________________
Licence to post without prepayment No. 37 વર્ષ: (૫૦) +૯૦ અંક: ૧૦૦
તા. ૧૬-૧૦૯૮
Regd. No. MH/MBI-South / 54 / 98 ૦૦૦ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર૦૦૦
પ્રભુ& Wવળી
પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૧૯૩૯થી ૧૯૮૯ ૫૦વર્ષ૦૦૦ વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૮૦૦૦૦
તંત્રી રમણલાલ ચી. શાહ
વૈમાનિક અસભ્યતા સ્થળ અને જળમાં ઝડપી ગતિ કરવાનાં સાધનો વિકસાવવાની વિમાનપ્રવાસ એટલો મોંઘો છે કે તેમાં બેસનારો વર્ગ એકંદરે સાથે માનવજાતે આકાશમાં વિચરવાનું પણ શોધી કાઢ્યું છે. છેલ્લા સાધનસંપન્ન હોવાનો. કેટલાક મધ્યમ કે ઉચ્ચ મધ્યમ કક્ષાના લોકો એક સૈકામાં હવાઈ માર્ગે ગતિ કરવા માટે માનવે જે સંશોધનો ક્યાં પણ પોતાની કંપનીના ખર્ચે વિમાનની સફર કરતા હોય છે. સરકારી છે તે અદ્ભુત છે.
ખાતાઓના પ્રધાનો, અમલદારો વગેરે સરકારના ખર્ચે પ્રવાસ કરે - ઓગણીસમી સદી સુધી જેનું નામનિશાન નહોતું એવા કેટલાયે છે. વકીલો, ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટો, દાક્તરો, ઇજનેરો. પ્રોફેસરો વગેરે પ્રકારના પ્રશ્નો વીસમી સદીમાં ઉદ્દભવ્યા છે અને તે વધતા ચાલ્યા પણ આવા પ્રવાસનો લાભ મેળવે છે. સંક્ષેપમાં કહીએ તો જે વર્ગ છે. વીસમી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં વિજ્ઞાને જાણે હરણફાળ ભરી છે વિમાનમાં પ્રવાસ કરે છે તે એકંદરે સુશિક્ષિત હોય છે અને તેથી જ એમ કહેવાય છે. જો કે હરણફાળ શબ્દ પણ હવે નાનો પડે એટલી. તે સંસ્કારી અને સારી વર્તણૂકવાળો હોવાની અપેક્ષા બંધાય છે. પ્રગતિ વૈજ્ઞાનિક ક્ષેત્રે થઈ છે.
વિમાનમાં કર્મચારીઓ પણ સુશિક્ષિત જ હોય છે. તેમના પગારો વર્તમાન જગતની નવી સમસ્યાઓમાંની એક સમસ્યા તે વધતી સારા હોય છે. એટલે નોકરીમાં પસંદગીનું ધોરણ ઊંચું રહે છે. જતી વૈમાનિક અસભ્યતાની છે. વિમાન સેવાનું ક્ષેત્ર દિન પ્રતિદિન આમ છતાં સ્વભાવની વિચિત્રતા કહો કે લાક્ષણિકતા કહો તે કેટલીક વધી રહ્યું છે. દુનિયામાં સેંકડો વિમાન કંપનીઓ છે. મોટી મોટી વાર તેમનામાં પ્રગટ થયા વગર રહેતી નથી. વિમાન કંપનીના પ્રત્યેકના હજારો કર્મચારીઓ છે. હજારો એરપોર્ટ કેટલાક મોટા મોટા ઉદ્યોગપતિઓ, કંપનીઓના મેનેજિંગ છે. રોજ સવારથી સાંજ સુધીના બાર કલાકમાં આખી દુનિયામાં ડાયરેક્ટરો, દાક્તરો, અધ્યાપકો, અમલદારો, રાજદ્વારી નેતાઓ, મળીને એક લાખથી વધુ વિમાન જમીન પરથી આકાશમાં ઊડે છે સંસદના સભ્યો વગેરેને અસભ્ય વર્તન કરતા જોવા હોય તો દિલ્હી, અને પાછાં જમીન પર ઊતરે છે. સમગ્ર જગતમાં રોજ સરેરાશ ત્રણ મુંબઇ, કલકત્તા જેવા એરપોર્ટ પર એક ફૂલાઇટ રદ થયા પછી