुमन्नाटक also called महानाटक
Hanumannātaka
also called Mahänātaka
No. 135
485.
1887-91. Size.— 124 in. by 48 in. Extent.-54 leaves ; 8 lines to a page ; 32-34 letters to a line.
Description.- Country paper ; old in appearance; Devanagari cha
racters; hand-writing bold, clear and legible; borders ruled in triple red lines some of the last folios in double lines; red ink used for marking the portion; yellow pigment
used for corrections; complete. Age.-Samvat 1790. Editor:- Madhusudana.
Subject.- Nataka. Begins.- fol. 10
॥६॥श्रीगणेशाय नमः॥ कल्याणानां निधानं etc. as in No. 134.
हृदये यत्प्रेरणया समुद्यतोहं विमूढतरबुद्धिः॥ तत्पदकमलं वंदे गोकुळनाथस्य वेदादेः॥१॥ हनुमन्नाटकसागरशब्दार्थागाद्यतां सुगाधत्वं
नेतुं कृतसाहसतां मम सुधियः क्षतुमहंतु ॥२॥ तावच्छीरामचंद्रगुणचक्रवालवणेनच्छुः कविः स्वामीष्टदेवतानामांतरि
ताशीः पूर्वी नांदीमवतारयति etc. Ends.- fol. 530
एवं दोईडद दिशि दिशि परमाश्चर्यकं गापयित्वा कृत्वः दुर्वृत्तशांत्या त्रिभुवनमखिलं स्वस्वधर्मवृत्तं ॥ लंकाराज्यं सहस्राधिकमयुतमधोवत्सरान पूर्णकामः सार्द्ध पौरैः समस्तै रंगमदतिकृती राघवः स्वीयलोकं ॥४२॥ विक्षिप्तमप्येकमनेकयत्नायोग्यं तु यद्यत्र तदानुपूर्व्या । निबद्धमास्तां परितोषहेतोरमत्सराणां मधुसूदनेन॥४३॥

Page #186

136.]
Nataka
165
इति श्रीहनूमत्कृतं महानाटककाव्यं संपूर्ण ॥
संवत् १७९० प्रथम आषाढ सुदि १४ भृगु दिने पुस्तकं लिपतं।
शुभमस्तु । कल्याणमस्तु मिश्रनाथुरामगौडान्धय लिषित्वा References.- Same as in No. 134.
महानाटक
Mahānātaka
181. No. 136
1902-07. Size.-91 in. by 4g in.
9 , , , , Extent.-70 leaves ; Io lines to a page ; 28-32 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; hand-writ
ing, careless and illegible; modern paper also used; borders of some folios ruled in black and red lines; corrections made with yellow pigment; folios II and 12, missing; complete.
The Ms. contains 13 acts. Age. - The Ms appears to be old. Author.- Hanumat - Damodara Misra. Begins- fol. 1b
॥श्रीगणेशाय नमः॥ कल्याणानां विधानं etc. as in No. 134. fol. 9" इति श्रीहनुमद्विरचिते महानाटके जानकीस्वयंवरो नाम प्रथमोकः
fol. IS" इति श्रीहनुमद्विरचिते महानाटके सीताविलासो नाम द्वितीयोंक-२ Ends.- fol. 72 यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य etc., up to मिश्रदामोदरेण ॥ ९६ ॥
___as in No. 134. followed by रामरामेति रामेति रामे रामे मनोरमे ॥
___ सहस्रनामतत्तुल्यं श्रीरामनामवरानने ॥ ९७॥
इति श्रीहनुमन्नाटके हनुमद्विरचिते श्रीरामचंद्रविजयो नाम त्रयो
दशोकः समाप्तः ॥९८॥ इदं सखा(रा?)म पुराणिकेन लिखितं ॥ References.-See No. 134.

Page #187

1661
Nataka
[137)
महानाटक
Mahānātaka
No. 137
650. 1883-84.
Size.- II in. by 4g in. Extent.— 12 leaves ; 8-9 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper, Devanagari characters; old and dis
coloured : hand-writing, careless and illegible; borders ruled in double black lines; red pigment used occasionally.
The Ms is fragmentary. Age.- Appears to be old.
Author.- Hanumat.
Begins.—fol. ra
सिद्धि श्रीगणेशाय नमः । श्रीरामचंद्राय नमः ॥ गृणुत जनकशु... क्षत्रिया सर्व एते दशबदनभुजानां कुंठिता यत्र शक्तिः नमयति धनुरैशं यस्तदारोपणेन
त्रिभुवनजयलक्ष्मीमथीली तस्य दारा ।१। शतानंदवाक्यं माहेश्वरो दशग्रीवः क्षुद्राश्वान्ये महीभुजः ।
पिनाकारोपणं शुक्लं हासीते किं भविष्यति । २ etc. Ends.-- fol. 12"
विजेतव्या लंका चरणतरणीयो जलनिधिविपक्षः पौलस्त्यो रणभुवि सदा यश्च कपयः। तथाप्येको रामः सकलमवधीद्राक्षसकुलं
क्रियासिद्धिः सत्वे वसति महतां नोपकरणे ॥१०५॥ ॥ इति श्रीहनूमत्कृतं महानाटकं॥ ॥श्रीरामचंद्राय नमः ॥ लिखितमिदं शुक्लचक्रपाणिना ॥ गोविंदे भक्तिअतिपरिचयादवज्ञा संततगमनादनादरो भवति । मलये मिल्लपुरंधी चंदनतरुमिंधनं कुरुते ॥१॥

Page #188

: 138.]
Napaka
167
दुःखं महत्प्राप्य खलादवश्यं संस्मृत्य संस्मृत्य पुमान् बिभेति। उष्णेन दग्धा खलु पायसेन फुस्कृत्य फुत्कृत्य पिबंति तक्र॥२॥ प्राम् शिर शयने विद्या दक्षिणे सुखसंपदा पश्चिमे प्रबला चिंता हानिसृत्यू तथोत्तरे ॥३॥ शठे प्रति शठं कुर्यात् आदरे प्रतिमादरं
आगते सुस्वागतं कुर्यात् गच्छंतं न निवारयेत् ॥४॥ References.--- See No. 134.
महानाटक
Mahānātaka No. 138
506.
1899-1915. Size.- Io in. by 44 in. Extent.- 23 leaves ; 16-19 lines to a page; 55 letters to a line. Description.-Country paper ; Devanagari characters with पृष्ठमात्रा;
hand-writing, clear and legible but very closely written; borders ruled in two double black lines; very old in appearance ; square blanks in the centre of folios; red pig.
ment frequently used ; folios I and 2 missing; complete. Age.- Samvat 1657. Author.- Hanumat-Damodara Miśra. Begins.- (abruptly ) fol. 3*
न भुजविपनच्छेदलीलाविदुर्यः । केयूरग्रंथिरत्नोकरकषणरणत्कारपोरः कुवारः । तेजोभिः कुत्र गोत्रप्रलयसमुदितद्वादशार्कानुकारः
किं न प्राप्त स्मृतिं ते स्मरदहनधनुर्भगपर्युत्सुकस्य ॥ ३२ ॥ etc. .. fol. 3' इति श्रीमद्धनुमता विरचिते महानाटके जानकीस्वयंवरो नाम प्रथमोकः १॥ fol. 5' इति श्रीमद्धनुमता विरचिते महाना० जानकीविलाशो नाम द्वितीयोंक २॥

Page #189

168
Nataka
[138.
Ends.- fol. 25 यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य etc. up to मिश्रदामोदरस्य ॥३०॥
as in No. 134. followed by यशृणोति च भक्त्या वै रात्रौ नित्यं च मानवः ।
अग्निष्टोमस्य यज्ञस्य फलं प्राप्नोति स ध्रुवं ॥३१॥ इति श्रीमद्धनुमता विरचिते महानाटके रामवर्णनो नाम चतुर्दशोकः ॥१४॥
मुनीषुरसचंद्रे च । वर्ष उजेंसिते तिथौ। दशम्यायां चांद्रिघने । क्षमानाटकमालिखत् ॥१
श्रीमत्कृष्णर्षिगच्छे भ श्रीश्रीपद्माचंद्रसूरीणां शिष्य० श्रीकर्मसागरास्तेषां शिष्यः क्षमा लिलेख ॥
॥ दातं वित्तादृतं वाचः। कीर्तिधर्मों तथायुषः ।
परोपकरणं कायादसारात्सारमुद्धरेत् ॥१ अस्तन्यपानाजननी पशनामादारलाभाच्च नराधमानां। अगेहकम्मैव तु मध्यमानामाजीवितं तीर्थमिवोत्तमानां ॥२ अर्थिनि कवयति २। पठति पठत स्तवोद्यस्तौति ।
पश्चाधामीत्युक्त क्षपणः प्रणतोजलिं करुते ॥३॥ References.- See No. 134.
महानाटक
Mabānātaka No. 139
210.
1875-76. Size.— 13% in by skin. Extent.-45 leaves ; 12-13 lines to a page ; 35-40 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; old in ap.
pearance; hand-writing, careless and illegible ; red ink occasionally used in writing ; borders ruled in double red lines ; complete.

Page #190

140. ]
Age. — Samvat 1680.
Author.
Begins.—fol. rb
Hanumat-Damodara Miśra.
॥ सिद्धिश्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ श्रीरामाय नमः ॥
॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ ॥ श्रीगुरवे नमः ॥ ॥ श्रीपुराणपुरुषोत्तमाय नमः ॥
कल्याणानां निधानं etc. as in No. 134.
fol. 54 इति श्रीहनुमद्विरचिते महानाटके जानकीस्वयंवरो नाम प्रथर्मोकः
॥ १ ॥
...रामजानकी विलासो नाम द्वितीयोंकः ॥ २
fol. 7 इति... Ends-fol. 45a
महानाटक
References. See No. 134.
No. 140
-
Nataka
...
यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य etc. up to मिश्रदामोदरेण ॥ ९५ । as is No. 134. followed by इति हनुमद्विरचिते महानाटके रामविजयो नाम चतुईशोकः ॥ १४ ॥ समाप्तः सुभमस्तु ॥
संवत् १६८० वर्षे वैसाष वदि ४ रविवासरे लिषितं पं । मिश्ररामदासदीक्षित || आत्मार्थे सुभं सुभः ॥
169
22 [ Nataka ]
ro‡ in. by 43 in
Size. Extent.— 9 leaves ; 13 lines to a page ; 42 letters to a line. Description. - Country paper; Devanāgarī characters; old and discoloured; hand - writing, clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines; verse-numbers marked with red pigment.
See remarks on Ms. No. 141 below,
Mahānāṭaka
326. 1884-86.

Page #191

170
Age.— Samvat 1753.
Author. Hanumat. Begins.- fol. rb
Ends.- fol. 9b
महानाटक
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
विघ्नेशो वस्सपायाद्विदतिषु etc. up to नक्रादिचक्रं
No. 141
Nataka
शिरो मात्रं गात्रं रिपुरजयदिनं सा किल कुहूः प्रतिद्वेषीकृष्णः स खलु सुरलोके निवसतिः ॥ तथाप्येको राहुः कलयति मार्त्तण्डमपि च क्रियासिद्धिः सत्वे वसति महतां नोपकरणे ॥ ३८ ॥
इति श्रीहनुमत्कृतं महानाटकं समाप्तं ॥ शुभं भ॥
॥ संवत् १७५३ ना वर्षे मार्गशिर्षमासे कृष्णपक्षे नवम्यां सोमवासरे आत्मपठनार्थ लिषितं
as in No. 141 below.
[140]
Age.- Appears to be old. Author.— Not mentioned.
Mahānāṭaka
432 1887-91.
Size.— 1o in. by 4g in
Extent.— 51 leaves ; 8-9 lines to a page ; 28 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; very old and worn out; hand-writing, clear, legible and uniform borders ruled in two double black lines; incomplete and incorrect.
;
The present work though styled as a nataka really appears to be a kavya. It contains more than 400 stanzas and has characters such as Rama, Rāvana, Sita etc. But it does not possess the requirements of a drama.

Page #192

142.1
Națaka
ht
Begins.-- fol. 1b
॥श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ नमः शिवाय ॥ विघ्नेशो वः स पायाद्विदतिषु जलधीन्पुष्कराग्रेण पीत्वा यस्मिन्नुभृत्य तोयं वमति हुतरं दृश्यते व्योम्नि देवैः । क्वाप्यंभः कवलकमसू क्वाप्य...श्री . क्वाप्पौर्वः क्वापि शैला क्ववणमणिगणाः क्वापि नक्रादिचक्रं १ जयति रघुवंशतिलः कौशल्याहृदये नो राम दशवदननिधनकारी दाशरथिः पुंडरीकाक्ष २ राम लक्ष्मणपूर्वजं रघुवरं सीतापति सुन्दरं काकुत्स्थं करुणाकरं गुणनिधिं विप्रप्रियं धार्मिकं ॥ राजेन्द्रं सत्यदशरथतनयं श्यामलं शात्तमर्ति(ति)
बंदे लोकाभिरामं रघुकुलतिलकं राघवं राधना(णा)रिं ३ etc. Ends.- (abruptly) fol. SIP
यावद्रामचरित्रदुग्धजलधिः प्राग्र...स्फुरन् स्फीतरसावलोकनरणन्मथानजातै...भिमान् । रत्लै श्लोकमयै प्र......
The Ms contains the following endorsement on fol. *:-अथ महानाटकं प्रारभ्यते ॥ गुर्जरज्ञातिशुक्लोपाख्यवत्सगजात्मजपूर्णानंदस्येदं पु. तप्त. ५२
मानाटक
Mabānātaka
60. No. 142
1871-72. Size.- Iom in. by 4g in. Extent.-- 24 leaves ; 18 lines to a page; 45-50 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; white in
appearance ; hand-writing, small but clear, legible and uniform.
The Ms contains 13 acts.
'Age.-Appears to be old.

Page #193

172
Nafaka
[1420
Author.-- Hanumat. Begins.- fol. 19
॥६॥ जयति रघुवंशतिलकः कौशिल्याहृदयनंदनो रामः
दशमुखनिधनकारी दाशरथिः पुंडरीकाक्षः१ कल्याणानां निधानं etc. as in No. 134. fol. 3° इति हनुमद्विरचिते महानाटके जानकीस्वयंवरो नाम प्रथमोंकः१
fol. 4 इति... ... ...जानकीविलासो नाम द्वितीयोंकः २ Ends.-- (abruptly) fol. 24°
श्रीराम सानंद
वहिं गताया जनकात्मजायाः प्रोत्फुल्लराजीवमुखं विलोक्य
उवाच रामः किमहो सुरादीनंगारमध्ये जलजं विभाति ५१ जानकी सानंद
श्रीरामे दयिताविनोदविपुलप्रीतिप्रसूतीभवप्रस्वेदांबुकणाव्रतास्य कमले दिव्योत्थिता जानकी सा गत्याशु ससंभ्रमं बहुतरां भाक्तिं दधाना पुनस्तत्पादौ मणिकंकणोज्वलकरा नैवास्पृशत्यद्भुतं ५२
अहिल्यावच्चरणस्पर्श References.-See No. 134.
महानाटक
with टीका भावार्थदीपिका
Mabānātaka
with Commentary Bhāvārthadīpikā
827.
No. 143
1886-92. Sizę.-124 in. by s} in. Extent.- II7 leaves ; 12 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; old in ap
pearance%3; hand-writing, bold, clear and legible but not uniform ; borders and edges ruled in double and single red

Page #194

143.]
Națaka
173
lines respectively; portion marked with red pigment and corrections made with white chalk; text in the middle and
the commentary above and below it; complete. Age.- Samvat 1849. Author (of the text).- Hanumat-Damodara Misra.
, (, , comm.).- Mohanadasa. Begins—(text ) fol. rb
कल्याणानां निधानं etc. as in No. 134. » (com.) fol. 1b
॥श्रीगणेशाय नमः॥ हृदये यत्प्रेरणया समुद्यतोहं विमूढतरबुद्धिः तत्पदकमलं वंदे गोकुळनाथस्य वेदादेः ॥१॥ हनुमान्नाटकसागरशब्दार्थागाधतां सुगाधत्वं ।
नेतुं कृतसाहसतां मम सुधियः क्षतुमर्हतु ॥२॥ तावच्छ्रीरामचंद्रगुणचक्रवालवर्णनेच्छुः। कविः स्वाभीष्टदेवतानामांतरिताशीः। पूर्वा नांदीमवतारयती कल्याणानामित्यादि द्वादशपदैः ॥ etc. fol. 13' इति श्रीकालीदासवी(वि)रचीते हनुमान्नाटके ज्यानकीस्वयंवरो नाम प्रथमोंका॥१॥
fol. 21 इति श्रीदीपिकायां मोहोनदासविरचितायां वितीयोंक। Ends.-- (text ) fol. 1166 यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य etc. up to मिश्रदामोदरेण ॥८॥
as in No. 134. followed by इति श्रीहनुमत्विरचिते महानाटके श्रीरामविजयो नाम
चतुर्दशोकः ।। समाप्तोयं ग्रंथोयं हनुमानाटकोयं Ends.- (com.) fol. II7.
ननु हनुमतः प्राक्कालकर्तृत्वं एतस्याद्यतनीनाविर्भावत्वं तत्कथमंत्रपद्यमवतारयति ॥ अमृतवदसरसमिदमिति बुद्ध्या वाल्मीकिना ॥ क्रमेण कथापद्यानुक्रमेण भोजेनोद्धतमंत्रेयं कथापूर्वमेत हनुमता नखटकैगिरिशिलासु विलिपितं न तु वाल्मीकिना दृष्टं तदैतस्यातिमधुरत्वं माकप्यरामायणप्रचार ॥ भाव

Page #195

174
Nataka
[1438 शंकया ॥ हनूमानुकृतः त्वमेतत्सूमुद्रेनियोहीति तथेति तेनाध्वी प्रापितं ततो गंधर्वावतारेण भोजेन बलज्ञानरुद्धतमिति ॥ ८८॥
माथुरकुलसंसूतिः शुद्धचतुर्वेदिबोधविख्यातः । हेमौ रसौ विजयते कमलापतिरीश्वरप्रेमा तत्पुत्रेण मयेयं मोहनदासनाम्नार्थरत्नानां मंजूषा कपिपिहिता व्यभिधातशलेन संवृत्ता॥ एतबंथार्थोक्तिश्रमकविज्ञः पतिः क्रियते तुष्ट्रवा निजपदभक्तिं दिशतु दयावानुरुक्त ॥१॥
इति श्रीमश्रिमोहनदासविरचितायां भावार्थदीपीकायां श्रीरामवीजयो नाम चतुर्दशोक ॥ ___सुमं भवतु कल्याणमस्तु संवत् १८४९ मीति आसाढकृष्ण तिथौ २ बुध
दीने लिषतं चोवीसाकरणे मुरजीतस्य सुतेन वैजनाथेन लीपतं References.- 1 Mss-Aufrecht's Catalogus Catalogorum, i 438b;
ii 100', 216°; iii, 94°.
This commentary is described in the I. O. Cat. No. 4149.
महानाटक
with टीका भावार्थदीपिका
Mahānātaka
with Commentary Bhāvārthadipika
No. 144
438.
1892-95. Size.- 12t in. by s in. Extent.- 75 leaves ; 16 lines to a page ; 48-50 letters to a line. Description.- Smooth country paper; Devanāgari characters;
white in appearance%3B hand-writing clear, legible and uniform; comm. above and below the text; borders and edges ruled in double and single red lines respectively.
The Ms breaks off at the 78th stanza of the 14th act. Age. - Does not appear to be very old.

Page #196

14.]
Națaka
175
175
Author of the text ).- Hanumat-Damodara Miśra.
» („ „ comm.). — Mohanadāsa. Begins.- ( text ) fol. 1b
॥श्रीरामानुजाय नमः॥
कल्याणानां निधानं etc. as is No. 134. , -(com.) fol. 10
॥श्रीमंगलमूर्तये नमः ॥ हृदये यत्प्रेरणया etc. as in No. 143. fol. II इति श्रीमिश्रमोहनदासविरचितायां हनुमन्नाटकदीपिकायां स्वजानकीस्वयंवरो नाम प्रथमोकः१
fol. 17* इति... ... ...जानकीविलासो नाम द्वितीयोंक ॥२॥ Ends.- (text) fol. 750
किंचित्कोपकलाविलासविभवव्यावलामूर्तेभुजो विक्षेपादकरोनिशाचरवलं प्रत्यर्थिनां यत्पुर: क्रंदत्फेरुरटत्कफेरुविटदारुस्फटत् गुग्गुल
प्रक्रीडत्कपि विश्वसत्फणिरटद्भिल्लिभ्रमवि(द्वी)पि च ७८ , - (com.) fol. 750
रावणवलमुपदिश्यत विजयिनो रामस्य वलमुपदिशति वृत्रहो महेंद्रस्य सा वाहिनी सेनापि ज्ञानविकारिणः ज्ञ(ज्ञा?)ने रामादात्मनिधनज्ञाने सति विक्रयमाणस्य रावणस्य भुजयुगं दृष्ट्वा पटमतिविस्तारं शैत्यं औग्रयाभावं अनयत प्रापयामास पटच् विस्तारे साकायस्यां इंद्रसेनायां रवेरपि मयूखाः
शिबिराजाता सैन्यरेणुबहुत्वादाच्छादकतया धर्माभावाच्छिReferences.— See No. 143.
महानाटक
with टीका भावार्थदीपिका
Mahānātaka
with Commentary Bhāvārthadīpikā
439.
No. 145
1892-95. Size.- 12 in. by 6 in. Extent.- 82 leaves ; 12-17 lines to a page ; 35-40 letters to a line,

Page #197

176
Nataka
[145.
Description.- Country paper ; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing, clear and legible but not uniform ; borders ruled in double black lines; mostly the text is in the middle with the comm. above and below it ; red
pigment occasionally used; complete. Age.- Samvat 1768. Author ( of the text).- Hanumat-Damodara Misra.
, (, , comm.).- Mohanadāsa. Begins.- (text) fol. I0
Aperturai faturi etc. as in No. 134.
श्रीगणेशाय नमः , -(com.) fol. Ib
हृदये यत्प्रेरणया etc. as in No. 143. fol. I0" इति श्रीमिश्रमोहनदासविरचितायां हनुमन्नाटकदीपिकायां जानकीस्वयंवरो नाम प्रथमोकः१
fol. 16 इति द्वितीयोंकः Ends.-(text) fol. 81b यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य etc. up to मिश्रदामोदरेण ८९
as in No. 134. _followed by माधुरकुलसंभूतिः etc. up to दयावानुरूकरः स्वल्पं ९२
as in No. 143. ' followed by इति श्रीहनुमद्विरचितमहानाटके श्रीरामविजयो नाम
चतुर्दशोकः १४ समाप्तोयं महानाटकः श्री Ends.-(com.) fol. 920 ननु हनुमतः etc. up to ज(ब)लज्ञानरुध्दृतमिति ९१
as in No. 143. followed by इति श्रीमिश्रमोहनदासविरचितायां हनुमन्नाटकदीपि. कायां श्रीरामविजयो नाम चतुर्दशोंकः १४ समाप्त शुभं भूयाल्लेखकपाठक योरनेनैव
नागांगाद्रिहिमांशुभिः परिमिते संवत्सरे श्रावणे मासे कृष्णदले तिथौ मधुभिदसप्ताश्वधरत्रे शुभे श्रीमद्धवहात्मजोदितमिदं श्रीमन्महानाटकं
श्रीधरजेनमिश्रहरिलालनेव लिप्तीकृतम् १ References. - See No. 143.

Page #198

146.1
Nataka
महानाटक
Mahānātaka with टीका
with commentary भावार्थदीपिका
Bhavārthadipika No. 146
209.
. 1875-76. Size.— 10 in. by 4 in. Extent.- 92 leaves ; 4-6 lines to a page; 35-36 letters to a line (text)
. 8-10 , ,, ,, 40 , ..(com.). Description.- Country paper ; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing, small but clear and legible; borders and edges ruled in red lines; text in the middle
and the comm. above and below it; hand-writing of the ... text is bold; red and yellow pigment used; complete... Age. - Appears to be pretty old. Author (of the text).- Hanumat-Damodara Misra.
,, ,, ,, comm.).- Mohonadasa. Begins. - (text) fol. 1
॥६॥श्रीगणेशाय नमः ।। .......... कल्याणानां निधानं etc. as in No. 134. . . . . ..,, - (com. ) fol. "
॥ ६ ॥ हृदये यत् प्रेरणया etc. as in No. 143. fol. II' इति श्रीमिश्रमोहनदासविरचितायां हनुमन्नाटकदीपिकायां जानकीस्वयंवरो नाम प्रथमोध्यायः॥
fol. 18' इति... ... ...जानकीविलासो नाम द्वितीयोंकः २ Ends.- (text) fol. 910 यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य etc. up to मिश्रदामोदरेण ९० . .
as in No. 134. tollowed by माशूरकुलसंभूतः etc. . .. Ends.- (com. )fol. 921 ननु हनुमत etc. up to ज्ञानरूद्धमिति ९... ...
... . . . as in No. 143. 2 Napake

Page #199

Nataka
[4. followed by इति श्रीमिश्रमोहनदासविरचितायां हनुमच्चाटकातीषिकायां समविजयो नाम चतुर्दशोकः ॥१४॥ विण्यावाः सकलपुरस्सरगणीनाम पूज्याना निखिलबुधायकोविकासम्म श्री...
तेषां हि शिष्योजसस्त्यजिक अ...भ्रसधांतविचारयक्षः जितेंद्रियः कर्मविदारणेच्छुः बभूव सद्धर्मपरायणोरम् ॥२०॥ . लिलेख यस्योष्णमयूषतेजसः समीपवर्ती कृतवृद्धसेवनः
सुदीपिकामल्पविचारसंयुतां समीरसूनो चरितस्य प्रीतिसंसदे ॥ • * This portion is not legible owing to the diffusion of ink. References.-- See No. 143.
महानाटक
Mabānātaka with टीका
with cámamentarni काव्यकौमुदी
Kāvyakaumudi: No. 147
505
1899-1915.. Size.- 14 in. by 6% in. Extent.— 86 leaves ; 12-16 lines to a page ; 40-50 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters ; old in
appearance; hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines ; occasional marginal
notes%3; complete%3; fol. I pasted with paper slips on all sides. Age:- Samvat 181 (?). The day कार्तिग सुदि ११ सोमवार mentioned
in the colophon falls in the year ( sarvat ) 1814. Author (of the text).- Hanumat-Damodara Misra.
" (" , comm.).- Raghavendra Sarasvati. Begins.- (text) fol. 20
पात श्रीस्तनपत्रभंगिमकरी etc. as in No. 134... , -(com.) fol. fb
ई. ॥ स्वस्ति श्री॥

Page #200

147.]
viभोवादं भो भयदलनबपुः फुल्लदंभोजनेत्रोनिस्तंभोजंभशत्रोररिकुलदृषदो भेददंभोवज्रं दंभोलि इत्यामरलिदभः ।
अंभोजा शातकुंभस्तनकलशपरीरंभ संभोगलंभो भव्यं देवप्रगल्भो दिशतु जनकजा बल्लुमो दुर्लभं ॥ १ ॥ व्याख्यातुं न हि कोपि मारुतकृतं काव्यं क्षमायां क्षमो निष्प्रत्यूहदुसह मद्भुतपदं वक्चेतसोर्वाक्पतेः ।
reeमथापि तत्करुणया प्रेक्षावतां प्रीतये
व्याख्यामो यशसां सतां रघुपतेर्विज्ञापकं नाटकं ॥ २ ॥ .
fol. 11 इति श्रीराघवेंद्र सरस्वती हनुमन्नाटकस्य टीका प्रथमः
Najaka
Ends. --- (text) fol. 8ga
fol. 16b इति श्रीराघवेंद्र सरस्वतीकृती कृतायां महानाटकटीकायां कामकौमुद्यां द्वितीयोंकविरचनं ॥ २ ॥
यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य etc. up to मिश्र दामोदरेण ॥ ९२ ॥ as in No. 134. followed by इति श्रीहनुमद्विरचिते महानाटके रामविजयी नाम शोकः ॥ १४ ॥
Ends. — ( com. ) fol. 864
19
प्रेक्षावंतः क्षमध्वं पवनसुतकृत श्रीमहानाटकस्य
व्याख्याने मादृशानां स्खलनमनुपदं प्रायसो वाक्पतीनां प्रागल्भ्यं नः सहध्वं यदकृत तदिदं साधवों वाला से कौमुदीधान्यामयं स्फुरतु हृदि शतां राघवेंद्र प्रणीता ॥ १ ॥ राघवेंद्रपद भोजे राघवेंद्रेण भिक्षुणा महानाटकीयमर्पिता काव्यकौमुदी ॥ २ ॥
शाके शशांकेषु कृशानुषांके वृंदावने भागवतप्रधाने ।
श्रीराघवेंद्रेण कृता बुधानां मुदे महानाटकाटिप्पनीयं ॥ ३ ॥
इति श्रीराघवेंद्र सरस्वतीकृतायां श्रीमहानाटकटीकायां काव्य
कौमुद्यां चतुर्दशोकः संपूर्णः ॥ श्री हनुमान् नाटिकग्रंथसंपूर्णः । संवत् १८१ वर्षे कार्निंग दि १९ सोमवारः ॥ श्रीरस्तुः ॥
Autrecht does not refer to this comm. in his Catalogus Catalogorum.

Page #201

180
Napaka
[148.
महानाटक with टीका
Mabānātaka with commentary
96.
No. 148
1883-84. Size.- 13} in. by 64 in. Extent.- 102 leaves; 14-IS lines to a page; 38-40 letters to a
line. Description.-Country paper; Devanagari characters: old in ap
pearance ; hand-writing clear and legible but not uniform; commentary above and below the text; red pigment occa
sionally used ; fol. 94° blank : the Ms is very incorrect. Author (of the text).- Hanumat. , (, ,, comm.). - Balabhadra Miśra. Aufrecht remarks :--:
"बलभद्र son of Kasinatha, grandson of Krsnadatta, wrote in 1562 : Mahānāțakadipīkā— ”p. 367.
.
Begins, fol. ( text ) 10
___ कल्याणानां निधानं etc., as in No. 134.. ,, - (com. ) fol. 10
श्रीगणेशाय नमः । शृंगारी क्षितिजाप्ठखजकरुणोऽहल्पास वीर खरे • बीभत्सुश्च जये शरैश्च भयकद्धद्धाधिरत्यद्भुतः
रोद्रो रावणमईने कपि सह्यौ हासः सशांतो गरौ भक्तः सर्वरसात्मको रघुपतिर्वर्वति सर्वोपरि १ प्रस्तारात्रापि पत्नीत्व यांति वारि तरंति च यत्कृपा चंदिकास्पर्शाद्रामचंद्र नतोस्मि तं २
स्वा राम राम चरजनीचर दुर्यणातां । कल्पांतपावकनिजोतमनामधेयं नाथत्व...सरसी हहषद्रदानां .. यस्माद्भयंन्नुत मया कुरुतस्ततो द्राक् ३..
रामायणमयीं नावं संसारार्णवतारिणी .. यश्वकार मुनिः सम्यक् तस्मै वल्मीकये नमः ४
...

