________________
પ્રમાણ વધે, જ્યાં ચિત્ત જ સ્થિર નથી, ત્યાં સફળતા મળવી જ માર્ગ ઉત્તમ છે, કારણકે શ્વાસ હંમેશાં વર્તમાનમાં જ ચાલે છે, મુશ્કેલ છે એટલું જાણો. તેથી શ્વાસની સાથે ચિત્તનું જોડાણ કરવાથી ચિત્તને પણ વર્તમાનમાં જ સ્થિર રહેવું પડે છે,આમ સતત નિરંતર જોડાણ હોવાથી તેનો તમામ પ્રકારનો ભટકાવ બંધ થઇ જાય છે, આમતેમ ક્યાય ચિત્ત જઈ શકતું નથી, આમ ચિત્તવૃત્તિ નિરોધ સાબિત થાય છે.
જીવનમાં કોઈનું માનીને ચાલવું એટલે અંધશ્રદ્ધા અને અંધ વિશ્વાસનો સ્વીકાર કરવો. કોઈના અનુયાયી થવું અને આપણી બુધ્ધી અને ચિત્ત તેમને ત્યાં ગીરો મૂકી દેવા અને સંકુચિતમાં સ્થિર થવું, અને અંધશ્રદ્ધા અને અંધવિશ્વાસનો સ્વીકાર કરવો જે હંમેશાં ઊંડા ખાડામાં જ નાખે છે.
આમ આપોઆપ ચિત્તની એકાગ્રતા થશે, શુદ્ધતા થશે અને સ્થિરતા થશે જ. આમે આપણું ચિત્ત જયારે વર્તમાનમાં સ્થિર હોય છે ત્યારે જ તે સ્થિર,એકાગ્ર અને શાંત હોય છે, તે આપણા સૌનો અનુભવ છે, માટે ચિત્તને શ્વાસ સાથે નિરંતર જોડી રાખો, શ્વાસ અંદર જાય તો અંદર જવાનું અને અંદર રોય તો રોકાવાનું અને બહાર નીકળે તો બહાર નીકળવાનું અને બહાર રોકાય તો ત્યાં રોકાવાનું. આમ સતત ચિત્તને શ્વાસ સાથે જોડી જ રાખવાનું છે, અને શ્વાસ જેમ ચાલતો હોય તેમ ચાલવા દેવાનો છે, તેમાં કઈ પણ કરવાનું નથી, આ ઉત્તમોત્તમ સાધના છે, જગતમાં આનાથી ઉત્તમ કોઈ સાધના ચિત્તને સ્થિર કરવાની નથી.
જીવનમાં વર્તમાનકાળ જ જીવવાયોગ્ય કાળ છે, તેમાં જ
માનીને ચાલવાથી જ જીવનમાં મુશ્કેલીઓનું સર્જન થાય છે, માટે તેનાથી દૂર થવું જરૂરી છે ને આવશ્યક છે, માટે શુદ્ધ મન અને બુદ્ધિથી જાણીને ચાલો, અને આ જગતમાં ભાગ્ય જેવી કોઈ ચીજ અસ્તિત્વ જ ધરાવતી નથી તેમ જાણીને અનુભવો.
જીવનમાં આત્મવિશ્વાસ, આત્મશ્રદ્ધા અને સકારાત્મક દૃષ્ટિકોણનાં અભાવે ઘણીવાર વાંછિત ફળ પ્રાપ્તિમાં અંતરાયો ઊભા થતા હોય છે, તેમાં ભાગ્ય કોઈ અવરોધ કરતું જ નથી, તે સ્વસ્થ ચિત્તે જાણીને અવરોધોનું નિવારણ કરી, એટલે સફળતા મળશે જ પણ કોઈનું માનીને ચાલો જ નહીં, અને પ્રસન્નચિત્તે બધું જાણો અને જાણીને ચાલો, એ જ સત્યનો માર્ગ છે, અને સત્યના માર્ગ પર જ વિજય ઊભો છે અને અસત્યના માર્ગ પર તનાવ ઊભો છે, શું જોઈએ છે તે આપણે જ નક્કી કરવાનું છે.
જીવનમાં જાણવું એટલે કોઈપણ વિચાર વાત આપણી સમક્ષ આવે તેને શુદ્ધ મન અને બુદ્ધિથી આત્મસ્થ થઈને આત્મજ્ઞાનમાં સ્થિર થઈને શુદ્ધ ચિત્તથી સવું. સતા જો સત્ય લાગે તો સ્વીકાર કરવો અન્યથા વિચાર ફેંકી જ દેવો, આ આખી પ્રક્રિયા એ જાણવાની પ્રક્રિયા છે, આ રીતે જાણીને ચાલશો તો તે આત્માનો અવાજ હોય છે, જે સત્ય જ હોય છે, ને સત્યના માર્ગે વિજય જ હોય એટલે સફળતા જ મળે.
