________________
श्रेणिकचरितम् . राजलोको नयाध्वान्निव्यंजनो वैरिवर्गजित् ॥ ३॥ ભાવાર્થ–
તે દેશમાં દીર્ધ દૃષ્ટિવાલે, ગુરૂને નમનારે, સંધિ કરવામાં અફર, નીતિના માર્ગને પ્રગટ કરનાર અને શત્રુઓના વર્ગને જિતના રાજ લેક હતો, ૩ વિશેષાર્થ—વ્યાકરણ પક્ષે–વમાં દીધેસંજ્ઞા, નામી સંજ્ઞા અને સંધ્યક્ષર, સંજ્ઞા હેય છે, અને વર્ણમાં વ્યંજન અને વર્ગની સંજ્ઞા છે.
घोषवंतोऽप्यघोषाः स्युस्तत्रैव प्रतिवादिनः। जित्व तान्वादिनो बिव्रत्युच्चतामनुनासिकम् ॥ ४॥
ભાવાર્થ
તે દેશમાં પ્રતિવાદીઓ ઘેષ-નાદ વાલા છતા અષ-નાદ વિનાના, તેઓને પરાભવ કરી તે દેશના વાદીએ પિતાની નાસિકાને ઊંચી રાખે છે. ૪ વિશેષાર્થ વ્યાકરણ પક્ષે બંનેની ઘોષ, અઘોષ અને અનુનાસિકા એવી સંજ્ઞાઓ છે.
प्रियांतस्थास्तत्र दीप्तस्मरोष्माणो मृगीदृशः।
विसर्जनीयोपध्मानीय जिव्हामूलीयमध्यकाः ॥ ५ ॥ ભાવાર્થ
તે દેશમાં પિતાના પ્રિયની સમીપ રહેનારી, કામદેવની ગરમીથી પ્રદીપ્ત વિસર્ગ, ઊપાનીય અને જિહામૂલીય અક્ષર જેવા મધ્ય ભાગવાળી મૃગાક્ષી સ્ત્રીઓ હતી. પ. વિશેષાર્થ—અહિં પ્રતાથ ( ) કાક્ષર (, પૂ૬) વિ (:) ઊપમાનીય > વ ) અને જિહા ભૂલીય ( = =) એ અક્ષરે દર્શાવ્યા છે. ૫
सोपध्मानीयानुकुंनै बिवाजघटां युधि ।
यानत्र राजानुस्वारं पदं चक्रे जयश्रियः ॥६॥ ૧ લ વર્ગ વિગેરે પાંચ વર્ગ કહેવાય છે. ૨ જિહામુલીય અક્ષરની આકૃતિ જેવી કમાન વાળી સ્ત્રીઓના મધ્ય ભાગની આકૃતિ વર્ણવેલી છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
