________________
ગાંધી પણ શક
અને જો એ શ્રદ્ધા રાખવા
અને આપણી ઐતિહાસિક
પ્રબુદ્ધજીવન
તા. ૧૬-૧૧-૯૮ ગુરજી શિખવે એકી રીતે, ગુણી જડ બેઉને’ પણ સૌ પોતપોતાની કહ્યું : “વાંચ.” બીજી વાર કહ્યું “વાંચ.” મહમ્મદ સાહેબે કહ્યું : “પણ. સ્કૃતિ અને શક્તિ પ્રમાણે જ્ઞાનને ઝીલે છે, સમજે છે, પચાવે છે. મને તો વાંચતાં જ નથી આવડતું.’ ફિરતાએ ત્રીજી વાર કહ્યું : મલિન અને સ્વચ્છ દર્પણમાં જેમ પ્રતિબિંબ ઝીલાય છે તેમ. “વાંચ, ખુદાતાલાનું નામ દઈ વાંચ.'... ફિ૨તો તો ઊડી
કયા માતાપિતાને ઘરે જન્મ લેવો એ કોઈના હાથની વાત નથી, ગયો...જતાં જતાં કહેતો ગયો : “આજથી તું ખુદાતાલાનો પયગમ્બર સામાન્ય ખેડૂતને ઘરે જન્મીને પણ સરદાર વલ્લભભાઈ બની શકાય થયો છે.” - અને પછી ખુદાતાલાના સંદેશવાહકનું કાર્ય શરૂ થયું ! અને સામાન્યમાં સામાન્ય બુદ્ધિ ધરાવતા મોહનદાસ કરમચંદ આવાં તો અનેક દષ્ટાંતો આપી શકાય અને સાથોસાથ પૂછી પણ, ગાંધીમાંથી સમગ્ર માનવજાતિના મેર સમાન મહાત્મા ગાંધી પણ શકાય કે જો એ બધી જ ઘટનાઓ સાચી હોય તો એની શ્રદ્ધયતા બની શકાય. ગમે તેવાં વાતાવરણ અને પરિસ્થિતિને પણ પ્રબળ કેટલી ? અને જો એ શ્રદ્ધા રાખવા યોગ્ય હોય તો એ ઘટનાઓ પુરષાર્થ પલટી શકે, નડતરરૂપ પથ્થર શિલાઓને પ્રગતિના પગથિયાં પરત્વેનું રહસ્ય શું? કારણ વિના કાર્ય ન બને. આપણી ઐતિહાસિક બનાવતાં આવડે તો ! ગપસપ્ત શક્તિના સોતને આવરણરૂપ બની દષ્ટિ કેટલી મર્યાદિત છે ! વીસમી સદીનો વિજ્ઞાની જેમ સમજે કે બેઠેલી શિલાને દૂર કરવાની જ આવશ્યકતાઓ અને આવડત હોવાં એણે જ એટમ-કોબાલ્ટ-અણુબોમ્બની શોધ કરી છે તો તે ખાંડ ખાય જોઇએ. “વાદળ અને વાવાઝોડાં વિના મેઘધનુષ્ય હોઈ શકે નહીં. છે. મનુષ્ય જાતિની પાસે બહુ બહુ તો દશબાર હજાર વર્ષનો વિશ્વના નૃવંશશાસ્ત્રીઓએ, વૈજ્ઞાનિક તત્ત્વોને આધારે આ પૃથ્વી સન
પની સંસ્કૃતિ-વિકાસનો લિખિત ઇતિહાસ હશે, પણ આજથી લગભગ પર માનવીના અવતરણની મર્યાદા આશરે દશેક લાખ વર્ષ પૂર્વેની
