Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 04
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૨૫ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪
૯૯ तत्र प्रमुदिता भवन्त्यभिगच्छन्ति च । मिथ्यादृष्टयोऽपि च लोकचित्तानुरोधादिन्द्रानुवृत्त्या परस्परदर्शनात् पूर्वानुचरितमिति च प्रमोदं भजन्तेऽभिगच्छन्ति च । लोकान्तिकास्तु सर्व एव विशुद्धभावाः सद्धर्मबहुमानात्संसारदुःखार्तानां च सत्त्वानामनुकम्पया भगवतां परमर्षीणामर्हतां जन्मादिषु विशेषतः प्रमुदिता भवन्ति । अभिनिष्क्रमणाय च कृतसंकल्पान्भगवतोऽभिगम्य प्रहृष्टमनसः स्तुवन्ति सभाजयन्ति चेति
ભાષ્યાવતરણિકાર્થ–પ્રશ્ન–શું દેવો બધા જ સમ્યગ્દષ્ટિ હોય છે જેથી પરમર્ષિ અરિહંત ભગવાનના જન્માદિ પ્રસંગે પ્રમુદિત થાય છે?
ઉત્તર- બધા દેવો સમ્યગ્દષ્ટિ નથી હોતા(મિથ્યાષ્ટિ પણ હોય છે) ક્તિ જે દેવો સમ્યગ્દષ્ટિ હોય છે તે દેવો સદ્ધર્મ પ્રત્યેના બહુમાનથી જ જન્માદિ પ્રસંગે પ્રમુદિત થાય છે અને (જન્માદિમાં) જાય છે. મિથ્યાદૃષ્ટિ દેવો પણ લોકચિત્તના અનુરોધથી, ઈન્દ્રના અનુસરણથી, એક-બીજાને જોવાથી અને પૂર્વના દેવોએ આચર્યું છે એથી જન્માદિ પ્રસંગે પ્રમોદને અનુભવે છે અને જાય છે.
લોકાંતિક દેવો તો બધા જ વિશુદ્ધભાવવાળા હોય છે અને સદ્ધર્મ પ્રત્યેના બહુમાનથી અને સંસારના દુઃખોથી દુઃખી થયેલા જીવોની અનુકંપાથી પરમર્ષિ અરિહંત ભગવંતોના જન્માદિ પ્રસંગે વિશેષથી પ્રમુદિત થાય છે. અભિનિષ્ક્રમણ માટે(=દીક્ષા લેવા માટે) જેમણે સંકલ્પ કર્યો છે એવા ભગવાનની પાસે જઈને હર્ષ પામેલા મનવાળા તે લોકાંતિક દેવો ભગવાનની સ્તુતિ કરે છે અને પૂજા કરે છે. લોકાંતિક દેવોનું સ્થાન
દ્વાનોનયા નોવેન્તિ: ૪-રપા સૂત્રાર્થ લોકાંતિક દેવોનું સ્થાન બ્રહ્મલોક છે. (૪-૨૫)
भाष्यं- ब्रह्मलोकालया एव लोकान्तिका भवन्ति नान्यकल्पेषु, नापि परतः । ब्रह्मलोकं परिवृत्त्याष्टासु दिक्षु अष्टविकल्पा भवन्ति ॥४-२५।।
