________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
જૂન, ૨૦૧૫ મુંબઈ આવવાને પણ સાધુ આચારની વિરૂદ્ધ ગણતાં અને તેમની હયાતી એટલે શ્રેષ્ઠ, સરળ, જોખમ રહિત અને સર્વને માટે ઉપયોગી ઉપાય સુધી તેમના સમુદાયના કોઈપણ ગુરૂ ભગવંતો મુંબઈ આવી શક્યા તે હાય-વે ઉપરના વિહા૨ સદંતર બંધ કરીને ગ્રામ્ય વિસ્તારના ન હતાં. વિકલ્પ એવા ન હોવા જોઇએ જે આચારમાં શિથિલતાઓને અગાઉના વિહાર માર્ગોનો ઉપયોગ. પ્રવેશવાનો માર્ગ ખોલી આપે. આધુનિક સગવડતા અને ઉપકરણોનો શાસ્ત્રાજ્ઞા વિરુદ્ધ કશું લખાયું હોય તો તે માટે સર્વને મિચ્છામી ઉપયોગ સાધુ ભગવંતો માટે નિષેધ હોય તો તે આચારનો ભંગ કરનાર દુક્કડમ્. * * * તથા મોહનિય કર્મનો બંધ કરાવનાર હોઈને એન્ટીબાયોટિક જેમ એક ૪૦૪, સુંદર ટાવર, ટી. જે. રોડ, શીવરી, મુંબઈ-૪૦૦૦૧૫. દરદ દબાવી અન્ય દસ રોગોને જન્મ આપે છે તેમ થશે અને તે શાસનના મો. : ૯૩૨૩૩૩૧૪૯૩. હિતમાં તો નહિ જ હોય.
અર્થ જ અર્થનું મૂળ અર્થોડપિ પુષ્યાનુયે વવવસ્થાન મૂલં મહાનર્થપરંપરાળા | અર્થ પડે છે, પરંતુ અંતે મહાઅનર્થ થશે. નૃમિથતુર્ષિ - યુગવિનેશ, સપ્રાપ્ય હૈમપુરુષે ચર્થવ ા
સાહસિકતા જ જેને વારસામાં મળી છે તેવો રાજકુમાર વિચારે ધન પણ ક્યારેક પાપના ઉદયે મહા-અનર્થની પરંપરા, સર્જી દે છે, ધીર-સાહસ વડે જ લક્ષ્મીને ભોગવે છે. કાયર માણસોનું મેળવવાનું, છે. જેમ કે, સુવર્ણપુરુષને પ્રાપ્ત કરીને એક સાથે વિનાશ પામ્યા! ભોગવવાનું કે પચાવવાનું બળ ક્યાંથી હોય ? આમ વિચારી રાજપુત્રે
માનવ ધન માટે આંધળાની જેમ દોડે છે ! ધનોપાર્જનમાં વચમાં કહ્યું કે – ખુશીથી પડે ! આવનાર સાથે ટકરાય છે. ધર્મના મહત્ત્વને કારણે પરસ્પર દુશ્મનાવટ રાજપુત્રના શબ્દો સાંભળતાં જે વટવૃક્ષ ઉપરથી સુવર્ણપુરુષ પડ્યો. ઊભી થાય છે. એકબીજાને અનર્થમાં પાડવાના પ્રયત્નો કરે છે. રાજપુત્રના આનંદનો પાર ન રહ્યો !ત્રણેય મિત્રોને ઉઠાડ્યા. ત્રણેય મિત્રોએ
ઉપરાંત એ ધન માટે અનીતિ-અન્યાય-અસત્યનો આશ્રય લે છે. તેની ના પાડી..જ્યારે રાજપુત્રે તો અનર્થના ડરને ફગાવી હા પાડી. વિવેકબુદ્ધિ નષ્ટ થઈ જાય છે. તેથી જ તો ધન (અર્થ) અનર્થની પરંપરાનું | ખુશાલીમાં જાણે હવે મિષ્ટ ભોજન જમવાના કોડ જાગ્યા. મિષ્ટાન્ન સર્જન કરે છે. એવી જ ઘટના અહીં મિત્રોની જાણવા મળે છે.
માટે બે મિત્રો ગામમાં ગયા. ધનના લોભમાં ગામમાં ગયેલા શ્રેષ્ઠીપુત્ર હેમપુર નગરમાં ચાર મિત્રો હતા. એમાં એક રાજપૂત હતો, બીજો અને પુરોહિત પુત્રને દુર્બુદ્ધિ સૂઝી ! ધનના લોભે ગાઢ મિત્રોમાં મંત્રીપુત્ર હતો, ત્રીજો શ્રેષ્ઠીપુત્ર છે તો ચોથો પુરોહિતપુત્ર છે. ચારે દુશ્મનાવટનો દાવાગ્નિ પ્રગટ્યો ! ! ગામમાં ગયેલ બે મિત્રોએ લોભાંધ મિત્રો દેશાંતર જોવાની ઈચ્છાથી નગર છોડીને ચાલ્યા. ઘણા દિવસ બની, ગામ બહારના મિત્રોને મારી નાખીને ધન લઈ લેવાના ભાવથી થયા. ઘણો પંથ પણ કપાઈ ગયો હતો.
