Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
४८ અર્થ :- પદાન્તમાં રહેલા છે ના ડો નો રૂક્ષ વર્જીત સ્વર પર છતા 3વ
વિધે થાય છે. સૂત્રનો સમાસ :- = નક્ષઃ તમિત્ (નબત.)
આ સૂત્રોતો. (૧-૨-૨૪) અને પોત: પાન્ત (૧-૨-૨૭) નો અપવાદ છે. આ સૂત્ર ૧૪ સ્થાને લાગે છે. ગ્રો + ૧૪ સ્વર.દા.ત. નો કમ્ - ગો + Bત્રમ્ = વાત્રમ્ (અહીં પૂર્વપદની પદ સંજ્ઞા છે) વિકલ્પ પક્ષે પોતઃ પાન્ત' (૧-૨-૨૭)થી ૩ નો લુક થવાથી ગોડઝમ થશે. એવી જ રીતે વાં ફંશ -ગો + શ = ગવેશ: વિકલ્પ પક્ષે ગોતતો.' (૧-૨-૨૪) થી ગવીશ. થયું. 31શ્ન નો પરમાં હોય તો આ સૂત્ર ન લાગે ત્યારે તો ગામ (ગો अक्षाणि इव अक्षाणि यस्मिन् तत् एदोतः (१-२-२७) गोऽक्षम् (સંજ્ઞાવાચક નથી) અને સંજ્ઞાવાચક હોય તો ગોજ્ય' (૧-૨
૨૮)થી ગવાક્ષમ્ પણ થાય. વિવેચનઃ અહીંગો શબ્દનાનો નો ઝવ કરવાનું કહ્યું છે, તે ગો માં ઝો રહેતો
હોય ત્યારે જ ગવ થાય. પણ ગોથાજો.' (૨-૪-૯૬) થી હ્રસ્વ થઈને ૩ થયેલો હોવાથી આ સૂત્ર લાગે નહીં. જેમકે ચિત્ર + ૩૫ર્થ (અહીં ગો નથી,પણ ૩ હોવાથી) “ફુવUર્તિ' (૧-૨-૨૧) થી
૩ નો વું થવાથી પિત્રવર્થ થયું. સૂત્ર :-
ઇન્દ્ર (૧-૨-૩૦) અર્થ - પદાન્તમાં રહેલા ગો ના શો નો ફન્દ્ર માં રહેલો સ્વર “ પરમાં
હોય તો થાય છે. - આ સૂત્ર “ગોવીતો' (૧-૧-૨૪)નો અપવાદ છે. આ સૂત્ર એકજ
વાર લાગે છે. ગો + ૩ (%),દા.ત. ગો + ડુન્દ્રઃ આ સૂત્રથી
3વ અને 3 વUચે (૧-૨-૬) થી વેન્દ્ર થયું. સૂત્ર - વાડા (૨-૨-૩૨) (વા + રૂતિ + ઢસનિયર) અર્થ : પદાનમાં રહેલા ગો ના ૩ો નો કાર સ્વર પર છતાં સધિનો
અભાવ વિકલ્પ થાય છે.