Page #202

Nataka
148. ]
181 आसीच्छ्रीकृष्णदत्तः सकलगुणनिदिर्वादिनागेंद्रसिंहं . तत्पुत्रः काशिनाथः समजनि बलभद्राभिधस्ततनूजः. नत्वा श्रीरामभद्रं निखिलएनु(ण)निधि श्रीपतेः प्रीणनाय ।
व्याचष्टे नाटकं श्रीसकलबुधजना क्षम्यतां धाष्टमेतत् ५ etc... fol. 12' इति श्रीहनुमन्नाटकदीपिकायां प्रथम प्रकाशः॥१॥
fol. 21 इति श्रीबलभद्र मिश्रविरचितायां द्वितीय प्रकाशः ॥ Begins.- (text) fol. 1022 यद्भग्नं धनुरीश्वरस्य etc., up to मिश्रकाशीश्वरेण २२
practically as in No. 134. followed by इति श्रीहनुमतविरचिते महानाटके ब्रह्मादिकृतस्तुतिवैकुंठ
विजयो नाम पंचदशोकः समाप्तः १५ Ends.-- (com. ) fol. 102
यागीजनप्रियस्यापि स्तबो येन विनिर्मतः तत्कृता दीपिक(का) चेयं चकास्तु महतां हृदि १
कीर्तिब्रह्मांडखंडेत्यचरतु सततं भक्तिं सत्पेक्षयुक्ता ......... ... ज्ञानजा(ो)लं. स्फुरतु हृदि परं सच्चिदानंदरूपं ।
स्वस्ति स्याद्गोद्विजेन धुकरनृपतमैडले खंडलाश्री-.." रामः पृष्टश्च देहे रिपुषु सविजयं राजराजत्वमस्तु २... श्रीकृष्णदत्तपदपंकजषपदस्य श्रीकाशिना(थ) तनयस्य सनादजाते। श्रीकुंभवारिधिविधोर्बलभद्रकस्य वाक्यं रच्या मुदेस्तु रघुनाथपरायणां३
एतद्विचारसंतुष्टसूरिसंमोदसंभवात् सुकृतात् श्रीपतिः प्रीतिं प्रयातु प्राणतप्रियः ४ श्रीकृष्ण क्षम्यतां भूदेवश्च सतां सुहृत कालातिपाताद्वथस्य यदघं मे स्थिरात्मनः ५ वश्यग्निरसचंद्रश्च गणिते व्ययवत्सरे
सिद्धे याचैत्र शुक्लास्य श्रीरामनवमीदिने ६ इति श्रीमत्सनादाककुलकुमुदिनीकातदातरुक्मिणीहृदयांदनेनसभीबलभद्रेण विरचितायां श्रीहनुमान्नाटकदीपिकायां पंचदशप्रकाशः१५
सिद्धाकाशवसुद्विजेंद्रगगने ते भागो विषवत्संरहेमंतर्तुयेते लिंगे दिनकरे मासे वक्षदलेवाखोर्द्धिसुता त्यजे भवति दोभे कृतिकायां शुमें श्रीमद्रामचरित्रचित्रमिदं चालेख्य साधोदे२
यादृशं पुस्तकं.... ... ...मम दोषो न विद्यते References. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 438b; ii, Ioo'.

Page #203

Nauka
[19.
महानाटक
Mahánātaka with टीका
with commentary No. 149
466.
1884-87. Size:- Ift in. by 38 in. Extent.-- 104 leaves ; 7-9 lines to a page ; 55-60 letters to a
___line. Description.— Modern paper with water-marks ; Devanagari cha
racters; slightly discoloured: hand-writing very small but beautiful, clear and legible ; commentary above and below the text.
The Ms breaks off at the 17th stanza of the 14th áct. Age.- A modern copy. Author (of the text).- Hanumat. , (,, , comm.).-Balabhadra Misra. On fol. 10- the
commentator refers to his comm. on the Mudraraksasa. Begins.-- (text) fol. 2a
Folierurai faruri etc.as in No. 134. , -- (com )
श्रीगणेशाय नमः ॐ नमो भगवते रामचंद्राय
शृंगारी क्षितिजामुखे etc. as in No. 148. fol. 13" इति श्रीहनुमन्नाटकदीपिकायां प्रथमः प्रकाशः १ fol. 23° इति श्रीबलभद्रमिश्रविरचिताया द्वितीय प्रकाशः २ fol. Ior मुद्रारक्षो नाटकस्य टीका येन विनिर्मिता
तस्येयं बलभद्रस्य कृति यात्सता मुदे १
इति श्रीहनुमन्नाटकदीपिकायर्या त्रयोदर्शोकः Ends.-- (abruptly ) ( text ) fol. 1046
तत्र मारो नाम राक्षसन्तुमूलयुद्धे अध्वारूढस्तु यावद् व्रजति न शिबिरं घाजिनः पूर्वमई धावतं खंडितस्य स्वमरिकुलबलात्पादयुग्मे न धीरः
.

Page #204

[]
Nataka
मारः प्रादवीरः शिरसि करतोयापितेनांगदेन माताडितोद्राक शिवशिव समरे पश्चिमार्धेन तावत् १८७
Ends. (com.) fol. 140b
अश्वारूढो मारो राक्षसश्रेष्टः तत्र युद्धे पश्चिमार्द्धेन खंडितस्य वाजिनः पूर्वमर्द्ध पादयुग्मेन धावंतं अध्यारूढः सन् अरिकुलबलात् यावत्स्वं शिबिरं न बु(ख) जति तावत्कुद्धेनांगदेमाश्वस्य पश्चिमार्थेन करतलोत्थापितेन द्राक् शीघ्र मेव शिरसेि आसमंतात्ताडितः पपातेत्यन्वयः १८०
References. -- See No. 148.
महावीरचरित
No. 150
Mahaviracarita
152. 1866-68.
Size.-- 12g in. by 5 in.
Extent.- 50 leaves ; Io lines to a page; 40 letters to a line.. Description. - Modern paper with watermarks; Devanagari cha racters; blue in appearance; hand-writing, clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; the Ms is a bound copy.
Age.= Sake 1789.
Author.-— Bhavabhūti.
Subject. - A play based on the life of Rama. Begins.
fol. rb
॥ श्रीगुरुदेवदत्त ॥
अथ स्वच्छा (स्था ?)य देवाय नित्याय हतपाप्ने ! त्यक्तक्रमविभागाय चैतन्यज्योतिषे नमः ॥ १ ॥
नायंते सूत्रधारः अये खलु भगवतः कालप्रियता (ना) थस्य यात्रायामार्यमिमाः समादिशति ।
महापुरुषसंरंभो पत्र गंभीरभीषणः ।
च ॥२॥

Page #205

184
93
Nataka
अप्राकृतेषु पात्रेषु यत्र वीरः स्थितो रसः ॥ भेदैः सूक्ष्मैरभिव्यक्तै मत्याधारं विभज्यते ॥ ३ ॥ ससंदर्भाभिनेतव्य इति । सहर्ष । महावीरचरितं तर्हि मवोक्तव्यमित्यादिष्टमर्थतो भवति ।
वयवाचः कवेः काव्यं सा च रामाश्रयां कथा ।
लब्धश्व वाक्यनिष्पदनिष्पेषनिकषो जनः ॥ ४ ॥
सोहमेतद्विज्ञापयामि । अस्ति दक्षिणापथे पद्मपुरं नाम नगरं तत्र केचित्तैतिरियणः काश्यपाश्र्वरणगुरवः पंक्तिपावनाः पंचाग्नयो धृतव्रताः सोमपीथिनबुदुंबरनामानां ब्रह्मवादिनः प्रतिवसति । तदामुष्यायणस्य तत्र भवतो वाजपेययाजिनो महाकवेः पंचमः सुगृहीतनाम्ना भट्टगार्पलस्य पौत्रः पवित्रकीर्तेर्नीलकंठस्यात्मसंभवः श्रीकंठपादलांछनो भवभूतिर्नाम जातूकर्णीपुत्रः aaja aaeमाकं मित्यत्र भवंतो विदां कुर्वेतु ॥ etc. कौमारो नाम प्रथर्मोकः ॥ छ ॥
fol. 7
fol. 144
परशुराम संवादो ना (म) द्वितीयकः ॥
Ends. fol. 5ot
वि.
रामः
वि.
[ 140.
वत्स रामभद्र
निव्यूढं गुरुशासनं गुरुतरं धर्मोपि संरक्षितो रक्षं संहरणाच्चिकितमनोरोगात्रिलोकीकृता सिद्धार्थाश्र्व सुरा सहानुजसुहृद्दारेण राज्यं पुनलब्धं किं करणीयमेतदधिकं श्रेयस्तदप्युच्यतां ४०
इतोधिकमपि श्रयोस्ति तथापिदमस्तु भगवत्पादप्रसा ( दा) त् भरतवाक्यं क्ष्मापालाः क्षीणतंद्राः क्षितिवलयमिदं पांतु ते कामवर्षा वाहा संतु राष्ट्रं पुनरखिलमपास्तेति संपन्नसस्य लोको नित्यं प्रमोदं विदधतु कवयः श्लोकमाप्तप्रसादं संख्यातोपि भूम्ना प्रकृतिषु मुदं संप्रधार्य प्रयांतु ४१ एवमस्तु इति निःक्रांताः सर्वे ॥
जातोय मंकश्वरमात्र पत्रे समाप्तमिदं वीरचरितं नाम नाटकं ॥ भवभूतिकृतं वीररामस्य चरितं सिते ॥
शुचौ वर्यान्नयोगे च नक्षत्रे उत्तराभिष्टे !
लिखितं रामचंद्रेण भगौ षष्ट्या च तारणे ॥ ४२ ॥
संपूर्ण रामचंद्र प्रसन्न ॥ समाप्तः ॥
लेखकचालकृष्णरामचंद्रपाठकन लिखितं ॥

Page #206

ISI.]
Nataka
18185
शके १७८९ फाल्गुन वद्य १ सोमवार तदिनं रात्रौ स्मात शुभं भवतु ॥३॥॥३॥ लि॥
वीररामनाटक समाप्तः॥ References.- I Mss-Aufrecht, i 4434; ii 102, 217'. This work
is described in various catalogues and repeatedlý printed.
महावीरचरित
Mahaviracarita
No. 151
471. 1899-1915.
Size.-9} in. by 44 in. Extent.--- 42 leaves ; 10 lines to a page : 30 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters ; old in ap
pearance; hand-writing, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red ink used for daņdas and colophons ; folios slightly moth-eaten; fol. 33-36
missing ; almost complete. Age.- The Ms is considerably old. Author.- Bhavabhuti. Begins.-- fol. I0
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ ॥ शुभमस्तु ।।
3727 Fafyru dary etc. as in No. 150. fol. 13 प्रथमोकः॥ .
fol. 22' इति द्वितीयोंकः॥ Ends. — fol. 466
दौरात्म्यादरिभिर्निजार्जवशुचौ मायाधिभिर्वेचिते धर्मात्मन्यतिथौ निरागसि जगत्पूज्ये गृहानागते । एतस्मिन्नुचितं न नाम विहितं वाचापि नावदितं ॥
इति श्रीवश्यवाचा भवभूतिमहाकविना विरचितंम . .. References.-- See No. 150.
24 [ Nataka]

Page #207

486
Namwith
... - - - नकारात
:--.-
..
"
...
Mahaviracarita
32 No. 152
1872-73. RE:-94 in. by ak in. Fxtent.- 31 leaves ; 12 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters : old in ap
pearance ; hand-writing, legible but not quite clear borders ruled in double black lines ; folios slightly moth
caten ; complete ; incorrect. Ağe.- Appears to be old. Author.- Bhavabhuti. Begins. Hot. b
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ स्वस्थाव देमय etc. as in No. 150. fol.nbfमारो नाम प्रथमोकः
•ol. *परसमसंवादो मितीयोकः Ends.--fol. 316
कर्णावर्जितदिङमतंगजयुगाहटोक्मावत धू ... च्छाटरलत्समुद्रधिवरैः पीतालरं पाता। काये यस्य च पौरुषस्य च तथा प्रेणोगरिगणाश्च यहोप्तासन्मथितद्विषां मुसदशं तन्मात्मगे विस्मर च ॥
इति निष्क्रांताः सवै । महावीरचरित आरण्यकं नाम पंचोकः ॥५॥
समाप्तं चेदं वीरचरितं नाम नाटकं कृतश्रीकंठापरताम्नो भट भवभूतः राम References. - See No. 150.
मालतीमाधव
Mālatīmādbava
145. No. 153
1806-68. Size.- 12% in. by's in. Extent.- 62 leaves ; I3 lines to a page ; 54 letters to a line. ..

Page #208

153.]
Natako
Description.- Modern paper with water-marks.; Devanāgari ch
aracters; blue in appearance ; hand-writing, very small but clear, legible and unitorm; folios slightly moth-eaten; a bound copy; complete ; folios 1-3 pasted with paperslips.
Age.- A modern copy.
Author.- Bhavabhūti. Subject.--- A well-known comedy, containing the love-story of
Mālati and Madhava. Begins.-fol. 1b
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीयन चूडापीडकपालसंकुलासमंदाकिनीबारको
. विद्युत्मायालालोचनपुठज्योतिर्षि समितिमा पांनु त्वामकटोस्केतकशिखा संदिग्यमुम्दयो
भूतेशस्य भुजंगल्लिबलयन जूटानटाः॥१॥ अपि च ॥ सानंदनंदिहस्ताहतमुरजरवाहतकौमारबर्हि
त्रासमाचार विशतिः फणिपती भोगसंकोचमाजि। गंडीवालिमालामखरितककुभलो समय
वैनायक्यश्विरं वो वदनविधुतयः पातु चीत्कारवत्यः ॥२॥ नाते सूत्रधारः
धारः
अस्ति दक्षिणपदे पद्मपरं नाम नगर वन वित्ततिमिणः काश्यपाश्रावणगुरवः पंक्तिपावनाः पंचाइयो प्रतजनाः सोमसीमित उड्यनामानो ब्रह्मादितः प्रतिकसंति से श्रोधिमारताधिनियाय सरिश्रुतं शाश्वतमाद्रियो । इष्टाय पूर्ताय कर्मणेान कासमपरयायपोथमायुः ॥९॥ तदामुख्यायणस्य तत्र भवतः मुगृहीतनाम्नो भगोपालस्य. पौत्रः पवित्रकीर्तेनीलकंठस्यात्मसंभवः भट्टश्रीकंटपदलांछतो भवतिमा नाकर्णी पुत्रः कविर्निसर्गसौहृदेन भरतेषु वर्तमानः स्वकृतिमेवं प्रायगुणभूयसीमस्माकमर्पितवान् यत्र खल्वियं वाचोयुक्ति ये नाम केचिदिह नः प्रथयंत्यवज्ञां जानति ते किमपि तान् प्रति नैष यत्नः॥ उत्पत्स्यतेस्ति मम कोपि ममानजन्मा कालोह्ययं निरवधिर्षिपुलाच पृथ्वी॥
etc.

Page #209

188
Nataka
[153.
fol. 6. मालतीमाधवे बकुलषीधी नाम प्रथमोऽकः ।। htol. 8.
धवलगृह नाम द्रितीयोंकः ॥२॥ are fol. In
शालविद्राविणो नाम तृतीयोऽक ॥३॥ Ends.- fol. 310
कामं.॥वत्स ॥
यत् प्रागेव मनोरथैर्वृतमभूत् कल्याणमायुष्मतोस्तत्पुण्पैर्मतुपक्रमैश्च फलितं क्लेशोपि मच्छिष्ययोः । निष्णातश्च समागमोपि विहितसवत्प्रेयसः कांतया
संप्रीतौ नृपनंदनौ यदपरं प्रेयरतदप्युच्यतां ॥ माधः ॥ सहर्ष प्रणमन् ।। भगवति अत परमपि प्रियमस्ति ।
तथापीदमस्तु ॥ भगवतीपादप्रसादात् ॥ संतः संतु निरंतरं सुकृतिनो विध्वरतपापोदयाराजानः परिपालयंतु वसुधां धर्मे स्थिताः सर्वथा । काले संततबर्षिणो जलमुचः संतु क्षितौ पुण्यतो
मोदतां धनबंधुबांधवसुहृद्भोगप्रमोदाः प्रजाः १। कामं ॥ एवमस्तु ॥
इति श्री परिक्रम्य निष्क्रांताः सर्वे मालतीमाधव दशमोंकः ॥१० ।
इति मालतीमाधव नाम नाटकं समाप्तं ॥ ग्रंथसंख्या १३६५ References. — 1 Mss-Aufrecht, i, 4536; ii, 104"; iii, 98. This
work is described in various Catalogues.
Printed editions.- I with the commentaries of Tripurari, * Nāuyadeva and Jagaddhara, pub. by Nirņaya Sagara Press;
2 with the comm. of Jagaddhara ed. with a literal English Translation, notes, and intro, by M. R. Kale, 3 with comm. of Jagaddhara, ed. by Dr. R. G. Bhandarkar,
Bombay, Sanskrit Series, No. 19; 4 ed. by Kuñjavihāri __ Tarkasiddhanta; 5 French translation by Foucause; 6 in
Marathi by M. V. Lele, etc.

Page #210

155.1
Nataka
189
मालतीमाधव
Mālatimadhava
No. 154
354 1895-98.
Size.-- 10 in. 4 in. Extent.— 47 leaves ; 13 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-- Country paper ; Devanagari characters; white in
appearance ; hand-writing, clear, legible and uniform; borders and edges ruled in red lines; red and yellow pigment used; complete.
Age.-- Appears to be old.
Author.-- Bhavabhūti.
Begins.- fol. I
श्रीमन्हा (मन्महा) गणपतये नमः ।।
चूडापीडकपाल etc. as in No. 153 fol. 8 बकुलवीथी नाम प्रथमोकः समाप्तोयम
fol. I2° द्वितीयोंकः ॥२॥ Ends-fol. 460
कामं. वत्स माधव etc. up to प्रमोदाः प्रजाः
as in No. 153 followed by इति श्रीकविचूडामणिभवभूतिकृती मालतीमाधवाख्ये
प्रकरणे मालत्यापुनर्लाभो नाम दशमोंकः ॥१०॥ References. - See No. 153.
मालतीमाधव
Mālatīmādhava
386 No. 155
1884-87. Size.- Iog in. by 3g in. Extent.-56 leaves; 8 lines to a page3; 42 letters to a line.

Page #211

198
Natalia
Itse
Description-Country paper ; Devanagari characters; band
writing, clear and legible ; borders ruled in double black lipes; red and yellow pigment frequently used ; lacunse recorded in margins; folios moth-eaten and pasted with blue slips of paper; incomplete, abruptly breaking in the
middle of the lo act. Age. - Does not appear to be very old. Author:- Bhavabhuti. Begins.— fol. 1"
॥श्रीविघ्नराजाय नमः ॥ अथ मधुमालतिनाटक लिख्यते ॥
सानंदं नंदिहस्ता etc. as in No. 153 fol.9 प्रथमोकः॥
fol. 14 द्वितीयोंकः ॥ Ends.-- abruptly fol. 56°
___ माधवः श्रुतमिदानी च । सर्वतः कृतार्थोस्मि मालती दिहिया । एकाहेजगदं हि ययस्सनो आसंकासल्लं । लवं । संपदं गिरव्वसेस माहवस्स फलिया मणोरहा । मक । कथमवलोकिता बुद्धरक्षिता कलहंसकश्चदूरतः ।
प्रमुदि References.- See No. 153...
. .....।
मालतीमाधव
Málatimādhava
382No. 156
1884-87. Size.- 94 in. by 4 in. Extent.-- 100. leaves%3 6-7 lines to a page3; 32 letters to alinc. Description.-- Country paper having yellowish appearance ; Deva
nagari characters; very old and worn-out; hand-writing, clear and legible ; borders ruled in two double black lines; red pigment used ; almost complete; folios 2-4 missing. . . .

Page #212

197.1
Nataka
Age. - The Ms appears to be old. Author.- Bhavabhūti. Begins.-- fol. rb
श्रीगणेशाय नमः॥ पक्षाली पिंगलिम्लः कण इव तडितां यस्य कस्नः सरहो यस्मिन्ब्रह्मांडमीपद्विधार्टतमुकुले कालयज्ञा जुहाव । विनिष्टप्तचूडाशशिगलितमुधासारभांकारिकोणं
तातीयीकं पुरारेस्ततं चनुमदन...पणां लोचनं वः ॥१॥ etc. fol. 20* प्रथर्मोकः समाप्तः ॥
fol. 31 द्वितीयोंकः Ends.- fol. 102 कामंदकी । बस माधव etc. up to प्रमोदाः प्रजाः॥
as in No. 153 followed by इति निःशकांता समें दशमोंका समाप्तः ॥ छ । शुभं भवतु ॥
॥श्री ॥ मालतीमाधवाभिधं नाटकं नेति References.- See No. 153
146
मालतीमाधव
Mālatimādhava with टीका
with commentary No 157
1866-68. Size.— 129 in. by 4 in. EXEAT - 62 Heaves ; 4-6 lines to a page , 48 deuters to a 'line. ( text )
8-10 , , , 52 ,, , ,, (comm.) Description.-- Modern paper with water-marks; Devanagari cha
racters; blue in appearance; hand-writing, small but clear and legible%3; comm. above and below the text: lacunae recorded in margins ; corrections made with yellow pigment; a bound copy; fol. I pasted with a paper-slip.
The Ms breaks in the middle of the 6th act,

Page #213

192
:
Nafaka
1157.
Age.- A modern copy. Author ( of the text)- Bhavabhuti.
, , , comm.- Jagaddhara. Begins—(text) fol. rb
सानंदं नंदिहस्ता etc. as in No. 153 » (com.) fol. 1b
॥श्रीगणेशाय नमः॥ चंचञ्चंद्रिकचंद्रचारुकुसुमो माघज्जटापल्लवो दृप्यहारुणदंदशूकमणिमान तत्पंचशाखालयः॥ स्थाणुर्भफलदो भवत्वतितरां गौरीमुखेंदुद्रवत्पीयूषद्रवदोहदादिव दधद्देवद्रुमत्वं सदा ॥१॥
नत्वा गुरून गुणगुरूनवलोक्य टीकां विश्वादिकोशभरतश्रुतिशब्दविद्यां ॥ छंदास्यलंकरणमर्थगतिं विचिंत्य श्रीमान जगद्धरकविर्वितनोति टीका ॥२॥ श्रीकंठकंठविलुठत्पटुनाटकस्मिन् टीका मयाल्पमतिनापि वितन्यते यत् ।। हासाय दुर्जनगणस्य भवेन्नचैत
दुच्चैः पदं यदभिकांक्षति सर्व एव ॥३॥ इह तावदष्टपदां नांदी विदधान एव कविरप्रत्यूहमीहतसिद्धिमनुरुभ्य प्रचंडचडीनते(चंडपते)प्रकांडतांडवाडंबरेण स्वदेवतोत्कीर्तनरूपं मंगलं प्रकरणादौ निबध्नाति ॥ सानंदमिति ॥ वैनायक्यो बदनविधुतयश्चिरं वो युष्मान पांतु इति श्रोतृन सामाजिकान् कविराशास्ते ॥ etc. fol. 23° इति श्रीजगद्धरविरचितायां मालतीमाधवप्रकरणटीकायां प्रथमोकः ॥ संपूर्णतामियात् ॥ छ॥
fol. 32° इति द्वितीयोंकः ॥२॥ छ । Ends.- (text) fol. 629 ...... माघ०॥ नैराश्यकातरधियो हरिणेक्षणायाः ..
श्रुत्वा निकामकरुणं च मनोहरं च ॥ ... वात्सल्यमोहपरिदेवि तमुहामि ....

Page #214

158.]
Najaka
193
चिंताविषादविपदं च महोत्सवं च ।।९। लवं०॥ अइ पडिहदं दाणिंदे अमंगलं णादोवि अधि सुणिरसं ॥ Ends.--- (com.) fol. 62
इह हेतुफलभावेनान्वयः ॥ तथाहि नैराश्यकातरबुद्धित्वाद्वात्सल्यं ॥ ततः परिदेवनं तत् श्रुत्वा मनोवसादः ॥ हरिमेक्षणत्वेनापढतचित्तस्य ममालाभान्मनोज्ञपरिदेवि तं श्रुत्वा महोत्सवः ॥ स पुनः कंदनैः मोहः प्रलापैः परिदेवनैः देहाया साभिघातैश्च करुणाभिनयो भवेदिति भरतः ॥९॥ लवं. ॥ अयि प्रतिहतमिदानी अमंगलं नातोधिकं श्रोष्यामि ॥छ ॥ ग्रंथ
संख्या अक्षर्शाहा २८८० ॥ये छ । References.-- I Mss- Aufrecht, i, 453°; ii, 104°; iii, 984. For
described Mss. see I. O. Cat. Pt. VII, No. 4131 and Mad. Des. Cat. Vol. XXI, No. 12601. This commentary is included in Dr. Bhandarkar's edition of the Mālatimādhava published in the Bombay Sanskrit Series, No. 15.
मालतीमाधव
Malatimādhava with टीका
with commentary No. 158
437.
1887-91. Size.- II in. by 4g in. Extent.- 113 leaves ; 17 lines to a page ; 38 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanāgari characters; old in app
earance; hand-writing, very small, closely written and careless; additions in margin ; comm. written above and below the text; fol. I missing and fol. no 76 repeated ; borders ruled in double black lines, almost complete.
The commentator gives his genealogy in the post
colophon. Age.- Samvat 1803. The chronogram gives the date as I703
Samvat. On verification, however, the chronogram app25 [ Narakal

Page #215

194
Nafaka
[158.
ears to be correct. (Vide, the Indian Ephemeris, by D.
Swami kannu Pillai, Vol. VI. p. 94). Author (of the text)-- Bhavabhuti.
,, (of the comm.)-- Jagaddhara, son of Ratnadhara. Begins.--( text ) fol. 22
___ गंडोड्डीनालिमालामुखरितककुभस्तांडवे शूलपाणे
बैनायक्यश्विरं वो बदनविधुतयः पातु चीत्कारवत्यः ॥१॥ अपि च ॥ चूडापीडकपाल etc. as in No. 153 ,, -- (Com.) fol. 26
हर्षः ॥ यद्वा ॥ सानंद यथा तथा पांत्विति योज्यं ॥ यद्वा ॥ सानंदमित्याहतविशेषणां सापेक्षत्वेपि गमकत्वात्सत्समासः ॥ etc. fol. 29" इति मालतीमाधवटीकायां प्रथमोंका fol. 38° इति
द्वितीयोंकः॥ Ends.- (text) fol. IIIb कामं ॥ वत्स माधव etc. up to प्रमोदाः प्रजाः ॥२३॥
as in No. 153. followed by एवमस्तु इति निक्रांताः सर्वे ॥
इति श्रीमालतीमाधवे दशमोकः। Ends.- (com.) fol. 1122
प्रजानां लोकानां पुण्यात्प्रजायिष्यतां धनबद्धो निरंतरकृतो बांधवानां संबंधिनां सुहृदां गोष्टीपु प्रकृष्टहर्षों याभिस्ताः । तदनेन प्रशस्तिरुक्ता । काव्योपसंहारोप्यनेनैव कृतः ॥ यदाह ॥वरदानस्य उक्तियों सा काव्ये उपसंहतिरिति ॥२३॥ इति दशमांकटीका ॥
लन्धे दुर्लभशासने सुरगणग्रामश्व कैवर्तिका विद्यावंशविभूषणेष्वपि शुभे चंडे शुभे धारिते ॥ येनायं समभूद्विजातितिलकचंडेश्वर: पंडितो मीमांसकरहस्यवश्यहृदया दातावदाताशयः ॥१॥ देवेशं समसूत सोयममलं मीमांसकं सत्कविं सोप्युच्चैरजनिष्ट जैमिनिमते रामेश्वरं सुद्धं ॥ सूतेस्मायमपि प्रतापजयिनं मीमांसयालंकृतं शुद्धं धीरगदाधरं कविवरं पुत्रं पवित्राशयं ॥२॥

Page #216

158.] Nafaka
105 विद्याधरं वरमजिजनदेष धीर | हीरं जनेषु जयिनं गुरुणोक्तशास्त्रे । प्रासूत सोयममलं गुणिनं सुपुत्रं
तं रत्नपूर्वधरमेष जगद्धरं च ॥३॥ येनापाठिकगेरगोतममतं वैशेषिकं खंडनं येमाप्रावि सकोषकाव्यनिवहं तत्पाणिनीयं मतं ॥ छंदोलंकरणं च भन्यभरते येनाध्यगायिश्रुतिस्तस्या मुख्यजगद्धरस्य कवितुष्टीकेयमुज्जृमतां ॥४॥ असूत यं रत्नधरोति भव्योति भन्यरूपा मदयंति (दमयंती) कापि ॥ जगद्धरं तत्कृतटिप्पणोंकः समाप्तिमापदशमोनवद्यः ॥५॥
इति श्रीमहामहोपाध्याय धर्माधिकरणिकश्रीजगद्धरकृतटीकायां दश. मोका समाप्तः ॥ समाप्तमिदं नाटकं ॥ श्री
ज्वलनगगनभूभृभूमिभिर्भावितेब्दे शुचि बहुलदशम्यां वासरे तिग्मभानोः॥ उदयपुरपुरेदः पुस्तकं संप्रपूर्ण
लिखितमलघुविद्यारामभट्टेन भव्यं ॥१॥ यदत्र वर्णभ्रमतः स्वबुद्धेरियत्तपावानवधानतो वा ॥ स्यादन्यथा लेखनमुत्तमैस्तच्छुभं विधेयं शुभकृत्स्वभावैः ॥२॥ कल्याणं कमलापतिः कलयतां सर्वस्य शर्वः श्रियं भानुरितरामरुंतुदरुजामत्याहितं व्याहतात् ॥ दुर्गादुर्गहने विश्वमवताद्वैमातुरः सर्वदा । निप्रत्यूहमथा दधातु सकलारंभेषु सिद्धिं परां ॥३॥
श्री श्री ॥ लेखितमिदं विद्यारामेण उदयपुरमध्ये सं० १८०३ वर्षे आषाढकृष्णदशम्यां रवी
तातो यस्याभिजातः सहृदयहृदयो वेणिरामाभिधानो गीर्वाणाचार्यदेश्यो ब्रजपतिरितियत्ताततातोथचाभूत् ॥ भट्टो यस्यावटंको विशलनगरजब्रह्मणेषु प्रसूति
विद्यारामस्य तस्यास्त्यमलतरमिदं पुस्तकं नाटकस्य ॥१॥ , अपि च। आलीच्छीव्रजनाथभट्ट इति यत्तातस्य तातस्तथा ।
वेणीराम बुधश्च यज्जनयिता श्रीमान गुणैकार्णवः ॥ तस्य श्रीवरसेविनो निजभुजन्यस्ताक्षरं पुतस्कं.
विद्यारामकवेरिदं विजयते पापग्रमानं सदा ॥२॥ References.-See No. 157.

Page #217

196
Nataka
[19.
मालतीमाधव टीका
Malatīmādhavatiká No. 159
545.
1891-95. Size.- 93 in. by 4 in. : Extent.-- 10 leaves ; 12-13 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-- Country paper ; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing ; small and not quite clear and legible; borders in double black lines; edges of folios worn out; incomplete.
The Ms contains only the Ist act (in). Age.--- Appears to be old. Author.- Jagaddhara. Begins.- 1b
श्रीगणेशाय नमः॥
चंचच्चंद्रिकचंद्रचारुकुलमो etc. as in No. 157 Ends.- (abruptly) fol. 140
एवमन्यत्रापि सूचितस्यै प्रवेशः । आन्वीक्षिकी न्यायशास्त्रं । तत्र तर्कउछलादि नि...कनेन तदभ्यासात् ॥ माधवस्य चोरिका विवाहे कौशलमुक्त
पा...कुंडिनपुरं वैदर्भनृप... References.- See No. 157.
मालतीमाधवटीका
Mālatimadhavatikā
67. No. 160
1869-70. Size.- Iot in. by 4 in. Extent.- 6o leaves ; 10 10 16 lines to a page; 34 to 52 letters to
a line.