તે મિષ્ટાન્નમાં ઝેર ભેળવી દીધું ! સંધ્યાકાળનો સમય હતો. વડના ઝાડ નીચે આજે રાત્રિ પસાર દુષ્ટભાવના ક્યાંક પોતાના જ અનર્થ માટે થાય છે. તે જ ન્યાયે કરવાનું નિશ્ચિત કર્યું. જંગલ જેવું સ્થળ હોવાથી ચારે જણાએ નક્કી ગામ બહાર રહેલા તે રાજપુત્ર અને મંત્રીપુત્રે પણ લોભને પરવશ કર્યું કે વારા-ફરતી એક-એક મિત્રે જાગતા રહેવું. ત્રણે જણે સૂઈ બની તે શ્રેષ્ઠીપુત્ર અને પુરોહિત પુત્રને તલવારથી હણી નાખ્યા ! જવું. જેથી દરેકને આરામ પણ મળી જાય.
બંનેના પ્રાણપંખેરાં જોત-જોતામાં ઊડી ગયા. અંદરમાં હરખાતા તે નક્કી કરેલા ક્રમ પ્રમાણે પહેલા પહોરમાં શ્રેષ્ઠીનો પુત્ર જાગતો બંને મિત્રોએ નગરમાંથી લાવેલ મિષ્ટાન્ન વાપર્યું...ઝેરની અસર બેઠો છે. બાકીના ત્રણે મિત્રો ઊંઘી ગયા છે. થોડી જ વારમાં વડના થઈ.રાજપુત્ર અને મંત્રીપુત્ર પણ તેના કારણે યમસદન પહોંચી ઝાડ ઉપરથી અવાજ આવ્યો. અર્થ (ધન) પડે છે, પણ એ આખરે ગયા..! દુષ્ટભાવનાના ફળ ચારેને મળ્યાં. ચારે પરલોકમાં પહોંચી અનર્થકારી થશે. શ્રેષ્ઠીપુત્રે જવાબ આપતાં જણાવ્યું. જો અનર્થ થાય જતાં સુવર્ણ પુરુષ તો ત્યાં જ રહ્યો...અર્થ (ધન) જ અનર્થનું મૂળ છે. તેમ હોય તો ન પડશો. અવાજ આવતો બંધ થઈ ગયો.
એ કહેવત ખરેખર સાચી જ છે. ચારે મરીને દુર્ગતિમાં જ ગયા એ | બીજા પહોરમાં શ્રેષ્ઠીપુત્ર સૂઈ ગયો. ક્રમ પ્રમાણે પુરોહિત જાગ્યો. ફરીથી કહેવાની જરૂર નથી...કારણ, લોભ, પરિગ્રહ, દુષ્ટભાવના અને વડના વૃક્ષ ઉપરથી અવાજ આવ્યો. અર્થ પડે છે, પરંતુ પાછળથી અનર્થ થશે. પંચેન્દ્રિયનો વધ...આ બધી જ વસ્તુઓ દુર્ગતિ (મુખ્યત્વે નક)માં શ્રેષ્ઠીપુત્રની જેમ જ પુરોહિત પુત્રે પણ એ જ જવાબ આપ્યો. લઈ જનાર છે એમ શાસ્ત્રકારો સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવે છે. | બીજો પ્રહર પૂર્ણ થતાં જ પુરોહિતની જગ્યાએ મંત્રીપુત્ર જાગતો પૈસો જ પાપ કરાવે છે, પૈસો જ રૌદ્રધ્યાનનું કારણ છે, પૈસાથી બેઠો છે. એ સમયે પણ વડ ઉપરથી એ જ પ્રશ્ન થયો. મંત્રીપુત્રે પણ જ વૈરી દુશ્મનો ઊભા થાય છે. પૈસો અભિમાનમાં નિમિત્ત બને છે. પૂર્વના બે મિત્રોનો જ જવાબ દોહરાવ્યો. એટલે અવાજ બંધ થઈ ગયો. માયા પણ આ જ ધન કરાવે છે. માયાથી મિત્રતાનો નાશ થાય છે.
ચોથા પ્રહરમાં વારો આવ્યો રાજપૂતનો. બાકીના ત્રણે તો નિદ્રાધીન જ્યારે લોભ તો સર્વવિનાશક છે. આવી શાસ્ત્રની વાર્તા હૃદયસ્થ બનાવી થયા છે. માત્ર રાજપૂત જ જાગે છે. વટવૃક્ષ પરથી એ જ સૂર સંભળાયો. જીવનમાં વણી લેવા જેવી છે.
| * * *
