Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 5 6 7

Author(s): Hemchandracharya, Ramnikvijay Gani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 72

पञ्चमः सर्गः)
त्रिषष्टिशलाकापुरुषचरितम् । काले चसुषुवे पुत्रं पवित्रं पूर्णलक्षणम् । देवा यशोमती पत्युः प्रतिबिम्बमिवाऽद्भुतम् ॥१२०॥ गर्भस्थेऽस्मिन् यशोमत्या स्वप्ने यच्चक्रमीक्षितम् । तेन चक्रायुध इति तस्य नामाऽकरोत् पिता॥१२१॥ चक्रायुधोऽपि ववृधे करिपोत इव क्रमात्। धात्रीभिाल्यमान: सन् नृलोकतिलकोपमः॥१२२॥ यौवनं युवतीवर्गविलोचनविमोहनम्। अनङ्गलीलोपवनं प्रापचक्रायुधः क्रमात्॥१२३॥ स्वयंवरा: श्रिय इव रूप-लावण्यशालिनी:। अनेकशोराजपुत्री: पिता तेनोदवाहयत्॥१२४।। बाश्रीमत: शान्तिनाथस्य राज्यं पालयत: सतः। व्यतियान्ति स्म वर्षाणांसहस्रा: पञ्चविंशतिः॥१२५।। शान्तेरथाऽस्त्रशालायां विशालज्योतिराचितम्। अभूच्चक्रमुपपादशय्यायामिव निर्जरः॥१२६॥ तस्य चाऽकारयत्स्वामी चक्रस्याऽष्टाहिकोत्सवम्। पूजामाचारपूज्यस्य पूज्या अपि हि कुर्वते॥१२७।। पतच्चक्रमस्त्रशालाया: पयोराशेरिवाऽर्यमा। चचाल पूर्वाभिमुखं मुखं दिग्विजयश्रियः॥१२८॥ अरैरिव सहस्रेण यक्षैस्तत्समधिष्ठितम्। अन्वचालीन् महीपाल: सैन्यच्छन्नमहीतलः॥१२९॥ दिने दिने योजनं तद् गत्वा चक्रमवास्थित। द्वादशयोजनायामं कृत्वा च शिबिरं प्रभुः॥१३०॥ एवं दिने दिने गच्छन्नच्छिन्नं विश्वसेनसू:। आसदन् मागधं तीर्थं पूर्वाब्धिमुखमण्डनम्॥१३१॥ स्कन्धावारं दृढस्कन्धः श्रीशान्तिस्तस्य रोधसि। अलब्धमध्यमम्भोधिमिव सद्यो न्यवीविशत्॥१३२॥ ततो मागधतीर्थाभिमुखं सिंहासनोत्तमे। जिगीषुरप्यनाबद्धविकारो न्यषदत् प्रभुः॥१३३॥ ततो द्वादशयोजन्यां तस्थुषो मागधेशितुः । सिंहासनं तदा सद्य: खञ्जपादमिवाऽचलत्॥१३४॥ अथ सञ्चिन्तयामास मनसा मागधेश्वरः। किमपूर्वमिदमहो! चलितं यन्ममाऽऽसनम् ?॥१३५।। किं नु च्यवनकालो मे सम्प्रत्ययमुपस्थित:? | ऋद्धिं ममाऽसहिष्णुः किं कोऽप्यचालयदासनम् ?॥१३६|| एवमुत्पन्नसन्देहः प्रयुक्तावधिनाऽथ सः। अज्ञासीदागतंशान्तिं चक्रिणं धर्मचक्रिणम्॥१३७।। भूयोमागधतीर्थाधिपतिरेवमचिन्तयत्। अज्ञानचिन्तितमिदं धिगहो! मे शिशोरिव॥१३८॥ अयं हि षोडशस्तीर्थकरश्चक्रीच पञ्चमः । मांप्रत्यस्त्येवमासीनोऽनुकम्पार्गलित: प्रभुः ॥१३९॥ त्रिजगत्त्राण-संहारक्षमदोष्णो जगत्पतेः। पुरस्तादस्य कोऽस्म्येष खद्योत इव भास्वत:?॥१४०॥ अच्युतेन्द्रादयो यं च पदातिवदुपासते। तस्मिन् भक्तिं करिष्यामि कीदृशीमहमीदृश: ? ॥१४१॥ तथाऽपि हि जगन्नाथममुंस्वयमिहाऽऽगतम्। वाससो देशयेवेन्दुमर्चयामि स्वसम्पदा॥१४२॥ इति निश्चित्य मनसा गृहीत्वोपायनं महत्। नाथो मागधतीर्थस्य शान्तिनाथमुपस्थितः॥१४३॥ सोऽन्तरिक्षस्थितो नाथं प्रणम्यैवमवोचत। दिष्ट्या मां त्रिजगन्नाथाऽन्वग्रही: पत्तिमात्रकम्॥१४४॥ एषोऽस्मि शासनधर: पूर्वदिक्पालकस्तव। दुर्गपाल इवाऽऽदेश्यस्त्वया स्वामिन्नहर्निशम्॥१४५।। एवमुक्त्वा नमस्कृत्य सोऽर्पयामास भक्तित:। दिव्यालङ्कार-वस्त्राणिशय्यापाल इव प्रभोः॥१४६॥ श्रीशान्तिरपि सत्कृत्य गीर्वाणं विससर्ज तम्। प्रतस्थे चक्ररत्नंच दक्षिणाभिमुखं ततः॥१४७|| पादक्षिणाम्भोनिधेरोधस्यरुद्धप्रसरः प्रभुः। चक्रमार्गानुगोऽथाऽगादगाधभुजविक्रमः॥१४८॥ उद्दिश्य वरदामानमनाक्षेपो जगत्पतिः। तीरे नीरनिधे रत्नसिंहासन उपाविशत्॥१४९॥ ज्ञात्वा चाऽवधिनाऽऽयातंवरदामपति: प्रभुम्। गृहीतोपायनोपायोऽपायरक्षार्थमाययौ॥१५०॥ सोऽपि नाथं नमस्कृत्य तस्य सेवां प्रेतीष्य च। उपायनमुपानषीद दिव्यालङ्करणादिकम्॥१५१।। १. त्रिलोकति० छा. ॥२. ज्योतिषा-तेजसा अन्वितम् । विशालज्योतिरोचितम् ला., विशालज्योतिराजितम् मु.॥३. देवः ॥४. सूर्यः ।। ५. सततप्रयाणेनेत्यर्थः ॥ ६. विश्वसेनभूः ला. दे.॥७. निर्विकारः ।। ८.०मासीनोऽनुकम्पागलित: मु.। दयारुद्ध:-अनर्गलदयावान् ।।९. त्रिजगतां रक्षणे नाशे च समर्थबाहोः ॥१०. सूर्यस्य ॥११. वस्त्रस्योभयप्रान्ततन्तुर्दशेत्युच्यते ॥१२. मुपास्थित मु.॥१३. शान्तिनाथम् ।।१४. भाग्येन ॥१५. अस्खलितगमनः ।। १६. अनाकुलः ॥१७. अपायात् नाशाद् रक्षायै स्वस्येति यावत् , गृहीतमुपायनं तद्रूप उपायो येन सः ।। १८. तस्यासेवां मु.॥१९. प्रतीक्ष्य ता. पा. विना। स्वीकृत्य ॥२०. अदात्।।