Page #218

Nataka
197.
Description.-- Country paper; Devanagari characters; old in ap- pearance; hand-writing, upto fol. 28, bold clear and uniform ; thereafter, very small and closely written but clear and legible; borders ruled in double black lines ; righthand corners of folios 61-83, moth-eaten ; incomplete ; folios 1-17 missing.
Age.— Appears to be old.
Author.
Jagaddhara.
16r..]
Begins.— abruptly fol. 184
जनमास्कंदति । विकर्तु शीलमस्येति विकारं पूर्वदशान्यागेन दशांतरयोग विकारस्तद्योगियौवनं अयं तु युषेत्यर्थः ।
fol. 31 इति प्रथमोकः ॥ छ ॥ fol. 365 इति द्वितीयोंक ॥
Ends--- fol 82b
मम जीवने नेति भावः इतरः ॥ सुप्रसन्नातः कनिष्टा भगवती || अत्रत्व ज्येष्टा कामंदकी अस्माकं यथा सुप्रसन्नारा... मिनिमते रामेश्वरं सद्बुधं etc. up to समाप्तिमा पद्दशमोऽनवद्यः ॥ ५ ॥
as in No. 158.
followed by इति महामहोपाध्यायधर्माधिकारिजगद्वरकृतायां मालतीमाधवटीकायां दशमोंकः ॥ ॥ पाठवदि ५ लिखितां मुकुंदेन ॥ छ ॥
References. See No. 157.
मालतीमाधवीका
No. 161
"
Malatimadhavatikā
147. 1866-68.
Size. - 123 in. by 33 in
Extent. -- 124 leaves; To lines to a page : 40 letters to a line. Description.- Modern paper with water-mārks; Devanagari cha racters; blue in appearance; hand-writing, clear and

Page #219

198
Nataka
[16t.
legible but not uniform ; lacunae recorded in margins; yellow pigment used for corrections%3 after fol. 76 the numbering is not properly done; instead of fol. 77, the folios are numbered 107 etc.; two blank folios are to be seen ; last few folios not numbered at all ; folios slightly
moth-eaten. Age.- Śake 1789. Author.- Jagaddhara. Begins— fol. ja
श्रीगणेशाय नम ॥
चंचच्चंद्रिकचंद्रचारुकुसुमो etc. as in No. 157 Ends.-प्रजानां लोकानां पुण्यात् । यदाह । प्रजाभाग्य निवर्षेति वर्षाते च पतिव्रता ।
इति प्रजास्यात्संततौ जने इत्यमरः । पुरापत इति पंचम्यास्तसिः ॥ प्रजा हृष्यंतां धनबाह्यो निरंतरकृतो बांधवानां संबंधिनां सुहृदामित्राणां गोष्टीषु प्रवृहोयाभिस्तातदनेरप्रशस्तिरुक्ता । यदाह । आशीनृपे च देशादौः प्रशस्तिः साभिधीयते इति । काव्योपसंहाराप्यनेनैव कृतः । यदाह । वरदानस्य शक्तिर्या सो काव्यो उपसंहरतिरिति । सर्वे निरवद्यमिति ।
यदि भवति मदीय ग्रं...प्रमादः क्वचिदपि समहिम्ना शोधनीयो महद्भिः स्वलति गमनकारी मार्गणो नात्र चित्रं
भवति न गुरुहस्तालवतोपि प्रकारः ॥ लब्धो दुर्लभशासनं etc. up to वासेश्वरं सहबुधं
practically as in No. 158 tollowed by आपत्सोपि गदाधरं गुरुमते दीक्षा सुदीक्षा क्षमं लेभे सोपि महामति गुरुमते विद्याधर ॥ ___शके १७८९ प्रभवनामसंत्वसरे फाल्गुन वद्य १ तहिने पुस्तकं समाप्त ॥ इदं पुस्तकं रुकडीकरेत्युपनामक गणेशोशास्त्रिणा यथामति अशोधि ग्रंथ
संख्या ३७०० References. - See No. 157.

Page #220

162.]
Nataka
199
मालतीमाधव संक्षिप्तटिप्पण
Mālatīmādbava sarnksiptatippa na
No. 162
438. 1887-91.
Size.-- I32 in. by 7% in. Extent.-- 12 leaves ; 16 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters : white in
appearance ; hand-writing, legible and uniform, complete. Age.-- Does not appear to be very old. Author.-Dharananda. Subject.– A small commentary on Mālatimādhava by Dharānanda. Begins.-- fol. rb
ॐ श्रीगणेशाय नमः
सानन्दमित्यादिना अष्टपदानान्दी विघ्नप्रशांतये नांदी कर्तव्या नाटके बुधैरिति नाग्रस्य यदनुष्टानं तत्सूत्रं स्यात्सवीजकं रंगदैवतपूजाकत्सूत्रधार उदीरितः देवद्विजनृपादीनामाशीर्वचनर्विका नांदीकार्याबुधैर्यतनमस्कारेण संयुता etc. fol. 3° इति मालतीमाधवे धरानंदकृते लघुविवरणे द्वितीयोंकः
fol. 5" इति मालतीमाधवे शोकग्रहं नाम तृतीयोंकः ३ En.is.- fol. 120
माधवस्य मालत्याश्च सममेव पूर्णा मनोरथाः जयतु भगवती कार्यनिर्वाहणे साधनद्धिः जयमकरंदानंदनपूर्णचंद्रमाधवर्दिष्ट्या वर्द्धसे कोवा अस्मिन् सर्वप्रकारपरिभूषितमहोत्सवे न नृत्यति कथमिव भगवति विप्रति पतितन्यं आश्चर्य संवरणम् इति सपंडितधरानंदकृते मालतीमाधवप्रकरणस्य संक्षिप्तटिप्पणे दशमोकः समाप्तः शुभं भवतु लिप्यकृतं लक्ष्मीनारायण
ब्राह्मणगौड श्रीरस्तु शु References.- 1 Mss-Aufrecht refers to only two Mss in his Cata
logus Catalogorum, viz. Nos. 438 and 430.

Page #221

'. 200
Valaka
1163.
मालतीमाधव संक्षिप्तटिप्पण
Mālatimādhava sarinksiptatippaņa
430. 1892-95.
No. 163
Size.-101 in. by 4} in. Exrent.- 26 leaves ; 8 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing, clear, legible and uniform ; folios pasted with paper-slips; red and yellow pigment occasion
ally used ; complete. Age.- Appears to be old. Author.- Dharānanda. Begins.--fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ सानन्दमित्यादिना etc. as in No. 162 fol. 4. इति मालतीमाधवलघुविवरणे धरानंदकते अशोकः १
fol. 7° इति... ... ... ...द्वितीयोंकः २ Ends.-- fol. 85b माघवस्य मालत्याश्च सममेव etc. up to आश्चर्य संवरणम्
as in No. 162 followed by इति पंडितधरानंदकते मालतीमाधवपकरणस्य संक्षिप्त टिप्पणे दशमोंका समाप्त शुभं भवतु
मालतीमाधव प्राकृतविवृत्ति
Mālatīmādhava prākrtavivrtti
33.
No. 164
1870-71.
Size.- 104 in. by 3; in. Extent.-- 19 leaves; II-12 lines to a page ; : 6 letters to a line.

Page #222

165.)
Nataka
201
Description.- Country paper ; Devanāgari characters; old in ap
pearance; hand-writing, small but clear and uniform%3B portion marked with red pigment and corrections made
with yellow; borders ruled with double biack lines. Age. - Appears to be old. Author.- Not mentioned. Begins.- fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः ॥ अवलोकिता वाक्ये । आज्ञापयतु भगवती । अ. महान् खल भगवत्या एष चित्तविक्षेप: etc. fol. 2' इति मालतीमाधवनाटके प्राकृतविवृत्तौ प्रथर्मोकः ॥
fol. " इति द्वितीयोंकः ॥ Ends.- fol. 190 लवं। सांप्रतं निरवशेष माधवश्रियः मालत्याः
फलिता मनोरथाः। अव । बुद्ध । कल । जय
भगवति कार्यनिधाने । जय मकरंदनंदनमाधवपूर्णचंद्र दिष्ट्या वर्द्धसे । लवं। कोवा अमिन पूरितसर्वप्रकारमहोत्सवे न नृत्यति मा.। कथमिव । लव । भगवति किं प्रतिपत्तव्यं । भाः। अहो संवरणं ॥ ॥छ ॥ ॥छ॥राम ॥राम ॥
मालतीमाधव
Mālatimădhava प्राकृतच्छाया
prākrtacchāyā No. 165
451.
1884-87. Size.-98 in. by 4 in. Extent.- 14 leaves; 11-12 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; old in
appearance; hand-writing, careless and not uniform ; edges of folios moth-eaten and considerably damaged ;
complete ; one additional folio at the end is blank. 26 (Nafaka

Page #223

202
Nataka
[165.
Age.- Appears to be old. Author.-- Not mentioned. Begins.— fol. 19
श्रीगणेशाय नमः श्रीपांडुरंगः शरणं ॥ श्रीरामः शरणं ॥ अवलोकिता ॥ आज्ञापयतु भवती ॥ अ.। महान् खलु भग...अपि चित्तविक्षेपः etc. fol. 24 प्रथमोंका।
fol. 3" इति द्वितीयोंका। Ends.- fol. 72
सांप्रतं निरवशेष माधवस्य फलितमनोरथाः । सर्वो भगवति कार्यनिर्वा. हने अद्य मकरंदनंदनमाधवपूर्णचंद्रदिष्टया वर्धसे । ल.। को वाऽस्मिन् पूरितसर्वप्रकारमहोत्सवे न सानंद इति । मा.। कथमिव । ल.। भगवति किं प्रतिपत्तव्यं ॥
इति मालतीमाधवप्राक्रतछायायां दशमः श्रीराम जयराम ।। श्रीरामार्पणमस्तु ।
मालविकाग्निभित्र
Mālavikāgnimitra No. 166
473.
1899-1915. Size.- 12 in. by sg in. Extent.- 38 leavas ; 10-11 lines to a page ; 32 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters : old in ap
pearance ; hand-writing bold, clear, legible and uniform ; no borders for folios , folios numbered in both the mar
gins; yellow pigment used for corrections ; complete. Age.- The Ms appears to be old. Author.- Kalidasa. Subject.-- A well-known drama by Kālidāsa.

Page #224

166.]
Nataka
203
Begins-fol. I0
श्रीगणेशाय नमः॥ एकैश्वर्यस्थितोपि प्रणति बहुफलो यः स्वयंकृत्तिवासा: कांतासंमिश्रदेहोप्यविषयमनसां यः परस्ताद्यतीनां ॥ अष्टाभिर्यस्य कृत्स्नं जगदपि तनुभिर्बिभ्रतो नाभिमानः सन्मार्गालोकनाय व्यपनयतु सनस्तामसी वृत्तिमीशः॥१॥
नांद्यते सूत्रधारः नेपथ्याभिमुखमवलोक्य मारिष इतस्तावत् । प्रविश्य पारिपाश्विकः ॥२॥भाव अयमस्मि सूत्र. अभिहितोस्मि परिषदा कालिदासयथितवस्तु मालविकाग्निमित्रं नाम नाटकं आस्मिन् वसंतोत्सवे प्रयोक्तव्यमिति तदारभ्यतां संगतिकं eto. fol. १ प्रथमोकः
fol. 12 द्वितीयोंकः २ Ends.- fol. 38
राजा । किमतःपरं तथापि भवत्वेवं तावत्
त्वं मे प्रसाद सुमुखी भव चडि नित्यमेतावदेव मृगये प्रतिपक्षहेतोः आशास्यमित्यधिगमप्रभृति प्रजानां
संपत्स्यते न खलु गोप्तरि नाग्निमित्रे २१ इति निष्क्रांताः सर्वे पंचमोंकः ५॥छ ।
मालविकाग्निमित्र नाम नाटकम् संपूर्णमस्तु ॥ छ । References.--(1) Mss-A-Aufrecht's Catalogus Catalogurm:-i, 4536;
ii, I04 ; iii, 984. B-Descriptive Catalogues:- I. O. Cat. vol. VII Nos. 4122; A. B. Keith (I.O. Cat.) Nos. 7348-9; Mad. Des. Cat. Vol. XXI No. 605-8 etc. A. B. Keith Sanskrit Drama pp. 147-149. (2) Printed Editions:- I Ed. with comm. of काट्यवेम by the Nirnaya Sager Press, Bombay; 2 ed. by M. R. Kale with notes and Eng. Translation; 3 ed. with notes by S. P. Pandit ; 4 French translation by G. Strehly 1885; 5 German translation by A Weber (1856) and L. Fritze 1881; trans. into Italian, by F.Cimmino. etc.

Page #225

204 Nataka
( 167. मालविकामिमित्र
Mālavikāgnimitra No. 167
125 (i).
1866-68. Size.-- 129 in by 5 in. Extent.-20 leaves ; 12 lines to a page; 48-5o letters to a line. Description.- Modern blue paper ; with water-marks; Devanagari
characters ; hand-writing clear, legible and uniform ; folios numbered in both the margins ; complete.
The Ms. is bound and contains another work called
चण्डकौशिक. Age.- A modern copy. Author.-Kalidasa. Begins.-fol. b
॥६॥श्रीगणेशाय नमः॥ एकैश्वर्यस्थितोपि etc. as in No. 166 fol. 5 प्रथमोंका।
fol. 7 द्वियीयोंकः ॥ छ । Ends.-- fol. 20 गजा । किमतःपरं etc. up to गोप्तरि नाग्निमित्रे ॥२१॥
as in No. 166. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ इति श्रीकालिदासकते मालविकाग्निमित्रनाटके पंचोकः ॥ ५॥ समाप्तं चेदं नाटकं ॥ छ ॥ ग्रंथसंख्या
७५१ अक्षरे १४ श्रीगौरीशं वंदे References.— See No. 166.

Page #226

168.]
मिथ्याज्ञानखण्डन
No. 168
Nataka
अपि च ॥
Size.— 87 in. by 52 in.
Extent. - 13 leaves ; II lines to a page; 26 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgarī characters; hand-writing, beautiful, clear and legible; borders and edges ruled in red ink; yellow pigment used for corrections; complete. Age. -- Samvat 1903.
Author. - Ravidasa
Subject. - An allegorical play.
Begins.fol. rb
205
Mithyajñānakhandana
474.
1899-1915.
श्रीसहजानंदस्वामिने नमः ॥
श्रीदेवी वः सुखायाखिलजनजननी पार्वती पावनी स्थाद्वाग्देवी वाक्पदास्तु मणिरपि परां सिद्धिसृद्धिं ददातु ॥ रामः कामं निकामं वितरतु सततं धामधामा सुधामा देवचंद्रार्द्धचूडी डमरुवरकर । कीर्त्तिकांतिप्रदोऽस्तु ॥ १ ॥ सतां संनिहितो नित्यं पाषंडिपथदूरग. ॥
स श्रीपतिः परामृद्धिं सर्वसिद्धिं च यच्छतु ॥ २ ॥
नांयंते सूत्रधारः ॥ इह खलु भरतखंडमंडनीभूत गुर्जरदेशे द्वारावतीपतेः प्रियाय कवि रविदासकृतस्य मिथ्याज्ञानखंडनाभिधस्य नाटकस्याभिनयार्थे प्रवृत्तोऽस्मि ॥ तदा कायैवनटी ॥
सूत्रधारः प्रिये इतस्तावत् ॥
प्रविश्य नटी । अज्जउत्त कं कज्जम् ॥ आर्यपुत्र किं कार्यम् ॥
सूत्रधारः प्रिये नाटकमभिनेतव्यमस्माभिः ॥
Ends. fol. 25 2
अज्जउत्त कंकवत्थम् ॥ आर्यपुत्र तत्किमर्थम् ॥ सुत्रधारः प्रिये भगवद्भक्त्यर्थमेव । etc.
भगवती वाग्देवी बेदाश्व जयश्रिया सेव्यमानाः सकलमुनिगणैः प्रस्तूयंते ।
तद्यथा ।

Page #227

206
नमोस्तुते देवि सवितृशारदे नमोस्तु वेदाः सकलेश्वरेश्वराः । सच्छास्त्र संघाश्व पुराणसंहिता नमोस्तु वो धर्मपथप्रवर्त्तकाः ॥ वेदाः कुर्वंतु कल्याणं श्रीरस्तु सदने हि नः । शारदासंपदे नः स्यात्कारुण्यांबुतरंगिणी ॥
॥ इति श्रीकविरविदासविरचितं मिथ्याज्ञानखंडनं नाम नाटकं समाप्तम् || ॥ संवत् १९०३ वर्षे कार्त्तिकमासे शुक्लपक्षेऽष्टम्यां भौमवासरे नारायणभट्टेन लिखितमिदं नाटकम्
मिथ्याज्ञानखण्डन
Nataka
References.-- Aufrecht i, 455; ii, rose; iii, 98b. Cf. also, I. O. Cat. pt. VII. No. 4200.
Age. – Samvat 1673.
Author. - Ravidasa.
Begins. fol. rb
| 168.
॥ ६० ॥ श्रीगणाधिपतये नमः ॥
No. 169
Size.— 92 in. by 44 in.
Extent.— 11 leaves; 8-10 lines to a page 34 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanagari characters; old in appearance ; hand-writing, clear but not quite legible ; portion marked with red pigment and corrections made with yellow; borders ruled double black lines; the name of the work written at the right-hand corner of every folio.
Ends. fol. Irb
Mithyajñānakhandana
439.
1887-91.
॥ श्रीदेवी वः सुखायाखिलजनजननी etc. as in No. 168.
नमोस्तु ते etc. up to करुणां तरंगिणी ॥ as in No. 168 followed by इति श्रीरविदासकृत मिथ्याज्ञानखंडनं नाम नाटकं समाप्तं ॥ श्रीरस्तु । स्वस्ति श्री संवत् १६७३ बर्षे वर्षे अप्रमाण अश्वनवदि

Page #228

170.
Nataka
207
प्रतिपत्तीथौ चंद्रदिने श्रिया उपलक्षितस्तंभती... श्ववर्तमानं कोटितार्थेन धपलक्षितं नारदपुरं तस्मिन्निवासिना तपत्या पुनीतमर्यपुरसमीपे उर-पतने छात्रवस्थायिना त्रि हरिवत्श्य आत्मजेन हरिदेवेन लिखितमिदं मिथ्याज्ञानखंडनं ॥ श्रीरस्तु सर्वेषां
सत्य सहीमहीरे हाअसहि महिउ आहध्धो। बहु ए उभपणाः मोदु ततणं सुरसई करई ९॥ सुणियं पुत्तिपुणाणं सरियासंगेणे होयिपायाहं ।
रसिपासगो तथ्यविकिकिज्जे सगामगोण ॥२॥ References.-- See No. 168.
मिथ्याज्ञानखण्डन
Mithyājñānakhaņdaņa No. 170
510.
1887-9.1. Size.- 12} in. by 4} in. Extent. ---- 8 leaves ; 8-10 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari ch
aracters; hand-writing, legible but carelass, complete. Age.- A modern copy. Author.- Ravidasa. Begins--fol. ja
॥श्रीगणेशाय नमः॥श्रीगु(रु)भ्यो नमः॥
श्रीदेवी व सुखायाखिलजनजननी etc. as in No. 168. Ends-- tol. 7a भगवती वाग्देवी etc. up to कारुण्यांबुतरंगिणी ॥४७॥
as in No. 168. followed by इति श्रीकविरविदासविरचितां मिथ्याज्ञानखंडणं नाटकं
समाप्तं ॥श्री॥ References. - See No. 168.

Page #229

208
Nafaka
[ IT
मिथ्याज्ञानखण्डन
Mithyājñānakhandana
205. No. 171
Visrāma (i). Size.- I3 in. by 4g in. Extent.— 8 leaves; 10 lines to a page ; so letters to a line.
Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari ch
aracters; new in appearance; hand-writing, beautiful, clear, legible and uniform, complete; the letters मि० ज्ञा० are written in the left-hand margins of the folios; soll. 7b
and ga blank; borders ruled in double red lines; complete. Age.-- A modern copy.
Author.- Ravidasa. Begins-fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ ॥श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीदेवी व मुखायाखिलजनजननी etc. as in No. 168
Ends.- fol. 8b भगवती वाग्देवी etc. up to कारुण्यांबुतरंगिणी ॥४७॥
as in No. 168 followed by इति श्रीरविदासविरचितं मिथ्याज्ञानखंडनं नाम नाटकं
समाप्तं ॥छ। छ छ References.- See No. 168.
मुकुन्दानन्दभाण
Mukundānandabhāna
219. No. 172
Visrama (i). Size.— 13 in. by 4} in. Extent.-39 leaves; 9 lines to a page; 40-42 letters to a line.

Page #230

172.]
Națaka
209
Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari chara.
ctors; hand-writing, clear, legible and uniform right-hand
margin of folios spoiled with spots ; left-hand corner of
tol. 39 torn; complete. Age.- A modern copy. Author.- Kaśīrājā. Subject.- A drama describing the love of Mukunda (Srikrsna)
Manjari. Begins.- fol. I
श्रीगणेशाय नमः॥ वंदे वंदारुमंदारमिंदुभूषणनंदनं
अमंदानंदसंदोहबंधुरं सिंधुराननं १ कंठालिंगनमंगल धनकुचामोपभोगोत्सवं श्रोणीसंगमसौमगं च सततं सत्प्रेयसीनां पुनः । प्राप्त कोयमितीर्ण्य यैव यमुनाकूले बलायः स्वयं गोपीनाममदुकलनिचयं कृष्ण स पुष्णातु नः
नायते मूत्रधारः
__ आकाशे कर्ण दत्वा किं बूथ साधु भरताचार्यपुत्र साधु वयमपि चिराकस्यापि सरसकवेः सूक्तिमुक्तामणिग्रथितमभिनघं भाणमलोकितमुत्कंठिताः
तदद्य तादृशमेव कमपि भाणमभिनीय दर्शयतु भवानिति अनुगृहीतोस्मि etc. Ends.- (com.) fol. 70°
तथापीदमस्तु वर्षतु कामं भुवि वारिवाहा गोब्राह्मणेभ्यः कुशलानि संतु तुष्यंतु संतः सुकविप्रबंधैस्तेषां च शाम्यंतु खलोपसर्गाः ५६
मुकुंदानंदनाम्ना मे भाणेनानेन तोषितः कमलाकमन कामं कल्लोलयतु मंगलं ५७ कृति लसदलंकृति रसविदो बुधाये मम प्रसन्नहृदयादयाजलधयो बहू कुर्वते तदीयपदपनयोरयमयं प्रणामांजलिः
सरोजमुकुलाकृत्तिः शिरसि त्यये ५८ 7 [ Nataka]

Page #231

210
Nafaka
[172.
इति श्रीकाशीपतिकविराविरचितो मुकुंदानंदनामायं मिश्रमाणः संपूर्णः श्रीरामचंद्राय नमः श्रीमुकुंदानंद नाटक समाप्तः श्रीकृष्णाय नमः
श्रीसरस्वत्यै नमः श्रीगणपतिगुरुचरणाभ्यां नमः श्रीरस्तु ॥ References.-( 1 ) Mss- A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum,
i, 459"; ii, 106°; iii, 99*.
B-Descriptive Catalagues :-I.O. Cat. pt. VII. No. 4195, 7410-12; Mad. Des. Cat. Vol. XXI. No. 12613. (2) Printed Editions:- Printed in Kavyamala 16 and at Madras 1882,
मुकुन्दानन्दभाण
Mukundänandabhāņa No 173
511.
1887-91, Size.— 114 in. by 41 in. Extent.- 35 leaves; Io lines to a page; 35 letters to a line. Description. - Modern paper with water-marks; Devanāgari ch
aracters; hand-writing, not quite clear and legible; white
chalk used for corrections ; folios 1-8 missing ; incomplete, Age.-A modern copy. Author.- Kasiraja. Begins.- (abruptly) fol. 9*
किं तु दूरप्रवासिनस्तस्या संभावितमालोकनं ॥ अथवा स्वप्नविजृमित प्रेतत्प्रियसखस्य भवितव्यं ।। किं ब्रवीषि ॥ वयस्य नायं स्वप्न इति ।। कथं तर्हि
तव पुनरागमनं ।। etc. Ends.- fol. 436 तथापीदमरतु ॥ वर्षतु कामं etc. up to शिरसि संततन्यस्यते ॥१५८
as in No. 172 followed by इति श्रीकाशीपतिकविराडिवरचितो मुकुंदानंदनामायं
मिश्रभाणः संपूर्णः॥ References.- See No. 172.

Page #232

211
174]
Nataka मुण्डितप्रहसन
Muņditaprabasana
83. No. 174
A. 1883-84. Size.-- IS in. by 6g in, Extent.— 12 leaves ; 15 lines to a page ; 54 letters to a line. Description.- Modern country paper; Devanagari characters%3B
hand-writing, clear, legible and uniform; complete; margins
not ruled with border-lines. Age.- Samvat 1940 ( = A. D. 1884). Author.- Sivajyotirvit. Subject.- A farce in three acts. Begins.- fol. I.
॥श्रीगणेशाय नमः। कठिनकुचयुगं ते चंचलाक्षिद्वयं ते कुटिलकचचयस्ते मंदयानं त्वदीयं अतिशतमध्यस्ते मिथः केलि तल्पे
प्रलयनमिति रोषात् पातु गौरीशयोर्वः १ नांद्यते सूत्रधारः Alter Some lines:
भद्रादिष्टास्मः परिषदा दांभिकहासोपन्यासाय तन्न जानीमः केन विनोदे. नैनामाराधयाम इति नटः कर्थ विसुमरिंद अज्जमिस्से हिंजंसवच्छरि आसिवकिदंदुजनविद्धं करण
समत्थं मुडितप्पहसनं णाम णाडअं तं पआए अधिकरी अडुति सूत्र भद्र सम्यग्दृष्टवानास यत्सत्यं शिवज्योतिर्वित्कृतं मुंडितप्रहसनं
धर्मे रतानां किलधर्मवृद्धिं पाखंडनिंदावशतो विधत्ते ये दांभिकावंचनमात्रनिष्टारतेषां विधेः केवलवज्रपातः २
यदनुकर्णाद्वयमपि धर्माप्सभागिनो भवामस्तदेहि कुशीलवानां प्रतिपात्रं
यत्वमाज्ञापयाम etc. Ends.- fol. 12b
इत्याशास्ते राजा मुंडित कथय किं ते भूयः प्रियमुपकराम गंड अतः परमपि प्रियमस्ति किंचित् दविशालाधा परः विठ्ठलीकुशलिन्यास्ते प्रालीलावती मया २७

Page #233

212
Nataka
[174.
.:: :: : तथापि पदोच्छसि तहदिमस्तु blank lines
नरता वर्षतु धाराधरा दुष्टाः संक्षयितां व्रजंतु सुजनाः - कुर्वतु भक्तिं हरेः कांतागाढतरं प्रियानरत.. ...चुंबतु
भो राजेन्द्र त्वसि शासति क्षितितलं नंदंतु सर्वाः प्रजाः २४
श्यालादयः तह भोवु इति निष्क्रांना सर्वे मुंडितप्रहसने शिवज्यातिपिकृते तृतीयोंकः३
समाप्तं चेदं मंडितप्रहसनं नाम नाटकं ॥ संवत १९४० का फाल्गुण कृष्ण ११ भृगुवासरे समाप्तोयं ।
शुभं भूयात् ॥ लिखिनानुराब्राह्मणः ।। शुभमस्तु ॥ References. - 1 ) Mss-A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum. i, 46-ra.
B-Descriptive Catalogues : Rajendralal Mitra, Notices Vol. INo. 125.
मुद्राराक्षस
Mudrārāksasa
No. 175
216.
Visrama (i). Size.— 13} in. by 4} in. Extent.-- 50 leaves; 9 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks; Devanāgari ch
aracters: hand-writing, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; portion marked with red pig
ment and corrections made with yellow; complete. Age.- A modern copy. Author.- Visakhadatta. Subject.— A drama of political intrigue, centred in the persons of
Räksasa, the minister of the Nandas and Canakya the mini
ster of Candragupta. Begins.-- fol. 16
श्रीगणेशाय नमः श्रीसरस्वत्यै नमः श्रीमत्कालिकायै नमः धन्या केयं स्थिता ते शिरसि शशिकला किंतु नामैतदस्या

Page #234

175.]
Nataka
तामैवास्यास्तदेतत्परिचितमपि ते विस्मृतं कस्यहेतोः नारी पृच्छामि नेदं कथयतु विजया न प्रमाणं यदीन्द
देव्या निहोतुमिच्छोरिति सुरसरितं शाठ्यमव्याद्विभोर्वः ॥१॥ अपि च पादस्याविर्भवंतीमवनतिमवने रक्षतः स्वैरपातः
सकोचेनैव दाणां मुहुराभिनयतः सर्वलोकातिगानां ॥ दृष्टि लक्ष्येषु नोग्रज्वलनकणमुचं बिभ्रतो दाहभीते
रित्याधारानुरोधात्रिपुरविजयिनः पातु वो दुखवृत्तं ॥२॥ नाद्यते सूत्रधारः ॥ अलमति विस्तरेण आज्ञापितोस्मि परिषदा॥
यथात्र त्वया सामंतवटेश्वरदत्तपौत्रमहाराजपृथुसूनोः
कवेर्विशाखदत्तस्य कृतिरपूर्व मुद्राराक्षसं नाम नाटक नाटयितव्यमिति ॥ etc. fol. I2* इति मुद्राराक्षसनाम्नि नाटके मुद्रालाभ प्रथमोंकः १॥ ... fol. 20* इति "
,, द्वितीयोंकः ॥२॥ चा० भो राजन(न्) चंद्रगुप्त भो अमात्य राक्षस उच्चतां भूयः किं वा प्रिय__ मुपकरोमि ॥ राजा किमत-परमपि प्रियमस्ति ।
राक्षसेन समं मौत्री राज्ये चारोपिता वयं ॥
नंदाश्वोन्मूलिदा सर्वे किं कर्तव्यमतः प्रियं ।१९॥ रा० तथापीदमस्तु । इत्थमत्राातगंमीरशुभोदर्कचाणक्यनयसंविधानेन चंद्रगुप्तसाचिव्यपदलाभपरितुष्टो महामात्यो राक्षस इत्याशास्ते ॥ भरतवाक्यं ॥
वाराहीमात्मयोनेस्तनुवनविधावास्थितस्यानुरूपां यस्य प्राक्दंतकोटिं प्रलयपरिगता शिश्रिये भूतधात्री। म्लेंच्छैरुद्विज्यमाना भुजयुगमधुना संमिता राजमूर्तेः
. स श्रीमबंधुभृत्यश्विरमवतु महीं पार्थिवश्चंद्रगुप्तः २०
इति निष्क्रांताः सर्वे इति श्रीमन्महाराजपदभाजः पृथोः सूनुना श्रीविशाखदत्तमहाकविना विरचिते मुद्राराक्षसनाम्नि नाटकें सप्तमोकः। श्री References.-I Mss-Aufrecht, i, 461; ii, I06b, 218.; iii, 99".
For described Mss see Mad. Des. Cat. Vol. VII, Nos. 12616-19: I.O. Cat. Pt. VII. Nos. 4165-693 Keith (I. O. Cat.) Vol. II, pt. ii Nos. 7366-69. 2 A. B. Keith-Sanskrit Drama, pp. 205-12. 3 Printed Editions:- I With the commentary of धाण्डिराज, ed. with an English translation, critical and explanatory notes by M. R. Kale%3; 2 by K. V. Abhyankar%3 3 by Prof. Dhruva%3; 4 by S. R. Ray etc.