બીજી કરોડથી વધુ પ્રવાસીઓ એક સ્થળેથી ઊડીને અન્ય સ્થળે પહોંચી ફૂલાઈટમાં નંબર લગાવવા માટે તેઓ જે ઘૂસણખોરી, ધક્કાબક્કી, જાય છે. આટલા બધાં વિમાનોની અને પ્રવાસીઓની આટલી મોટી બોલાચાલી, રાડારાડી, ગાળાગાળી, લાંચ માટેની સાંકેતિક ભાષાના અવરજવર હોય અને લાખો કર્મચારીઓ તેમાં સંકળાયેલા હોય તો પ્રયોગો વગેરે કરતા હોય છે ત્યારે તેમના અસભ્ય વર્તનનું દશ્ય ત્યાં કંઈક તો એવી ઘટનાઓ બનવાની કે જે સુખદ ન હોય. જોવા જેવું બને છે. કોઈક વાર કોઈ એક ક્લાઈટ મોડી થવાની
દરેક પ્રવૃત્તિક્ષેત્રમાં પોતાની લાક્ષણિક એવી કેટલીયે સમસ્યાઓ વારંવાર જાહેરાત થયા પછી મુસાફરો ટોળે વળી સત્તાવાળાઓ સમક્ષ ઉદ્ભવે છે અને તેના ઉપાયો વિચારાય છે. વિમાન-વ્યવહારના ક્ષેત્રે જે તોફાન મચાવે છે, રાડારાડ કરે છે, ક્યારેક ગુસ્સામાં આવી વિમાનના અકસ્માતની, વિમાનના અપહરણની, વિમાનમાં બોમ્બ ભાંગફોડ કરે છે ત્યારે તેઓમાં રહેલી અસભ્યતાનો પરિચય થાય મૂકી એને ઉડાવી દેવાની કે હવાઈ સીમાના ઉલ્લંઘન માટે વિમાનને છે. શ્રીમંતાઇનો ઘમંડ ત્યારે છતો થાય છે, કારણ કે પોતે અઢળક
તોડી પાડવાની ઘટનાઓ ગંભીર પ્રકારની છે. આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યવસ્થા- કમાણી કરનાર છે અને સામે પક્ષે કર્મચારી એક નોકરિયાત મધ્યમ - મંડળો તે વિશે ઉપાયો વિચારે છે અને અમલમાં મૂકે છે. પરંતુ કક્ષાનો માણસ છે એ વિશે તેઓ સભાન બની જાય છે. ઉહાપોહ
વ્યવસ્થાપકો કરતાં ગુનેગારોનું ભેજું વધુ ફળદ્રુપ હોય છે એટલે નવી અને ધાંધલ-ધમાલ વગર સત્તાવાળાઓની આંખ ખૂલતી નથી એવી નવી તરકીબો વખતોવખત અમલમાં આવે છે.
ધારણા પણ તેમાં કામ કરે છે. વિમાન-વ્યવહારના ક્ષેત્રે આંતરરાષ્ટ્રીય મંડળોને મૂંઝવતી
વસ્તુતઃ સાચી શ્રીમંતાઇથી સંસ્કાર અવશ્ય આવવા જોઈએ. વર્તમાન સમયની બીજી એક નાની સમસ્યા તે અસભ્યતાની છે. મા લાક સમયથી ઉતારઓની અને કર્મચારીઓની ગેરવર્તણુકના નથી મારે શ્રીમંતાઈના જોરે જ માણસ અસંસ્કારી કે અસભ્ય
પરંતુ વાસ્તવમાં શ્રીમંતાઈ આવી એટલે સંસ્કાર આવી ગયા એવું કિરસા વધતા જાય છે. આવા કિસ્સાનું પ્રમાણ ધનાઢ્ય દેશોમાં વધુ છે
૧૩ બની જાય છે. જોવા મળે છે. આપણા ભારત દેશમાં કુલ પ્રજાના એક ટકા જેટલા માણસો
બીજી બાજુ વિમાની કંપનીઓના કર્મચારીઓનાં મંડળો થયાં. પણ વિમાનમાં બેસતા નથી. એટલે આપણે માટે આ પ્રશ્ન તદ્દન '
* છે. એ મંડળો એટલાં જબરાં હોય છે કે એકાદ કર્મચારીને વધુ પડતો ગૌણ ગણાય, પરંતુ જે વર્ગ વિમાનમાં સફર કરે છે તે વર્ગની દષ્ટિએ ઠપકો મળ્યો હોય, નોકરીમાંથી રજા અપાઇ હોય તો કર્મચારીઓ . આવી સભ્યતાનો પ્રશ્ન વિચારણીય છે.
અનેક પ્રવાસીઓને પડનારી હાડમારીનો વિચાર કર્યા વગર અચાનક
