Pathik 1996 Vol 36 Ank 12

Author(s): Nagjibhai K Bhatti and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust

Page 2

ભીલૂડાનું રઘુનાથજીનું મંદિર
છે. ડૉ. એલ. ડી. જોશી અયોધ્યામાં શ્રીરામ મંદિરમાં ભગવાનની પાદુકાઓની પૂજા થાય છે. એવી લોકવાણી વિખ્યાત છે કે અધ્યાના સેવક-શ્રેષ્ઠીઓને સ્વ પ્રમાં સૂચન થયું કે રાજસ્થાનના ડુંગરપુર જિલ્લામાં આવેલા ભીલુડા ગામમાં સેમપુરા સલાટ પાસે શ્રીજી (રઘુનાથજી)ની મૂતિ બનાવીને અત્રે લાવી-પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કરી. નિજ મંદિરમાં પધરાવી પ્રભુની પૂજા-અર્ચના કરી. શ્રેષ્ઠી સહિત ભક્ત લોકો ભીલુડા પહેમ્યા અને શિલ્પીને વાત કરી. એણે સહર્ષ વાત કબૂલ કરી અને ચાર માસ માસ પછી મૂર્તિ તૈયાર થયે લઈ જવાનું સૂચન કર્યું.
અયોધ્યાવાસીઓ ઠેકાણે ગયા અને શિલ્પી મૂર્તિવિધાનાનુસાર ભગવાન શ્રી રઘુનાથની ધનુષબાણ હાથમાં લીધેલ મૂતિનું નિર્માણ કરીને મૂર્તિ લઈ જવા સંદેશ પાઠવ્યું. સમાચારથી રાજી થઈ પંડા ભકતો મૂર્તિ લેવા આવી ગયા. મૂર્તિ પૂરી થયા પછી અંતિમ ઓપ આપતી વખતે શિલ્પીનું ઢાંકણુ ભગવાનના જમણા પગના અંગૂઠાના નખ ઉપર પડયું અને નખ ક્ષત થયે, આથી શિલ્પીએ કહ્યું કે ખંડિત મૂર્તિની પૂજા નહિ થાય એવો શાસ્ત્રમત હેઈ મૂર્તિ રહેવા દે, બીજી ઘડી લઈશું, પરંતુ કહેવાય છે કે રાતના ફરી પ્રભુએ સ્વમ આપીને જણાવ્યું કે મારા અસલ રૂપમાં નખક્ષત હાઈ પ્રાંતમાં બરાબર છે અને એની આ જ રૂપમાં પૂજા થવા યોગ્ય છે.
આગન્તકે મૂર્તિ ગાડામાં મૂકીને લઈ જવા રવાના થયા. મહીસાગર નદી પાર કરી રતલામ પહોંચી જવાનું હતું, પરંતુ ગાડાનાં પૈડાં રેતીમાં ખૂંપી ગયાં ને રાત પડી ગઈ. ભગવાને ફરી સ્વપ્રમાં કહ્યું કે મૂર્તિને અયોધ્યા લઈ જવાનો આગ્રહ છેડીને ભીલૂડામાં જ રહેવા દે અને પાદુકાઓ અયોધ્યા લઈ જઈ પૂજા કરો. ગાડાં પાછાં વાળ્યાં અને રઘુનાથજીની મૂર્તાિ ભીલૂડામાં જ રહી ગઈ
પથિકના તંત્રી આચાર્ય (ડો.) કે. કા. શાસ્ત્રીજી સાથે ૧૯૬૨ માં વાગડના પર્યટન વખતે ભીલુડાના રઘુનાથજીની મૂર્તિનાં દર્શન કર્યા. ફેટે પશુ લીધે વાગડનું કેટલુંક શિ૯૫સ્થાપત્ય શીર્ષક લેખ ગુજરાત રિસર્ચ સંસાયટીના જર્નલમાં છપાયે. આ મૂર્તિની વિશેષતા એ છે કે ધનુષબાણ અળગા કરી શકાય છે. રામ કપુ આ પથ્થરની આ વિરલ પ્ર તેમાં છે, નાગર બ્રાદાણ સંત દલભરામજી પર વાંસવાડાના મારા શિશ્ય નવીનચંદ્ર યાજ્ઞિ કરેલ છે. આ દલભરામજીએ ૧૩ પદ ગાઈને બંધ દ્વાર ખોલાવ્યાને ચમકાર ચર્ચિત છે. ડો. નવીનચંદ્ર આચાર્યના સ્મૃતિપુ૫-૧ માં સહેજ વિગત-ફે૨ જોતાં આ હકીકત પથિક દ્વારા પાઠકે સમક્ષ પ્રસ્તુત કરું છું. ' ૧૧-૮, મહાવીરકૃપા સોસાયટી, સી. પી. નગર સામે, ઘાટલોડિયા રોડ, અમદાવાદ-૬૧. પૂર્તિ : નવીનચંદ્ર આચાર્યની વિગતોષ-આચાર્ય મુજબ (1) ગરપુરમાં સોમપુરાએ મૂર્તિ કરી ત્યાંથી ભાડાવાડે લઈ જવાતી હતી, પરંતુ મૂળ વાત એમ છે કે
માડાને સલાદ શિલ્પાએ ઘડી અને મીરાગર નદીની રેતીમાં રતલામ માર્ગે જતાં) પૈડાં ખૂંપી ગયાં. દલભરામજીએ કે પદ ગયાં અને આચાર્ય લખે છે, ગરંતુ અસલ તે 13 પદ ગાયાં, જે હિંમતલાલ તરંગી વાંસવાડાવાળા દ્વારા છપાયાં છે. - આ એ વાતફેર હાઈ લખું છું, ધનુષ અને બાણ અળગા થઈ શકે છે એનો આચાર્યને ખ્યાલ નથી.
-એલ, ડી, જેથી (૩) શ્રી રામચંદ્રજીની આ મૂર્તિનાં લીલુડામાં દર્શન કરવાને મને છે જેથી ત્યારે વાગડીલી” ઉપર મારા
માર્ગદર્શન નીચે ધનિબંધ તૈયાર કરતા હતા ત્યારે વાગડીલીને કાને સાંભળીને અભ્યાસ કરવા ગયે હતા ત્યારે લાભ મળ્યો હતો. પૂર્વાભિમુખ ત્રણેક ફૂટની શ્યામ મૂર્તિ આરપાર કોતરેલી છે. આવી મૂર્તિનાં દર્શન પ્રથમ વાર જ કરવાને સુભગ વેગ મળ્યો હતો. મેં ફોટો ગેલે, પણ ફિલ્મ નિષ્ફળ ગયેલી..
--કે. કા. શાસી