Page #235

214
Nataka
[176.
मुद्राराक्षस
Mudrāraksasa
168. 1902-07.
No. 176
Size.-- 13, in. by 4g in. Extent.— 83 leaves ; 9 lines to a page ; 35-40 letters to a line. Description.-Modern paper; Devanagari characters%3; bluish in
appearance; hand-writing, legible but careless and not uniform ; complete; in many places every alternate folio
is numbered. Age.- Śaka 1780; Samvat 1915. Author.- Visakhadatta. Begins.- fol. 1
श्रीगणेशाय नमः श्रीगुरुभ्यो नमः श्रीसरस्वत्यै नमः अथ मुद्राराक्षस नाम नाटक प्रारंमः
स जयति सिदुरवदनी देवो यत्पादपंकजस्मरणं बासरमणिरिव तमसा राशीं नाशयति विघ्नानां
अथ नान्दी धन्या केयं स्थिता ते etc. as in No. 175 tol. 16° इति प्रथमोऽसमाप्तः॥
fol. 29" इति द्वितीयोंकः॥ . Ends.- fol. 83
चाण ॥ अमात्य राक्षस ॥ तदुच्यतां किं ते भूयः प्रियमुपकरोमि etc. up to पार्थिव चंद्रगुप्तः as in No. 175 followed by इति निष्क्रान्ता सर्वे ॥ इति सप्तमोऽङ्कः समाप्तः ॥ इति मुद्राराक्षसनाम नाटकं समाप्तं ॥ शके १७८० ॥ संमत १९१५ ॥ मास
मार्गशिर्ष शुध १० बुधवार तत दिवे समाप्तं ॥ श्रीगुरुचरणाविदेभ्यो नमः॥ References.— See No. 175.

Page #236

177.]
Nafaka
215
मुद्राराक्षस
Mudrāraksasa
452. No. 177
1884-87. Size.- II in. by 3 in. Extent. - 28 leaves ; 11 lines to a page ; og letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari ch
aracters; slightly discoloured; hand-writing, small but
very beautiful, legible and uniform ; complete. Age.- modern copy. Author.- Visakhadatta. Begins.-fol. It
श्रीगणेशाय नमः धन्या केयं स्थिता ते etc. as in No. 175 fol. 6* प्रथमोंकः ।। छ ॥१॥
fol. II द्वितीयोंकः २ Ends.- fol. 28 चाण. भो राजन् चंद्रगुप्त' etc. up to पार्थिवश्चंद्रगुप्तः २०
as in No. 175. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे (स)तमोकः ॥७॥
समाप्तमिदं मुद्राराक्षसं नाम नाटकं ॥ विशाखदत्तकवेः कृतिरिदं
नाटकं समाप्तं मुद्राराक्षसं नाम। References.- See No. 175.
मुद्राराक्षप्त
Mudrārāksasa
547. No 178
1891-55. Size.— 124 in. by 4 in. Extent.--. 16 leaves ; 8-9 lines to a page ; 35 letters to a line.

Page #237

216
Nataka
[ 179.
Description. Modern paper; Devanāgari characters; new in
appearance ; hand-writing, legible but careless; borders ruled in double red lines; Ist and the last folio contain
floral designs and the name of work and its autor. Age.- modern copy; Sake 1745. Author.- Visakhadatta. Subject.- The Ms. contains only the verses from Mudraraksasa. Begins- fol. 1
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीमत्कलिकायै नमः ॥
धन्या केयं स्थिता ते etc. as in No. 175 Ends.-- fol. 16 वाराहीमात्मयोने etc. up to पार्थिवश्वंद्रगुप्तः
___ as in No. 175. followed by इति श्रीमहापृथुमनोराज्ञया श्रीविशा(ख)दत्तकविना विरचिते मद्राराक्षसनाटके सप्तमोंकः मुद्राराक्षसनाटकस्थाः केवल श्लोका एवात्र लिखिताः तत्रापि बालभाषया लिखिताः ते त्यक्ताः ॥ इदं पुस्तकं सखारामेण लिखितं स्वार्थ परार्थ च ॥ श्रीमहागणपतिः प्रसन्नोस्तु शके १७४५ मार्गशीर्ष कृष्ण १४ बधवारे समाप्तमिदं पुस्तकं ॥ शुभं भवतु ॥ श्रीराम जयति
मुद्राराक्षस
Mudrārāksasa No. 179
167.
1902-07. Size.-98 in. by 4g in. Extent.- 44 leaves ; 10-13 lines to a page ; 28-40 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; old and
mutilated ; hand-writing, careless and not uniform ; borders ruled in double black and red lines; much of the portion scratched out ; red and yellow pigment used; edges of folios moth-eaten; some folios stuck together and some extremely damaged.

Page #238

180.]
Nataka
217
Age.- Appears to be old. Author.- Visakhadatta. Begins.-fol. 1b
......शाय नमः॥ धन्या केयं स्थिता ते etc. as in No. 175 fol. I3 मुद्रालाभो नाम प्रथमोकः॥
fol. 21 इति राक्षसविचारो नाम द्वितीयोंकः॥ . Ends--fol. 44
तथापीदमस्तु भरतवाक्यं वाराहीमात्मयोने etc. up to पार्थिवश्वद्रगुप्तः ॥१९॥
___ as is No. 175. followed by इति निष्क्रांता सर्वे ॥ ॥ इति श्रीमन्महाराजपदभाज: पृथोः सूनुना श्रीविशाखदत्तमहाकविना रचिते मुद्राराक्षसनाटके निर्वहणं नाम सप्तमोकः ॥७॥
शुभं भूयात् सततमू. References. - See No. 175.
मुद्राराक्षस
Mudrārāksasa with टीका
... with commentary
431. No 180
1892-95. Size.- 12} in. by s in. Extent.--100 leaves; 2-6 lines to a page; 32 letters to a line. (text)
6-8 ,, , , 40 , , ,, (com.) Description.- Country paper ; Devanagari characters ; white in
appearance ; hand-writing, bold, clear and legible ; borders ruled in double red lines and edges in single ; yellow pigment used for corrections ; portion of the commentary
added in the margin on some folios ; complete. 28 I Narakal

Page #239

218
Notaka
Age.—– Samvat 1896.
Author of the text. - Viśākhadatta.
"
comm.— - Dhundirāja.
""
Subject. A commentary on the Mudrārākṣasa "by Dhundiraja composed for king Shahji of Tanjore in 1714." Keith, however remarks that the comm. was composed for king Tryambaka.
Begins,-- fol. rb
धन्या के स्थिता ते etc. as is No. 175. ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
सिंदूरारुणगंड मंडलमदामोदभ्रमद्भगिका
... कारण कलेन कर्णमुरजध्वानेन मंद्रेण च ।
तौर्यत्रिकरीतिमेति शिरसः शश्वन्मदांदोलनं ।
यस्य श्रीगणनायकः स दिशतु श्रेयांसि भूयांसि वः ।। १ । ष‌ड्भिरंगैरुपेताय पुमर्थामरभूरुहे ॥
शंकराय नमस्कुर्मी निगमाय नयाय च ढुंढिनाम्ना बुधेनेदं मुद्राराक्षसनाटकं ॥ सांगमद्भुतवृत्तं तत्स्फुटं व्याख्यायतेधुना ॥ ३॥ श्रीमद्विशाखदत्ती मुद्राराक्षसनाटके । कथोपोद्घातमाचक्षे संविधानावबुद्धये ॥ ४ ॥ नंदांत क्षत्रियकुलमिति पौराणशासनात् । कल्पादौ नंदनामानः केचिदासन्महीभुजः । ५ । सर्वार्थसिद्धिनामासीत्तेषु विख्यातपौरुषः । स चिरादाशिषत्पृथ्वी नवकोटिशतेश्वरः । ६ । वक्रनासादयस्तस्य कुलामात्या द्विजातयः । बभूवुस्तेषु विख्यात आसीद्राक्षसभूसुरः । ७ । दंडनीतिप्रवीणः स षाड्गुण्यप्रविभागवित् ॥ शुचिः शूरतमो नंदैर्मायो राजधुरामधात् । ८ ।
[ 180.
उपोद्धातोत्र वृत्तायाः कथाया एवमीरितः । अतः परं कविर्वस्तु नाटकीयं प्रयोक्ष्यते । ६४ । करग्रहः स इत्यस्मिन्पये प्रस्तावनामुखे । उक्तमर्थ श्लेषदिशा कविरन्त्रवदन्मना । ६५ । इत्युपद्धातः ।

Page #240

180.]
Napaka
219
अथेदं नाटकं सांगं सलक्षणमिहोच्यते
तत्राप्रत्यूहसंपूत्य कविनाशीर्निबध्यते । १। ... अत्र श्रीमान्विशाखदत्तनामा महाकविः प्रारीप्सितस्य नाटकस्य निविघ्नपरिसमाप्तिप्रचसिध्यर्थ स्वेष्टदेवतागुणसंकीर्तनपूर्वकाशीर्वचनरूपं मंगलं शिष्यशिक्षायै नांद्या निबध्नन्मनागर्थतः । शब्दतश्च नाटकीयं वस्तु ध्वनयति। नांदीलक्षणमग्रे वक्ष्यते । तत्राये नांदीपद्ये । धन्या केयमिति । जटाजूटकुहरनिलीनां दिव्यस्त्रीरूपधारिणी । गंगामवलोक्य सेायाः । शिवाया इयमुक्तिः etc. fol. 27" इति श्रीव्यंबकयज्वप्रभुवर्याश्रितद्वंदिराजव्यासयज्वविरचिते मुद्राराक्षसव्याख्याने प्रथमोकः ॥१॥
fol. 42* इति... ... ...गर्भसंधिरूपो द्वितीयोंकः ॥२॥ Ends.-- (text) fol. 986 चाणक्यः भो राजन् चंद्रगुप्त etc. up to पार्थिवश्वंद्रगुप्तः ॥१९ ।।
as in No. 175. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ इति श्रीमन्महाराजपदभाजः पृथोः सूनुना श्रीविशाखदत्तमहाकविना विरचिते मुद्राराक्षसनाटके सप्तमोंकः
।७। समाप्तं चेदं नाटकं Ends.- (com.) fol. 992
नाटकसमाप्तौ च वाराहीमात्भयोनेरिति पद्येनादि वराहरूपिणो भगवतो महापुरुषस्य जगदुद्धरणगुणसंकीर्तनरूपं मंगलं विचितवान् अनेन मंगला. चरणेनोपास्योपासकभेदावस्थायामपि उपास्ययोर्हरिहरयोरभेदेनैवोपासनमखिलश्रेयः ॥ प्राप्तिसाधनत्वेन श्रुतिस्मृतीतिहासपुराणप्रसिद्धमिति ज्ञेयं ।
बुधोदुढिर्नाम्ना जगति विदितो लक्ष्मणसुधी। मणे श्रीमन्यासान्वयजलधिचंद्रस्य तनयः स्फुटं सांगं व्याख्यन्नयगुणविदस्यंबकविभोनियोगात्प्रौढाथै बुधवरमुदे नाटकमिदं ॥१॥ इति श्रीदुंढिव्यासविरचिते मुद्राराक्षसव्याख्याने सप्तमोंकः
अत्र चतुर्थेङ्के कविरद्भुततरचाणक्यनीतिविषयस्वयंविधानक्लेशमनुभाव्य प्रमोदभरमनुभवंत सरसाः सहृदया जगति दुर्लभा इति मन्वानः स्वयमेव स्वीयनाटकसंविधानलेशं राक्षसवचनव्याजेन प्रस्तोति स्म

Page #241

220
Nataka
कार्योपक्षेयमाद नुमपि रचयस्तस्यं विस्तारमिच्छन् बीजानां गर्मितानां फलमतिगहनं गूढमुद्भेदयंश्र्व । कुर्वन्बुद्ध्या विमर्श प्रसृतमपि पुनः । संहरन्कार्यजातं । कर्त्तावान (ना) टकानामिममनुभवति क्लेशमस्मद्विधो वा । एवं नाटकीय चतुःषष्टयंगलक्षणानुसरणकविहृदयाभिमतार्थाविष्करणप्रयासोपि व्याख्यातुरनु मोदयितव्यः । सहृदयैरिति प्रार्थयामः
कर्त्तेतन्नाटकस्याद्भुतरसविलसत्संविधानप्रवीणः
क्लेशं चाणक्यनीतो बहुविधमतनोल्लक्षणाद्यैर्वचोभिः । लक्ष्ये तदंगानुसरणविविधविविध क्लेशसमस्मद्विधानां राजश्री त्र्यंबकायानुमति सुविहित वीक्ष्य तुष्यंतु सत्तः ॥ १ ॥ समाप्तोयं ग्रंथः ॥ संवत् ।। १८९६ ॥ का शुभमस्तु ।
॥ कल्याणमस्तु ॥
References.-— 1 Mss — Aufrecht i 461; ii, 106; iii, 998, See also Keith, I. O. Cat. Vol. II, pt. ii Nos. 7366-70.
मुद्राराक्षस with टीका
No. 181
This commentary is published in the Bombay Sanskrit Series, No. XXVII, by K. T. Telang in 1884 and revised by V. S. Ghate in 1918.
"
Size.-11 in. by 5 in. Extent.---77 leaves; 4-6 lines to a page; 36 letters to a line. (text)
40
(comm.)
29 23
"
"
"
t [ 180.
"
"
13
Mudrārākṣasa with commentary
548. 1891-95.
Description. Country paper; Devanagari characters; old in apparance; hand-writing, clear and legible but not uniform; portion marked with red pigment and corrections made with yellow; complete.
Age. — Samvat 1895.
Anthor of the text. - Visakhadatta.
comm.— Dhundiraja.

Page #242

182.1
Națaka
22r
Begins.- (text) fol. I023
श्रीगणेशाय नमः ॥
धन्या केयं स्थिता ते etc. as in No, I75. ,, (com.) fol. Ib
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ सिंददारुण etc. as in No. 180 fol. 3* अथेदं नाटकं etc., up to शिवाया इयमुक्ति
as in No. 180 fol. 23 इति श्रीव्यं(ब)कयज्वप्रभुवयश्रित्त इंदिराजव्यासयज्वविरचिते मुद्राराक्ष(स)व्याय(ख्या)ने प्रथमोंकः १
fol. 33" इति... ... ...गर्भसंधिरुपो द्वितीयोंकः २ Ends.- (text) fol. 762 चाणक्यः भो राजन् चंद्रगुप्त etc. up to शिश्रिये भूतधात्री
as in No. 175. Ends.-- (com.) fol. 77a नाटकसमाप्तौ च etc. up to बुधवरमुदे नाटकमिदं
as in No. 180. followed by इति श्रीदुंढिव्यासविरचिते मुद्राराक्षसव्याख्याने सप्तमोकः ॥७॥ then अत्र चतुर्थे के etc. up to तुष्यंतु संतः
as in No. 180 followed by संवद १८९५ आषाढ कृष्ण तिथौ च १२॥ References.— See No. 80.
मुद्राराक्षस with टीका
Mudrārāksasa with commentary
No. 182
440.
1887-91.
Size.-- II in. by 5 in.
Extent. -77 leaves ; 10-13 lines to a page; 40 letters to a line.

Page #243

222
Nataka
[182.
Description.-Country paper ; Devanagari characters; not very
old in appearance; hand-writing, clear, legible and uni. form ; comm. written in margin also ; comm, above and below the text; complete.
Age.--Samvat 1890. Author of the text.--Visakhadatta.
" " comm.--Dhundiraja. Begins.-(text) fol. 10
श्रीगणेशाय नमः
धन्या केयं स्थिता ते etc. as in No. 175. , -(com.) fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ सिंदूरारुण etc. as in No. 180. fol. 3° अथेदं नाटकं etc. up to शिवाया इयमुक्ति
as in No. 180. fol. 23* इति श्रीअंकयज्वप्रभुवांश्रितं दुंढिराजव्यासयज्वविरचिते मुद्राराक्ष(स)व्याख्यायने प्रथमोंकः १ ।
fol. 33° इति... ... ...गर्भसंधिरूपो द्वितीयोंका २ Ends.- (text) fol. 763 चाणक्यः भो राजन् चंद्रगुप्त etc. up to पार्थिवश्चंद्रगुप्तः १९
as in No. 175. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे इति श्रीमन्महाराजपदभाजः पृथो: सूनुना श्रीविशाखदत्तमहाकविना विरचिते मद्राराक्षसनाटके सप्तमोकः ७
समाप्तं चेदं नाटकं Ends.- (com.) fol.773
नाटक समाप्तौ च etc. up to बुधवरमिदे नाटकमिदं १ as in No. 18o followed by इति श्रीदुंढिव्यासविरचिते मुद्राराक्षसव्याख्याने सप्तमोंकः७ Then अत्र चतुर्थेः etc. up to तुष्यंतु संतः १
___as in No. 180 followed by संवत् १८९० कार्तिक शुक्ल १० बृहस्पत. References.-- See No. 180.

Page #244

183.]
Nataka
223
मुद्राराक्षस टीका
Mudrārāksasatikā called
called मुद्रादीपिका
Mudrādipikā No. 183
328.
1884-86. Size. - 15 in. 63 in. Extent.-- 42 leaves ; 13 lines to a page; 58 letters to a line. Description.-- Country paper ; Devanagari characters; white in
appearance ; hand-writing, clear, legible and uniform ; incomplete, being broken off in the middle of the 7th act, the Ms is very incorrect. The Ms is almost complete except for the last few verses which render some information about the author. These
verses are to be seen in the I. O. Ms No. 4170 Age.-- Does not appear to be very old. Auther.- Graheśvara. Begins.- fol. 1b
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीहयग्रीवाय नमः ॥ त्रैलोक्यरंगभूमिसकलगुणवत्ता नायिका शैलपुत्री व्योमैवान धि(नान्तर्विता)नं निजवसनवसनवरं वाद्यभांडं कपालं आनंदप्राप्तिभूत्रैः (मुच्चैः)कलिकलुषहतेर्यस्य लाभो जनास्वा(स्था)णुर्विश्चैकदृश्वा सकपटनरना...नं कोकः पुनातु १
नत्वा शंकरचरणं स्तुत्वा साधुनुदीनमहात्म्यान् कुरुत ग्रहेश्वराख्यो मुद्राया द्वीपिकायत्नान् (त्) ॥७॥
इह खलु ग्रंथारंभे मंगलाचरणेन समाप्तिरुद्देश्या नाटकग्रंथोनंभे विशिष्य सकलनाटकार्थनिर्वचनं संक्षेपेण नादीश्लोक एव यदि भवति तदा सामान्यतो विशेषनश्वयंधशुद्धि रसिदिना भवति etc. fol. 13* इति श्रीमहोपाध्यायश्रीग्रहेश्वरविरचितायां मुद्रादीपिकायां प्रथमोंकः fol. 16° इति द्वितीयोंक:

Page #245

224
Nataka
[183.
Ends.-abruptly fol. 426
साधनामप्यसाधो उचितपदविधौ दक्षतामादधानो नीत्या देव्या भवान्यपरिंगतहृदयः सर्वकर्मैकह(श्वा)
The following lines, wanting in the present Ms. are to be seen in the I.O. Ms. No. 4170:--
कारुण्याहृष्टचेता निजहितपरिताहानिताप्युजितश्रीः (!) श्रीमान्देवो महेषः प्रभवतु कृतितामष्टसिद्धश्विराय॥ देशे श्रीतीरभुक्तौ स(सु)लिमलमतिश्चक्रपाणिर्गुणाढ्यः श्रीवत्सस्तत्सुतोऽभून्नयविनयमयस्तत्र( स्तन्त्र)विद्यः कवीन्द्रः तत्पुत्र ख्यातकीर्तिः कविदरगणितः श्रीजयादित्यधीरः श्रीदेवस्तत्सुतोऽभूत्तचित(त)नयः पण्डितो रामशर्मा ॥ सिद्धेश्वरस्तत्तनयोऽप्यतो ऽभूद् द्विजेन्द्रवर्गे गणितप्रतिष्ठः। तत्सुनुरानम्रशिरा गुरुभ्यो ग्रहेश्वरः सन्नयमार्गसेवी तेनेयं रचितोचैर्यत्नान्मुद्राख्यनाटके टीका
इति महोपाध्यायश्रीग्रहेश्वररचितायां सप्तमोऽङ्कः ॥ ख्यात पृथुतरयशा
दुर्लभो नाम विप्रः॥ References.-I Mss-Aufrecht, ii, I06b3; iii, 99b.
This commentary is described in the I. O. Cat. Pt. VII. No. 4170. Cf. aiso Mad. Des. Cat. Vol. XXI. No. 12623.
453.
मुद्राराक्षस
Mudrārāksasaप्राकृतच्छाया
prākrtachāya No. 184
1884-87. Size..- IIt in. by 43 in. Extent. — 15 leaves ; 9 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari ch
aracters; hand-writing, clear, legible and uniform ;
complete. .. .. Age.-- A modern copy. Author.- Kesavopādhyāya.

Page #246

185.]
Nataka
225
Begins.- fol. I
॥६॥श्रीगणेशाय नमः॥ नत्वा श्रीमद्गणेशस्य चरणौ सद्गुरोरपि ॥ कुरुते केशवो मुद्राराक्षसप्राकृतछवि ॥१॥
नटी वाक्यछाया ॥ आर्य इयमस्मि आज्ञानियोगेन मामार्यः। मनुगण्हातु etc. fol. 4' इति छायायां प्रथमोंकः ॥ छ ।
fol. 6 इति द्वितीयोंकः॥२॥ Ends.- fol. IT
आनालोच्य व्याख्यां प्रतिमनधिगम्यापि च परां विशुद्धां सूलस्य स्वमतिपरिणामावधिकृतः ॥ श्रमोचतं संतो निजहृदि विभाब्याथ विबुधाः कदाचि स्तंस्याद्विगतमपि वा पूरयत तत् ॥१॥
इति श्रीमद्वाबुरायापरपर्यायकेशवोपाध्यायकल्पियां मुद्राराक्षस नाटकप्राकृतछायायां सप्तमोंकः समाप्तः ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥७॥
मुद्राराक्षसछाया
Mudrārākşasachāyā
217.
No. 185
VIsrama (i). Size.- 12 in. by 4g in. Extent.- 4 leaves ; 10 lines to a page ; 48 letters to a line. Description.--Modern paper; Devanagari characters; hand-writing,
clear, legible and uniform ; borders ruled in double red
lines; incomplete. Age.-A modern copy. Author.- Not mentioned.
This is a fragment of a drama the name of which is not
mentioned. The characters are Draupadi, Bhanumati, Rakşasi, Arjuna, etc. the name HATTTTF is written upon the fly-leaf. Aufrecht wrongly mentions the work as
Mudrārākşasanatakachāyā. 29 [Natakal

Page #247

226
Nataka
[185.
Begins.-- fol. 1a
भीगणेशाय नमः। नेपथ्ये ॥ समाश्वासितु ॥ भट्टिणी ॥ चेटी अपनेष्यति ॥ ते मन्युरित्यानुबधकुरुवर कुमारभीमसेनः ॥ etc. fol. 2* प्रथमोंका
fol. 2' इति द्वितीयोंकः॥ Ends.- fol. 40
___राक्षसः अरेवसागंधे पुत्र घटोत्कच शोकसंतप्तहृदयां स्वामिनी हिडंबादेवी प्रक्षितुं गतोस्मि ॥ . राक्षसी ॥ रुधिरप्रियअद्यापि स्वामिन्या हिडिं ॥
मुद्रितकुमुदचन्द्र
Mudritakumudacandra No. 186
475.
1899-1915. Size.- Io in. by 4g in. Extent.- 12 leaves ; 15-16 lines to a page ; so letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs;
old in appearance; hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled in triple red lines ; square blank spaces in the centre of folios ; red pigment used for marking the
portion and red ink for colophons of every act; complete. Age.- The Ms appears to be old. Author. Yasascandra, son of Padmacandra, grandson of Dhana
deva of the Dharakata family who was the minister of a prince of Sakambhari in Sapadalaksa (cf. A. B. Keith,
Sanskrit drama p. 260). ect.- The play describes the controversy which took place in
A. D. 1124 between the Svetāmbar Jaina teacher Deva Sūri and the Digambara Kimudachandra, in which the latter was silent.
Su

Page #248

186.]
Nataka
221
Begings.- fol. I0
__॥६॥ॐ नमः सर्वज्ञाय। श्रेयः कुनलमांसलां त्रिजगतः कुर्वेतु वांछालतां । व्याख्याभूमिजुष शशांकसहृदो वीरस्य दंतत्विषः। दृप्यदुर्मतदंतिकुंभदलने क्रीडां समातत्वता ।
कीर्णाः केशरिणेव लांछनभुवा मुक्तामणिश्रेणयः ॥१॥ नायंते सूत्रधारः। - मूत्र मारिष अत्यभिनवोक्तिभंगीतरंगितरसनिस्पंद
निर्भरणं मुद्रितकुमुदचंद्रं नाम प्रकरणं ॥ पारिकोऽस्य कविः।
सूत्र ते स्मैबुद्धिसुधारसव्यतिकरैः शाकंभरी भूभुजो॥ येनास्यां भुवि चेतसोप्यविषयामभ्युन्नतिं लंभिताः॥ स श्रीधर्कटवंशवारिधिसुधाराविर्जगदिश्रुतो॥ यस्य श्रीधनदेव इत्यभिधया ख्यातः पिता भूपितुः etc. ... ...कर्त्तानेकप्रबंधानां स्तोत्रप्रकरणे कविः
अतन्द्रकाव्यमुद्रास यशचंद्र इति श्रुतः ॥७॥ fol. 3° प्रथमोंकः॥छ॥
- fol. 6.द्वितीयोंकः॥ Ends. -- fol. 12
राजा देवसरिं प्रति । प्रतिवादिमदज्ञरापनोदधत्वतरेश्रीदेवसूरेलकुरुष्व बसति । कृतमंगलाचारः प्रतीक्षते श्राद्धवर्गाभवदागमनं।
राजा प्रतीहारं च प्रति । समादिश्यतां । महोत्सवा पौरलोको वयं योगींद्र. कलामनुशीलयाम इति निक्रांताः सर्वे पंचमोऽकः समर्थितः समाप्तमिदं
मुद्रितकुमुदचंद्र नाम नाटकं ॥छ॥ References.- Cf. A. B. Keith-Sanskrit Drama, p. 260. He refers
to an edition printed at Benares in Virasamvat 2432.

Page #249

228
Nataka
[187.
मृच्छकटिकवृत्ति
Mrcchakatikavrtti
149.. No. 187
1866-68. Size.- I2g in. by 5 in. Extent.— 30 leaves ; 11 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari ch
aracters; blue in appearance; hand-writing clear, legible and uniform ; yellow pigment used only in one or two
places for correctious; complete ; the Ms is a bound copy. Age.- A modern copy. Author.-Prthvidhara. Subject.- A short commentary containing explanations of difficult
words and passages in the Mșcchakatika of Sūdraka. Begins.- fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ सृच्छकटिकप्रकरणे यहुर्बोधं पदं किंचित् ॥ विवृत्ति)तस्य स्वधिया क्रियते सद्भिर्विलोकनीयैषा ॥१॥
प्रकरणं चेदं ॥ तथा च तल्लक्षणं ॥ यत्र कविरात्मबुध्या वस्तुशरीरं च नायकं चैव ॥ विरचयति समुत्पाद्य तत् ज्ञेयं प्रकरणं नाम ॥ चतस्रो वृत्तयः पंचसंधयोष्टरत्याहयः॥ प्रकरणत्वात्प्रसिद्धनायकं विहाय कल्पितवणिकनायक। विविधाश्च्यात्र रसाः॥etc. fol. II' इति महोपाध्यायश्रीपृथ्वीघरकृतसृच्छकाविवृतौ न्यासायेणो नाम प्रथमोकः॥छ।
fol. 14° पूतकसंवाहको नाम द्वितीयोंकः॥ Ends.- fol. 300
किं एतत्किमेतदिति शत्रणां क्रूरः कलकलः पुस्तकांतरपाठदर्शनव्याख्या अहमेवेति पर्यवस्थापनमाचार इति कृत्वा स्वयमेव क्षमोहमिति भावः दिउणतलद्विगुणतर: अचलां पृथ्वीं॥ ॥मृच्छकटीकविवृत्तिरियं गणपतिचितांतपारपर्यंता पृथ्वीधरकृतिरुपनयतु संतोषं कृति समुद्रे ॥
॥ इति श्रीरामदेवकारिता सृच्छकटी(क)वृत्ति समाप्तः। छ । References.-IMss-Aufrecht, i465; ii, 1070.
-

Page #250

.188.]
Nafaka
229
मृच्छकटिकटीका
Mrccha katikatika No. 188
150.
1866-68. Size.- 121 in. by 73 in. Extent.-- 14 leaves; 19-20 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.-- Modern paper; Devanagari characters%3; hand-writ
ing, small but very clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines; considerable portion of one side of folios moth-eaten ; the Ms is a bound copy; com
plete; incorrect. Author.-A modern copy. Begins.- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ शेसपी पौडजीवातुर्विवर्तिर्मुच्छकेटके। पृथ्वीधरैश्चिकादिगणेशो गण्यते शुरुः॥ तथा बालानां मुखबोधाय पुरूणां वचनं शुमं॥ लिख्यते गहनेऽप्यत्र हेरम्बावनतिस्थिरैः॥
प्रकरणं चेदं etc. as in No. 187 fol. 6° इति महोपाध्यायश्रीपृथ्वीधरकृत मृच्छकटिकाविवृतौ न्यासा
य॑णो नाम प्रथमोंक ॥ छ॥
fol. 8 यूतिकरसंवाहको नाम द्वितीयोंकः ॥ छ । Ends.- fol. IA
___ जयति सर्वगुतकर्षणेन बर्द्धतां तनुजयति आत्मसात करोति शेषभूतां पुष्यदायमानां गुणभूतामिति केचित् । पुस्तकांतरपाटदर्शनव्याख्या । आचार इति कृत्वा स्वयमेव मोहं इति भावः दिष्ट्या भो इति प्रहर्षिायामूढाकारे गुष्टिकारंवति सृष्टं दत्तं । एवं वटमित्यर्थस्तु विउनदयं । विराणतरा अवला पृथ्वी ॥
मृच्छकटिकविवृतिरियं गणपतिचिंतामपारपर्यंता । पृथ्वीधरकृतिनुपतनयतु संतोपं कृति समुदे ॥छ ॥छ॥ .
इति स महोपाध्यायश्रीपृथ्वीधरकृतमृच्छकटिकविवृतौ दशमांक ॥
छ॥ इति मिथिलाधिपतिश्रीमद्रामींसहदेवं ॥छ॥ ॥छ॥ References,- See No. 187.

Page #251

230
Nataka
[189.
मृच्छकटिकविवृत्ति
Mrcchakatikaviyrtti
44. No. 189
1868-69. Size.— 123 in by s} in. Extent.- 27 leaves; II lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Modern paper%3 Devanagari characters%3 hand-writ
ing clear, legible and uniform ; yellow pigment frequently
used for corrections ; complete. Age.- A modern copy. Author.-Prthvidhara. Begins.- fol. 10
___ श्रीगणेशाय नमः॥
शैमुषी प्रौढजीवातु etc. as in No. 188 fol. II इति महोपाध्यायश्रीपृथ्वीधरकृतमृच्छकटिकाविवृत्तौ न्यासायणो नाम प्रथमोंकः ॥ छ॥
fol. 14 यूतिकरसंवाहको नाम द्वितीयोऽ॥छ॥ Ends.-fol. 275 जयति सर्वद्युतकर्षणेन वर्द्धतां etc. up to संतोषं कृति समुद्रे ॥छ॥
as in No. 188 followed by इति महोपाध्यायश्रीपृथ्वीधरकृतमृच्छकटिकाविवृत्ती ...... दशमांक ॥ छ ॥ इति मिथिलाधिपतिश्रीमद्रामसिंहदेव ॥ छ ।
References.- See No. 187.
.
Rātnāvali
रत्नावली ..... No. 190
455. 1884-87.
Size.- 12 in. by 4 in. Extent.— 30 leaves; 9 lines to a page; 45-50 letters to a line.

