________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લાગ્યા પછી પાંચ મિનિટમાં જ હળવી માત્રાનો આંચકો લાગ્યો. આ ભૂકંપથી ૨૬ માણસોનાં મોત થયાં હતાં. આ પછી ૫ ડિસેમ્બર ૧૯૭૫ના રોજ હિમાચલ પ્રદેશમાં અને જમ્મુકાશ્મીરમાં, ૨ જૂન ૧૯૭૬ના દિવસે કોયનામાં, ૧૪ સપ્ટેમ્બર ૧૯૭૬માં ગૌહાટીમાં, ૧૩ એપ્રિલ ૧૯૭૭ના રોજ શ્રીનગર અને ફિરોજપુરમાં આંચકાઓ આવ્યા હતા. ઈ.સ. ૧૯૭૬ના વર્ષમાં વિશ્વના ઘણાખરા ભાગોમાં ઓગષ્ટ-સપ્ટેમ્બરમાં ભૂકંપ થયા હતા અને ત્યારે પથિક નામના મેગેઝિનમાં શ્રી કિશોરલાલ કોઠારીની ભૂકંપ વિશેની આખી લેખમાળા શરૂ કરવામાં આવી હતી.
સૌરાષ્ટ્રનું એક આખું નગર ભૂકંપમાં દટાઈ ગયાની નોંધ પણ ઇતિહાસમાં મળે છે કે રાણા નાગ ભાણજી પોતાની નવી રાણી સોન કાઠિયાણી સાથે પ્રેહપાટણમાં આવી રહેવા લાગ્યા. આ કાઠિયાણી રાણીને નાગાર્જુન નામે કુંવર થયો. તે રાણી પોતાના પિયર તળાજા હતી ત્યારે પ્રેહપાટણમાં મોટો ભૂકંપ થયો અને તે દટાઈ ગયું અને મોટો ટીંબો થઈ ગયો. પછી તે નાગાર્જુને તળાજાથી આવી તે નગરીને ફરીથી વસાવી તે ઢાંક કહેવાયું. આ પ્રેહપાટણ ધુંધળીમલ્લના શ્રાપથી પણ દટ્ટણ સો પટ્ટણ' થયાની લોકવાયકા પ્રચલિત છે. ભૂકંપની સાવચેતી
અલબેરૂની એ ભૂકંપ વિશેની થોડી નોંધ કરી છે કે જે સમયને અશુભ માનવામાં આવે છે અને જેમાં કોઈપણ પ્રકારના ગુણ ન હોય તે છે ભૂકંપનો સમય. તે સમયે હિંદુ શુભશુકનની પ્રાપ્તિ અને અનિષ્ટના નિરાકરણ માટે પોતાના ઘરનાં વાસણોને જમીન ઉપર પછાડીને તોડી નાંખે છે એમ લખ્યું છે.'
દરિયાકાંઠા પાસેથી દરિયાનું પાણી ઓચિંતું જતું રહે ત્યારે આપણે ભૂકંપની સંભાવના સમજી સુરક્ષિત સ્થળે જતું રહેવું.
ભૂકંપ થતા સમયે સાપ, ઉંદર જેવા જીવો પોતાના દરમાંથી જલ્દી બહાર નીકળીને ચક્રાવે ચડી જાય છે. કબૂતરો અને માછલીઓને પણ ભૂકંપની જાણ થઈ જાય છે. કબૂતરો કે પ્રાણીઓ સાવ શાંત બની જતાં હોય છે. માછલીઓ માછલીઘરમાં વિવળ બની જતી હોય છે. કબૂતરોને ચણ નાંખવા છતાં ધરતી ઉપર બેસતાં નથી. ઐતિહાસિક ઇમારતોનો ધ્વસ
૨૬ જાન્યુઆરી ૨૦૧ના શુક્રવારના સવારે ૮ ૧૦ વાગ્યાના ભૂકંપે નીચે મુજબનાં ઐતિહાસિક ઇમારતો અને સ્મારકોને નુકશાન પહોંચાડ્યું છે.
જૂનાગઢમાં બારશહીદની જગ્યા પાસે આવેલ નાજુબીબીના મકબરાનો ગુંબજ ધરાશયી થયો. ગિરનાર ઉપરના અંબાજી મંદિરની એક દીવાલ પડી. સ્વામીનારાયણમંદિર અને બહાઉદીનભાઈના મકબરામાં તિરાડો પડી ગઈ. ઉપરકોટ પણ ખળભળી ઊઠીને નુકશાન પામ્યો છે. નવાબી કાળનો ગિરિવિહાર નામનો બંગલો તો તોડી નાંખવો પડે તેવી સ્થિતિમાં આવી ગયો છે.
ભૂજમાં ૧૧૩ વર્ષ જૂના મ્યુઝિયમને ખૂબ જ નુકશાન પહોંચ્યું છે, જેમાં ૭મી સદીની ભગવાન બુદ્ધની મૂર્તિ, ફતેહમહમદને ટીપુ સુલતાને આપેલી બંદૂક, અલભ્ય સિક્કાઓ, હીરાઓ વગેરે હતું, લખપતજીની છતરડી, લાલનકોલેજ જનરલ હૉસ્પિટલ, હાટકેશ્વર મંદિર, સ્વામીનારાયણ મંદિર, ઇન્દ્રાબાઈ ગર્લ્સ હાઈસ્કૂલ, ઉમેદભવન, હમીરસર તળાવ, આશાપુરા મંદિર વગેરેને પણ ખૂબ જ નુકશાન પહોંચ્યું છે. ભૂજમાં એક આખું મંદિર ઉપરના મોટા ઘુમ્મટ સુધી જમીનમાં ધરબાઈ ગયું.
ભદ્રેશ્વર, વસઈ જૈનતીર્થમાં નુકશાન, લાયજા ગામના દેરાસરમાં પાર્શ્વનાથની જૂની મૂર્તિ, ચૌમુખજીની ધર્મનાથજીની મૂર્તિ તેમજ અન્ય ત્રણ મૂર્તિઓ ખંડિત થતી બચી જતાં એ અન્યત્ર ખસેડવામાં આવી હતી.
આ સિવાય કેરાના શિવાલય, કંથકોટ, પુઅરોગઢ અને માતાના મઢને નુકશાન થયું છે. અંજારમાં જેસલ તોરલનું સમાધિમંદિર તેમજ પંગમાં દાદા મેકરણની સમાધિ પણ ધરાશાયી થઈ છે.
જામનગરમાં ભુજિયા કોઠાનો ઉપલો ભાગ તૂટી પડ્યો છે. આ સિવાય રબાઈની મસ્જિદને નુકશાન થયું છે. વાંકાનેરમાં તેના ગૌરવસમા પુલ દરવાજો અને ડુંગર ઉપરના પેલેસના કાંગરા ખરી પડ્યા છે. ૨૦૦ જેટલાં વર્ષ જૂનું દેરાસર ધ્વસ્ત થયું છે. “શતાબ્દી જૂની’ વહોરા મસ્જિદમાં પણ તિરાડ પડી છે. વાંકાનેર પાસેના પૌરાણિક જડેશ્વર મંદિરનો આગલો ભાગ ધરાશાયી થયો છે.
પથિક - વૈમાસિક - જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી માર્ચ ૨૦૦૧ ~ ૨૭
For Private and Personal Use Only
