________________
જૂન, ૨૦૧૫
પ્રબુદ્ધ જીવન
| ૧૧
પણ સંસાર-સમાજના વ્યવહારમાં
ઘણીવાર તેમાં સ્થિર રહી શકાતું ઉત્તેજનો કે પ્રલોભનો આવે એટલે
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ગ્રંથ
નથી. મનુષ્યપણામાં શક્તિ વધી સંકલ્પો બદલાઈ જાય છે. વૈચારિક જિજ્ઞાસુ જન ઉપરોક્ત ગ્રંથ સંસ્થામાંથી વિના મૂલ્ય મેળવી શકશે, પણ ધર્મ તરફ ન વાપરી, ક્રાંતિના અભાવે બે પ્રશ્નો ઉભા થાય પરંતુ ગ્રંથ મેળવનારે આ ગ્રંથ વિશેના ૨૧ સવાલોના જવાબ છે ભાગોમાં વાપરી, જેમાં છે. પહેલું ચેતના સક્રિય થતી નથી |મહિનામાં આપવાની પ્રતિજ્ઞા લેવી પડશે.
તાત્કાલિકમાં સુખ અને પશ્ચાત અને પ્રરૂપક સાથે સંબંધ જોડાતો ઉત્તમ ઉત્તરો “પ્રબુદ્ધ જીવન'માં પ્રકાશિત થશે.
ઘણું દુ:ખ રહ્યું છે. આજ અસંયમ નથી. આ ક્રિયા કરું છું છતાં વિઝન
છે. શરીરથી મનુષ્ય છીએ પણ નથી. માન્યતા છે પણ નિષ્ઠા-વિશ્વાસ નથી. ભરોસો જલ્દી આવી ગયો વૃત્તિથી મનુષ્ય છીએ કે તિર્યંચ તે જોવું જોઈએ. ક્રોધ સાપ જેવો, પણ આત્મવિકાસ થતો નથી.
અહમ્ હાથી જેવો, ઘાસ જોયું ને ઢોરની જેમ મોટું નાખ્યું એ બધી ભગવાન મહાવીરે કહ્યું કે નીચે જોઈને ચાલવું. કોઈકે પુછ્યું કે આપણી નબળાઈ છે. સંયમ એટલે શ્રદ્ધા અનુસાર આચરણ. સ્વીકાર્યું તમારામાં આવું કેમ હોય? તેથી તે વ્યક્તિએ ઉત્તર આપ્યો-કીડી ઉપર છે તે પ્રમાણે જ આપણી વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિ ચાલે તે સંયમ. સંયમ અનુસાર પગ મૂકે તો તે મરી જાય. કીડી મરી જાય તો મને પાપ લાગે અને હું આચરણ ન હોય તો પશ્ચાત્તાપ અને પ્રાયશ્ચિત જ કરવા પડે. પૂર્વ નર્કમાં જાઉં. ત્યાં હું દુઃખી થાઉં. મારે નર્કમાં જવું નથી. તેથી નીચે સંસ્કાર તમને નીચે લઈ જવા ઈચ્છે પણ જ્ઞાનીના વચનની શ્રદ્ધા એવી જોઈને ચાલુ છું. આમ પ્રથમ નજરે વાત સમજદારી ભરી લાગે છે. હું હોય કે તે તમને પાણીના ફૂવારાની જેમ ઉંચે લઈ જાય. સંયમ અને દુ:ખી ન થાઉં એટલે આમ કરું છું. કીડી મરે નહીં એ વાત ધ્યાનમાં અસંયમ વચ્ચેનો તફાવત સમજી શકાય. સંયમ અને તથાકથિત સંયમ નથી. ક્રિયા એક છે પણ એકમાં સ્વાર્થ છે કે હું દુઃખી ન થાઉ માટે કરું એ બે વચ્ચે તફાવત છે. સંયમ એવી વસ્તુ છે કે ભવસાગર પાર છું. કીડી મરે નહીં એ માટે જો કરે તો તેમાં વિશાળ દૃષ્ટિ છે. એકવાર કરાવવામાં મદદરૂપ થાય છે. કોઈપણ ચીજની વ્યાખ્યા બે રીતે કરી સૂરત પાઠશાળાના પંડિતે મને પૂછ્યું કે ધર્મમાં શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થાય એ શકાય. તે હકારાત્મક અને નકારાત્મક. અહીં પ્રકાશ છે એમ કહી માટે શું કરવું? મેં કહ્યું, તમે તેઓના પ્રશ્નોના ઉત્તરો આપો. પ્રશ્ન ન શકાય અને અંધકાર નથી એમ પણ કહી શકાય. સંયમની વ્યાખ્યા થાય તો એવી વાત કરો કે પ્રશ્નો ઊભા થાય. તેનાથી તેમના મનમાં નિષેધાત્મક અને વિધેયાત્મક રીતે થાય. સંયમની આરાધના કરવી નવા પ્રશ્નો ઉભા થશે. તેનાથી આત્માની ખોજ વધશે.