Page #252

190.]
Nataka
231
Description.- Modern paper with water-marks; Devanagari ch
aracters; hand-writing clear and legible; Sanskrit rendering for Prakrt written between the lines ; folios numbered
in both margins; complete. Age.- A modern copy. Author.- Śri Harşa. Subject.- A drama in four acts. The plot is based upon the story
of the marriage of king Udayana with Vasavadatta. Begins. fol. 19
__ श्रीगणेशाय नमः श्रीरामचंद्राय नमः पादारस्थितया मुहुः स्तनभरेणानीतया नम्रतां शंभोः सस्पृहलोचनत्रयपथं यांत्या तदाराधने श्रीमत्या शिरसीहितः सपुलकस्वेदोद्गमोत्कंपया विश्लिष्यत कुसुमांजलिगिरिजया क्षिप्त्योंतरे पातु वः १
नांबते सूत्रधारः अलमतिविस्तरेण आयाहं वसंतोत्सवे सबहुमानं आहूय नानादिग्देशादागतेन राज्ञः श्रीहर्षदेवस्य पादपद्मोपजीवीना राजसमूहेनोक्तः यथासावस्मत्स्वामिना श्रीहर्षेदेवेनापूर्ववस्तुरचनालंकृता रत्नावली नाम नाटिका कृतेत्यस्माभिः)ोत्रपरंपरया श्रुता न च प्रयोगतो दृष्टा तत्तस्यैव राज्ञः सकलजनहृदयाल्हादिनो बहुमानादस्मासु चानुग्रहबुद्ध्या यथावस्तुप्रयोगेण नाटयितव्येति etc. fol. 7° रत्नावल्या प्रथमोंकः ॥१॥ fol. IS' रत्नावल्यां द्वितीयोंकः ॥ छ ।
fol. 22* रत्नावल्यां तृतीयोंकः॥ Ends.- fol. 29
तथापिदमस्तु ।। भरतवाक्यं उर्वीमुद्दामसंस्यां जनयतु विसृजन्यासबो वृष्टिमिष्ट सिष्टे(तुष्टये)स्पैविपानां विदधतु विधिवत्पि(पो)णनं विप्रमुख्याः ॥
आकल्पांतं च भूयात्समुपचितसुखदसंगमः सज्जनानां नि:शेषा यांतु शांतिं पिशुनजनगिरो दुर्जया वज्रलेपाः ॥१५॥
इति निक्रांता सर्वे ॥ रत्नावल्यां चतुर्थोकूः ॥ नाटिका समाप्ता। श्रीराम जयराम ॥छ॥

Page #253

232
[ 190.
References.-1 Mss-A-Aufrecht's Catalogue Catalogorum:- i, 492*
ii, 115; iii, 105.
B-Descriptive Catalogues:-I. O. Cat. Pt. VII. Nos. 4159-60 Mad. Cat. Vol. XXI Nos. 12629-31.
A. B. Keith-Sanskrit Drama pp. 171-3.
(2) Printed Editions:-Repeatedly printed. Translation by H. H. Wilson.
रत्नावली
Nataka
Age.- Appears to be old. Author.- Śri Harşa.
Begins. fol. Ib
No. 191
Size. 10 in. by 4 in.
Extent.-23 leaves; 9 lines to a page; 54 letters to a line. Description. Country paper; Devanagari characters; old in apparance; hand-writing small, clear and legible but not uniform ; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking certain words and letters and colophons ; folios numbered in both the margins; folio 2 missing; some edges slightly moth eaten; fol. 24 torn; incomplete.
॥। ६० ॐ नमः श्रीगणपतिसारदाभ्यां ॥ fr etc. as in No. 190.
fol. 6b प्रथमकः समाप्तः
fol. 13b features: GATA: 11
fol. 18b तृतीयकः समाप्तः ॥
Ends. (abruptly) fol. 24b
Ratnăvăli
398.
1884-87.
References. See No. 190.
वास । सस्मितं । अज्ज फुडंज्जेव किं न भणासि जं विवाहे हि से। रायणावलिति ।

Page #254

192.]
Nataka
233
रत्नावली
Ratnāvali No. 192
334.
1884-86. Size.- 10 in. by 4g in. Extent.— 11 leaves ; 18 lines to a page ; 60 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; old in ap
pearance%3; hand-writing small, uniform but not clear and legible; borders ruled in double black lines; some blank space left in the middle of each folio; occasional marginal notes ; slightly moth-eaten; edges of some folios worn out;
complete. Age.-Appears to be old. Author.- Sri Harsa. Begins.- fol. I'
॥६ ॥ पादारस्थितया etc., as in No. 190. fol. 3*प्रथमोंकः॥ fol. 6 द्वितीयोऽकः॥
fol. 8 तृतीयोऽकः॥ Ends.-fol. II
... तथापीदमस्तु । उर्वीमुद्दामसस्यां etc. up to पिशुनजनवचो वर्जनाइजलेपं ॥१॥
as in No. 190. followed by इति निक्रांताः सर्वे चतुर्थोऽङ्कः समाप्तः ।।
इति निवसति मेरुः शेखरो भूधराणामिह विनिहितभाराः सागराः सप्त चैते । धृतमखिलमनंतं नागराजं. नम्रर्द्ध... ।
नखर पुनरीह स्थानमस्मद्विधानां ॥१ काचिषात्तविनिता निदाघे गगासमभ्येत्य सुधासवर्णा। आदाय तद्वारि करद्वयेन विलोकयंती न पापो किमेतत् ॥२॥
रत्नावलीनाटिका समाप्ता ॥श्रीः॥श्री॥ References.-See No. 190.
30 [Napaka]

Page #255

234
Nataka
[193.
रत्नावली
Ratnávali
No. 193 .
630. 1882-83.
Size.- Iog in. by 4g in. Extent. --- 25 leaves ; 13 lines to a page ; 32-34 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; hand-writ
ing clear, legible but not uniform ; yellow pigment used for corrections ; folios numbered in both the margins,
some additional portion on folios 3, 4, 5, 6; complete, Age.- Saka 1749. Author.- Sri Harsa. Begins.-fol. I
श्रीमद्वेदव्यासाय नमः। पादाग्रस्थितया etc. as in No. 190. fol. 6. प्रथमोकः॥ fol. II द्वितीयोंकः ॥
fol. 18 तृतीयोंकः॥ Ends.-fol. 25
तथापीदमस्तु उन्बीसदहामशष्यां etc. up to पिशुनजनवचो वर्जनाइजलेपं ॥२१॥
. as in No. 190. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ चतुर्थोऽङ्कः॥
इति श्रीपंडितशिरोमाणि कविराजेन श्रीहर्षेण विरचिता रत्नावली नाम नाटीका समाता ॥ छ॥
इदं पुस्तकं आत्मारामविश्वामित्रोपाभिधस्य ॥ स्वार्थ परोपकारार्थ चास्तु ॥ लेखकपाठकयोः शुभं भवतु कल्याणं चास्तु ॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु । शके १७४९ सर्वजिददे तपसः शुक्लनवम्यां गुरौ
On fol. 25b we have
॥ इति श्रीहर्षस्य रत्नावली नाटिका समाप्ता ॥ References.- See No. 190.
-:

Page #256

194.0 Nataka
235 रत्नावली
Ratriāvali No. 194
454.
1884-87. Size. - 124 in. by s in. Extént. - 29 feaves ; 10 lines to a page ; 42 letters to a llme. . Description.- Country paper; Devanagari characters; whitish in
appearance ; hand-writing clear, legible and uniform ; red pigment used for marking the portion ; edges of some
folios worn out; complete. Age.- Not very old. Author.-Śri Harşa. Begins.-fol. 1b
श्रीगणेशाय नमः॥ gratuiterarar etc. as in No. 196. fol. 6 इति श्रीहर्षकविराजविरचितायां रत्नावल्या प्रथमोंकः ॥१॥ fol. 14" इति रत्नावल्यां माटिकायां द्वितीयोंकः॥
fol. 21' इति रत्नावल्यां नाटिकायां तृतीयोंकः॥ Ends.-fol. 29*
... तथापीदमस्तु भरतवाक्यं ॥ उबीमहामसस्यां etc. up to पिशुनजनगिरो दुर्जया वज्रलेपाः ॥ ७६
as in No. 190. followed by इति निक्रांताः सर्वे ॥ इति श्रीहर्षकविराजविरचितायां
रत्नावलीनाटिकायां चतुर्थोऽङ्कः समाप्तः ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तुः ॥ छ । References.--.See No. 190. ... .

Page #257

236
Nataka
[195.
Ratnāvali
रत्नावली No. 195
71.
1889-70.
Size.- 9 in. by 4 in. Extent.-- 47 leaves ; 8-10 lines to a page ; 25-28 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters : hand-writ
ing legible, but neither uniform nor clear ; borders ruled in double black lines ; red pigment used; occasional
marginal notes ; edges of folios worn out; complete. Age.--Samvat 1654. Author.-- Sri Harsa. Begins.-fol. 16
॥५०। ॐ नमो श्रीगणेशाय ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ।
पादारस्थितया etc. as in No. 190. fol. Io रत्नावली नाम प्रधाननाटिकायां प्रथमोऽकः॥ fol. 23 , , , द्वितीयोऽकः ॥२॥ fol. 33 , . , ,
तृतीयोऽकः॥ Ends.---fol. 46
तथापीदमस्तु। उर्वीमुद्दामसस्यां etc. up to पिशुनजनवचो वर्जनाद्वज्रलेपं ॥
as in No. 190. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ।।
रत्नावली नाम प्रधाननाटिकायां चतुर्थोऽङ्कः।। समाप्तेयं रत्नावली नाम प्रधाननाटिका ॥ श्रीस्वस्ति ।।
संवत् १६५४ वर्षे आषाडमासे शुक्लपक्षे द्वितीयायां तिथौ रविवासरे श्रीमत्कनीजग्रामनिवासिना भट्टहरजीसूतसूरजीकेन रत्नावली नामनाटि
काऽलेपि॥ शुभं भवतु ॥ References.- See No. 190.

Page #258

196.]
: Nataka
237
रत्नावली
Ratavali
194. No. 196
1879-80. Size.-94 in. by 4g in. Extent.--- 36 leaves ; II lines to a page ; 32 letters to a line. .....:: Description.- Country paper; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing clear :and legible; borders ruled in double black lines ; red pigment used; yellow pigment used for correctious; fol. 33 repeated; additional portion in the margins; white chalk used on fol. 326; edges
worn out; complete. Age.- Appears to be old. Author.- Śri Harșa. Begins. fol. Ib
॥ॐ नमः श्रीकृष्णाय॥ पादारस्थितया etc. as in No. 190. fol. 8° रत्नावली नाम प्रधाननाटिकायां प्रथमोऽकः fol. 19" इति... ... ... ...द्वितीयोंक:
fol. 27* इति... ... ... ... ...तृतीयोंकः॥ Ends.-fol. 35
तथापीदमस्तु। उर्षीमुद्दामसस्यां etc. up to पिशुनजनवचो बर्जनाबाले ॥
as in No. 190. followed by इति रत्नावलीनाटिकायां चतुर्थोऽङ्कः ॥
संपूर्णेयं रत्नावलीनाटिका ॥ ग्रंथानं ७५० ॥ छ । References.- See No. 190.

Page #259

238
Nataka
| 197.
रत्नावली
Ratnávali
No. 197
432. 1892-95.
Size. – 10} in. by 54 in
Extent.-35 leaves%3 II lines to a page3; 30-32 lerters to a line.''
Description.- Country paper'; Devanagari characters; old in ap:: pearance ; hand-writing bold, legible but not quite clear ...... on some folios%3; borders ruled in double black lines; the ***!! first colophon written in red ink; edges of folios worn out;
...
complete.
Age. - Appears to be old. Author.- Sri Harsa. Begins.-fol. 10
॥श्रीकृष्णः शरणं मम ॥ पादाग्रस्थितया etc. as in No. 190. fol. 8' प्रथमोंकः ।। fol. 18 द्वितीयोंकः॥
fol. 26° तृतीयोंकः Ends.-fol. 35
तथापीदमस्तु भरतवाक्यं । उन्धीमुहामसस्यां etc. up to पिशुनजमगिरो दुर्जया वज्रलेपाः ।।
- as in No. 190. followed by ॥ इति निष्क्रांताः सर्वे चतुर्थोऽङ्कः॥
इति श्रीहर्षदेवस्य कृतिरियं रत्नावली समाप्ता :
लिखिता विशिष्टविशेषज्ञेव ॥ श्रीकृष्णः शरणं ॥ References. See No. 190.

Page #260

198. ]
रत्नावली
fol. 160 प्रथमकः fol. 354 द्वितीयोंकः ।
No. 198
Size. -- - 84 in. by 43 in.
Extent. 71 leaves; 7-8 lines to page; 22-25 letters to a line. Description.— Country paper; Devanagari characters; old in ap-- 1 pearance; hand-writing bold, clear and legible; borders *!! ruled in red lines; red pigment used; yellow pigment used for corrections; fol. 35 missing; fol. 45 repeated ; edges of some folios moth-eaten ; complete.
121
Age. - Samvat 1707.
Author.— Sri Harsa. Begins.fol.1b
fol. Sob तृतीयकः ।
Ends.-fol. 70a
॥ श्रीरामाय नमः ॥
पादाग्रस्थितया etc, as in No. 190.
Nataka
तथापीदमस्तु
followed by
239
Ratnavali
452.
1887-91.
जीवाग्रं विरमतु तपस्यज्यतामस्थिकोशो भूयादेषः स्तब पुनरसावस्तु कापालिकस्य ।
तत्राप्येवं वरदभवतोभ्यर्थये मे यथा स्याकंठे कंठो हृदि वहदयं गंडयोर्गेडलेखं ॥ २३ ॥
उर्वीमुद्दामसस्था etc. up to विशुनजनबच्चो बनाइजलेपः ॥ २२॥ as in No. 190.
143
इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ इति श्रीहर्षदेवविरचिता रत्नावलीनाटिका संपूर्णा ॥ संवत् १७०७ वर्षे भाद्रपदमासि कृष्णपक्षे चतुर्थ्यो रविवासरे लिखितेयं रत्नावली नाम नादिका ॥ छ ॥
यादृशं पुस्तके etc......... . कोपो न कार्यः खलु लेखकेन ॥ शुभमस्तु
भवान्याः प्रसादात्
References.— See No. 190.
201

Page #261

240
Nafaka
[199.
रत्नावली
Ratnāvali No. 199
481.
1899-1915. Size.— 127 in. by s} in. Extent.--- 29 leaves ; 14 lines to a page; 45 letters to a line. Description.- Modern paper with water marks; Devanagari ch____aracters; hand-writing clear, legible and uniform; borders
ruled in two double red lines; red pigment used; yellow pigment used for corrections ; folios numbered in both
margins; edges moth-eaten ; complete. Age. - Sake 1769. Author.- Sri Harsa. Begins.- fol. I.
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ रत्नावली नाम नाटिकाप्रारंभः ॥ पादारस्थितया etc. as in No. 190. fol. 7 इति रत्नावल्यां प्रथमोकः ॥१॥ fol. I5 रत्नावल्यां द्वितीयोंकः ॥
fol. 226 रत्नावल्यां तृतीयोंकः ॥ Fnds.- fol. 29.
तथापीदमस्तु ॥ भरतवाक्यं । उ/मुद्दामसस्यां etc. up to पिशुनजनागरो दुर्जया वज्रलेपाः ॥१५॥
as in No. 190. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ रत्नावल्यां चतुर्थोंकः ॥ रत्नावली समाप्ता on fol. 296 we have
इदं पुस्तकं रानडे इत्युपनामक शामारायांगजेन विष्णुना पुण्याख्यपत्तने लेखकस्य हस्तेन लेखितं ॥ शके १७६९ प्लवंगाब्दे ज्येष्ठे भावतिथौ इंदुवासरे समाप्तं ॥
अनित्यानि शरीराणि विभवो नैव शाश्वतः ॥
नित्यं सन्निहितो मृत्युः कर्तव्यो धर्मसंग्रहः ॥१॥ - -श्री श्री ।। रामप्रसन्न ।
। इति रत्नावली नाटिका समाप्ता ॥ . References.-See No. 190.

Page #262

doo.]
Nataka
....
.. .
.
TOne 100
रत्नावली
Ratnāvali No. 200
... 1902-1907. -Size.- 131 in. by 48 in.
Extent.-59 leaves ; 7 lines to a page ; 40-42 letters to a line. Description.-- Modern paper with water marks; Devanagari cha
racters; hand-writing, clear, legible and uniform ; red pigment used; yellow pigment used for corrections ; folios numbered in both margins; folios 9 and 10 of part ( ii )
repeated; fol. 13° of part ii blank; Sanskrit rendering of :- Prakrit passages given at the end; complete. The Ms con• sists of two parts. Part I (folios I to 43 ) containing text
ant Part II ( folios 1 to 13 ) containing the Sanskrit render
ing of Praksta passages. Age.-A modern copy. Author:-Sri Harsa. ... ...... .. Begins.- fol. 14 (of Part I)
- श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीरामचंद्राय नमः ॥ . पादारस्थितया etc. as in No. 190. fol. 9* रत्नावल्यां प्रथमोंकः ॥१॥ fol. 22 रत्नावल्यां द्वितीयोंक:
fol. 32* रत्नावल्यां तृतीयोंक: Ends.- fol. 436 (of Part I)
तथापीदमस्तु भरतवाक्यं उर्वीमुद्दामसस्यां etc. up to पिशुनजनगिरो दुर्जया वज्रलेपा । १५
as in No. 190. followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ रत्नावल्यां चतुर्थोकः ॥ नाटिका
समाप्ता ॥ श्रीरामचंद्रार्पणमस्तु ॥ श्रीजगदंबा प्रसन्न ॥ छ । Part II- Begins
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ नटी ॥ आर्यपुत्र इयमस्मि आज्ञातपत्वार्यः को नियोग अनुष्ठीयता. ‘मिति॥
न॥ आर्य निश्वितं इदानीमसि त्वं तकिमर्थ न नृत्यसि etc. fol. इति प्रथमोकः ..
fol. To द्वितीयाका ॥२॥. ................ .. 31 1. Napaka )

Page #263

242
Nataka
[200.
. . tol. 12 (10° ) इति तृतीयोंकः ॥ Ends.-fol. 13* (of Part II)
पा.। एहि रत्नावलि एहि इदानीमपि ते अनुरूपं भवतु।
ना. । आर्यपुत्र एतां रत्नावली प्रतीछ । वा. । आर्यपुत्र दूरे खल ... एतस्या ज्ञातिकुलं तत्तथा कुरुष्व यथा बंधुजनं न स्मरेदिति ।
... वि. । हीहिं भोजयतु २ भवान् पृथ्वीखलु इदानी हस्ते गता ॥ References.- See No. 190.
नाली
स्नावली
Rathāvali No. 201
170.
1902-1907. Size.- 12 in. by 4 in. Extent.-67 leaves ; 8-9 lines to a page; 30 letters to a line. Description.--Modern blue paper with water-marks; Devanagari
characters; hand-writing clear, legible and uniform; edges
of some folios moth-eaten ; complete. Age.- SalBwat 134; Śaka 1773. Author.- Sri Harsa. Begins.-fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ अथ रत्नावलि प्रारंभः ।। नान्दी
पादारस्थितया etc. as in No. 190. fol. 34° इति द्वितोऽकः समाप्त
fol. 49" इति तृतीयोऽकः Ends- fol. 666
तथापीदमस्तु भरतवाक्यं ।। उव्यासुहामशस्यां etc. up to पिशुनजनगिरो दुर्जया वज्रलेपाः।
as in No. 190 followed by इति निक्राता सचे 55
इति श्रीहर्षदेवस्य ऋतिरियं रत्नावली समाप्ता 55 .

Page #264

202.1
Nataka
243
श्रीमाहाराजाधिराजवेदशास्त्रसंपन्नगुरुकृष्णशास्त्रीचरणार्विदेभ्यो नमः॥ श्री॥श्री ॥ छ ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगुरुदत्तात्रयेन्मः समत १९१४ स० १७७१ तीथौ १ सनवासरे माहे माघ शूधप्रतिपदा सनवासरे तहीने लीखितं नरसिम्हात्मजसहदेवेन ॥ भीरस्तु ॥ ॥ श्रीपरब्रह्मणे नमः ॥ अनुमान प. उपमान प्र० प्रत्यक्ष प्र. शब्द प्र. सभव प्र० अनुपलब्धि प्र० अर्थापत्ति प्र. अयतील प्र०॥दोष ॥ अमममा.
दकरणापाटव References. - See No. 190.
रत्नावली
Ratnāvali
762. No. 202
1885-92. Size.— 89 in..by. 3} in. Extent.- 38 leaves ; 8 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing clear, legible and uniform; bordars ruled in double black lines ; red pigment used; yellow pigment used for corrections ; folio I missing ; edges worn out; folio 2 and folio to being torn, pasted with paper
slips; incomplete. Age.- Appears to be old. Author.-- Sii Harsa. .
Begins.-abruptly fol. 20
द्विजवृषभा निरुपद्रवा भवंतु॥ जयति च पृथिवी समृद्धसस्या प्रपतंतु चंदवपुनरेन्द्रचंद्रः ॥४॥
नांद्यते सूत्रधारः etc. as in No. 190. fol. 10 प्रथमोंकः॥ fol. 22* द्वितीयोंकः॥ fol. 31" तृतीयोंकः ।

Page #265

1244
Nataka
[-303.
NEnds.- abruptly fol. 390
' अथवा । किं ६ क्रियते । इदृशमत्यंतमाननीयेपि निरनुबंधवृत्तिस्वामि... भक्तिव्रतं । अयं च देवः । यावदुपसामि । उपसृत्य । जयतु २ दे... Reterences. - See No. 190. रत्नावली
Ratnāvali प्राकृतछाया
prākrtacbhāyā No. 203
456.
1884-87. Size.— 121 in. by s in. Extent.-- 13 leaves; 10 lines to a page ; 45 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters ; hand-writ
ing clear, legible and uniform ; red pigment used for marking the portion ; yellow pigment used for correc
tions%3; folios numbered in both the margins; incomplete. Age.- Not very old. Author.- Not mentioned. 'Begins.-fol. I
श्रीगणपतये नमः॥ नटी ।। आर्यपुत्र इयमस्मि ।। आज्ञापयत्वार्यः॥को नियोगः अनष्टीयantara II etc. fol. 3° प्रथमोकः ॥छ । fol. 8. इति श्रीहर्षकविराजविरचितायां रत्नावलीनाटिकाछाया द्वितीयोंकः॥
fol. II" इति रत्नावलीनाटिकाछायायां तृतीयोंकः Ends.-abruptly fol. 136
विदू०॥प्रथममेष ज्ञातं मया न खलु सामान्यजनस्येदृशः प्रतिछंदो भवति ।
रत्नावली ॥ कृतापराधा खल्वहं देव्याः न शक्नोमि मुखं दर्शयितुं ॥ वास. ॥ एहि २ अतिनिष्ठुरे इदानीं प्रियमगिनिने
.

Page #266

204.]
Nataka
रत्नावलीप्राकृतव्याख्या
Ratnāvaliprakrtávyākhyā No.204
763.
1886-92. Size.-9 in. 43 in. Extent.-- 13 leaves; 10 lines to a page ; 35 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; whitish in
appearance ; hand-writing small, uniform but not quite clear ; borders ruled in double black lines ; the foios
have no uniformity in size ; folios 1-3 missing.; complete. Age.- Not very old. Author.-Not mentioned. Begins.-abruptly fol. 4.
नेन पिशुनजनहृदयकुटिलेन दंदकाष्टेन परिपक्वामिव कपित्थफलमत्मा कुलपादपादाहत्पपातायष्यामि । etc. fol. 6° इति द्वितीयोंकः ॥
fol. I2* इति तृतीयोंकः ॥ Ends.- fol. 162
आर्यपुत्र दूरे खल्विदं मातृकुलं तत्तथा कुरुष्व यथा बंधुजनो न स्मरति । हाहा इति । हाहा भोः जयतु २ भवान् । पृथिवी खल्विदानी हस्तेगता । प्रय स्यस्या पृथिवीलाभेनापि न तथा तव संतोषो भूतो यथा एतल्लाभेनेत्यर्थः एतातं कालं राज्यं व्यर्थमेव । इदानी मे सफलं यत्रेतादृशी कांता भुज्यत इति वा ॥ इति श्रीरत्नावलीप्राकृतव्याख्या समाप्ता ॥ शुभमस्तु लेखकपाठकयोः ॥ श्रीशिवो

Page #267

246
Nafaka
[163.
with
रम्भामञ्जरी
Rambhāmañjarī
with टिप्पण
Tippana
335. No. 205
1884-86. Size.- 124 in. by 44 in. Extent.- II leaves ; 12 lines to a page ; 50-52 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs%3B
hand-writing clear, legible, uniform, and very closely written; borders ruled in triple yellow lines; red pigment used; Tippaņaka in the margins as well as above and below the text ; square blank spaces left in the middle of
each tolio; complete; this is a पश्चपाठी Ms. Age.- Samvat I535. Author.- Nayacandra. Begins—(text) fol. 12
॥५०॥ श्रीसारदायै नमः। दंष्ट्रामोध्दृतपंकपिंडवदियं विश्वासमस्ताप्यहो गच्छंती प्रलयं वराहवपुषा येनोददेधीयत । देवः श्रीकुचकुंभपत्ररचनाचातुर्यचिंतामणिः स श्रेयांसि चरीकरीतु कृतिनां कल्याणकोटीश्वरः ॥१ गिरामधीश्वरी स्मृत्वा स्मेरकास्मीरवासिनीं ।
प्रबंधं जैत्रचंद्रस्य वच्मि सज्जनवल्लभं ॥२ etc. Begins.- Tippanaka) fol. IN
पूर्व यस्मि प्रस्तावे दृष्टा तदाकामस्य दशैवदशांपुंसः उत्पन्ना । एषा मां मिलिष्यति तुन । परं यदा नेत्रत्रिभागे न दृष्टं तदा इति ज्ञानं मा मिलिव्यति
दंष्ट्राणोध्दृतः यं पिंडो दंष्ट्राग्रोवृतपंकपिंडस्तवत् १
किं विशिष्टो देवः श्रीकुचकुंचकुभपत्ररचनाचातुर्यचिंतामणिः । etc. fol. 8 प्रथमं जवनिकांतरं fol. 9 दितीयं जवनिकांतरं

Page #268

-206.]
Nataka
247
Ends.-- (text) fol. II
राजा ।। कोमलतरकरकमलावलंबनयत्नेन प्राप्यतां ॥.....
देवी। अंतरंतःपुरं । वयमपि प्रातः कृत्यं सूत्रयित्वा स्वसूत्रं साधयामः ।। इति नि:क्रांताः सर्वे । तृतीयं जवनिकांतरं ॥
समाप्ता रंभामंजरी नाम नाटिका ॥ कृतिरियं संस्कृतकवित्वनलिनी बनदिनकरस्य प्राकृतकवित्व मालतीमधुकरस्य महाकवेः श्रीनयचंद्रस्य ॥ शुभमस्तु ।
माघः स्फुर्जेन्निदाधः सकविरपि पवि रविः कालिदासः । पत्रस्य वाग्विलासः समभवदचलचंचलः साक्त युक्तौ। एको हर्षः प्रकर्षादवतरति सतां चेतसि श्राकराधायाः। सधीची काव्यवीची रचयति रुचिरां श्रीनयेंदूकबींद्रो॥१॥ आसीद्रते कृतघ्नः क्रयमाणघ्नस्तु सांप्रतं दृष्टः। इति मे मनसि वितको मविता लोकाकथं भविता ॥१॥ सं १५३५ वर्षे मुणिणयकीयणा यो इणीणयरम...सारंभामंजरी
लिहिदा अप्पहिए ॥ सुभं भोदु ॥ श्री॥ Ends.- Tippanaka fol. II
पूर्वस्यां दिशि प्रस्थिता वर्द्धमानानमिदं संध्यारागं पश्यत । उपेक्षते
सूर्यसिंहेन निहितस्य तिमिरकिरिणः गजस्य रुधिरमवाहमिव ॥ References.- Aufrecht records only two Mss of this work out of
which the present Ms is one.
राधामाधव
Radhamadhava
474. No. 206
1895-1902. Size - II in. by 6 in. Extent.- 30 leaves ; 13-14 lines to a page ; 40 letters to a- line, Description.- Country paper; Devanāgari characters ; hand
writing clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines and right hand edges in single ; yellow pigment used for corrections ; the left hand edges of all folios rmoth-eaten ; folio I missing ; complete.

Page #269

Nataka
[306
Age.- Samvat 1784. Author.- Not mentioned. Begins.-—abruptly fol. 2a ....... निकुंजमंदिरस्य नवतमालदलकोमलश्यामलकलेवरस्य नवजलधरस्फुरद
वरविद्युत्कदंबविडंबिनिविडनितंबबिंबावलंबिपीतांबरस्य etc. fol. 6° इति राधामाधवनामधेयनाटके मुग्धमाधवो नाम प्रथमोंकः ।।
fol. II' इति राधामाधवनामधेयनाटके विदग्धमाधवो नाम द्वितीयोंकः ।। Ends.- fol. 300
इतीदमस्तु मादृशीनां रंदारण्ये शरण्ये मधुरिमगरिमस्यामविश्रामधामश्रीमचंद्रारविंदद्यातवद. . घनश्यामहेमाभिरामं । कंदोदोलमंदं मधुरमधुरस्मेरद्वंदं मुकुदं निष्यंदानंदमंद स्मरमय च्चसुधया राधया राधयामः । इति ताः सर्वा निष्क्रांताः । सुबलोपि निष्क्रांतः ॥ .
इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ ॥ समन्मीलन्नीलांबुदसमुदयश्यामलतनु
निमीलं नीलेंदीवरवदनवंशीनवरवः । निकूजन्मजीरस्मरसमरलीलापरिभवः । . ':
सतृष्णा श्रीकृष्णो विषयमृगतृष्णां हरतु वः।। ...।
इति श्रीराधामाधवनामधेयनाटके सानंदगोविंदो नाम सप्तमोकः ॥७ . समाप्तश्चायं ग्रंथसंदर्भ । संख्या १००० श्लोक । संवत् १७८४ समये माघ
शुकप्रत्यदायां श्रीशिवपुर्या मध्ये लिषितम् ॥ समाप्तम् ।।
D
रामायण - ... ..
Ramayana
343. No. 207 .
1884-86. Size. 104 in. by.4 in. Extent.--77 leaves; I lines to a page ; 38.letters to.aline.

