________________ RSS : Licence to post Without Pre-Payment No. MR/Tech/WPP-36/SOUTH/2013-15. at Mumbai-400 001. Regd. With Registrar of Newspapers for India No. MAHBIL/2013/50453 Published on 16th of every month & Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month . Regd. No. MH/MR/SOUTH-379/2013-15 PAGE No. 52 PRABUDHH JEEVAN JUNE 2015. રણમાં વીરડી બે ઝૂંપડી, વેરાન ભૂમિ ને ખડકાળ પ્રદેશમાં આરંભાયેલું આ યજ્ઞકાર્ય આજે પાંત્રીસ વર્ષે પંથે પંથે પાથેય એટલું તો ફૂલ્ય ફાલ્યું છે કે સોનટેકરી નામે સામાન્ય લાગતું આ કાર્ય કેટલું મોટું છે એ ગીતા જૈન ઓળખાતું આ સંસ્થાનું નયનરમ્ય પરિસર ખરા સુજ્ઞજનોને કહેવું પડે ? વળી, સંસ્થામાં લીલોચારો અર્થમાં સોનું (ઉત્તમ નાગરિકો) ઊપજાવનારું જ્યાં વાવવામાં આવ્યો હોય તેને ઘુડખર ખાઈ ન જીવનમાં નદીની જેમ વહેતા રહેવાનું નક્કી બની રહ્યું છે. શ્રી સુનીલ શિશુ શાળા, શ્રી જાય એ માટે નરેશ અને કુશાલ જેવા વિદ્યાર્થીઓ કરી યોગ અને પ્રાકૃતિક ચિકિત્સાના કામને લઈને નાનાલાલ વોરા વિનયમંદિર, ઉ. બુ. વિદ્યાલય શિયાળાની કડકડતી રાત્રે ચોકી કરવાની સ્વૈચ્છિક સ્વયમ્ સ્વસ્થ બનો અભિયાન' આજથી 19 વર્ષ અને શ્રી બક્ષીપંચ આશ્રમશાળા વલ્લભપુરમાં તૈયારી બતાવે, બીજા મિત્રો પણ તેમાં જોડાય. પૂર્વે આદર્યું ને ભારતભ્રમણ શરૂ કર્યું. અમારી આશરે પાંચેક સો જેટલા બાળકો અહીં જીવન તેમની આ સંસ્થાપ્રીતિ અને સદભાવને સલામ આ પ્રવૃત્તિની ફલશ્રુતિ શું એની તો ખબર નથી ઘડતરનું શિક્ષણ મેળવી રહ્યા છે. બાળકોની સંખ્યા કરવાનું મન થઈ જાય છે. પરંતુ મને આ પ્રવૃત્તિએ ઘણું ઘણું આપ્યું છે. દસ કરતાં પણ અગત્યનું છે તેમને અપાતી તાલીમની - અહીં રહેતા બાળકો મોટેભાગે સામાન્ય દસ દિવસે નવા નવા લોકોની વચ્ચે રહેવાનું, નવી તરાહ અને તેના સુફળ. આર્થિક સ્થિતિવાળા હોય, સંસ્થા દ્વારા ઓછામાં નવી નવી જગાઓના પ્રાકૃતિક સૌંદર્યનું રસપાન કચ્છમાં આ વર્ષે મેઘરાજા મહેરબાન નથી ઓછી ફી રાખવામાં આવે, પણ કેટલાક વાલીઓ કરવાનું, અલગ અલગ પ્રદેશની સંસ્કૃતિને જોવા- થયા તેથી જળસંકટની સાથોસાથ અબોલા તો એટલો અર્થભાર પણ ન ઉપાડી શકે તો તેવા જાણવાનું ને આવું તો કંઈ કેટલુંય મને ભીતરથી પ્રાણીઓ માટે ચારાના પ્રશ્નો પણ ઉભા થયા છે. વિદ્યાર્થીઓને દાખલ કરવાની ના ન પાડી દેવાય. સમૃદ્ધ કરતું ગયું છે. આ પ્રવાહમાં વહેતા કેટલીક લીલા ચારાના ભાવ વધી ગયા હોવાથી સંસ્થામાં એ બાળક જો મોટા હોય તો શ્રમ કરીને એટલે ચલાવવામાં આવતી શ્રી રવિશંકર મહારાજ કોઈને મદદરૂપ થવા માત્ર પાસે આ બાળકોમાં દયા, કરુણા, દાંત ગૌશાળાની ગાયોને ચારાની મુશ્કેલી સર્જાઈ. આ. પૈસા હોવા જ જરૂરી નથી. જેવા ઉમદા ગુણોતું બીજોરાપણ થયું. નકુલભાઈ ભાવસારે બાળકો સમક્ષ વાત કરીને એવી સંસ્થાઓમાં રહેવાનું થાય જેની પ્રવૃત્તિઓ સમજાવ્યું કે તમે શ્રમ કરીને પણ ગાયોને ચારાનું ટ્રેક્ટર ભરીને વળતર કરી આપે એટલે ફી ભરપાઈ હૃદયને સ્પર્શી જાય ને તેના વિશે વાત કર્યા વિના દાન કરી શકો છો. સ્વેચ્છાએ છોકરાઓની ટીમ થઈ જાય. પણ એકલો વિધ રહી ન શકાય. આવી જ એક સંસ્થા ‘ગ્રામ સ્વરાજ તૈયાર થઈ. રેતીના ટેક્ટર ભરી તેમાંથી મળેલ લાકડા કાપી લે, માટે તેના દસ-બાર સાથીમિત્રો સં' - નાલપર, તાલુકો રાપર - કચ્છ સાથે મજરીના પૈસાથી વિદ્યાર્થીઓએ ગાર્યો માટે લીલ તેની મદદે આવે ને રવિવારની કોઈ સાંજ ભરેલા તાજેતરમાં યોગશિબિરના સંચાલનાથે જોડાવાનો ચારો ખરીદ્યો. સંસ્થાની બાલિકાઓ પણ આ દ્રતા ટ્રેક્ટર સાથે ગૌરવભેર બાળકો પરત કરે ત્યારે યોગ થયો. અલબત્ત, આ સંસ્થા સાથે મારે ઘણાં શ્રમદાનના સિદ્ધાંતને સમજ આ કામમાં જેની ફી ભરપાઈ થઈ ગઈ હોય તેના ચહેરા પર વષોનો અનુ બંધ રહ્યો છે. ૨૦૦૧ના ભૂકંપ વખતે સહભાગી થઈ આ વાત વિશેષ અગત્યની એટલે જાત-મહેનતે ભણાવાનો આનંદ હોય તો તેના પણ આ સંસ્થા મારફતે રાપર ભચાઉની છે કે આ બાળકોમાંથી મોટા ભાગનાના સાથીઓના હૈયા પોતાના મિત્રના ભણતર માટે આજુબાજુના ગામડાંઓમાં કામ કરવાનો અવસર વાલીઓના પૂર્વજો શિકારી વૃત્તિ ધરાવતા હતા. સહભાગી થયાના સંતોષથી છલકતા હોય. આ. નકુલભાઈ ભાવસારના સહયોગથી પશુ પક્ષીનો શિકાર કરવો એ જેમને મન સહજ સ્વાવલંબનની તાલીમની સાથોસાથ કોઈને સાંપડેલો. પણ આ વખતે તો દસ દિવસ રોકાવાનું હતું તેમના બાળકો જીવદયાના કાર્યો કરતા થયા | (વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું 42) થતાં તેને ઝીણવટપૂર્વક જોવા જાણવાનું બન્યું. છે. ગાયો માટે કેટલો ચારો આવ્યો સારું જોઈએ તો ભાઈ સૌને રે કહીએ' એ ન્યાયે એ અગત્યનું નથી. અગત્યનું એ છે અંતરને સ્પર્શી ગયેલી કેટલીક વાતો કહેવાની તક કે આ બાળકોમાં દયા, કરુણા, દાન ઝડપું . જેવા ઉમદા ગુણોનું બીજોરાપણ | ગાંધીમૂલ્યોને વરેલી આ સંસ્થાની સ્થાપના થયું. સ્વાભાવિક છે કે આ બાળકો અગ્રણી સામાજિક કાર્યકર - ગાંધીવિદ્ સ્વ. મોટા થઈ કોઈ અબોલા જીવ પર મણિભાઈ સંઘવીએ ૧૯૭૮માં કરી હતી. એક- હથિયાર ફેંકતા અચકાશે - અટકશે. Io, Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Pushpaben Chandrakant Parikh on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculia Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.