Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 200

अथ द्वितीयाऽध्यायस्य प्रथमः पादः ॥
१९१
[अबुद्धाः] बुध् । अद्यत० थास् । 'सिजद्यतन्याम्' (३।४।५३) सिच् । 'धुड् ह्रस्वाल्लुगनिटस्त-थोः' (४।३।७०) सिज्लोपः । 'अधश्चतुर्थात्०' (२११७९) थ० → ध० । ['धुटस्तृतीयः' (२११७६) ध० → द० ।] 'तृतीयस्तृतीय०' (१३।४३) ध० → द० । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् ।
दादद्धि] 'दधि धारणे' (७४५) दध् । भृशं पुनः पुनर्वा दधते । 'व्यञ्जनादेरेकस्वराद् भृशाऽऽभीक्ष्ण्ये यङ् वा' (३।४।९) यङ्म० । 'सन्-यडश्च' (४।१।३) द्विर्वचनु । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'आ-गुणावन्यादेः' (४।१४८) आ. | 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यड्लोपः । पं० हि । 'हु-धुटो० (४।२४८३) हि० → धि० । 'तृतीयस्तृतीय०' (१३४३) ध० → द० ।
[दवः] 'डुधांगक धारणे च' (११३९) धा । वर्त० वस् । 'हवः शिति' (४।१।१२) धा द्वित्वं । 'हस्वः' (४।१।३९) ह्रस्वत्वं । 'द्वितीय-तुर्ययोः पूर्वी' (४।१।४२) ध० → ६० । 'श्नश्चाऽऽतः' (४।२।९६) आलोपः । 'अदीर्घाद् विरामैकव्यञ्जने' (१।३।३२) धकारस्य द्वित्वं । 'तृतीयस्तृतीय-चतुर्थे' (१।३।४९) ध० → द० । दिदध्वहे] 'इधांगक धारणे च' (११३९) धा । वर्त० वहे । शेषं दध्वः ' वत् ।। छ ।।
धागस्त-थोश्च ।।२।१७८|| [धागस्तथोश्च धाग षष्ठी डस् । तश्च थश्च = तथौ, तयोः = तथाः, सप्तमी ओस् । च प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलोपः ।
[धत्तः] 'डुधांग्क् धारणे च' (११३९) धा । वर्त्तः तस् । ‘हवः शिति' (४।१।१२) धा सउं द्विर्वचनं । 'हस्वः' (४।१।३९) ह्रस्वत्वं । 'श्नश्चाऽऽतः' (४।२।९६) आलोपः । 'धुटस्तृतीयः' (२११७६) ध० → द० । 'अघोषे प्रथमोऽशिटः' (१३।५०) द० → त० । अनेन ।
[धत्ते धा । वर्त० ते । शेषं 'धत्तः' वत् । [धत्थः] धा । वर्त्त० थस् । शेषं 'धत्तः' वत् । [धत्थ] धा । वर्त० थ । शेषं 'धत्तः' वत् ।। धित्से] धा । वर्त० से । शेषं 'धत्तः' वत् । [धत्स्व धा । पञ्चमी स्व । शेषं 'धत्तः' वत् ।
धध्वे धा । वर्त० ध्वे । 'हवः शिति' (४191१२) धा सउं निधनं । 'हस्वः' (४।१।३९) ह्रस्वत्वं । 'श्नश्चाऽऽतः' (४।२।९६) आलोपः । तृतीयस्तृतीय-चतुर्थे' (१1३।४९) ध० →५० । अनेन ।
[धद्ध्वम्] धा । पञ्चमी ध्वम् । शेषं 'धद्ध्ये' वत् ।
[दात्तः] 'ट) पाने' (२८) धे । 'आत् सन्ध्यक्षरस्य' (४।२१) धा । भृशं पुनः पुनर्वा धयतः । व्यञ्जनादेरेकस्वराद' (३।४।९) यङ् । 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यङ्लोपः । सन्-यडश्च' (४।१३) धा द्वित्वं । हूस्वः' (४।१।३९) इस्वत्वं । 'द्वितीयतुर्ययोः पूर्वी' (४।१।४२) ध० → द० । 'आ-गुणावन्यादेः' (४।११४८) आ । वर्त० तस् । 'श्नश्चाऽऽतः' (४।२।९६) आलोपः । 'धुटस्तृतीयः' (२११७६) घ० → द० । 'अघोषे प्रथमोऽशिटः' (११३५०) ५० → त० ।
[दात्थः] 'ट्धे पाने' (२८)धे । 'आत् सन्ध्यक्षरस्य' (४२११) धा । भृशं पुनः पुनर्वा धयथः । 'व्यञ्जनादेरेकस्वराद' (३।४।९) यङ् । 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यड्लोपः । 'सन्-यश्च' (४१३) धा द्वित्वं । 'इस्वः' (४।१1३९) हूस्वत्वं । 'द्वितीयतुर्ययोः पूर्वी' (४।१।४२) ध० → द० । 'आ-गुणावन्यादेः' (४।१।४८) आ । वर्त० थस् । 'श्नधाऽऽतः' (४।२।९६)
.
.
Jain Education Intemational