Page #270

207.]
Nafata
Description.-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs;
hand-writing clear, legible and uniform, borders ruled with single thick red lines ; blank spaces in the middle of each folio; edges worn out and slightly torn ; folios 1-5, 18,39, 40, 71, 73, 87 missing; in complete.
The Ms appears to be a part of some other Ms as it
contains Nos. 175, 196 etc. on the folios. Age.-Samvat I537. Author.- Someśvaradeva. Begins.-(abruptly ) fol. 175* ( 6 ) हरिदत्त किमस्माभिरिह प्रतिविधातव्यं । पश्य ।
बालोऽपि प्रबलां निनाय विलयं यः क्रीडया ताडनाचक्रे दूरमुदस्तमरतकतया राहुं सुबाहुं च यः॥
यः कोदंडमखंडयन्मखरिपोर्यातू निहंतुं स्थितः .. काकुस्थोऽस्ति स एव संप्रति पुनः संन्यस्तशम्रा बयं । etc.
fol. 1914 (22*) द्वितीयोंक:
fol. 202* (33) तृतीयोंकः Ends.- fol. 256* (87*)
आसीदभूमी.. जरो गूर्जराणां पूजापात्रं श्रीकुमार पुरोधाः ।। यः प्राकार पुण्यसंरक्षणार्थ विप्राकारः कल्पितो वे...सान ॥ यः कर्माणि च षड्गुणांश्वतनुते तद्भूर्भुवः स्वयं कीर्तिर्यस्य बरास्य निर्मलरुचिों जातु ।। विन्मुंचति शस्त्रा विकृतिरध्वरे च युधिवश्लाघ्योजिहीते यतः सूत्रं यस्य हृदि स्फुरत्यविरतं ब्राह्म च राज्यस्य च अरुंध ॥ तीब कांतास्य । पत्युराज्ञामरुंधती । अभूदभियया लक्ष्मीः साक्षालक्ष्मीरिव क्षितौ ॥ तदंगजः स्वांगजलल्लशर्मप्रयुक्तया. प्रार्थनया प्रणुन्नः। ... चकार सोमेश्वरदेव नामा स (रा?)मायणं नाटकरूपमेतत ॥ .. प्रायो वयं वेदविचारपारवश्येन नाथेन तथाभियुक्ताः॥ दुर्गेत्र मा तद...प्रवृत्ताः नोपैक्षणीयाः कविभिः छतः ॥श्री ।।
स्वरित श्रीसंवत् १५३७ वर्षे माघ वदि २ द्वितीया...बुध ४ दिने ।।
अोह श्री । अहिमदाबादवास्तव्ये मध्ये ॥...श्रीहमील॥...श्री...ज्ञानपठना 32 | Napaka ]

Page #271

Nataka
[208
॥ परोपकाराय ॥ मोडज्ञातीय दुधेराठतलसत...लाकेन पुस्तकमिदं लिखितं । कल्याणमस्तुः ॥ लेपकपाठकयोः शुभं भवतुः॥
यादृशं पुस्तकं etc.......मम दोषो न दीयते ॥१
वनितानरप्रतिकरयवषाणं ॥ अभिनवुमही । अलिउदउभाणं ॥ सुघटसमठपणिं चतुरसुजाणं॥ सुखसखसंदरनहीविनाणं ॥१॥राजाद्विराजगुंजरनरेंद्रविख्यातय ॥ तसाह । श्रीमहमदभसृषावश्रीआवासमुतबुझाय...॥ बदानि मानि मदनावतार मग्गी ।। जयसंधि ॥ पुहुविश्वओपम...व्यअंबरअप्पाइपरा पत्तनीपरिविविधरुचिना प्रौढमन । करिथप्य ॥
मही अलिसाघुमेह उत्तरदिशि इउं नये । कनक सरीसीदेहबझाम सहिजिइ वरसुण ।।...बमस्तु सर्वजगतः
परहतनिरता भवंतु भूतगणाः दोषाः प्रयोतु नाशं ।
सर्वत्र जनः सुखी भवतुः ॥ ५...चकूटमद्राक्षीत् कूटं तु लिखितं मया
इति मन्वानमेगाली माहुः पुस्तकवांचका ॥ ६॥ शुभं भवतु ॥ References. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 524"; Aufrecht
refers to only two Ms. viz. Oppert 6175 and Peters. 3, 396 which is the present Ms.
लटकमेलननाटक
Latakamelananātaka
87. A. 1883-84.
No. 208
Size.- 15 in. by 63 in.
Extent.- 7 leaves ; 15 lines to a page; so letters to a line.
Description.- Modern country paper ; Devanagari characters :
... hand-writing, clear, legible and uniform : complete. Age.- Samvat 1940 (= A. D. 1884). Author.- Śankhadhara. Begins.- fol. xb .
श्रीगणेशाय नमः ॥ गौरीचुंबनचंचलं etc. as in No. 89.

Page #272

209.1
Ends--- fol 82b
References.
ललितमाधव with टीका
followed by इति निष्क्रांताः सर्वे ॥
इति श्रीकविसजशंखधर विरचिते लटकमेलकनाटकं समाप्तं
- लिखितं नानुरामचाह्मनपठनात् ॥ संवत् १९४० का
See No. 89.
No. 209
बंतःसरसीमुखांबुजवनं etc. up to निश्चलं चंद्रचूडः ७४
as in No. 89.
""
Nataka
1537.
Age. The Ms is old.
Author (of the text. )
(,, comm.)
Size. 14 in. by 7 in.
Extent. 85 leaves; 8-9 lines to a page; 52 letters to a line (text).
60
7-8 (com.). Description. Country paper; Devanagari characters; handwriting, clear, legible and bold for the text and small for the comm.; portion marked with red pigment while corrections made with yellow; complete.
The work was composed in Śaka 1459 i. e. A. D.
19
--
""
ور
د.
251
Lalitamadhava with tīkā
دو
433. 1892-95.
دو
Rūpagosvǎmin.
- Not mentioned. Aufrecht gives the name of the commentator as Nārāyaṇa who was the pupil of Rupagosvāmin.
Subject. A play in ten acts describing Krişņa's life and amours
at Vrndāvana.

Page #273

- 252
Nataka
[ 209.
Begins.--/ text ) fol. rb
___ ॐ श्रीकृष्णाय नमः॥ सुररिपुसुदृशामुरोजकोकान्मुखकमलानि च खेदयन्नखंड
चिरमखिलसुहृच्चकोरनंदी दिशतु मुकुंदयशःशशी मुदं वः १ . अपि च अष्टौ प्रोक्ष्य दिगंगनाघनरस पत्रांकुराणां श्रिया
कुर्वन्मंजुलताभरस्य च सदा रामावलीमंडन यापीने हृदि भानुजामतुलभां चंद्राकृतिं चोज्वलां
कंधानः क्रमते तमत्र मुदिरं कृष्णं नमस्कुर्महे २ etc. ,, -- ( Com.) fol. rb
श्रीवृंदावनेशौ जयतां वंदेहं श्रीगुरोः श्रीयुतपदकमलं श्रीगुरून्वैष्णवांश्च श्रीरूपं साग्रजातं सहगणरघुनाथान्वितं तं सजीव सावतं सावधूतं परिजनसहितं श्रीकृष्णचैतन्यदेवं
श्रीराधाकृष्णपादान्सहगणललिता श्रीविशाखान्वितांश्च १ etc. . fol. 13 सायमुत्सवो नाम प्रथमोंकः १ fol. 21 शंखचूडवधो नाम द्वितीयोंकः २
fol. 29° उन्मत्तराधिको नाम तृतीयोंकः ३ Ends.- (text) fol. 84b
तथापीदमस्तु चिरादाशामात्रं त्वयि विरचयंतः स्थिरधियो विदध्युर्ये वासं मधुरिमगभीरे मधुपुरे दधानः कैशोरे वयसि सखि तां गोकुलपते
प्रपोथास्तेषां परिचयमवश्यं नयनयोः ७५ किं च यांते लीलापदपरिमलोद्वारिवन्यापरीता
धन्या क्षोणी विलसति वृतामाधुरी माधुरीभिः तत्रास्माभिश्वदुलपशुपीभावमुग्धांतराभिः
संघीतस्वं कलयवदनोल्लासिवेर्विहारं ७६ ..... कृष्णः प्रिये तथास्तु तदेहि स्वसुस्तवाभ्यर्थनाम बंध्यांकस्वावेति सबैरालो
निष्क्रांतः ७७
इति निष्क्रांताः सर्वे पूर्णमनोरथो नाम दशमोऽकः ।। नाटके समुचितामपीश्वरः स्वैरमप्रकटयन्नुदात्तत्तां अत्र मन्मथमनोहरो हरिलीलया ललितभावमाययौ १ .

Page #274

210.]
Nataka
253
समाप्तमिदं ललितमाधवाख्यं नाटकमिति
पूर्ण कला चतुःषष्ट्या लक्षणैर्भूषणे ।
भजंतु श्रितगांधर्व धीरा ललितमाधवं १नेदेषुवेदेदुमिते शकाब्दे शुक्रस्य मासस्य तिथौ चतुर्थ्यो दिने दिनेशस्य हरिं प्रणम्य समाययं भद्रवने प्रबंध
तटस्थेनापि गंभीरे रसखोतसि यन्मया
सर्वतो मुखमाकीर्ण तत्क्षमध्वं मनीषिण इति ३...: Ends.- (com.) fol. 85.
भद्रवने प्रबंधललितमाधवनाटकं हरिं प्रणम्याहं समापयं तत्र शकाब्दानाह नंदनवइषुपंचइंदुएकं १४५९ अंकस्य वामागतिरित्यत एष चतुर्दशसहस्र एकोनषष्टिवर्षसंख्यके शुक्रस्य जैष्टस्य मासस्य चतुर्यो तिथौ दिनेशस्य सर्यस्य वारे तटस्थेनापि मया गंभीरे रसस्रोतसि सर्वतः सर्वत्र मुखं यदाकीर्ण प्रसारितं पक्षे सर्वतोमुखं जनं यत् आकाणे तन्मनीषिणः क्षमध्वं गभीररसमयनद्यां प्रवेशासामर्थ्यान तटस्थितेन मया तत्रस्थं वसं अस्मिन् ग्रंथे लिखनद्वारा सर्वजनगोचरीकरणरूपं यत्प्रसारितं तत्पक्षे रसमयनद्याजलं प्रणालिकाद्वारा यत्र तत्र नयनम् ऽऽ इति श्रीललितमाधवटीका समाप्ताः १ हरताक्षर
गोपालदासस्य पौषशुक्ला द्वादश्यां शनिवासरे लिखितं मथुराक्षेत्रे १ References.- 1 Aufrecht i, 542b; ii 128a ; iii, 1152. For descri.......... bed Mss cl. I. O. Cat. Pt. VII. No. 4179.
2 A. B. Keith-Sanskrit Drama, p. 247. 3 Printed Editions. The text was published by Ramanarayana Vidyaratna, with notes and Bengali translation at Murshidabad, 1880.
ललितमाधव
Lalitamādbava with टीका
with tikā No. 210
565.
1891-95. Size.-12 in. by s in. Extent.- 90 leaves : 8-10 lines to a page; 45 letters to a line (text.)
........... - 8-10 , , ,, 65 , , , (com.)

Page #275

354
Nataka
[210.
Description.-Country paper 3; Bengali characters: yellowish in
appearance; hand-writing of the text bold, of the com. small, legible but not uniform ; yellow pigment used for corrections ; text in the middle with the commentary above and below it ; red pigment used for marking the
portion : complete. Age.-- Appears fairly old. Author (of the text).- Rupagosvamin.
" (, ,, comm.).- Not mentioned. Begins--text ) fol. r*
श्रीराधाविनोददेवो जयति॥ सुररिपुसहशामरोजकेकिम्
मुखकमलानि च खेदयनरखण्डः चिरमखिलसहचकोरनन्दी
दिशतु मुकुन्दयश शशी सुदं वः ॥१॥ ,, - Com. fol. I श्रीभागवतोक्तकृष्णस्तु भगवान् स्वयमित्यादिना ऐश्वर्यादिभिः
पदमिः परिपूर्णस्य स्वयं भगवतः श्रीकृष्णस्य मल्लानामशनिवृणां नरवर मीणा स्मरो मूर्तिमान इत्यादि श्रीभागवतपणेन तथा रसो वै सः इत्यादिश्रुति
वाक्येन वृत्तस्य etc. Ends (text. ) fol. 81*
इति निष्क्रान्ताः सर्वे । पूर्णमनोरथो नाम दशमोऽका After 2 benedictory stanzas,
नन्देश्वेदेन्दुमिते (१४५९) शकाब्दे शुक्रस्य मासस्य तिथौ चतुर्थ्याम् । दिने दिनेशस्य हरि प्रणस्य
समापयं भद्रवने प्रबन्धम् ॥ तटस्थेनापि गंभीरे रसस्रोतसि यन्मया।
सर्वतोमुसमाकीर्ण तरक्षमऽयं मनीषिणः॥ भीरन्दावनेश्वरीमाणेशाय नमः ॥ श्रीराधाविनोववेवो जयति ।

Page #276

21. ]
iss
Com. गंभीरसमयनयां प्रवेशासामर्थ्यात् तटस्थितेन मया तत्ररथं रसं अस्मिन ग्रन्थे लिखनद्वारा सर्वजनगोचरीकरणरूपं यत्प्रसारितं तद् । पक्ष रसमयनया जलं प्रणालिकाद्वारा यत्र तत्र नयनम् । इति श्रीललितमाधटीका समाप्ता श्रीहरये नमः ॥
References. - See No. 209.
Nauka
वसन्ततिलक (भाण)
No. 211
Size.— 9‡ in. by 54 in.
Extent.— 26 leaves ; II lines to a page; 38 letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters; old in appearance ; hand - writing clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; some folios are yellow in appearance ; edges of folios slightly worn-ont; complete.
Age.— The Ms appears to be old.
Author.— Varada.
Subject. A short play in one act describing the love story of Vasantasenā, a dancing girl and of a Brahmin of Kañii. Begins.-- fol. rb
Vasantatilaka (bhāna)
...
ॐ श्रीगणेशाय नमः
जयंति जगतां मातुः स्तनकुंकुमबिंदनः ॥ मुकुंदांश्लेषसंक्रांत कौस्तुमश्रीविंडं विनः ॥ १ ॥
अपि च क्रीडामिनहिरण्यशुक्तिकुहरे रक्तात्मनावस्थितान हारं हारमपूर्वकुंकुमरसानव्याजसिद्धासखैः ॥ वीरश्रीचकुंमसीम्नि लिखतो देवस्य पत्रावली तत्कालोचितभावबंधमपुरं मंदस्मितं पातु नः ॥ २ ॥ नांयंते सूत्रधारः
484.
1899-1915.
...

Page #277

356.
Nafata
[21t.
कांचापुर कविरभूद्वरदायनामा सूनुः सुदर्शनगुरोर्घटिका शतस्य ॥
वेदांततर्कविविधार्थविचारदक्षो वात्स्यो वसंततिलकं सबभाण भाणं ॥३॥ ..... सभाणः सहृदयरंजकः सुप्रयोग इत्यहमपि तमेव प्रयुजान सामाजिका
नुपतिष्ठे ॥ etc. Ends.- fol. 250
किं च कटकेषु जयंतु भूपतीनां कवयः कांक्षितकल्पपादपानां
वचसा वलमानदिव्यगंधैर्मधुरस्यांदमन...निगुफैः ४३ तथापीदमस्तु भरतवाक्यं
. अनवेक्ष्य चरित्रमंगनानामथ...अनुरागमकृत्रिमं ..... बहती चिरमुल्लासय चित्तजन्मलक्ष्मी ४४
कांचीपुरीमधिवसन्कमनीयभूमा कामस्य एष वरदः कमलालयायाः ....
आकल्पयन्वसमती मनुकल्पमेनां कल्पद्रुमो जयति कश्चन मानवाना ४५ References. — ( 1 ) Mss. — Aufrecht's Catalogus Catalogorum
i,556°; ii, I310; iii, II89 Descriptive Catalogues- I. 0. Cat. No. 4198 ; Mad. 'Des. Cat. XXI Nos. 12644-583 A.S. B. Cat. VII. No. 5338. (2) Printed Editions---Printed at Calcutta and Madras. ....
......... .
.
ससा
Vasumaticitrasena
No. 212
.. 1898-99. Size.-- 9 in. by 3, in. . . . . . . Extent.— 70 leaves ; 8-10 lines to a page ; 28–34 letters to a line. Description.-- Country paper ; Devanagari characters; old in ap
pearance : hand-writing clear and legible ; borders ruled in double black lines : edges worn out; folios slightly
moth-eaten ; complete ; incorrect in many places. Age.- The Ms appears to be old. Author.-Appayadiksita.

Page #278

157
212.1
Nataka Begins.--fol. 1b
श्रीगणेशाय नमः॥ स्वयं प्रसन्नां विरचय्य साहिती अतद्विदेपि द्रविडार्भकाय यः । अदत्तकीर्ति कषिलोकलिप्सितां तमेव वंदे हदि संदरेश्वरं ।
नांद्यते सूत्रधारः।
नेपथ्याभिमुखमवलोक्य मारिष इतस्तावत् । प्रविश्य परिपार्श्वकः । भाव अयमस्मि । आदिष्टोस्मि हालास्य पतिसेवामसमागतैस्सामाजिकैः । यथा अस्ति खलु भरद्वाजकुलजलधिकलानिधे श्रीकंठमतप्रतिष्ठापयितुरशेषविद्गुरोरप्पयदीक्षितस्य पौत्रः कषिबुधकंठीरवनीलकंठमखिसोदर्यतानुगुणसाहिति संप्रदाय कविरप्पयदीक्षितो नाम । यस्य स दुष्यंतचरितरुक्मिणीपरिणय. नालंकारतिलकादि काव्यनाटकालंकार प्रबंघनिर्मातापिना कविरप्पयदीक्षित अरिष्यते सरसकविरितिः सर्वलोकै तेन निर्वतं वमुमतीचित्रसेनीयं नाम नटकममिनीयतामिति etc. fol. 12 प्रथमोंकः ।। छ ॥ ॐ
fol. 21 द्वितीयोंकः॥छ। Ends.- fol. 70.
व्युत्पन्नास्तु भवंतु वाननुतस्सर्वे च माव्यं स्थिरं विद्यास्थानेषु सर्वेष्वाप गुरुपदवीं नाटकांते च काव्ये निर्मातृत्वं विवादे प्रतिकथमुखस्तंभमुख्याधिकारं। ये ये बाच्छंति ते ते श्रुणु बुधकवेनीलकंठावरीदो
शिशष्यत्वं यातयद्वा सदपि सविधं तस्य तद्देश्मनोवा ॥ छ ।। इति निष्क्रांतो सर्वे षष्ठोंकः ॥छ ॥ इति श्रीमद्भरद्वाजंकुलजलधिकौस्तुभ श्रीकंठमतप्रतिष्ठापन्नाचार्य चतुरिकशतप्रबंधनिर्वाहपूर्वहोम व्रतापाजि श्री. दपायदीक्षितसोदर्यश्रीमदाच्चादीक्षितपौत्रेणाप्यदक्षतारमजनाप्ययदीक्षितेन विरचितं वसुमतिचित्रेसनन्नाम नाटकं संपूर्ण ॥ छ ॥ श्रीगोपीजनबल्लभाय नमः
33 | Napaka

Page #279

258
वसुमतिपरिणय
No. 213
Age. — A modern copy.
Author.— Jagannātha.
Begins fol. rb
Nataka
Size. 12 in. by 5 in.
Extent.— 53 leaves; 9 lines to a page ; 44 letters to a line. Description.- Modern paper; Devanāgarī characters; white in appearance; hand-writing, beautiful, clear, legible and uniform; yellow pigment occasionally used for corrections; complete.
[213.
Vasumatiparinaya
148 (ii).
The Ms is a bound copy and contains another work viz. माहिषशतकम्.
fol 201 इति
Ends.- fol. 53a
1866-68.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीरामाय नमः ॥ ॥ श्रीमच्चंद्रकलावतंसकृपया सेतुं विधायार्णवे जित्वा पंक्तिमुखं रणे वसुमती कन्या समेतो मुदा ॥ साम्राज्यं प्रतिपद्य नीतिनिरतः पुष्णन् प्रजावत्प्रजा देवो सौगुणभूषणो वितरतु श्रेयांसि भूयांसि वः ॥ १ ॥ नायंते सूत्रधारः ॥
fol. 1o" इति जगन्नाथपंडितकृतौ वसुमतीपरिणये निखिलगुणशृंगाटके
नाटके प्रस्तुतनीतिर्नाम प्रथमोंकः ॥
दोषनिरासो नाम द्वितीयकः ॥
विवेक ० ॥ देव किं ते भूयः प्रियमुपहरतु देवी ॥ राजा ॥ सानंदं ॥ मंत्रिन किमितोपि प्रियतरमस्ति मे । यतः ॥
जितो सौदुर्वृतः समितियवनानामधिपति
शे जज्ञे पृथ्वी चतुरुदधिवेलावलयिता ।। जयत्येकच्छत्रं जगति मम साम्राज्यमधुना
प्रिया च लब्धा प्रथितकुलजाता वसुमती ॥ ३७ ॥ तथापीदमस्तु ॥ भरतवाक्यं ॥

Page #280

214.]
Nataka
259
मोदतां शिथिलीभवत्खलजनं वर्णाद्विजन्मादयः स्वैरोन्मीलितसस्यजातसुभगं वर्षतु वर्षाधनाः ॥ वीरोदारसुधीगृहेषु विहात बध्नातु लोकप्रमू
राचंद्रार्कमयं सुखी विजयतां बालाजिरायप्रभुः ॥३८॥ इति निष्क्रांताः सर्वे ॥ इति जगन्नाथपंडितकतावभिनवे वसुमतीपरिणये निखिलरसगंगाटके नाटके परितुष्टनायको नाम पंचमोक ॥समाप्तामेदं रूपकं ॥ छ ॥ आबर्डेकर इत्युपनामकेन आत्मारामेण लिखितं ॥७॥ ग्रंथसंख्या १४०३॥
This is the only Ms. referred to by Aufrecht in his catalogus catalogorum.
विक्रमोर्वशीय
Vikramorvasiya
406. No. 214
1884-87. Size.- 9 in. by 4 in. Extent. - 27 leaves ; 14-15 lines to a page ; 40 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing closely written but clear and legible; borders of folios ruled in single and double black lines; red pigment used for marking only upto first five folios; complete.
This Ms was used by Prof. S. P. Pandit for his edition . of Vikramorvasiya. The Ms contains the following endorsement on the fty-leaf-"Ms marked u in my edition. S. P. Pandit Surat 26th April A. D. 1874.”. .
Age.-Samvat I732. Author.- Kālidāsa. Subject.- A well-known drama by Kalidasa in five acts. Begins.-- fol. 1b
शंकराय नमः॥ वेदांतेषु यमाहुरेकपुरुषं व्याप्यस्थितं रोदसी यस्मिन्नीश्वर इत्यनन्यविषयः शब्दो यथार्थाक्षरः । अंतर्यश्च मुमुक्षुभिनियमितप्राणादिभिग्यते सस्थाणुः स्थिरभाक्तियोगसुलभो निःश्रेयसायास्तु वः ।।

Page #281

260
Nataka
[214
नांबते सूत्रधारः । नेपथ्याभिमुखमवलोक्य । मारिष इतस्तावत् । प्रविश्य पारिपार्श्वकः। भाव अयमस्मि । सूत्र । मारिप बहुशः परिषदा पूर्वेषां कवीनां दृष्टः प्रयोगबंधः। सोहमद्य कालिदासग्रथितं विक्रमोर्वशीयं नाम त्रोटकं अपूर्व प्रयोक्ष्ये । eto. fol. 4' प्रथमोंकः ॥
fol. rod द्वितीयोंकः ॥छ। Ends. — fol. 278
नार । भो राजन् किं ते भूयः प्रियमुपकरोतु पाकशासनः । अतः परमपि प्रियमस्ति यदि भवान् पाकशासनःप्रसादं करोति ततः।
परस्प रविरोधिन्योरेकसंश्रयदुर्लभं ।
संगतं श्रीसरस्वत्यो यादुद्भतये सतां । २४ । अपि च । सर्वस्तरतु दुर्गाणि सर्वो भद्राणि पश्यतु ।
सर्वकामानवाप्नोतु सर्वः सर्वत्र नंदतु ।२५। इति नि:क्रांताः सर्वे पंचमोंकः ॥ इति सन्मिश्रश्रीकविकालिदासकृतौ विक्रमोर्वशीयं नाम्नि त्रोटके पंचमोकः समाप्तः। समाप्तमिदं त्रोटकम् ॥ करगुणमुनिभू १७३२ मिते च वर्षे भृगुदिवसे मधुमासिके सदाशिवेन ।
युगकु १४ मिततिथौ हि कृष्णपक्षे लिखितमिदं खलु विक्रमोर्वशीयम् ॥१॥ References.--(D) Mss.-Aufrecht's Catalogus Catalogorum-i,
5696ii 13403; iii, I20". This work is described in various. Catalogues. (2) Printed Editions- I with atest of Tag, published by the Nirnaya Sagar Press, Bombay ; 2 ed. by M. R. Kale; 3 ed. by S. P. Pandit ; 4 ed. with notes and translation by Prof. R. D. Karmarkar; s ed. by Ramanatha Tarkaratna ; 6 Spanish trans. by Ayuso. D. ; 7 French trans. by Foucaun, 1879. etc.
विक्रमोर्वशीय
Vkramorvasiya
No.215
103. 1919-24..
Size.— 164 in. by 14 in.
Extent.-93-103 leaves%3 6 lines to a page3; 70 letters to a line..

Page #282

216.]
Nataka
261
Description.-- Palm-leaf Telugu characters ; hand-writing clear,
and uniform ; letters inscribed on the leaves; holes on leaves for the strings to pass through ; the Ms contains
acts I and 2 both incomplete. Age.- Does not appear very old. Author.-Kalidasa.
विक्रमोर्वशीयम्' Begins.-श्रीमते रामानुजाय नमः ।
वेदान्तेषू यमाहुरेक पुरुष व्याप्य स्थितं रोदसी यस्मिनीश्वर इत्यनन्य विषयश्शब्दायथार्थाक्षरः । अन्तर्यश्चमुमुक्षुभिर्नियमितप्राणादिभिर्मुग्यते स स्थाणु स्थिरभक्तियोगसुलभो नियसायास्तु नः ।
नांद्यन्ते सूत्रधारः । नेपथ्याभिमुखमवलोक्य । मारिष इतस्तावत् प्रविष्य परिपश्चिकः । भाव एषोस्मि । सूत्रधारः । मारिष बहुशस्तु परिषदा पूर्वेषां कवीनां दृष्टः प्रयोग प्रबन्धः । तावदहं विक्रमोर्बशीयं नाम नाटकं प्रयोक्ष्ये । तदुच्यतां पात्रवर्गः स्वेषु स्वेषु विषयेषू अवहितैर्भवितव्यमिति । पारिपार्श्विकः
यदाज्ञापयति भावः । निष्क्रान्तः। Ends.-स्वामिन्नसंभाविता यथा त्वयानुकरे...था अनुरक्तस्य यदि नाम तवोपरिनमे। परि
ललितपारिजातकुसुमशयनी यमिहास्ति के नंदनवनवाता अपि अत्युष्णाशरीरके।
उर्वशी । किणुखु सवदभणसि । किं नु खलु सांप्रतं भणति । चित्रणं भणितं एव्वकमळमिणाळा अमाणेहिं अंगेहिं । ननु भणितमेव कमलमृणाळायमानरंगेः । विदू । दिठिया मऐखु बुभुखिदेण सोथिवाअणं उवळं घ भवदा इदानी संसासणं । दिष्ट्या खल बुभुक्षितेन मया स्वस्ति वाचनमिव उपलब्ध भवता समाश्वनं । राजा। समाश्वसनमिति किमुच्यते । तुल्यानुरागपिशुनं
ललितार्थबंधं पत्रे निवेनेशितमुदा. References.-- See No. 214.
विदग्धमाधव
Vidagdbamādhava No.216
188.
1875-76. Size.-- 139 in by 6 in. Extent.- 61 leaves ; 12 lines to a page ; 40 letters to a line.

Page #283

262
Nataka
[ 216.
Description. Smooth country paper; Kaśmiri devanagari characters; hand-writing bold, clear legible and uniform ; no borders for folios; yellow pigment used for corrections; complete.
The work seems to have been composed in Samva: 1579 i. e. A. D. 1523. The present Ms does not contain the Nandi which is found in other Mss.
Age.– Does not appear to be very old.
Author.— Rupagoswamin.
Subject. -- A drama illustrative of krishna's life and amours, in
seven acts.
Begins. fol. rb
अलमतिविस्तरेण भो भो समाकर्ण्यतां अद्याहं स्वप्नान्तरे
समादिष्टोस्मि भक्तावतारेण भगवता श्रीशंकरदेवेन etc.
fol. 64 इति विदग्धमाधवे वेण्व ( णु) नादविलासो नाम प्रथमोंकः ॥ १॥ fol. 214 इति विदग्धमाधवे नाटके मन्मथलेखो नाम द्वितीयोंक: २ Ends. fol. 614
किं च ॥
अन्तः कन्दलितादरः श्रुतिपुटीसुद्धाय सेवते यस्ते गोकुलकेलि निर्मलस्वधासिंधत्थ बिन्दूनपि ॥ राधामाधविकामधोमधुरिमस्वाराज्यमस्यार्जय
साधीयान्भवदीयपादकमले प्रेमोर्मिरुन्मीलतु ॥
कृष्णः ॥ स्मित्वा भगवति तथास्तु ॥ तदेहि गोदोहावसरे मामप्रेक्ष्य चिन्तायिष्यन्तौ पितराबविलम्बं गोकुलं प्रविष्य नन्दयिष्याम इति निष्क्रान्ताः सर्वे ॥ गौरीतीर्थविहारो नाम । सप्तमोंकः ॥ ७ ॥ समाप्तमिदं विदग्धमाधवं नाम नाटकं
राधाविलासवीताङ्कं चतुष्षष्टिकलाधरम् । विदग्धमाधवं साधु शीयलन्तु विचक्षणाः ॥ नन्दसिन्दु (न्धु) रबाणेन्दुसांख्ये संवत्सरे ग
विदग्धमाधवं नाम नाटकं गोकुले कृतम ॥ श्रीमन्महाकविरूपविरचितं नाटकमिदम् ॥ शिवम् ॥

Page #284

217.] Nataka
263 References.- ( 1 ) Mss---Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i,
SI2' ; ii 1350; iii 121*. Descriptive Catalogues :- I. O. Cat. Pt. VII No. 417778 Mad. Des. Cat. vol. XXI No. 12678.
A. B. Keith's Sanskrit Drama p. 247. (2) Printed Editions.- Prined in the Kavyamala series.
विदग्धमाधव
Vidagdhamādhava
167. No. 217
1882-83. Size.- 12 in. by 5 in. Extent.- Io leaves; 9 lines to a page; 42 letters to a line. Description.-- Country paper; Devanāgari characters; old in ap
pearance ; hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled in two double black lines with a thick red line between them ; some folios have yellow appearance ; edges worn out and moth-eaten ; folios 1-67 and 77 missing ;
complete. Age.- The Ms appears to be old. Author.- Rupa-gosvamin Begins.- abruptly fol. 68a
उमिए चिट २ सुष्णंतुह घरंगदु अलयणी आई गिलिम्सं | etc. Ends.-- fol. 786
कि चि॥ अन्तः कंदलितादरः etc. up to गोकुलं प्रविश्य नंदयामा इति निष्क्रान्तः
as in No. 216. followed by श्री ॥ इति(नि)क्रान्ताः सर्वे गौरीतीर्थविहारो नाम
सप्तमोकः ॥ ७॥ राधाविलासवीतांकं etc. up to शीलयंतु विचक्षणाः ॥१॥
as in No. 216. followed by समाप्तमिदं श्रीविदग्धमाधवं नाम नाटकम् ॥ श्रीकृष्णाय
नमः॥ ॥राम ॥ References.-See No. 216.

