Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 04
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૧૨
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪
૩૩
યક્ષો તેર પ્રકારના છે. તે આ પ્રમાણે- પૂર્ણભદ્ર, માણિભદ્ર, શ્વેતભદ્ર, હરિભદ્ર, સુમનોભદ્ર, વ્યતિપાતિકભદ્ર, સુભદ્ર, સર્વતોભદ્ર, મનુષ્યયક્ષ, વનાધિપતિ, વનાહાર, રૂપયક્ષ અને યક્ષોત્તમ.
રાક્ષસો સાત પ્રકારના છે. તે આ પ્રમાણે- ભીમ, મહાભીમ, વિઘ્ન, વિનાયક, જલરાક્ષસ, રાક્ષસરાક્ષસ અને બ્રહ્મરાક્ષસ.
ભૂતો નવ પ્રકારના છે. તે આ પ્રમાણે- સુરૂપ, પ્રતિરૂપ, અતિરૂપ, ભૂતોત્તમ, સ્કંદિક, મહાત્કંદિક, મહાવેગ, પ્રતિચ્છન્ન અને આકાશગ. પિશાચો પંદર પ્રકારના છે. તે આ પ્રમાણે- કૂષ્માંડ, પટક, જોષ, આત્મક, કાલ, મહાકાલ, ચૌક્ષ, અચૌક્ષ, તાલપિશાચ, મુખપિશાચ, અધસ્તારક, દેહ, મહાવિદેહ, તૃષ્ણીક અને વનપિશાચ.
તેમાં કિન્નરો પ્રિયંગુ વૃક્ષ જેવા લીલા રંગવાળા, સૌમ્ય, સૌમ્ય દર્શનવાળા, મુખમાં અધિક રૂપ શોભાવાળા, મસ્તકે મુગુટ અલંકારવાળા, ધ્વજામાં અશોકવૃક્ષના ચિહ્નવાળા અને નિર્મલ હોય છે.
કિંપુરુષો સાથળ અને બાહુમાં અધિક શોભાવાળા, મુખમાં અધિક દેદીપ્યમાન, વિવિધ આભરણ અને આભૂષણોની શોભાવાળા, વિવિધ માળા અને વિલેપનવાળા અને ધ્વજામાં ચંપક વૃક્ષના ચિહ્નવાળા હોય છે.
મહોરગો શ્યામ, નિર્મળ, ઘણા વેગવાળા, સૌમ્ય, સૌમ્યદર્શનવાળા, મહાકાય, પહોળા-પુષ્ટ ખભા-ડોકવાળા, વિવિધ વિલેપનવાળા, વિવિધ આભરણ અને આભૂષણની શોભાવાળા અને ધ્વજામાં નાગવૃક્ષના ચિહ્નવાળા હોય છે.
ગાંધર્વો લાલ, નિર્મળ, ગંભીર, પ્રિયદર્શનવાળા, સુંદરરૂપવાળા, સુંદરમુખાકૃતિવાળા, સુસ્વરવાળા, મુગુટને ધારણ કરનારા અને ધ્વજામાં તંબુરુ વૃક્ષના ચિહ્નવાળા હોય છે.
યક્ષો શ્યામ, નિર્મળ, ગંભીર, મોટા પેટવાળા, મનોહર, પ્રિયદર્શનવાળા, માન-ઉન્માન-પ્રમાણથી યુક્ત, જેમના હાથ-પગનાં તળિયાં, નખ, તાળવું, જીભ અને હોઠ લાલ છે તેવા. દેદીપ્યમાન
