________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯૫૦માં અરૂણાચલ પ્રદેશમાં થયેલ ભૂકંપની માત્રા ૮.૬ તથા ૧૯૫૧ના તિબેટના ભૂકંપની ૭.૫ અને ૧૯પરમાં જાપાનમાં ભૂકંપની માત્રા ૮.૧ અને રશિયામાં ૯.૦ રિક્ટર સ્કેલ હોવાનું નોંધાયું છે.
૧૯પરમાં રશિયામાં આવેલ ભૂકંપમાં ત્સુનામી દરિયાઈ મોજાંએ કામચતકાક્ષેત્રમાં તારાજી સર્જી હતી. આ રાક્ષસી મોજાંને લીધે હોડીઓ કિનારે ફંગોળાઈ ગઈ હતી. મકાનો ઢળી પડ્યાં હતાં. બંદરના પાકા ધક્કા નાશ પામ્યા હતા. રેતાળ કિનારા ઉપર પાણી ફરી વળ્યાં હતાં. વૃક્ષો ઢળી પડ્યાં હતાં. પરંતુ જાનહાનિ થઈ ન હતી. ઓઆહુના ઉત્તરી કિનારે ભારે નુકશાન થયું હતું. હવાઈ ટાપુમાંની નાનીલોઆ હોટલ નાશ પામી હતી. મકાનો પાયામાંથી ઊખડી ગયાં હતાં. હિલોનગર અને કુહુલૂઈ એલ્સવિલ ભાગમાં પારાવાર નુકશાન થયું હતું. અહીં મોજાંની ઊંચાઈ ૧૦.૪ મી. જેટલી હતી. ૧૯૫૨માં એલાસ્કામાં આવેલ ભૂકંપની માત્રા ૮.૨ની હતી. અડાક ટાપુ ઉપર પ્રિફેબ્રિકેટેડ લાકડાંનાં ઘરોમાં તિરાડો પડી ગઈ હતી. રોમ્યાટાપુ અને આમચિતકા ટાપુ ઉપર પાણી ફરી વળ્યાં. સુનામી મોજાંની ઊંચાઈ ૧૦.૭ મીટર હતી.
૨૧ જુલાઈ, ૧૯૫૬ માં કચ્છમાં થયેલા પ્રચંડ ભૂકંપે ફરી વિનાશલીલા વેરેલી. કચ્છની ધરતી પર રાત્રે લગભગ ૯ વાગ્યે ૭ ની તીવ્રતાવાળા ભૂકંપથી આખું અંજાર શહેર જમીનદોસ્ત થઈ ગયેલું. આજુબાજુનાં ૧૫ ગામડાંઓમાં લગભગ ૩ થી ૧૦ સેકન્ડ સુધી ધ્રુજરી ચાલી હતી. ૨૧ જુલાઈના પ્રથમ આંચકા પછી રાત્રે ૧૧૪૫ વાગ્યે તથા રર જુલાઈની સવારે ૫ વાગ્યે, ૨૫ જુલાઈ સવારે ૧૦-૪૫ વાગ્યે અને ર૭ જુલાઈ ૧૧-૪૫ વાગ્યે ધરતીકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. પરંતુ પ્રથમ આંચકાએ જ ક્રૂર સંહાર સજર્યો હતો. આ ધરતીકંપને લીધે ૧૧૫નાં મૃત્યુ અને પ૩૩ને ગંભીર ઈજા થઈ હતી. ૨૨૨૫ મકાનો જમીનદોસ્ત થયાં હતાં. અને ૬૦૫૧ ઘરોમાં તિરાડો પડી ગઈ હતી. જે રહેવા લાયક રહ્યાં ન હતાં. આ ધરતીકંપને લીધે ૧૩૦ ઘર અને પ00 માણસોની વસતિવાળું જુણે ગામ જમીનદોસ્ત થઈ ગયું હતું. ૧૮ ઓગસ્ટ ૧૯૫૬ના રોજ ભારતના વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નહેરુએ આ વિસ્તારની મુલાકાત લઈ સુરણ ગામ નવું વસાવવાનું અને તેને “જવાહરનગર' તરીકે સ્થાપવાની તોરણવિધિ કરી હતી. આ ધરતીકંપના આંચકા અમદાવાદમાં પણ અનુભવાયા હતા.
૧૯૫૭માં અલાસ્કામાં ભીષણ ધરતીકંપ થયો, જેમાં એડાક ટાપુના બે પુલનો નાશ થયો. ઘરોને પુષ્કળ નુકશાન થયું. રસ્તાઓ પર ઊંડી તિરાડો પડી ગઈ. મિનાક ટાપુના એક બંદરનો ધક્કો નષ્ટ થઈ ગયો. વિસેવીડોફ જવાળામુખી પર્વત ર00 વર્ષથી શાંત હતો, તે ફાટયો. આને લીધે સમુદ્રમાં ૮ મીટર ઊંચાં ત્સુનામી મોજાં ઊછળ્યાં, જેને કારણે કિનારાનાં મકાનો ધોવાઈ ગયાં. સાહુ અને કાશ્મઈ ટાપુ પર માલ-મિલકતને ભારે નુકશાન થયું. સુનામી મોજાંએ કેલિફોર્નિયાના સાન ડિયેગા ઉપસાગર નજીક ખૂબ જ નુકશાન કર્યું હતું. આ મોજાં ચિલી, અલ સાલ્વાડોર, જાપાન અને પ્રશાંત મહાસાગરના અનેક દેશો સુધી પ્રસર્યા હતાં.
૧૯૫૭માં બોટિયન આઈલેન્ડમાં થયેલા ભૂકંપની માત્રા ૯.૧ અને મોંગોલિયામાં ૮.૧ ની માત્રા તથા ૧૯૫૮ માં કુરિલ આઈલેસમાં માત્ર ૮.૩ અને ૧૯૬૦માં સધર્ન આઈલેન્ડમાં ભૂકંપની માત્રા ૯.૫ રિક્ટર સ્કેલ હોવાનું નોંધાયું છે.
૧૯૬૦માં ચિલીમાં થયેલા ભૂકંપને લીધે પેદા થયેલા સમુદ્રી ત્સુનામી મોજાં સમગ્ર પેસિફિક બેમિનમાં ફરી વળ્યાં હતાં. ભૂકંપની માત્રા ૮.૬ ની હતી. હિલો અખાત વગેરે મોટા ભાગના અડધો અડધ ક્ષેત્રમાં તારાજી ફેલાઈ ગઈ. ૨૦ મેટ્રિક ટન વજનના ખડકો કિનારા પાસેથી ઊખડીને ૧૮૦ મીટર દૂર સુધી ખેંચાઈ ગયા હતા. હવાઈ ટાપુમાં પશ્ચિમ અને દક્ષિણ કિનારે વધુ નુકશાન થયું હતું. ૬૧ મનુષ્યો મૃત્યુ પામ્યા અને ૪૩ ઈજાગ્રસ્ત નોંધાયા હતા.
પથિક • સૈમાસિક - જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી-માર્ચ ૨૦૦૧ • ૧૩
For Private and Personal Use Only
