Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 201

१९२
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
आलोपः । 'धुटस्तृतीयः' (२११७६) ध० → द० । 'अघोषे प्रथमोऽशिटः' (१।३५०) द० → त० ।
[धात्तः] 'डुधांगा धारणे च' (११३९) धा । भृशं पुनः पुनर्वा धत्तः । 'व्यञ्जनादेरेकस्वरा' (३।४।९) यङ् । 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यङ्लोपः । अग्रे पूर्ववत् ।
_[धात्थः] भृशं पुनः पुनर्वा धत्थः । 'व्यञ्जनादेरेकस्वराद्' (३।४।९) यय० । 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यड्लोपः । अग्रे पूर्ववत् ।
[धात्थ] भृशं पुनः पुनर्वा धत्थ । 'व्यञ्जनादेरेकस्वरा' (३।४।९) यय० । 'बहुलं लुप्' (३।४।१४) यड्लोपः । अग्रे पूर्ववत् ।।छ।।
अधश्चतुर्थात् त-थोर्धः ।।२।१७९॥ [अधश्चतुर्थात् न धा = अधा, 'नञत्' (३।२।१२५) न० → अ० । तस्य = अधः । चतुर्णां पूरणश्चतुर्थस्तस्मात् = चतुर्थात् ।
[तथोधः] तश्च थश्च = तथौ, तयोः = तथोः । ध प्रथमा सि । अध इत्यत्र नपर्युदासः तेन अत्यस्माद् (?) अपि शुद्धधातोरेव भवति, न क्विबन्तस्य ।
[दोग्धा] 'दुहीक क्षरणे' (११२७) दुह् । श्वस्तनी ता. | ‘लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० उ० → ओ० । 'भ्वादेर्दादेर्घः' (२।१।८३) ह० → घ० । अनेन त० → ध० । 'तृतीयस्तृतीय-चतुर्थे' (१।३।४९) घ० → ग० ।
[दोग्धुम दोहनाय = दोग्धुम् । ‘क्रियायां क्रियार्थायां०' (५।३।१३) तुम्प० ।
[अदुग्ध] दुह् । अद्यत० त. । 'ह-शिटो नाम्युपान्त्यादृशोऽनिटः सक्' (३।४।५५) सप्र० । 'दुह-दिह-लिह-गुहो दन्त्यात्मने वा सकः' (४।३।७४) सक्लोपः । 'भ्वादेर्दादेर्घः' (२।१।८३) ह० → घ० । अनेन त० →ध० । 'तृतीयरतृतीय-चतुर्थे' (१।३।४९) घ० → ग० । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अडागमः ।
[लेढुम 'लिहीक आस्वादने' (११२९) लिह | लेहनाय = लेदुम् । ‘क्रियायां क्रियार्थायां०' (५।३।१३) तुम्प० । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० इ० → ए० । 'हो धुट्-पदान्ते' (२/१९८२) ह० → ढ० । अनेन त० → ध० । 'तवर्गस्य०' (१।३।६०) ध० → ढ० । 'ढस्तड्डे' (१1३।४२) ढलोपः ।
[अलीढ] लिह् । अद्यत० त० । 'ह-शिटो०' (३।४।५५) सक्प० । 'दुह-दिह-लिह-गुहो दन्त्यात्मने वा सकः' (४।३।७४) सक्लोपः । 'हो धुट्-पदान्ते' (२।१९८२) ह० → ढ० । अनेन त० → ध० । 'तवर्गस्य०' (१।३।६०) ध० → ढ० । 'ढस्तड्ढे' (११३।४२) ढलोपः - पूर्विला दीर्घत्वं । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अडागमः ।
[अलीढाः] लिह् । अद्यत० । थास् । 'ह-शिटो०' (३।४५५) सप० । 'दुह-दिह-लिह-गुहो०' (४।३।७४) सक्लोपः । 'हो धुट्-पदान्ते' (२।१।८२) ह० → ढ० । अनेन थ० → ध० । 'तवर्गस्य०' (१।३।६०) ध० → ढ० । 'ढस्तड्डे' (११३।४२) ढलोपः - पूर्विला दीर्घत्वं । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अडागमः ।
बोद्धम] 'बुधिं ज्ञाने' (१२६२) बुध् । बोधनाय = बोद्धम् । ‘क्रियायां क्रियार्थायां तुम्०' (५।३।१३) तुम्प० । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० ओ । अनेन त० → ध० । 'तृतीयस्तृतीय०-' (१।३।४९) ध० → द० ।
। [अबुद्ध] बुध् । अद्यत० त० । 'सिजद्यतन्याम्' (३।४।५३) सिच् । 'धुड्-हस्वाल्लुग०' (४।३।७०) सिज्लोपः । अनेन त० → ध० । 'तृतीयस्तृतीय-चतुर्थे' (१।३।४९) ध० → द० । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अडागमः ।
[अबुद्धाः] बुध् । अद्यत० थास् । 'सिजद्यतन्याम्' (३।४।५३) सिच् । 'धुड्-हस्वाल्लु०' (४।३७०) सिज्लोपः ।
Jain Education Intemational