બત્રીસ હજાર વર્ષ પૂર્વે એટલાન્ટિસ અને એનીય પૂર્વે લેમુરિયન આકારી છે. હજી એ “શુદ્ધ બુદ્ધિચલિત અને સ્વસ્થ વિવેકસંપન્ન
જાતિની સંસ્કૃતિનો વિકાસ અત્યારના વિકાસથી પણ વિશેષ હતો. માનવ થઈ શક્યો નથી. ઉત્ક્રાંતિના ક્રમમાં અમીબાથી આત્મા
બારસો વર્ષના ઉત્થાન અને ત્રણ હજાર વર્ષના પતનના તબક્કાઓ બ્રહ્મ-દેવતા સુધીની એની ઉર્ધ્વ વિકાસયાત્રા અદ્યાપિ ચાલુ છે. બુદ્ધ,
- વટાવ્યા પછી છેલ્લે બાર હજાર વર્ષ પૂર્વે-વિજ્ઞાનની શક્તિનો મહાવીર, જીસસ ક્રાઈસ્ટ, મુહમ્મદ સાહેબ પયગમ્બર અને મહાત્મા
મૂર્ખાઇભરી સ્વાર્થી રીતે ઉપયોગ કરતાં સમગ્ર એટલાન્ટિસ મહાખંડ ગાંધી સુધીની એની વિકાસયાત્રા થઈ હોવા છતાં હજી એનો આદિ
એટલાન્ટિક મહાસાગરમાં ગરકાવ થઈ ગયો ! આ મહાવિનાશ પૂર્વે જીવ સાથેનો નાડી-સંબંઘ તૂર્યો નથી. ઉત્ક્રાંતિની વિકાસયાત્રામાં
ચીન, તિબેટ, માંગોલિયા અને ભારતમાં પ્રવેશેલા એટલાન્ટિયનો આરોહણ-અવરોહણના અનેક તબક્કાઓ આવતા જતા હોય છે.
આર્યપ્રજાના નામથી ઓળખાયા. અત્યારે એશિયામાં આર્યો અને કાં તો વૈશ્વિક વિપરીત પરિસ્થિતિને કારણે વા માનવ પ્રકૃતિની નિજી
યુરોપ અમેરિકામાં વસતા લોકો પાંચમી મહાજાતિ (Root- Race)ના મર્યાદાઓને કારણે તે અમીબાથી બ્રહ્મ-દેવતા સુધીની વિકાસ યાત્રામાં
છે. ઉત્ક્રાન્તિના નિયમ પ્રમાણે દરેક Root Race, પાછલી Root અટવાતો જતો દેખાય છે, અને વિશ્વ-ઈતિહાસના કેટલાક
Race કરતાં વધુ વિકસિત હોય છે. કેટલીક વાર એવું બને છે કે તબક્કાઓનાં ચંગીસખાન, હિટલર અને ઈદી અમીનો જેવા નર
અનિચ્છનીય દિશામાં પ્રગતિ વધુ ઝડપી થતી હોય છે પરન્તુ ઉન્નતિ પિશાચો પણ એ તરંગ-રેખામાં દેખા દેતા હોય છે. આવી વરવી
અને અવનતિ તબક્કાવાર થતી જ હોય છે. અત્યારના તબક્કાની વાસ્તવિકતા હોવા છતાં પણ એની વિકાસની સંભવિતતાનો
ઉન્નતિ-અવનતિ સમાન્તર ચાલતી દેખાય છે. થિયોસોફિસ્ટો, મહર્ષિ આશાવાદ માનવતાના મજનુઓએ હજી ખોયો નથી અને માનવ
અરવિંદ ઘોષ અને કેટલાક નૃવંશશાસ્ત્રીઓ અને ઉત્ક્રાન્તિવાદીઓની જાતિની ઉત્ક્રાંતિના અનુલક્ષમાં હજી બીજાં દશથી બાર હજાર વર્ષો !
