Book Title: Vinshati Vinshika Sarth
Author(s): Haribhadrasuri, Kantivijay, Hembhushanvijay, Chandrabhushanvijay
Publisher: Paramshreddhay Prakashan
View full book text
________________
भिक्षाविंशिका त्रयोदशी
99 ૪. અત્પલેપા = નિર્દોષ પોંક વગેરે (વલ-ચણા) જેમાં દાતાને વાસણ ધોવા
વગેરે પશ્ચાત્ કર્મ બહુ ઓછું કરવાનું હોય – ન કરવાનું હોય. ૫. અવગૃહીતા = જમવા માટે બેઠેલ ગૃહસ્થ પોતે ખાવા માટે થાળી કે
વાટકામાં કાર્યું હોય તેમાંથી લેવું. ૬. પ્રગૃહીતા = ગૃહસ્થ પોતા માટે કે બીજા માટે મોટા વાસણમાંથી ચમચા
કે કડછી વગેરેથી ઉપાડેલું અન્ન થાળીમાં પીરસાય એ પહેલાં લેવું. આવો આહાર મળે તો જ લેવો અન્યથા આહાર ત્યાગ અથવા ખાવા માટે
હાથથી ઉપાડેલ કોળિયામાંથી લેવું. ૭. ઉઝિતધર્મા = ઘરના બધા માણસો જમી ગયા પછી શેષ રહે તે અથવા
ફેંકી દેવા જેવો આહાર જેને બીજો કોઈ ઈચ્છે નહિ એવી ભિક્ષા જ લેવી.
(આર્યમહાગિરિ આવી ભિક્ષા લેતા હતા.) (ટી.) ત્રીજી ઉદ્ધત ભિક્ષા અંગે હારિભદ્રીયાવશ્યકમાં અસંસૃષ્ટ હાથ અને અસંસૃષ્ટ પાત્રથી આપે તેવી ભિક્ષા તે ઉદ્ધતભિક્ષા. આ અર્થ જ વધુ સંગત જણાય છે. હાથ અને પાત્રની જે ચતુર્ભગી થાય, તેમાંથી એક એક ભાંગો પ્રથમ અને દ્વિતીય ભિક્ષા - સંસૃષ્ટા અને અસંસૃષ્ટાનો અને બે ભાંગા આ ત્રીજા પ્રકાર ઉદ્ધતાના-એનો જે - “સ્થાચાલી સ્વયોકોન મોનનગતિ ધ્વતમ' અર્થ કર્યો છે તે ‘સવીતા' નામના પાંચમાં પ્રકારના જેવો થઈ જાય છે અથવા તો – “મૂલભાજનમાંથી બીજા વાસણમાં કાઢેલું' - એવો અર્થ લઈ શકાય. તેથી ઉપરનો અર્થ સંગત થાય. ગચ્છ નિર્ગત (જિનકલ્પી વગેરે) સાધુઓને પ્રથમની બે સિવાયની પાંચ ભિક્ષાઓ હોય. ગચ્છાન્તર્ગત સાધુઓને સાતે એષણાઓ હોઈ શકે છે. અસંસૃષ્ટા અને સંસૃષ્ટા એ બે પ્રકારોમાં સાવશેષ અને નિરવશેષ દ્રવ્ય સાથે ભાંગા થઈ શકે. તેમાં નિરવશેષ દ્રવ્ય રહે એ રીતે લે ત્યારે પશ્ચાત્કર્મ દોષ લાગે તો પણ બાલાદિ કારણે ગચ્છવાસી સાધુઓને તે કલ્પે, પણ જિનકભી વગેરેને ન કલ્પે.
उदिट्ठ पेह अंतर उज्झियधम्मा चउत्थिया होइ । वत्थे वि एसणाओ पन्नत्ता वीयरागेहिं ॥ १४ ॥ उद्दिष्टप्रेक्षान्तरोज्झितधर्मा चतुर्थिका भवति ।
वस्त्रेप्येषणाः प्रज्ञप्ता वीतरागैः ॥ १४ ॥ વઐષણામાં નીચે મુજબની અભિગ્રહોવાળી એષણાઓ શ્રીજિનેશ્વર દેવોએ કહેલી છે.
૧. ઉદિષ્ટ = પોતાને જોઈતું હોય તેવું વસ્ત્ર માંગવું તે. ૨. પ્રેક્ષ = ગૃહસ્થના ઘરમાં વસ્ત્ર લેવા માટે ગયા પછી જે દેખાય તેમાંથી
માંગવું તે. (બીજું ન માંગવું)
