________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગયા હોય અથવા નવા પણ ઉદ્દભવ્યા હોય ! આવી શક્યતાને એટલા માટે નકારી શકાય નહિ કે અહીંના લગભગ બધા જ પ્રદેશોમાંથી કુદરતી વાયુ, ખનિજ તેલ, કોલસો અને પાણી ઊંડાણમાંથી ઉલેચાતાં રહ્યાં છે, તેથી ત્યાં પોલાણો ઉદ્દભવ્યાં છે. આ પોલાણી પોતાની રીતે ગોઠવાવા પ્રયાસ કરતાં હોય, તેથી નવા શાખા-સ્તરભંગો પણ તૈયાર થયા હોય!
દહેરાદૂન-સ્થિત વાડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓવું હિમાલયના જિયોલોજીના ડાયરેક્ટર અને નેશનલ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટના એક સભ્યના જણાવ્યા મુજબ આ ભૂકંપની તાકાત ઉત્તરાંચલની ચમોલીના ભૂકંપ કરતાં દસગણી હતી. તેમણે નોંધ્યું હતું કે ૨૫મી જાન્યુઆરીએ રેડોન ગેસનું પ્રમાણ તેની મહત્તમ કક્ષાએ આવી પહોંચ્યું હતું. તે આ હોનારતની પૂર્વચેતવણીરૂપ ગણાય. પરંતુ ભૂકંપની આગોતરી હિલચાલ નોંધવા માટેનાં પૂરતાં સાધનો ન હોવાથી આ માટેની આધારસામગ્રી (data) તેઓ ભેગી કરી શક્યા ન હતા. બેંગલોરના જે.એન.સેન્ટફોર એડવાન્સ સાયન્ટિફિક રિસર્ચના પ્રો. વાલ્દિયા કહે છે કે આવો મોટો ભૂકંપ ઓછામાં ઓછો મહિનો, બે મહિના (કદાચ ચાર મહિનાઓ સુધી તેની પાછળ ક્રમશઃ ઓછી તીવ્રતાવાળા પશ્ચાતકંપો લાવ્યા કરશે. ભૂકંપ પછીના વધુ અને ૧ થી ૩ વચ્ચેના ઘણા આંચકાઓ અવારનવાર આવ્યા કર્યા છે.) તેઓ વધુમાં ઉમેરે છે કે આ મોટા ભૂકંપે તે વખતે તેની ઘણીખરી ઊર્જા તો મુક્ત કરી દીધી હશે જ, તેમ છતાં બાકી રહેલી ઊર્જ પશ્ચાતુ આંચકાઓ રૂપે નીકળ્યા કરશે. છે. ગોરે ભૂકંપ-નિષ્ણાતોને અન્વેષણો કરીને તલસ્પર્શી માહિતી એકત્ર કરવાનો અને તેનાં અર્થઘટન કરવાનો અનુરોધ કર્યો છે.
ગુજરાતની જનતાએ હવે પૂરેપૂરી સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે. અહીં એ પણ કહેવાની જરૂર છે કે જ્યારે આપણે મોટા આંચકામાંથી હેમખેમ બહાર નીકળી શક્યા છીએ ત્યારે હવે નાના આંચકાઓ આવે તો બેબાકળા બનવાની કે અફવાઓ ફેલાવવાની કે બૂમો પાડીને બીજાઓને ભયભીત કરવાની જરૂર ન થાય.
ભૂકંપ થવાના ૪૮ કલાક પૂર્વે સ્વરભંગસપાટી પરનું ચુંબકીય ક્ષેત્ર તીવ્ર બનતું હોય છે. એટલે જો તે ચુંબકીય ક્ષેત્રની તીવ્રતા માપી શકાય એવાં સાધનો મોટાં શહેરોમાં રાખી શકાય તો આવતી હોનારતોથી થતા નુકશાનમાં ઘટાડો કરી શકાય.
૧૪ ફેબ્રુઆરી, ૨CO૧માં અલ સાલ્વાડોરમાં આવેલ ધરતીકંપમાં ર૩૭નાં મોત અને ૧૭00 ઘાયલ થયા. સાન ડિરો અને નાનુઆલ્કો ખાતે ૮.૨ કિલોમીટર પૃથ્વીના ભૂગર્ભમાં કેન્દ્ર નોંધાયું હતું. આ ધરતીકંપમાં નબળા બાંધકામવાળી શાળાઓ ધરાશાયી થઈ જતાં ૧૫ થી ૨૦ વિદ્યાર્થીઓનાં પણ મોત થયાં હતાં. દરમ્યાન ઓસ્ટ્રેલિયા જીયોલોજિકલ સર્વે ઓર્ગેનાઈઝેશને કહ્યું હતું કે આજે બપોરે ૨.૨૮ વાગે (ભારતીય સમય ૧૨.૫ર વાગ્યે) તે કંપ ત્રાટક્યો હતો, જેનું એપી સેન્ટર પાટનગર જાકાર્તાથી ૪૦ કિ.મી. પશ્ચિમે મહાસાગરમાં નોંધાયું હતું, જેના કારણે ભરતીનાં મોજાં પણ ઊછળ્યાં હતાં. સુમાત્રાના ભૂકંપની તીવ્રતા શહેર અને નગરોને નુકશાન પહોંચાડવા માટે પૂરતી હતી. ભૂકંપના તીવ્ર આંચકાના કારણે લોકો ઘર બહાર દોડી આવ્યા હતા. તો કેટલાક લોકો પોતાનાં ઘર છોડી ભાગી ગયા હતા. દક્ષિણ યુરોપમાં આવેલા ગ્રીસના ટાપુઓ ઉપર પણ આજ દિવસે પ.૩ની તીવ્રતા વાળો ભૂકંપ આવ્યો. મોટા આંચકાબાદ એથેન્સ શહેરમાં ૩.૫, ૩.૮ અને ૩.૪ની તીવ્રતાના ત્રણ આફટરશોક નોંધાયા હતા. પરંતુ તેનાથી કોઈ જાનમાલ કે મિલ્કતને નુકશાન થયાના અહેવાલ મળ્યા નહોતા.
૨૫ ફેબ્રુઆરી, ર૦૦૧ના રોજ સવારે ૮.૧ર કલાકે આવેલા ધરતીકંપના આંચકાનું કેન્દ્રબિંદુ અફઘાનિસ્તાન અને તજાકિસ્તાનની સરહદે આવેલા હિંદુકુશ પર્વતમાળામાં નોંધાયું હતું. દક્ષિણ અને મધ્ય એશિયામાં આવેલા પાકિસ્તાન, ભારત, અફઘાનિસ્તાન, ઉઝબેકિસ્તાન, તજાકિસ્તાન અને સુદૂર પૂર્વમાં આવેલા જાપાનમાં પણ
પથિક • સૈમાસિક - જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી-માર્ચ ૨૦૦૧ • ૧૮
For Private and Personal Use Only
