Sagar Dharmamrutam

Author(s): Ashadhar, Manoharlal Shastri
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti

Page 219

सागारधर्मामृते
----^^AAAAAAAN/NAA
....
v
vvvvvvvvvvvvvvvv~
दूपतां निर्ग्रन्थलिङ्गं । किंविशिष्टोऽपि, अनादिमिथ्यागपि न केवल सादिमिथ्यादृष्टिरविरतसम्यग्दृष्टिः श्रावको वेत्यपिशब्दार्थः । उक्तं च--" आराध्य चरणमनुपममनादिमिथ्यादृशोऽपि यत्क्षणतः । दृष्टा विमुक्तिभाजस्ततोऽपि चारित्रमबेष्टम् " ॥ ४ ॥ शरीरस्य स्थायिनः पातने पातोन्मुखस्य च शोचने निषेधमुपपादयति
न धर्मसाधनमिति स्थास्नु नाश्यं वपुर्बुधैः ।
न च केनापि नो रक्ष्यमिति शोच्यं विनश्वरम् ॥५॥ टीका-न नाश्यं विश्लेष्यं । किं तद्वपुः शरीरं । कैर्बुधः तत्त्वज्ञैः । किंविशिष्टं, स्थास्नु साधुत्वेन रत्नत्रयानुष्टानसाधकत्वलक्षणेन तिष्टत् । कथं कृत्वा, धर्मसाधनमिति रत्नत्रयसिद्धयुपायो यतः । न च नापि शोच्यं शोचनीयं वपुर्बुधैः । किंविशिष्टं, विनश्वरं विशेषेण नश्यत् तद्भवमरणं प्राप्नुवदित्यर्थः । कथं कृत्वा, केनापि नो रक्ष्यमिति योगीन्द्रदेवेन्द्रदानवेन्द्रादिनाऽपि रक्षयितुमशक्यं यतः । उक्तं च-“ गहनं न शरीरस्य हि विसर्जनं किं तु गहनमिह वृत्तम् । तन्न स्थास्नु विनाश्यं न नश्वरं शोच्यमिदमाहुः" ॥ ५॥ कायस्यानुवर्तनोपचरणपरिहरणयोग्यतोपदेशार्थमाह--
कायः स्वस्थोऽनुवयं स्यात् प्रतीकार्यश्च रोगितः।
उपकारं विपर्यस्यं-स्त्याज्यः सद्भिः खलो यथा ॥ ६ ॥ टीका-स्यात् । कोऽसौ, काय। किंविशिष्टोऽनुवयः पथ्याहारविहाराभ्यां स्वास्थ्य एव स्थापनीयः । कैः, सद्भिः साधुभिः । किंविशिष्टः सन् , स्वस्थोऽ विकृतः । तथा प्रतीकार्यो योग्यौषधादिनोपचरणीयः । कोऽसौ, कायः । कैः, सद्भिः । किंविशिष्टः सन् , रोगितः सजातरोगः । तथा त्याज्यः। कोऽसौ, कायः सद्भिः । किं कुर्वन् , विपर्यस्यन् अन्यथा कुर्वन् । कमुपकारं स्वास्थ्यायारोग्याय चेक्रीयमाणमुपक्रम अधर्मसाधनं व्याधि तवृद्धिं च गच्छन्नित्यर्थः । क इव, खलो दुर्जनः पिण्याको वा यथा ॥६॥
शरीरार्थं धर्मोपघातस्यात्यन्तनिषेधमाह--