વિચારણા પ્રમાણે અત્તે તો ઉન્નતિ તરફ-ઉર્ધ્વગમન થતું હોય છે, એની માનવતાની વિકાસયાત્રાને લાગશે એવું જીવશાસ્ત્રીઓનું
Man is destined to be good - નર નારાયણ થવા તરફ અનુમાન છે, અને ગર્ભ સંસ્કારની વાત પણ કેવડી મોટી છે ! આ
" અચૂક ગતિ કરી રહેલ છે...વચ્ચે વચ્ચે જે અનિચ્છનીય ઘટનાઓ માતાના ગર્ભમાં જ અભિમન્યુને યુદ્ધનું કોઠા-જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું
ઘટે છે તે તો Passing Phase છે. મચલબ કે ઉત્ક્રાન્તિ તરફ હતું...અને “ધર્મવર્ણન'માં આચાર્ય આનંદશંકર ધ્રુવ મહાવીર સ્વામી
ગતિ કરી રહેલ મનુષ્ય જાતિના ઇતિહાસમાં કેટલાક અદ્ભુત વિરલ : અંગે લખે છે: “એમ કહેવાય છે કે એ (વર્ધમાન) દેવાનંદા નામની
સંસ્કારનું અવતરણ આપણને દંગ કરી દે છે. જન્મ-જન્માંતરની બ્રાહ્મણીના ગર્ભમાં હતા, ત્યાંથી ત્રિશલા ક્ષત્રિયાણીના ગર્ભમાં એમને
આપણી શ્રદ્ધાને દઢ કરી દે છે. લઈ જવામાં આવ્યા હતા. આથી એમ અનુમાન થાય છે કે એમની પ્રકૃતિ નાનપણથી જ ક્ષત્રિય કરતાં બ્રાહ્મણ જેવી, એટલે કે શાન્ત, સુશીલ, અને રાજ્યના ભોગ કરતાં તપશ્ચર્યાને અધિક પસંદ કરનારી શિવરાજપુરની મુલાકાત
ગત પર્યુષણ પર્વ દરમિયાન સંઘે શિવરાજપુરની સેવાભાવી નાની વયમાં સિદ્ધાર્થ ગૌતમને ધ્યાનમાં બેસવાની ટેવ હતી.
સંસ્થા લોકસ્વાથ્ય મંડળને આર્થિક સહાય કરવાની યોજના હાથ ! એક દિવસ ઉદ્યાનમાં લટાર મારતાં મારતાં ધ્યાન-સમાધિ લાગી
ધરી હતી. એ માટે એકત્ર થયેલ નિધિ એ સંસ્થાને અર્પણ કરવાનો ! ગઇ. પિતા શુદ્ધોદન શોધવા આવ્યા...સમાધિમાંથી જાગેલા સિદ્ધાર્થ
કાર્યક્રમ રવિવાર, તા. ૧૦મી જાન્યુઆરી ૧૯૯૯ના રોજ | કહે છે : “પિતાજી ! આજે લટાર મારતાં મારતાં આ જાંબુના ઝાડ
શિવરાજપુર મુકામે યોજવામાં આવ્યો છે. શનિવાર તા. ૯મી નીચે પલાંઠી વાળીને જરા બેઠો એટલામાં તો કોણ જાણો શાથી પણ જાન્યઆરી ૧૯૯૯ના રોજ રાત્રે વડોદરા એક્સપ્રેસમાં નીકળી કમળની જેમ મારી આંખો બીડાઈ ગઈ. બરફની જેમ મારું મન
૧૦મીએ સવારે વડોદરા ઊતરી શિવરાજપુર જવાનું અને તે જ ઓગળી ગયું. સ્વચ્છ સરોવરમાં તરતા રાજહંસની જેમ મારો ય દિવસે રાત્રે વોશ એગ્રોસમાં અંબઇ પાટ
| દિવસે રાત્રે વડોદરા એક્સપ્રેસમાં મુંબઈ પાછા ફરવાનું ગોઠવવામાં હંસ જાણે કે શુભ-શીતલ ચૈતન્ય ચાંદનીમાં લીલયા તરવા લાગ્યો.
આવ્યું છે. જે સભ્યો, દાતાઓ આ કાર્યક્રમમાં જોડાવા ઇચ્છતા અણુએ અણુને રસતો શો એ દિવ્ય આનંદ ! પિતાજી ! કોઈ દિવસ
હોય તેઓએ પોતાના નામ અને ટેલિફોન નંબર, રૂપિયા પચાસ નહીં ને આજે જ મને સહસા આ શું થઈ ગયું?” (“ત્રણ વૈશાખી
ભરીને સંઘના કાર્યાલયમાં ૩૦મી નવેમ્બર સુધીમાં નોંધાવી દેવા પૂર્ણિમા').
વિનંતી છે. હઝરત મહમ્મદની ખુદાની લગની દિન પ્રતિદિન પ્રબળ બનતી
D મંત્રીઓ ગઈ. એક દિવસ ખુદાના ધ્યાનમાં હતા ત્યાં એક દિવ્ય પુરુષે આવી
હશે.'