Page #285

264
Nataka
[218.
विदग्धमाधव
Vidagdhamādhāva with
with टीका
Tikā No. 218
465.
1887-91. Size.- 12g in. by 6l in. Extent.- Ior leaves; 8-10 lines to a page; 35 letters to a line text
6-7 , , , 40 , , ,, com. Description.- Country paper; Devanagari characters; hand-writ
ing clear, legible and uniform ; borders ruled with double red lines and edges in single; portion marked with red ink; yellow pigment used for corrections; white chalk also used; folios numbered in both the margins; text in the middle with the commentary above and below it; edges
slightly moth-eaten ; complete. Age.- Fairly old. Author (of the text.)- Rupa-goswamin.
,, (of the com.)- Not mentioned. Begins- (text) fol. 10
श्रीकृष्णाय नमः। सुधानां चांद्रीणामपि मधुरिमोन्माददमनादधानाराधादिप्रणयघनस्गरैः सुरभितां ॥ समंतात संतापोद्गमविषमसंसारसरणी
प्रणीतां ते तृष्णां हरतु हरिलीला शिखरिणी ॥१. etc. Begins.- (Com.) fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ तैर्दर्शनीयावयवैरुदारविलासहासेक्षितवामसूक्तै हृतात्मनोहतप्राणांश्च भक्तिरनिच्छतो मे गतिमन्मीं प्रयुःक? इति श्रीभागवतीय पधनिबद्धप्रसिद्धार्थक तत् शब्दनिर्दिशै
येरेव दर्शनीयावययो दारविलासादिभिर्हतमनः । etc. fol. 17° बेणुनादविलासो नाम प्रथमोऽक ॥१॥ fol. 33* मन्मथलेखो नाम द्वितीयोऽकः ॥२॥

Page #286

219.]
Ends. fol. 100b
किं च
अंत: कंदलितादरः etc. up to नाटकं गोकुलेकृतं ॥ as in No. 216.
Nataka
followed by शांतश्रियः परमा भागवताः समंताद्वैगुण्यपुंजमपि सद्गुणतां नयंति ॥ दोषावलीमपरितापि तया मनि ज्योतींषि विष्णुपदभांजि विभूषयंति ॥ १४८९ ॥ अत्र ग्रंथे श्लोकसंख्या ।। २१७ ॥ श्रीराधाकृष्णौ जयजयः ॥ Ends. — ( com. ) fol. roob
References. See No. 216.
265
यशोदा माता यस्य हंत हर्षे हे राधिकारुपमाधविकायाः मधोवसंतस्वरूपं साधीयान् साधुतरः अतिशयतरो वा ॥ ९९ ॥ १०० ॥ रामाय नमः ॥ ॥ श्रीकृष्णाय तुभ्यं नमः ॥ नंदानवं सिंधुरा अष्टौ बाणाः पंच इंदुरेकः ॥ एवमकस्य वामा गतिरित्यनुसारेण ज्ञेया अंकाः ॥ १५८९ ॥ समाप्तश्वायं विदुग्धमाधवः ॥ श्रीराधाकृष्णौ जयजयः ॥ गोपीनाथजी साहायः ॥
विद्धशालभञ्जिका
No, 219
Size— to in. by 4 in.
Extent.— 14 leaves ; 12-13 lines to a page ; 36 letters to a line. Description.— Country paper; Devanāgarī characters; handwriting small, but clear and legible; borders ruled in double red lines; red pigment used; additional portion in the margins ; left-hand edges slightly worn out ; last leaf slightly torn ; incomplete.
Age.— The Ms appears to be old.
Author. — Rājaśekhara.
34 [ Nataka ]
Viddhaśālabhañjikā
168. 1882-83.

Page #287

266
Nataka
[210
Subject. The drama is based upon the love story of the king of
the kerala country and Mrgānkävali, daughter of candra
varman, king of Lātapura. Begins.-fol. "
॥श्रीगणेशाय नमः॥ कुलगुरुरबलानां केलिदीक्षाप्रदाने परमसुहदनंगो रोहिणीवल्लभस्य ॥ अपि कुसुमपृषकैर्देवदेवस्य जेता जयति सुरतलीलानाटिका सूत्रधारः॥१॥
नांद्यते सूत्रधारः। नेपथ्याभिमुखमवलोक्य । न जाने कः पुनरय श्रीयुवराज परिषदादेशः॥
सू०॥ आकर्ण्य यायावरेण दौहिकिना कविराजशेखरेण विरचितायां विद्धशालभंजिका नाम्न्या नाटिकायां वस्तूपक्षेपो गीयते ॥ विभाव्य ॥ तन्मन्ये तदाभनये श्रीयुवराजदेवस्य परिषदा देशस्तदहमपि महामंत्रिगो भागुरायणस्य प्रतीकवृत्या शिष्यर्विहितनाम्नोंतेवासिनो हरदतस्य भूमिकां संपादयामि ॥ etc. fol. 7* प्रथमोंकः
fol. II' द्वितीयोंक Ends.-- (abruptly ) fol. 14
पुनर्नेपथ्ये ॥ यं पूर्व यवसूचिसूत्रसुहृदो येकेत ॥ etc. References.-- Mss-Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 5738
ii, 1350; iii, 1294. Cf. I. O. Cat. pt. VII, No. 4164 and A. B. Keit Cat.) No. 7383; also see Mad. Des. Cat. Vol. XXI, No. 12680 for described Mss.
A. B. Keith-- Sanskrit Drama, pp. 232, 234, 235. Published at Poona, 1886 and trans. by L. H. Gray, J. A.O.S. xxvii, Iff.

Page #288

220.]
Nataka
261
विद्धशालभाचिका
Viddhaśālabbañjikā No. 220
516.
1887-91. Size.— 7 in. by 4} in. Extent.- 49 leaves ; 10-12 lines to a page ; 25 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters%3; very old in
appearance ; hand-writing legible but not quite clear; borders ruled in double black lines; folios considerably
damaged ; worn out and moth-eaten; complete.. Age.-- The Ms. appears to be very old. Author.- Rājasekhara. Begins.- fol. IN
॥श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीरस्तु ॥ कुलगुरुरबळानां etc. as in No. 219. fol. 12 प्रथमोंकः॥
fol. 21 द्वितीयोंकः॥५॥ श्री ॥ Ends. — fol. 492
तथापीदमस्तु । वामांग पृथुलस्तनस्तबकितं यावद्भवानीपतेलक्ष्मीकंटकरग्रहव्यसनता यावच्च दोष्णां हरेः ॥ यावच्च प्रतिसामसारणविधिव्यग्रौ करौ ब्रह्मणस्थेयासुः श्रुतिसूक्तिलेह्यमघवस्तावत्सतां सूक्तयः ॥१॥
इति निष्क्रांताः सर्वे । चतुर्थोक ॥१॥ References.- See No. 219

Page #289

268
Nataka
[ 221.
विद्यापरिणय
Vidyāpariņaya
785. No. 221
1886-92. Size- 11$ in. by s& in.; 124 in. by 6 in. Extent. — 47 leaves ; 12 lines to a page, 34 letters to a line. Description.-- Country paper ; Devanagari characters; hand-writ-... ing clear and legible; no border-lines for folios%; red pig
ment used; edges of some folios slightly worn out;
complete. Age.- Samvat I915. Author.- Anandarāyamakhi. Subject.-- An allegorical drama the plot of which is the marriage
between the Jivātman and Vidyā. Begins.-fol. IN
ॐ ॥ सत्यज्ञानसुखाद्वयोपि बहुधा रूपाणि बिञ्चिरा
दप्रज्ञेयविलासवैभवनिजाविद्याविधेयीकृतः ॥ आनंदान्विषयोदिताननुभवं भूयः स्वया विद्यया प्रश्लिष्टः परमार्थभोगमुदितः पायादुमायाः पतिः॥१॥
...
नांद्यते सूत्रधारः ॥ नेपथ्याभिमुखमवलोक्य ॥ मारिष इतस्तावत् ॥ प्रविश्य परिपाश्चिकः ॥ भाव एषोस्मि ।
परिपाश्चिकः । कं पुनः प्रबंधमवलंब्य ॥
सूत्र० । नन्वस्ति मम वशे सकलशमधनजनहृदयानंदसमुद्घाटकं विद्यापरिणयनं नाम नवीनं नाटकं ॥
परिपार्श्विकः । कस्तस्य प्रबंधस्य कविः
॥ सूत्र ॥ विद्वत्कविकल्पतरुरानंदरायमखीः ॥ etc. fol. 9 विद्यापरिणये नाटके प्रथमोंका समाप्ताः॥
fol. 12 विद्यापरिणये द्वितीयोंक समाप्तः ।। Ends.- fol. 476
तथापीदमस्तु ॥ अस्तु स्वस्ति जगत्रयाय जगतीं रक्षतु भूमीभुजो धर्मेणैव यथा भवंतु सुखिनः सर्वोप गोब्राह्मणाः ॥ पर्जन्यान्नमखक्रमेण जगतश्चक्रं तदा वर्ततां

Page #290

222.]
Nataka
469
विद्वांसो विजयी भवंतु भगवद्भक्त्या त्रयी वर्द्धतां ॥ ३७ ॥ इति निष्क्रांताः सर्वे सप्तमोकः समाप्तोयं ग्रंथः ॥
सं. १९१५ का References.- Aufrecht's Catalogus Catalogorum i, 5740;, ii, 136%3;
iii, 121. Cf. Mad. Des. Cat. vol. XXI No. 12682. Printed in Kavyamala Series.
विवेकचन्द्रोदय
Vivekacandrodaya No. 222
31.
1872-73. Size.- 9 in. by 4 in. Extent.- 32 leaves ; 6 lines to a page; 30 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters; hand-writ
ing bold, clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines and single yellow lines ; edges slightly moth-eaten ; yellow pigment used for corrections ;
marginal notes fol. 6 repeated ; complete. Age. - Samvat 1819; Śaka 1685. Author.--- Śiva. Begins.--fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ सिंदूरदृतियुतदानगंधलुभ्य गालिश्रुतिततिगीतचित्रकीर्तिः। सेव्यश्रीरभिमतसिद्धये सुरैर्यः सस्तानः सकलसुखाय सिंधुरास्यः।१।
नांयंते सूत्रधारः ॥ भो भो विदग्धाः श्रुणुत सावधानाः । अद्य खल महाराजाधिराजेन समाहूय समादिष्टोस्मि श्रीमता भूपालेन । यद्वयं श्रीमद्भगवद्गुणानुवादपूर्वकं राजनीत्यनुगतधर्मशास्त्रानुसारिणा नाटकीयप्रबंधेनानुरंजनीया इति । तदधुना शैलूषपुंगवानाहूय नेपथ्यसाधनानि विधाय श्रीरुक्मिणीहरणकौतुककथाप्रस्तावशालिना विवेकचंद्रोदयनाम्नो नाटकीय प्रबंधनानुरंजयितुं सज्जनसमाजं नृपतिलकं च प्रवृत्ताः स्मेति नेपथ्याभिमुखमवलोक्य ॥ ॥ भो भो कुशीलवा सज्जी भूयेहागच्छतु ।। etc.

Page #291

270
Nataka
fol. 6" इति रुक्ण्यिाहरणे नाट्ये विवेकचंद्रोदये नाम्नि प्रथर्मोकः शिवरचिते कारिते वृत्तः ॥ ॥ इति कथामुख प्रस्तावशाली प्रथमोंकः ॥ fol. 14 इति द्वितीयकः ॥ २ ॥
॥ १ ॥
Ends. --- fol. 224
अस्तु स्वस्ति महीभुजे परिजनाः संतु प्रसन्नाननाः संतुष्टाः सदनं प्रयतु गुणिनः शंसंतु संतः कृतिं । श्रीतादृश्रितरुक्मिणीपरिणयक्रीडा कथाऽभिख्यया सख्याऽलिंग्य सरस्वती शिवकवेः सानंदमार्काडितां । १ । कथां भरतशास्त्रीयनाट्यसंदर्भगर्भितां ।
प्रतर्दधेऽभीक्ष्णं पश्यतामैंद्रजालिकः ॥ २ ॥ ततो निष्क्रांताः सर्वे ॥ ॥ इति रुक्मिण्याहरणे नाट्ये विवेकचंद्रोदये नाम्नि तुयकः शिवरचिते कारिते वृत्तः ॥
॥ संपूर्ण श्रीगुरोः कृपया ॥
On the fly leaf -
विलसति शके मंदातंकाधिकादक वर्त्तके जगति जयतींद्रा मा जिति क्षितिपोत्तमे । कलिमलभिदे कृष्णक्रीडाकथोत्कटनाटकं कविवरपदाब्जेषु न्यस्तं शिवेन विशुद्धये ॥ १ ॥ संवत् १८९९ शके १६८५ मंदातंकाधिकोदक इति
इति श्रीविवेकचंद्रोदय नाम नाटिका
॥ अथ शकुंतलाख्यनाटिकायाः मंगलाचरणश्लोकप्रारंभः ॥ Then follows the verse या सृष्टिः etc. from शाकुंतल. On fol. ra we have --
अथेयं विवेकचंद्रोदया नाम्नी नाटिका ॥ श्री ॥ श्रीगुरुचरणारकि (विं) दकमलसरोजयोजयति । अहं पुरः पयसि देवदारूं पुत्री कृतेशौ वृषभध्वजेन यो हेमकुंभस्तनविश्रतानां स्कंदस्य पातुःपयषां रसज्ञः
[222.
References. - Aufrecht refers to this Ms only.

Page #292

223.]
Nataka
271
वेणीसंहार
Venisa ribāra
492. No. 223
1899-1915. Size.— 12} in. by 4 in. Extent.-54 leaves; 9 lines to a page ; 45-50 letters to a line.
Description.-Modern paper with water-marks; Devanagari cha
racters ; hand-writing clear, legible and uniform ; marginal additions on several folios; colophons marked with red pigment; white chalk used for corrections; coinplete.
The Ms. is written by one Tryambaka. Age.- A Modern copy. Author.- Narayana Bhatta. Subject.- A well-known drama by Bhatta Narayana in six acts.
Draupadi vowed never to tie her hair until the insult, she suffered at the hands of Duśśyāsana was avenged. Bhima killed Duśśāsana and Draupadi braided her hair with his blood. The drama is based upon that incident.
Begins.-- fol. rb
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥श्रीरामाय नमः॥ निषित्धैरप्येभिललितमकरंदो मधुकरैः करैरिंदोरंत छुरित इव संभिन्नमुकुलः विधत्तां सिधि नो नयनसुभगामस्य सदसः प्रकीर्णः पुष्पाणां हरिचरणयोरंजलिरयं ॥१॥
नांद्यते सूत्रधारः ॥ अलमतिप्रसंगेन । श्रवणांजलिपुटपेयं विरचितवान् भारतामख्यममृतं यः॥ तमहमरागमतृष्णं कृष्णद्वैपायनं बंदे ॥७॥ तद्भवतः परिषदग्रेसराः विज्ञाप्यं न किंचिदस्ति ॥ कुसुमांजलिरपर इव प्रकीर्यने काव्यबंध एषोत्र ।। मधुलिह इव मधुबिंदून्विरलानपि भजत गुणलेशाम् ॥८॥
...

Page #293

272
Nataka
[ 223.
.. तदिदं कवेर्सगराजलक्ष्मणो भट्टनारायणस्य कृतिः वेणिसंहारं नाम नाटकं प्रयोक्तुमुद्यता वयं ॥ तदत्र कविपरिश्रमानुरोधाद्वा उदात्तकथावस्तुगौर. पाहा नवनाटककुतूहलाद्वा भवद्भिरवधानं दीयमानमभ्यर्थये ॥ etc. fol. 7° इति वेणीसंहारनाम नाटके प्रथमोंकः॥
tol. 16" इति वेणीसंहारनाटके द्वितीर्योकः ॥ Ends.- fol. 54
तथापि प्रीतश्चेद्भगवांस्तदिदमस्तु ॥ भरतवाक्यं ॥
अकृपणमति कामं जीवाजनः पुरुषायुषं भवतु च भवद्भक्तिद्वैधं विना पुरुषोत्तमे ॥ दयितभुवनो विद्वबंधुर्गुणेषु विशेषवित्
सततसुकृतीभूयाद्भूपः प्रसाधितमंडलः ॥४५॥ इति वेणीसंहारनाटके षष्ठोंकः ॥ ॥ इदं नाटकं व्यंबकेन स्वहस्तेन विद्यास्थाने वर्षाऋतौ भाद्रपदे सिते सप्तम्यायां प्रथमे यामे मंदे लिखितं समा
प्तिमगमत् ॥ References.- ( 1 ) Mss.-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :
i,60303; ii 144,2274%; iii, I266. Descriptive Catalogues :-I. O. Cat. Pt. VII Nos. 4171. 72; Mad. Des. Cat. Vol. XXI. Nos. 12691-4; A. B. Keith (I. O. Cat.). Nos. 7384-6 and 8195. etc. Cf. Keith's Sanskrit Drama, pp. 212-19. (2) Printed Editions :- Ed. Nirnaya Sagar Press Bombay with the comm. of जगद्धर; ed. by B. T. Dravid with notes; Sanskrit comm. बालबोधिनी by अप्पाशास्त्री राशिवडेकर and Eng. notes by Prof. K. N. Dravid ; Ed. by M. R. Kale; trans. S. M. Tagore, Calcutta, 1880. etc.
वेणीसवरण
Venīsārvaraņa
352. No. 224
1884-86. Size.-94 in. by 4} in. Extent.-SI leaves ; II lines to a page ; 35 letters to a line.

Page #294

224.1
Nataka
273
Description.- Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs ; hand-writing bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion ; folio 1 missing ; almost complete. Age. — Samvat 1703 ; Śaka 1568. Author.— Bhatta Narayana.
Begins.- ( abruptly ) fol. 2
...व नाटक कुतूहलादुदात्तकथावस्तुगौरवाच्च । भवद्भिरवधानं दीयमानमभ्यर्थये । etc.
fol. 74 वेणीसंवरणनाम्नि नाटके प्रथमोंकः ॥ १ ॥ छ ॥ द्वितीयकः ॥ २ ॥
fol. 15 इति...
Ends.-- fol. 52a
followed by
प्रसन्नतरश्वेद्भगवान् तदिदं भवतु ।
अकृपणमतिः etc. up to प्रसाधितमंडलः । ४२ as in No. 223
इदं च विदग्धविवेकदुर्मनसा प्रलपितनेन कविना । काव्यालाप सुभाषितव्यसनिनस्ते राजहंसा गताः । तागोष्टयः क्षयमागता गुणलवश्लाध्यः प्रवादः सतां । सालंकाररसप्रसन्नमधुराकाराः कवीनां गिरः
शांतिं प्रापुरवाप दुर्ज्जनगणो वाक्याटवी सांप्रतं ॥ ४३ ॥ इति निःक्रांता सर्वे ॥ छ ॥ इति वेणीसंवरणनाम्नि नाटके षष्ठोंक ॥ समाप्तं चेदं कविसृगांक भट्ट श्री नारायणस्य कृतिरभिनवं वेणीसंवरणनाम नाटकं ॥ छ ॥ ।। संवत् १७०३ वर्षे शाके १५६८ प्रवर्त्तमाने अश्वनमासे कृष्णपक्षे चतुर्द्दश्यां तिथौ भौमवासरे राजनगर स्थितेन हरजिदाख्येन वेणीसंवरण नाम नाटकं लिखितं स्वावलोकनाय तथा परो पकृत्यै ॥ ग्रंथाग्रं १३२२
॥ छ ॥
35 [ Nataka ]
प्रथम अंक पत्र ६
द्वितीय अंक पत्र ८
तृतीय अंक पत्र १० चतुर्थ अंक पत्र ६

Page #295

Nataka
[ 2247
पंचम अंक पत्र.....
..
।
षष्ठ अंक पत्र १४ .
सर्व पत्र ग्रंथना ५२
॥ वेणीसंवरण नाटक पत्र ५२ संपूर्ण । अंक ६॥छ॥ References. — See No. 223.
वेणीसंवरण
Venisamvarana No. 225
434.
1892-95. Size.-- 104 in. by 41' in. Extent.- 72 leaves ; Io lines to a page ; 30 letters to a line....: Description.- Country paper; Devanagari characters with पृष्टमात्राs;
old in appearance; hand-writing small, legible but not quite clear ; borders ruled in double black lines ; red pigment used for colophons; fol. 52 completely blank;
complete. Age.- Sarivat 1475.. Author.-- Bhatta Narayana. Begins.-fol. rb
॥श्रीगणेशाय नमः॥ जयति स नामिर्जगतां स्वनाभिरन्नोद्भवजगद्वीजः । .: दामोदरो निजोदरगह्वरनिक्षिप्तजगदंडः॥१॥ .. अपि च ॥
...... जयति स भगवान्कृष्णः शेते यः शेषभोगशय्यायां । ........मध्ये पयः पयोधेरपर इवाम्मिनिधिः कृष्णः ॥२॥
नांद्यते सूत्रधारः etc. as is No. 223.. fol. 10'प्रथमोकः॥
fol. 19" इति द्वितीयोंकः ॥ Ends-fol. 710
तथापि etc. up to प्रसधित्तमंडलः ॥ as in No. 223

Page #296

226 Nataka
375 followed by कृष्णः ॥ ॥ एषमस्थिति निष्क्रांताः सर्वे ॥ षष्ठोङ्कः ॥ समाप्त वेणीसंवरणं नाम नाटकं ॥ ॥ शुभं भवतु ॥
यादृशं पुस्तके दृष्टं । तादृशं लिखितं मया। यदि शुद्धमशुद्धं वा । मम दोषो न दीयते ॥ संवत् १४७५ वर्षे मार्गशुदि वेणीसंवरणं नाम । नाटकं लिखितं मया पंचसप्ततमे वर्षे मार्गसीर्षे डरे दिने भगोवारेग्मिनक्षत्रे ॥वीप (?)संज्ञके ॥१॥
संवत् १४७५ वर्षे मार्गसी शुदि ११ सुके*... ... ... ... जय हरविजय राज्ये ॥ आमात्यस्य यं पंच ... ... ...नाकस्य ।
आत्मपठनार्थ परार्थ च । वेणीसंवरणं नाम नाटकलेपयां चक्रे ॥ मंगलं
भगवान् विष्णु ॥ मंगलं मधुसूदन ॥ मंगलं पुंडरीकाक्ष ॥ मंगलायतनो हरिः। References.- See No. 223.
* Letters cannot be deciphered.
1887-91, ..
वेणीसंहार
Vepisarahāra i
__519. No. 226 Size.- 9 in. by 4 in. Extent.— 78 leaves ; 8 lines to a page ; 32. letters to a line. Description.- Country paper; Devanagari characters ; hand-writing clear legible and uniform : some folios have yellow ap
fol. 14 missing ; almost complete,, !. Age.- Samvat 1858. Author.- Bhatra Narayana. .... Begins.- fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥
निषिद्धैरप्येभि etc. as in No. 223. fol. 9 प्रथमोक ॥छ॥
fol. 21 द्वितीयोंक ॥ .. Ends.-- fol. 79. तथापि etc. up to प्रसाधितमंडलः॥
as in No. 223

Page #297

326
Nataka
[ 227.
followed by एवमस्त्यिति निष्क्रांताः सर्वे षष्ठोंकः ॥ समाप्तमिदं वेणीसंहार नाम नाटकं ॥ शुभं भवतु ॥ संवत् १८५८ सन १२०८ कुआर(?) वदी २ सकः जादसं पुस्तकं दष्ट्रा तादृशं लिष्यतं मया अतिसुधममसुधन च वा म दोस न दीयते ॥ रामसरनकाएस्थ ॥ जैतपुरामे वागे स्वरिभवानिजिको निकट
शुभा श्रीरामचंद्राय नमः ॥ References.-See No. 223.
वेणीसंहार
Venisarnhāra
214. No. 227
Visrāma (i). Size.-137d in. by 4g in. Extent.- 47 leaves; 9 lines to a page; 50-52 letters to a line. Description.-Modern paper with water-marks; Devanagari cha
racters; handwriting small but beautiful, clear, legible, and
uniform ; borders ruled in double red lines; complete. Age.- A modern copy, Author.- Bharra Narayana. Begins:-fol. "
श्रीगणेशाय नमः । श्रीसरस्वत्यै नमः॥
निषिद्धैरप्येभि etc. as in No. 223 . . fol. 7 प्रथमोंकः ।
fol. 13 द्वितीयोंकः ॥ Ends.- fol. 47
तथापि etc. up to प्रसाधितमंडल: as is No. 223 followed by ॥ कृष्णः॥ एवमस्त्विति निष्क्रांताः सर्वे षष्ठोंकः ॥ मुगराजलक्ष्मणभट्टनारायणकृतं चेदं ॥ ॥ वेणीसंहारनाटकं संपूर्ण ॥ श्री
कृष्णार्पणमस्तु । References.-See No. 223.

Page #298

228, ]
Nataka
277
वेणीसंवरण.
Veņisarvarana
71. No. 228
A. 1879-80. size.-- 94 in. by 4g in. Extent.— 35 leaves ; 16-17 lines to a page; 40 letters to a line. Description.-Country paper; Devanagari characters with पृष्टमात्राs%3B
old in appearance; hand-writing, small but clear and legible;
red pigment used; edges of some folios worn out, complete. Age.-- Saṁvat 1532. Author.- Bhatta Narayana. Begins.-fol, I
श्रीगणपतिर्जयति। कालिंदीजलकालकालियकुलक्रीडाविनाशौषिणा दुष्टारिष्टकठोरकंठवलना विश्लिष्टकं...ज ॥ रोहत्केशिकिशोरदंतपदवी कृष्टेन पुष्णातु वो दोष्णादुर्द्धरदैत्यदर्पदलनद्वारेण दामोदरः ॥१॥
नांद्यते सूत्रधारः etc. as in No. 223. . fol. 5" इति श्रीवेणीसंवरणनाटके प्रथमोऽकः ।।
fol. II' इति... ...... .. द्वितीयोंकः ॥ छ । Ends.- fol. 35 तथापि etc. up to प्रसाधितमंडलं ॥४७॥
as in No. 223. followed by कृष्णः । एवमस्त्विति निष्क्रांताः सर्वे।
इति श्रीवेणीसंवरणनाम्नि नाटके भहनारायणकृतौ षष्टोऽकः ॥ छ शुभं भवतु एवमस्तु स्वस्ति संवत् १५३२ वर्षे शाके १३ भाद्रपदे शुक्लपक्षे। एकादश्यां । बदरपावसति उदीचज्ञातीय श्रीधरतनुजनिः विद्वज्जनचरणसरोज मकरंदोपनीवी नृसिंहः स्वार्थ परोपकृत्यै च यशसे वेणीसंवरणं नाटकं
लिलिखे । चिरं नंदतु ॥ References.– See No. 223.

Page #299

278
बेणीसंहार.....
No. 229
Age. Appears to be old.
Author. Bhatta Nārāyaṇa. Begins. fol. Iq
Size.-11 in. by 5 in.
Extent. 56 leaves; 13 lines to a page; 35 letters to a line. Description. Country paper, Devanagari characters, old in apparance; handwriting legible but not uniform and sometimes not quite clear; borders ruled in double red lines yellow pigment used for corrections; fol. 2 considerably damaged; almost every folio more or less moth-eaten, complete.
:
Ends. fol. 56a
etc. as in No. 223.
fa fol. 10' इति वेणीसंहारनाटके प्रथमोङ्कः ॥ fol. 18b (द्वितियकः ॥
Size.
Extent.
Nataka
References.
श्रीगणेशाय नमः ॥
aufreier
No. 230
नाम नाटकं संपूर्णम् ॥ छ छ
तथापि etc. up to प्रसाधितमण्डलः ॥
followed by बासु ॥ एवमस्तु ॥ इति निष्क्रान्ताः सर्वे ॥
- इति षष्ठोंकः ॥ इति महाकविश्री भट्टनारायणविरचितं वेणीसंहारं
229.
Veņisarahāra
485
1895-1902.
Same as in No. 223.1
as in No. 223.
Veņisamhāra 71.
1871-72.
- 91 in. by 41 in.
70 leaves; 10-12 lines to a page; 32 letters to a line.
0]

Page #300

5232-1
Age. - Samvat 1747
Author.—— Bhatta Narayana.
Begins. fol. rb
Description.- Country paper; Devanagari characters; hand writ ing bold, clear and legible; borders ruled in double black lines ; red pigment used; edges of some folios worn out ; complete.
श्रीगणेशाय नमः ॥ भवान्यै नमः ॥ निषिद्धैरप्येभि etc. as in No. 223. fol. 9h प्रथमोंकः ॥ fol. 19b द्वितीयकः ॥ छ ॥
Bnds. fol. 1704
Nataka
प्रीतश्वेद्भगवान् तदिदमस्तु भरतवाक्यं
अकृपणमतिः etc, up to प्रसाधितमंडलः ॥
References. - See No. 223.
वेणीसंहार
No 231
.followed by एवमस्त्विति निष्क्रांताः सर्वे षष्टोंकः ॥
इति श्रीनारायण भट्टविरचितं वेणीसंहरणं नाम नाटक समाप्त ॥ संवत् १७४७ वर्षे अश्वनवदि ९ । चंद्रे नागपुरस्थितेन, अध्ययनार्थे भल्लपुरकृतनिकेतनेन भट्टश्रीयडुरामात्मजेन देवरामेणा लेखि पुस्तकमिदं
as in No. 223.
279
Age.- Appears to be old.
L
• Venisamhara 1.
792. 1886-92.
Size. 93 in by 4 in.
Extent.— 19 leaves ; II lines to a page; 38 letters to a line. Description. – Country paper: Devanagari characters : old in appearance : hand-writing clear and legible; borders rulea in single black lines; edges of folios worn out.
The Ms contains acts 1 and 2 and some portion of the 3rd act.

Page #301

280
Nafaka
Author:-Bhatta Narayana. Begins.-fol. 10
॥श्रीउमापतये नमः॥ निषिद्धैरप्येभि etc. as in No. 223 fol. 7° इति प्रथमोंकः॥
fol. IF" द्वितीयोंका समाप्त ॥ छ । Ends.- (abruptly ) fol. 196
किं तातस्य दुरात्मना परिमृषमभू. . References.- See No. 223.
वेणीसंहार
Venīsamhára No. 232
791.
- 1886-92. Size.-98 in..by 4 in. Extent.-73 leaves ; 8-9 lines to a page ; 30 letters to a line. Description.- Country paper: Devanagari characters : hand-writ
ing clear and legible but not uniform ; borders ruled in single and double black lines ; red pigment used; yellow pigment used for corrections ; folio No. 8 repeated ; com
plete. Age.- Samvat 1799. Author. - Bhatta Narayana. Begins.- fol. 10
श्रीगणेशाय ननः॥ भवान्यै नमः। निषिद्धैरप्येभि etc. as in No. 223. . . fol. 10 प्रथमोंकं समाप्तः॥ ॥छ॥
fol. 20° द्वितीयोंकः।। Ends.- fol. 72 तथापि etc. up to प्रसाधितमंडलः ॥
.. as in No. 223 followed by कृष्णः ॥ एवमस्त्विति निष्क्रांताः सर्वे षष्टोंकः ॥ मगराजलक्ष्मभट्टनारायणकृतं चेदं॥

Page #302

233.1
Nataka
281
॥ घलां ग्रामस्थित अध्यारूजयशंकरण लिखितमिदं वेणीसंहारनामनाटकं ॥ संवत् १७९९ ना मार्गशीर्ष सित ११ एकादश्यां समातिम्गात् ॥
श्री॥१॥ ॥१॥ References.- See No. 223.
वेणीसंहार
Veņīsamhāra
491. No. 233
1899-1915. Size.- 11 in. by 4 in. Extent.- 45 leaves ; 10 lines to a page ; so letters to a line... Description.-Country paper: Devanagari characters; hand
writing clear legible and uniform ; borders ruled in double
black lines; all the folios moth-eaten ; complete. Age.-Appears to be old. Author.- Bhasta Nārāyaṇa. Begins.- fol. 1b
गणपति पाहि मां दीनं॥ निषिद्धैरप्योभि etc. as in No. 223 fol. 6. प्रथमोंका
fol. 12 द्वितीयोंका॥ Ends.- fol. 45
तथापि etc. up to प्रसाधितमंडल: as in No. 223. followed by एवमस्त्विति निष्क्रांताः सर्वे पष्टोकः समाप्तमिदं वेणीसंहारं
नाम नाटकं ॥ ॥श्रीरामकृष्णाय नमः॥ References.-See No. 223.
36
į Nafaka )

Page #303

280
Nafaka
(234.
वेणीसंहार
Veņisambāra
490. No. 234
1899-1315 Size.-- 11 in. 4} in. Extent.- 65 leaves ; 9 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.-Country paper ; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing clear, legible and uniform ; borders ruled with triple black lines; red pigment used; yellow pigment used for corrections; almost all folios worn out and moth-eaten ; fol. 62 missing; fol. No. 14 repeated ; fol. 64 considerably damaged; fol. I and fol. 65 pasted with
paper slips ; almost complete. Age.- Sarmvat 1710. Author.- Narayana Bharra. Begins.- fol. I0
॥श्रीगणपतये नमः ।। भवाम्यै नमः।
निषिद्धैरथेभि etc. as in No. 223 fol. 8° प्रथमोंका।।
fol. I7b द्वितीयोंकः॥ Ends.-- fol. 654
तथापि प्रीतश्वेद्भगवांस्तदिदमस्तु भरतवाक्यं ।
अकृपणमति etc. up to प्रसाधितमण्डलः as in No. 223 followed by एवमस्त्विति निष्क्रांताः सवें षष्ठोंकः ॥ मृगराजलक्ष्मी नारायणभट्टरचितं वेणीसंहारं नाम नाटकं समाप्तं ॥ ॥ छ ॥ संरत १७१० वर्षे पोससदि १ दीतवारदेने पुस्तकं लषायीतं भटबीसनाथलषित
जोसीमकु तस्य पुत्र रघुनाथेन लषि...ग्राममध्ये वास्तव्यं ॥छ ॥ सुभं भवतु ॥ .. ॥छ॥राम॥ ॥छ References.-See No. 223.