જેમણે આંતરિક સાધના કરી જીવનમાં, શાંતિ અને પરમ આનંદની પ્રાપ્તિ કરવી છે, તેમણે બીજાનું માનીને ચાલવાનું ટોટલી બંધ કરવું પડે છે, બીજા જેવા થવાનો ભાવ છોડવી જ પડે છે, ને પોતાના આત્માના અવાજ પ્રમાણે જ ચાલવું પડે છે, એટલે કે બીજાનું સત્ય તે આપણું સત્ય કદી બની શકે જ નહીં, એટલે જ શુદ્ધ અંતરથી પ્રસન્ન ચિત્તે જાણી આપણું સત્ય આત્મસ્થ થઈને જાણી ચાલવું પડે છે, તે કોઈપણ સાધનાની અનિવાર્ય શરત છે, પછી તે ભક્તિ હોય, શાન હોય, કર્મ હોય કે યોગની સાધના હોય, તેમાં માનીને ચલાય જ નહીં, માનીને ચાલવું એટલે અંધાશ્રદ્ધાને અને અંધવિશ્વાસનો જીવનમાં સ્વીકાર કરવો. ૪. ચિત્તનો ભટકાવ બંધ કરવો :
આખી યોગની પ્રક્રિયા જ ચિત્તનો ભટકાવ બંધ કરવા માટે જ છે, અને પ્રસન્નતા અને સ્વસ્થતામાં સ્થિર થવાની છે. આ માટે ઉત્તમમાં ઉત્તમ સાધન ચિત્તને શ્વાસ સાથે જોડાણ કરવું પડે છે, તે
માર્ચ - ૨૦૧૯
ચિત્તની
શાંતિ અને આનંદ પ્રાપ્ત થતાં હોય છે,ભૂતકાળ તો ચિંતા અને દુ:ખ દાયક હોય છે,જ્યારે ભવિશ્યકાળ તો કલ્પનાઓમાં અને આશાઓમાં ચિત્ત તનાવગ્રસ્ત હોય છે,આમ વર્તમાન જ જીવવાલાયક છે.
જે શ્વાસ સાથેના જોડાણથી વર્તમાનમાં સ્થિર રહેવું શક્ય બને છે, તમામ પ્રકારના તનાવ ચિતા નાબૂદ થઇ જાય છે અને પ્રસન્નતા સ્વસ્થતા પ્રાપ્ત થાય છે, એ જ જીવન છે શ્વાસ હંમેશાં વર્તમાનમાં જ ચાલતો હોય છે, તેની સાથેના જોડાણથી ચિત્તને વર્તમાનમાં જ રહેવું પડે છે, એ જ જીવનની સિદ્ધિ બની રહે છે.
૫.
ઉપભોગની વૃત્તિમાંથી નિવૃત્ત થઇ ઉપયોગની વૃત્તિમાં સ્થિરતા માક્ષસના જીવનમાં લાભ, લોભ, સ્વાર્થ, આસક્તિ વગેરેની કોઈ સીમા જ હોતી નથી, ખાધેપીધે સંપૂર્ણપણે સુખી હોય અને પૂરેપૂરા સંપન્ન હોય તો પણ ઉપભોગની વૃત્તિમાંથી નિવૃત્ત થઈને ઉપયોગની વૃત્તિમાં સ્થિર માણસ હોતો નથી, થતો જ નથી.
ઉપભોગ સદાય જીવનમાં તનાવમાં રાખે છે, જયારે ઉપયોગની વૃત્તિ સદાય પ્રસન્નતા અને સ્વસ્થતા પ્રદાન કરે છે, તોપણ માણસ ઉપયોગની વૃત્તિમાં સ્થિર થવા માગતો નથી, ને ઉપભોગની વૃત્તિને કારણે ભેગું જ કર્યે જાય છે, જેથી જીવનનો આનંદ દૂર રહી જાય છે, માન્નસ પાસે જેમ જેમ પૈસો વધતો જાય તેમ તેમ તેનામાં સત્યતા ઘટતી જાય છે, અને અસત્યતા વધતી જાય છે, ત્યાં જ બધી તક્લીફ છે.
જ
ધર્મને માનીને ચાલવાથી, મોટા ભાગના લોકો સફળતા અને નિષ્ફળતાને પોતાના ભાગ્ય કે નસીબ કે પૂર્વ જન્મનાં કૃત્યો સાથે
પ્રબુદ્ધ જીવન
૩૧