જોઈએ. સંયમ એ સૂર્યોદય વખતનું ફૂલ છે. તે વખતે ફૂલ ખીલે છે ને ધર્મ બાપમાંથી નહીં આપમાંથી આવવો જોઈએ. બાપે ધર્મ પસંદ સુગંધ ફેલાય છે. સંયમ ધારણ કર્યો હોય તો તમારામાં ખીલવાનો કર્યો એ ખોટો છે એમ હું કહેતો નથી. આપણે ધર્મ વિશે વિચાર કરતાં ભાવ આવવો જોઈએ. જો આ ન કરો, આ ન કરો એવો ભાવ આવતો નથી. મુમુક્ષુતા જાગશે ત્યારે આપણે ધર્મ વિશે વિચારતા થઈશું. હોય તો તે ખોટું નથી પણ અઘરું છે. તે અધુરું પકડવાથી અધુરા શ્રીમદ્જીએ આત્મસિદ્ધિમાં કહ્યું છે કે આત્મા છે તે નિત્ય છે. તે કર્તા રહેવાશે. પૂર્ણતા નહીં આવે. જૈન ધર્મ ત્યાગમૂલક છે પણ પકડનો અને કર્મ છે. મોક્ષનો ઉપાય ધર્મ છે. તેના જવાબમાં શિષ્ય કહે છે કે ધર્મ પણ છે. આત્માને પકડવો જેથી ગૌણ અને હલ્કી બાબતો જાય. ગુરુને લીધે અપૂર્વ જ્ઞાન મળ્યું છે. છ મિત્રો ભગવાન બુદ્ધ પાસે ગયા અશુદ્ધ અને અસંયમ જાય. સાધના અમારી અસંયમને જવા માટે નથી. અને અમારો એક મિત્ર અંધ છે તે પ્રકાશના અસ્તિત્વને સ્વીકારતો સાધના પરમાત્મા અને શુદ્ધાત્માને પકડવાની છે. જીવનમાં ઉચ્ચ વસ્તુઓ નથી. અમે પ્રકાશની ઘણી દલીલ કરી છે. બુદ્ધે કહ્યું કે તેને ઉપદેશ નહીં આવે એટલે ક્ષુલ્લક-ગૌણ બાબતો જાય છે. હાથમાંથી કાંકરા ફેંક્યા ઉપચારની જરૂર છે. તેથી તેને વૈદ્ય પાસે લઈ જાવ. વૈદ્યના ઉપચારથી પણ હીરા આવ્યા નથી. તેથી ખંડીત વ્યક્તિત્વ (સ્લીટ પર્સનાલિટી) સાજો થયો. તે બુદ્ધનો આભાર માનવા ગયો. બુદ્ધે કહ્યું તે પ્રકાશને ઉભું થાય. ઉપર બંધન અને મનમાં રસ એવું ન થવું જોઇએ. અમે નજરે જોવાનો આગ્રહ રાખ્યો તેથી તને દૃષ્ટિ મળી અને પ્રકાશ જોવા પચ્ચકખાણ લઈ લીધા અને લગ્નમાં જવાનું બંધ કર્યું પણ દીકરો કે મળ્યો. તળેટી ઉપર વિચાર અને શિખર ઉપર શ્રદ્ધા હોવી જોઈએ. વહુ લગ્નમાં જઈ આવે એટલે પુછે-દંપતિએ કેવા રંગના કપડાં પહેર્યા આખી યાત્રા કરીને અંતે એનો
હતા. લગ્નમાં જવાનું બંધ કર્યા અસ્વીકાર થાય એવી શ્રદ્ધા જ્ઞાનીને ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ગ્રંથ સ્વાધ્યાય
પછી તે કપડામાં રસ રાખવાની હોવી જોઈએ. શ્રદ્ધામાં બધા
સી. ડી. અને ડી.વી.ડી..
શું જરૂર? નિયમ-વ્રત પગમાં વિકારોને બાળી નાખવાની તાકાત
બેડી નહીં પરંતુ પાયલ જેવા હોવી જોઈએ. ચોથા અંગ સંયમમાં | ગુરુદેવ પૂ. ડૉ. રાકેશભાઈની ત્રણ દિવસની અમૃતવાણીની
લાગવા જોઈએ. નાણાં હાથનો પરાક્રમ છે. શ્રદ્ધા હોવા છતાં
સી.ડી. અને ડી.વી.ડી. સંસ્થામાં ઉપલબ્ધ છે. ઉપરાંત સંસ્થાની મેલ છે. આપણે નાણાંનું દાન કોઈવાર એવું બની શકે કે સંયમમાં વેબ-સાઈટ ઉપર પણ આપ સાંભળી શકશો.
આપ્યું અર્થાત્ હાથનો મેલ કાઢ્યો પરાક્રમ ન પણ હોય. સંયમ દુર્લભ | સંપર્ક : ૦૨૨-૨૩૮૨૦૨૯૬. હિતેશ-૦૯૮૨૦૩૪૭૯૯૦. એમાં નામની શું જરૂર? તમે દાન છે. સંયમમાં રૂચિ હોવા છતાં
આપી નામ મેળવ્યું. આ સોદા
