________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પણ આ ધરતીકંપની અસર થઈ હતી.
૨૭ ઑગસ્ટના સવારના ૧૦ વગ્યાની આસપાસ મોંઘી૨ અને આજુબાજુના વિસ્તારમાં મુશળધાર વરસાદ પડ્યો. મોટી સંખ્યામાં ઘરો પડી ગયાં. દિવસના મધ્યભાગમાં નદી તરફથી ભયંકર અવાજ સાથે ધરતીકંપ શરૂ થયો, જે બે મિનિટ ચાલુ રહ્યો, જેને લીધે લોકો પોતાનું સમતોલપણું ગુમાવી બેઠાં અને મોટી ઇમારતો પાયામાંથી તૂટી પડી. આ પ્રક્રિયા ૩ મિનિટ ચાલી પછી બંધ થઈ ગઈ. આ પ્રક્રિયા દરમ્યાન એક પણ ઘર કે ઇમારત બચવા પામી ન હતી. આ ધરતીકંપે નીચે સમતલધરા અને ઉપર આકાશ બનાવી દીધું હતું. ભાગલપુરમાં પણ તેની ઘણી અસર થઈ હતી. આ ભૂકંપમાં ઘણાં માણસોનાં મૃત્યુ થયાં હતાં.
૨૬ ઑગસ્ટ, ૧૮૩૩ના રોજ નેપાલમાં પણ ધરતીકંપે તારાજી વેરી હતી. સવારે ૧૧ વાગ્યે આવેલા આંચકાથી રેસિડેન્સી હાઉસ અને ઓફિસને નુકસાન થયું હતું. નેપાલના રેસિડેન્ટ બી.એચ.હોડસનના રિપોર્ટ મુજબ પાટનગર કાઠમંડુમાં ૧૩૦ મકાન પડી ગયા અને ૨૫ માણસો મર્યાં. ભટગાંવ, પાટણ, દેવ-પાટણ અને અન્ય જગ્યાએ માણસો અને માલમિલકતને ઘણું નુકશાન થયું. ભટગાંવમાં ૧૨૦ મર્યાં. અહીંનું જગન્નાથ મંદિર અને ભીમસેન મિનાર પડી ગયા. પાટણ દરબારગઢ ભાંગીને ભુક્કો થઈ ગયો. બીજો મુખ્ય આંચકો ૬ વાગ્યે આવ્યો. એમાં રહી સહી ઇમારતો તૂટી પડી. નેપાલના મહારાજા અને કુટુંબીજનો ઘવાયાં. તેઓ ભંડારખંડમાં આશરો લઈ
રહ્યાં છે.
૧૯ ફેબ્રુઆરી, ૧૮૪૨ના રોજ અફઘાનિસ્તાન અને ભારત ધરતીકંપથી ધ્રૂજી ઊઠ્યા હતા. તેમાં જલાલાબાદ શહેરનો ત્રીજો ભાગ નાશ પામ્યો હતો. પેશાવરમાં ઘણાં માણસો મર્યાં હતાં. પેશાવરમાં આવેલા ગરમ પાણીના ઝરા ઠંડા થઈ ગયા હતા. આ ધરતીકંપે ૨ લાખ ૬૦ હજાર ચો.મી.માં હાહાકાર ફેલાવી દીધો હતો. એ જ સદીના અંત ભાગમાં બંગાળના ઉપસાગરમાં ધરતીકંપ થયો હતો. તે એટલો બધો વ્યાપક હતો કે એના આંચકા કાલિકટ, ઉંટાકામંડ અને આગ્રા સુધી લાગ્યા હતા. ૨૦ લાખ ચો.મી.માં ફેલાયેલી આ ધરતીકંપની અસરથી બ્રહ્મદેશ(બર્મા)માં કાદવનો એક જ્વાળામુખી ફાટ્યો હતો.
૧૮૪૨માં ન્યુઝીલેન્ડમાં ધરતીકંપના લગભગ ૩૦-૩૫ દિવસ સુધી વારંવાર આંચકા લાગ્યા હતા. રોજના લગભગ ૧૮૦૦ આંચકા લાગતા હતા.
એપ્રિલ, ૧૮૪૩માં હિંદના દખ્ખણ વિસ્તારમાં માત્ર એક જ સખત ધરતીકંપ થયો છે. આને લીધે પુષ્કળ નુકશાન થયું હતું અને તેનો મધ્યબિંદુ-પ્રદેશ બેલારી નજીક હતો. ૧૮૫૦થી નોંધાયેલા સખત ધરતીકંપોનું ઉદ્ભવસ્થાન હિમાલય અથવા સિંધુ, ગંગા, બ્રહ્મપુત્રાનું મેદાન હતું.
૨૯ એપ્રિલ, ૧૮૬૪માં અમદાવાદમાં ધરતીકંપ થયેલો. દક્ષિણ-ઉત્તર દિશામાં ૨૦ સેકન્ડ ભયંકર અવાજ સાથે થયો હતો. ૧૮૭૪માં ઑસ્ટ્રિયામાં થયેલા ધરતીકંપથી ઘણી ભાંગફોડ થઈ હતી. ૧૮૭૫માં ઇટલીમાં આવી જાતના ધરતીકંપની કંપારી વિશાળ પ્રદેશમાં ફેલાઈ હતી. ૧૮૭૬ના જેઠ મહિનામાં અમદાવાદમાં થયેલા ધરતીકંપે ઘણું નુકશાન કર્યું હતું.
૧૮૮૭માં ઇટલીમાં ધરતીકંપ થયો ત્યારે નીસ (Nic) નગરમાં લોકોને જે અનુભવ થયો તેનું વર્ણન મળે છે. જમીન પૂર્વથી પશ્ચિમ દિશામાં અસાધારણ રીતે આંદોલિત થતી હતી અને સાથે જબરજસ્ત આંચકા લાગતા
હતા.
ધરતીકંપથી ખાસ કરીને જાપાનને ખૂબ સહન કરવું પડે છે. ૩૦ થી ૪૦ વર્ષને અંતરે ત્યાં અત્યંત ભયાનક
પથિક ત્રૈમાસિક - જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી-માર્ચ ૨૦૦૧ ૨ ૮
For Private and Personal Use Only