Page #304

235.] Nataka
83 वेणीसंहारटीका
Veņīsambăratīka No. 235
493.
1699-1915. Size.- 12} in. by At in. . Extent.— 31 leaves ; 12-13 lines to a page ; 45-letters to a line. Description.--Country paper; Devanagari characters; old in ap
pearance; hand-writing legible and uniform but not quite clear ; borders ruled in two double black lines ; folios are extremely moth-eaten and many letters have disappeared ; lest-hand edges of the first three folios are considerably injured ; red pigment used for colophods of every act; folio 3t pasted with paper-slips ; complete; the Ms is very incorrect.
The last few verses at the end give the geneology of
the commentator. Age,-Appears to be old. Auther.- Jagaddhara. Subject.-A commentary on Venisamhāra by Jagaddhara. Begins.- fol. I0
...णेशाय नमः॥ कंठस्थाहिमणीविभूषिततनू राजज्जटापल्लवो हृष्यन्मालिसू(सु)धाकरेंककुसुमस्तत्पंचशाखाश्रयः। स्थासा(षु)में फलदस्तु...माधिक गौरीमुखेंदु इ(द्रवपीयूषद्रवपानदोहदवशात्कल्पदुमत्वं वहन् १ गुरूपदेशमासाद्य विभाव्य निपुणां हृदो
श्रीजगद्धरधीरेण टिप्पणी) क्रियते शु(भा) २ etc. fol. 9 प्रथमोकः॥
fol. I3 द्वितीयोंकः॥ Ends:-fol. 310
टीकेयं विमलांग नेव रहिता दोषै(रशेष)तरतस्तामेतामधिभूषयंतु कतिम(न)स्तेभ्यो ममः सर्वदा।
यदि भवति मदीयग्रंथमध्ये प्रमा क्वचिदपि स महिस्ता(म्ना) शोधनीयो महद्भिः सपलति गमनकारी प्रापशो मात्र चित्रं भवति..पातालंबनोपि प्रकार .

Page #305

Najaka
| 235.
असूत यं......गुणीशो नानागुणाढ्या दमयंति कापि जगद्धरं तस्य कृतौ व्यरंसीत्षष्टोयमंको वरटिप्पने(ण)त्र ।।
इति महामहोपाध्यायधर्माधिकारि श्रीजगद्धरकृतौ वेणीसंहारटीका
यां षष्ठोंकः समाप्तः ॥ शुममस्तु शंकरप्रसादात(त्) References.-IAufrecht's Catalogus Catalogorum :-i, 6033; ii
144*, 227'. For other Mss of this commentary. cf. Mad. Des. Cat. Vol. XXI No. 12695 and also I. O. Cat. Part VIL. No. 4173. Published by the Nirnay Sagar Press, Bombay.
घेणीसंहार (प्राकृतछाया)
Venīsamhāra (Prākrtachāyā)
No. 236
469. 1887-91.
Size.- to in. by 33 in. Extent.-- 8 leaves ; 10 lines to a page ; 50-52 letters to a line, Description.-Country paper; Devanagari characters%3; old in ap
pearance ; hand-writing legible but not quite clear; edges of folios worn out; red and yeliow pigment used ; bord
ers ruled in double black lines. Age.-- Appears to be old. Author.-Not mentioned. Begins.-fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ यत्प्राकृतमतिगहनं वेणीसंहारनाटकस्थिति तत् विवियते मरवाण्या वाण्याः पदपंकजं नत्वा ॥१॥
समाश्वासितु भर्तृपत्नी अपनेष्यति ते मन्यु
नित्याभुबन्कुरुवरः कुमारभीमसेनः । etc.. fol. "प्रथमोंकः॥ fol. "दितीयोs .

Page #306

237.]
Nataka
285
Ends.-fol. 80
द्रौ. महाराज किमिदं वर्त्तते नाथ स्वयं किल मे केशाः संयमितव्याः न युक्तं ॥
षण्मतनाटक
Saņmatanātaka No. 237
437.
1892-95. Size.- II in. by 4g in. Extent.-38 leaves; 9 lines to a page; 45 letters to a line. Description. - Thin country paper ; Devanāgari characters; white
in appearance; hand-writing bold, clear, legible and uniform ; fol. 16 half-blank; yellow pigment occasionally
used for corrections ; complete. Age.-- Does not appear to be very old. Author.- Jayantabhatra. Begins.-fol. I0
॥ ए०॥ तद् ब्रह्म वः क्रमविनश्यनाद्यविद्यमुद्योततां स्फुरदमंदनवाभिनंदम् । संचिंत्यरार्द्धतरणोन्मुख एवं यत्र शाम्यंति कांतविषयांतरभोगवांछाः । नांद्यते सूत्रधारः
...मारिष । भरतमुनिनोपदिष्टे दशरूपकप्रयोगे किल कृतश्रमा वयं अद्य चात्र भवतः शैशव एव व्याकरणविवरणावृत्तिकार इति प्रथितापरनाम्नो भट्टजयंतस्य शिष्यपरिषदाहमाज्ञप्तो यथास्मद्गुरोः कृतिरभिनवमागमडंबरं नाम किमपि रूपकं प्रयोक्तव्यमिति fol. 9° प्रथमोंकः॥ fol. 17 दितीयोंकः॥

Page #307

286
Nataka
सान्द्रकुतूहल
No. 238
[237
Ends. fol. 38
आर्य । धैर्यराशे तदेहि त्रयमपीदानीं यथा हत्तं स्वामिने निवेदयामः ॥ छ ॥ इति निष्क्रताः संवं । चतुर्थोऽङ्कः ॥ समाप्तं ॥ संपूर्ण ॥ ॥ श्री ॥ References. This is the only Ms recorded by Aufrecht in his Catalogus Catalogorum ili, 1414.
Sandrakutuhala
365.
1884-85.
Size.— 14z in. by 5g in.
Extent.— 25 leaves ; 1o lines to a page; 55 letters to a line. Description.— Modern paper; Devanāgarī characters; not very old in appearance; hand-writing clear, legible and unifrom ; complete.
Age.— Samvat 1943.
Author.— Krsnadatta.
Subject. A prahasana in four acts.
Begins. fol. rb
श्रीगणेशाय नमः ॥
व्रजगोपवधूरहस्करं चरणांभाजजुषा महस्करं यदुवंशमहायशस्करं हरिमीडे नवनीततस्करम् १ वंदे श्रीमतिसप्तसप्ततनया रोधःस्थली गोकुलग्रामांतर्गत नंदगोपधवलप्रासादशाह्यांगणे निःशं (कं) निजबालकेलिरचनायोग्यैर्व्वयस्यैः समं
नृत्यंतं व्रजवासिचंद्रवदना प्रस्तोभितं माधवम् २ etc. fol. 80 इति श्रीमत्सांद्रकुतूहलनाम्नि नाटके कविकृष्णदत्तकृते प्रथ
मोकः पूर्ति मैत
fol. rab इति...
... द्वितीयकः समाप्तिमगच्छत्

Page #308

238.]
Ends.- fol. 23a
Nataka
287
दोषाकर० पापसंभाषणन स्वयं पापिष्टो भवति उक्तं च कथापि खलु पापानामलमश्रेयसे यत इति भणित्वा सर्वे निःक्रांताः इति श्रीमद्विद्वज्जमनोरंजनसांद्रकुतुहलनाम्नि प्रहसन कविकृष्णदत्तकृते चतुर्थोङ्कः पूर्ति मैत्
विद्वन्मनोरंजन कृत्कवित्वं चतुर्भिरंकैः परिशोभमानं सन्नाटकं सांद्रकुतूहलाख्यं चकार कीर्त्यै कविकृष्णदत्तः १ यस्यास्ते वाग्जडति प्रथितजनपदेत्रामठीयाख्यखेटो यं माता नंददेवी तनयमजनयच्छ्रीसदाराम भर्त्तुः साहस्रौदीच्यजातिय इह सुविदितो टालवाणीयजोशीत्याविख्यातावटको जयति कृतिरियं कृष्णदत्तस्य तस्य २ प्रथितजन पतेऽभूद्वाग्जडेत्याख्यया यो द्विजवररघुरामनामठीयाख्यखेटे कृतजनकविशेषो डालवाणीयजोशी त्यभिल सदवकः ख्यात कृष्णात्रिगोत्रः ३ समुदजनि सहस्त्रौदीच्यजातेस्तनूजो द्विकृत पपितृविशेषस्तस्य पीतांबराख्यः विविधगुणगणाढ्यो लोकमान्यो मनस्वी सुगमनिगममार्गः सद्गृहस्थाग्रगण्यः ४ अभवदचलदासस्तस्य पुत्रो महीयानकृतपितृविशेषो वाल्पनष्टात्मतातः अपर इह कनीयानोकुलाख्यस्तु हित्वापितृगृहमथ गंगापारवासं चकार ५ त्रितयमभवदस्य ज्यायसो देहजानां प्रथमजशिवरामं श्रीसदाराममध्यं तदनुजरणछोडं त्रिष्वमीषु प्रगल्भः कृतजनक विशेषेः श्रीसदाराम आसीत् ६
अभवत्रितये च यो महीयान्शिवरामो विधियोगतोऽनपत्यः रणछोडसुतौ वभ्रुवतुर्थौ रघुनाथाभिधरामचंद्रसंज्ञी ७
द्वितयमभवदस्य श्रीसदारामनाम्नः कृत जनकविशेषं पुत्रयोर्वृतिसाध्वोः गिरिवरधरदासः कृष्णदत्तो महीयानितरतदनुजन्मा कानजी ख्यातनाम ८ अभवत्तनयोस्य सन्मतिर्गिरिधारीत्यभिधानवान्कृती पुरतोपि भवत्वनारतं मम वंशी भुवि पुत्रपौत्रवान् ९

Page #309

288
Nataka
[238.
श्रीरस्तु वाग्जडशब्दस्यार्थो विधीयते जनवाक जडा भवति यत्प्रतापतः सच वाग्जडोर्थमिति यत्समास अपहाय वाचि जड इत्यनेकधा कथयंत्यतद्गुणविदो द्विषत्तया १० नवांवराष्टापदभूषिता समा मा माधवो निर्मलपक्षसंयुतः
एकातिथिश्रेष्टतमासमंगला तेनेन्वहं स्वां कृतितामिमामिह अयं श्लोको व्यर्थः संवत्सरपक्षेण भगवत्पक्षेण च संवत् १९४३ चैत्रशुक्ला द्वितीयायां तिथौ २ ज भौम्यवासरे लिखितं नानुरामब्राह्मणदाधिचकुलोत्पने श्री(शुभं भूयात् ॥
सीतास्वयंवर
Sitāsvayamvara No 239
174,
1882-83. Size.-88 in. by 4 in. Extent.-- 3 leaves ; 9 lines to a page ; 22 letters to a line. Description.- Country paper ; Devanagari characters; not very
old in appearance; hand-writing bold, clear and legible:
borders ruled in three red lines ; red pigment used. Age.-Does not appear to be very old. Author.- Not mentioned. Begins.- fol. I.
श्रीगणेशाय नमः ॥ आधिपात्परतोप्यमी नृपतयः सर्वे समभ्यागताः कन्येयं कलधौतकोमलरुचि कीर्तिश्व लाभास्पदं । ना कष्टं नच टंकितं न नमितं स्थानाच्च नोच्चालितं
केनापी दमहो महद्धनुरिदं नीवी(वी)रमुर्वितलं ॥१॥etc. Fnds.- fol. 136
भग्ने तेशचापे पुलकितजनके कौशिके संप्रदृष्टे सब्रीडे राजबं( वे व्रजति निजनिजं स्थानमप्राप्तकाले॥

Page #310

240.]
Nafaka
मालामाधत्तकंठे नृपतितनया कामिनिभिर्वता(तां)गि सत्रीहा लोकरम्या सितमधुरमुखि तस्य सास्यविभूत्यै ॥ १७॥
इति सीतास्वयंवरपूर्ण ॥ शुक्लतीर्थमध्ये व्यासबालमुकुंदात्मजेम दुर्लभरामेण लिखितोयं ग्रंथः॥ आत्मपठनार्थ ॥ श्री ॥छ छ॥
-
-
हास्यचूडामणि
Hāsyacū damani No. 240
269.
1880-81. Size.- 103 in. by 4g in. Extent.— 13 leaves ; 13 lines to a page ; 34 letters to a line. Description.- Country paper; Devanāgari characters; old in
appearance; hand-writing, clear, legible and uniform ; borders ruled in two double black lines ; square blanks in the centre of folios; complete ; folios slightly moth-eaten.
The present Ms contains two acts while according to A. B. Keith the work has only one act.
Age.- Appears to be old.
Author.- Vatsarāja. Subject.- A farce in two acts in which an Acārya styled Jñanarāśi
and his pupil play many tricks and fooleries. Begins.-fol. 10
॥६॥ श्रीसरस्वत्यै नमः । कल्याणंतितरंब्रुवः पृथुजटाजूटाय विस्तारिणस्ते चूडाशशिन शिरः सुरधुनीधारानुकाराः कराः यानुत्प्रेक्ष्यमदोष्मभारविधुरे मुंडारदंडं तृषा
हेरंबे घटयत्यनारतमभूदुल्लासिहासोहरः २ अपि च भूयिष्टाः परिरंभकेलिषु भुजाः सोत्कंठमालोकते
नेत्राणि प्रचुराणि चुंबनविधौ भूयांसि वक्त्राणि ते 37 [ Nataka]

Page #311

290
Nataka
[240
इत्थंभूरिवधूविलासघटना सज्जस्य का हन्तवप्रोक्त क्रोधविसद्धयेति शिवया स्मेरो हरः पातु वः२ नांद्यते सूत्रधारः नमोऽवलोक्य अये विभातैव शर्वरी
प्रतीचीमवलोक्य अहह समय एव सर्वे शोभते etc.
fol. 7*प्रथमोंकः Ends.-fol. 130
तथापीदमस्तु
अवनिमवनिपालाः पालयन्नुप्रकामं विदधतु शुभवृष्टिं दत्तमोदाः पयोदा भवतु भवतु लोक शोकवैदेशिकात्मा
रंजति र...णलेषा शेखरध्यानधन्यः ॥छ। कृतिरिय महाराजश्रीपरमाईदेवस्यामात्यस्य महाकवे श्रीवत्सराजस्य
छ हास्यचूडामणिनामकं प्रहसनं समाप्तमिति ग्रंथानं ३७२ श्री श्री References.-- See A. B. Keith : Sanskrit Drama, p. 265.

Page #312

APPENDIX I
INDEX OF AUTHORS
N. B.-( 1 ) Anonymous works are not included in this appendix.
(2) The numbers denote the Serial Nos. of the works described and
not the pages.
....
86
58
Amareśvara : Dhúrtavidambana Anandarāyamakhi : Vidyāpariņaya
.... 221 Anantadeva : Krsnabhakticandrika
59-64 Appayadikșita : Vasumaticitrasena
212 Balabhadra Miśra : Com. on Mahănătaka
.... 148-49 Bāṇabhasta : Pārvatīpariņaya
.... 97 Bhāradvāja : Kāleyakutūhala Bhāsa : Mantrāňka Nāțaka
.... 132 Bhasta Nārāyaṇa : Venisaṁhāra
.... 223-34 Bhavabhūti : Mahāviracarita
.... 150-52 ». : Mälatimadhava
.... 153-156 , : Uttararāmacarita
.... 39 Bhavanišankara : Arthadipikā, com. on Dharmavijaya .... 82-85 Bhubhafta (?): Angadanāțaka Bhudeva sukla : Dharmavijaya
.... 81-83 Dämodara : Kamsavadha
.... 42 Dhaneśvara : Yaśodarpaņikā, a com. on Anarghyarāghava ... 18 Dharānanda : a small com. on Málatīmadhava
... 162-63 Dharma, son of Parvateśvara : Narakasuravadhavyāyoga .... 90 Dharmasűri : Narakasuravijaya
... 91 Dhundirāja : com. on Mudrārākşasa
.... 180-182 Gaņeśa, son of Viśvanātha Dikșita ---Ciccandrika, a com. on Prabodhacandrodaya
.... 113-116

Page #313

292
Appendix 1
.... 183
134, 136-142 .... 92 .... 190-202 .... 235 ... 157-161 .... 213 .... 3
124-28 .... 237
17
Grahęśvara : Mudrădipikā, a com. on Mudrărăkşasa Hanumat, in the recension of Damodara Miśra :
Mahānāțaka or Hanumannāțaka Harșa (Śri) : Nāgānanda
» , : Ratnávali Jagaddhara : com. on Venisamhāra Jagaddhara : com. on Málatimādhava of Bhavabhūti Jagannātha : Vasumatipariņaya
Son of Pitanıbara : Atandracandrikā Jayadeva : Prasannaräghava Jayantabhatta : Şaņmatanāțaka Jinaharşagaņi : com. on Anarghyarāghava Jyotiriśvara Kavisekhara : Dhůrtasamägama Kadamba Rāmaksşņa : Aditikuņdalāharana Kālidāsa : Abhijñānasākuntala
, : Mālavikāgnimitra
„ : Vikramorvašīya Kancana : Dhananjayavijaya Kaśīrāja : Mukundānandabhāņa Keśavopādhyāya : Mudrāraksasa prākstachāyā Krsnadatta : Sāndrakutühala Krsnamiśra : Prabodhacandroda ya Krşnapandita : Kaṁsavadha Kșemiśvara : Candakausika
.... 4, 5 .... 19-31 .... 166-67
214-15
78-80 .... 172-73 .... 184
238
98-112 .... 40,41,43 .... 65-69
Madhusudana (Editor): Hanumannāțaka
also called Mahānătaka Mohanadása : Bhāvārthadipikā, com. on Mahänātaka Murări, son of Vardhamāna and Tantumati :
.... 135 .... 143-146
Anarghyarāghava
...
6-8

Page #314

Index of Authors
293
Naracandrasöri, pupil of Maladhāri : Glossary on
the drama Anarghyarāghava of Murări .... 15-16 Nayacandra : Rambhämañjarī
.... 205 Nilakantha kavi : Kalyāṇasaugandhika
.... 57 Pralhadanadeva Paramāra : Pärthaparăkrama
.... 94-96 Premarāja : Bhāșya karpūrakusuma, com. on Karpūramañjari of Rājasekhara
.... 51-52 Prthvidhara : Mrcchakațikavștti
.... 187-89 Rāghavabhatta : Arthadyotanikă, com. on Abhijñānaśākuntala
.... 33-34 Rāghavendra-Sarasvati : Kavyakaumudi, com. on
Mahānāțaka of Hanumat Damodara Miśra .... 147 Rajasekhara : Karpūramañjari
.... 46, 49, 50 » : Karpuramañjarinātikā
.... 55 , : Viddhaśālabhanjika
.... 219-20 Rāmadāsa Dikşita : Prakāśa, a com. on Prabodhacandrodaya of Krşņamiśra
.... 117-123 Ravidāsa : Mithyājñānak handana
.... 168-171 Rucipatyupādhyāya : com. on Anarghyarāghava .... 9-14 Rūpagosvāmin : Vidagdhamadhava
.... 216-18 : Lalitamadhava
.... 209-210 : Dānakelikaumudi Śaktibhadra : Āścaryacûdāmaņi
38 Samarāja Dikşita : Dāmacarita Śankhadhara : Națakamelana
88-89, » or Latakamelananātaka
208 Śiva : Vivekacandrodaya
.... 222 Śivajyotirvid : Munditaprahasana
.... 174 Someśvaradeva : Rāmāyaṇa
.... 207 Subhata : Dutāngada
... 72-77
71

Page #315

294
Appendix 1
Trivikrama ( ascribed to ) : Pañcăyudhaprapancabhāņa
93
.... 47 .... 48
.... 211
Vāmanācārya (?) : Karpūramañjari
(?): Rajasekhara : Karpūramañjari Varada : Vasantatilaka ( bhāņa ) Väsudeva : Com. on Karpūramañjari of Rajasekhara Vatsarāja : Hásyacūdāmaņi Viśākhadatta : Mudrārāksasa Viśvanāthacakravartin : Com. on Dänakelikaumudi Yaśaścandra, son of Padmacandra, grandson of
Dhanadeva : Mudritakumudacandra
.... 53-54 .... 240 .... 175-79 .... 70
•
186

Page #316

APPENDIX II INDEX OF WORKS
32
N. B.- The figures refer to the Serial Nos. of the works described and not to
the pages. Abhijñānaśākuntala, by Kálidāsa
19-30 - präkstachāyā
35-37 with Tippaņa
31 Abhijñānasākuntalațippaņa Abhijñānaśākuntalaţikā called Arthadyotanika, by Rāghavabhatta
33-34 Aditikuņdalāharaṇa, by Kadamba Rāmaksşņa ....
4-5 Anarghayarāghava, by Murāri, son of Vardhamāna and Tantumati
6-8 with com. by Rucipatyupadhyāya with Tippaņaka, by Naracandrasuri, pupil
of Maladhhāri Anarghyarāghavaţikā, by Jinaharsagani by Naracandrasuri
16 by Rucipati Upādhyāya
10-14 , called Yaśodarpaņikā, by Dhaneśvara Angadanāțaka, by Bhubhațța Anguliyakāňkavyākhyāna from Abhișekanāțaka Āścaryacūdāmaņi, by Śaktibhadra Atandracandrikā, by Jagannatha Bhāṇanāțaka Caņdakauśika, by Kșemiśvara
65-69 Dāmacarita, by Sāmarāja Dikṣita Dänakelikaumudi, by Rūpagoswāmin with commentary
by Viśvanāthacakravartin Dhananjayavijaya, by Kāñcana
78-80
18
3
129
71
70

Page #317

81
87.
86
58
57
42
Appendix 11 Dharmavijaya, by Bhůdeva Sukla
„ with com Arthadipika, by Bhavanišankara .... 82-83 Dharmavijayaţika, called Arthadipikā, by Bhavāniśankara... 84-85 Dhúrtasamāgama, by Jyotiriśvara Kavisekhara Dhúrtavidambana, by Amareśvara Dūtångada, by Subhata
72-76 , with com. in Gujarāti
. 77 Hanumannātaka also called Mahānātaka, edited by Madhusudana
135 Häsyacũdāmaņi, by Vatsarāja
240 Kāleyakutūhala, by Bhāradvāja Kalyāṇasaugandhika, by Nilakantha Kavi Kaṁsavadha, by Kṛṣṇapaņạita
40-41 „ by Dāmodara (?)
„ with a gloss, by Krşņapaņạita Karsavadhaţikā called Padakaumudi
45 Karpūramañjari, by Rājasekhara
49-50 by Vāmanācārya (?)
47-48 with Bhāṇya Karpūrakusuma, by Premarāja
51-52 with Chāyā in Sanskrit, by Rājasekhara.... , with com. by Vasudeva
53-54 Karpuramañjarichāyā Karpuramañjarinātikā, by Rajasekhara
55 Krşņabhakticandrikā, by Anantadeva son of Āpadeva 59-64 Lalitamādhava with com., text by Rūpagosvāmin
209-210 Laţakamelanan:itaka, by Sankhadhara
208 Madanasamjivana
131 Mahānāțaka or Hanumannāțaka, by Hanumat ... in the Recension of Damodara Miśra
.... 134 by Hanumat-Damodara Miśra
136-140, 142
141
46
56

Page #318

Index of Works
297
143-46
147 148-49 150-52
153-56
157-58 165 164 162-63 159-61 166-67
132
Mahānāțaka with com. Bhāvärthadipikā, by Mohanadása... „ with com. Kāvyakaumudi, by Rāghavendra
Saraswati
with com., by Balabhadra Miśra Mahāviracarita, by Bhavabhūti Mālatimādhava, by Bhavabhūti
, with com., by Jagaddhara Mälatīmādhavaprākstachāyā Málatimădhavaprākstavivștti Mālatimādhavasamkṣiptațippaņa, by Dharānanda Mālatimādhavaţikā, by Jagaddhara Mālavikágnimitra, by Kālidāsa Mantrankanāțaka, by Bhāsa Mantränkațīkā Mattavilāsaprahasanaţikā Mithyājñānakhandana, by Ravidāsa Mịcchakaţikavștti, by Přthvidhara Mudrārāksasa, by Viśākhadatta
, with com. by Dhundirāja Mudrārākṣasachāyā Mudrārākşasaprākstachāyā, by Keśavopādhyāya Mudrārākşasaţikā called Mudrādipikā, by Graheśvara Mudritakumudacandra, by Yaśascandra, son of
Padmacandra . Mukundānandabhāņa, by Kāśīrāja Munditaprahasana, by Sivajyotirvid Nägānanda, by Śri Harșa Narakāsuravadhavyāyoga, by Dharma, son of
Parvateśvara Narakāsuravijaya, by Dharmasuri Națakamelakaprahasana, by Sankhadhara Natakamelana, by Sankhadhara Pañcãyudhaprapañcabhāņa, ascribed to Trivikrama
38 | Nājaka ]
133 130 168-71 187-189 175-79 180-82 185
184
183
186 172-73

Page #319

298
Appendix 11
94-96 97 98-112
113-115 117-122 116 123
I 24-28
Pärthaparākrama, by Pralhādanadeva Paramāra Pärvatipariņaya, by Bāṇabhafta Prabodhacandrodaya, by Krşņamiśra
with com. Ciccandrikä, by Ganesa son of Visvanātha Dikṣita
with Prakāśa by Rāmadāsa Diksita Prabodhacandrodayaţikā called Ciccandrikā, by Ganesa ....
called Prakāśa, by Rāmadasa Prasannarāghava, by Jayadeva Rādhămădhava Rāmāyaṇa, by Someśvaradeva Rambhāmañjari with Tippaņa, by Nayacandra Ratnávali, by Sri Harsa Ratnávaliprākstachāyā Ratnávaliprākļtavyākhyā Săndrakutūhala, by Krşņadatta Şaņmatanāțaka, by Jayantabhasta Sitāsvayamvara Uttararāmacarita, by Bhavabhūti
206 207 205 190-202 203 204 238
237 239
39
Vasantatilaka (bhāņa ), by Varada Vasumaticitrasena, by Appayadikşita Vasumatipariņaya, by Jagannatha Venisamhāra, by Nārāyaṇa Bhatta Venisamhāraprākstachāyā Veņisainhāraţikā, by Jagaddhara Vidagdhamadhava, by Rupagosvämin
„ with com. Viddhaśālabhanjikā, by Rajasekhara Vidyāparinaya, by Anandarāya makhí Vikramorvašīya, by Kālidāsa Vivekacandrodaya, by Śiva
211 212 213 223-34 236 235 216-17 218 219-20 221 214-15 222

Page #320

APPENDIX III CORRESPONDENCE TABLE
19
94
(Old) Ms. No, New Serial No. (Old) Ms. No
New Serial No. Collection of 1866-68
80 I20
4 20 125 (i)
167 21 12; (ii)
65 31 142
128 32 145
153
Collection of 1873-74 146
157 147
161 148 (ii)
213 149
187 37 150
188
Collection of 1874-75
22 23
150
152 156
Collection of 1868-69
Collection of 1869-70
Collection of 1875-76
37
73
104
116
67
160
148
195
152
Collection of 1870-71
188
193
25
209
Collection of 1871-72
146 139
210
60 71
Collection of 1879-10
43
Collection of 1872-73
142 230
177
191 39 194 42 200
93
196

Page #321

300
Appendix TÍ
Old ) Ms. No.
New Serial No.
205
(Old) Ms. No. New Serial No.
Collection of A 1879-80 71
Collection of 1880-81
171
40 227
210
228
175
214 216 217 219 224
185
238
239
16 56
242
248
249 255
269
Collection of 1884-86
Collection of 1882-83
278
149 167 167 (a)
168
174
107 294 217 299 125 306 219 307 239 326 48 328 47 334 90 335 193 343
418
419
140 183 192 205 207 224
624
630
352
Collection of 1883-84
365
238
119
Collection of 1884-87
87 96
27 318 148 319
650
137
353
Collection of A 1883-84
362
3 363
87 377 174 378 208 386
387 14 398
103 12I 155 156
Viśrama (i)
204
191

Page #322

Correspondence Table of Mss.
301
(Old ) Ms. No.
New Serial No.
(Old ) Ms. No.
New Serial No.
406
214 404
409
70 88
426
31 408 7 426
432
106
427
141
428
437
158
432 441
162
59 438 91 439 IOS 410 109 441
169
182 13
445 446 447 448 451
116 452
124 465 165 469
198 218 236
36 135
452
453 454
455
177 472 184 485 194 493 190 503 203 510
24 SII 149 516
519
62 122 170
456 463 466
173 220
Collection of 1886-92
521
655
522
662 710
3
85
96
Collection of 1891-95
III
508
728 730 731 762 763
Ito
SIO
202
526
86 99
204
527
785
221
102 159
791 792
231
826
545 547
548 134
565 583
584 (a) 63 544 (b)
827
Collection of 1887-91
380

Page #323

302
Appendix in
New Serial No.
131
(Old ) Ms. No. New Serial No. (Old ) Ms. No.
470 Collection of 1892-95 423
473 424
474
471
ISI 166
168
425
475
186 199 211
430
234
233
426
481 427
484
490 431
180 491 432
197 492 433
209 493 434
225 505 436
61 506 437
237 700 438
144 439
145 144 Collection of 1895-98 145
152 158
160 Collection of 1895-1902
223 235 147 138 52
Collection of 1902-07
354
369
167
179
176
422 442 459
200
104
201
136
I15
Collection of 1907-15
206
Collection of 1898-99
Collection of 1919-24
Collection of 1899-1915
452
113 129 130 133
453 455
ma
463
123 103 108 106
215

Page #324

ERRATA
Page
For
Read
Fdds
Ends
207
hand-writiug
handwriting as in
as in No 19 Inseribed
Inscribed Harwaad
Harward 74 as in No. 50
as in No. 59 102 Descrption-See No2 48 of 1880-SI See No 81 147 Ends (text)
Ends (com.) 158 use
used 160 103 of 1919-24
97 of 1919--24 181 Begins' (text)
Ends (text) carelass
careless 2:3
Insert- "Ends fol. 496"
before ETH TISTE autor
author Insert : "Begins : (com. fol. 1b)"
before TOTETIT FA: apparance
appearance Begings
Begins 229 Author
Age
Insert-- "Author-Pfthvidhara" 232 apparance
Appearance 236
1889 245 foios
folios 272 वेणीसवरण
बेणीसंवरण 283 Auther
Author 286 1884-85
1884-86
220
227
1869

Page #325


Page #326
_