Pathik 1989 Vol 29 Ank 06

Author(s): K K Shastri and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust

Page 7

પત્ર નંબર ૧ : આ પત્રમાં શરૂઆતમાં તારીખ લખી નથી. પત્ર સુરતના એટ એલ (ઇલિયટ હશે) સાહેબને લખેલે છે. વિદ્યાનંદ વજીરના ભાઈ વિજયાનંદે એ પત્ર એજન્ટને અરણ રૂપમાં લખેલે છે. પત્રમાં લખ્યું છે કે “પરગણ માંડવીનું મોજે પીપરીઉ ગામ સંવત ૧૮૮૪ કારભારું માટે મળેલું પણ પાછળથી તે બીજા કેઈને આપેલું એટલે ફરીથી એ ગામ અમોને આપવું
આ અરજીના જવાબમાં રૂ. ૫૦૦૧/- વાર્ષિક દરમાયે નક્કી કરીને એને વંશપરંપરા માંડવી પરગણુના પીપરીe ગામની વછરાત લખી આપી છે. પત્રના અંતે સંવત ૧૮૮૬ પષ વદ ૧૩ ને દિવસ જણાવેલ છે.
( પત્ર નંબરે ૨: આ પત્ર ધરમપુરના રાજાના પત્રની નકલ છે. પત્ર પર રાજમુદ્રાની છા’ પણ નકલ છે, જેમાં નાગનું ચિત્ર છે. પત્ર મરાઠી ભાષામાં લખેલું છે. રાજાનું નામ જણાવ્યું ન ( પત્ર નંબર : આ પત્ર વાંસદાના રાજના પત્રની નકલ છે. વાંસદાના રાજનું હરિસિંહજી છે. એની રાજમુદ્રા પણ છે. વાંસદાના રાજાએ માંડવીના રાજાને સંબોધીને શિવાનંદ વરુ મેંદર (હાલનું મેધર) ગામને કારોબાર કરવાની મંજૂરી આપી છે.
પત્ર નંબર ૪: આ પત્ર વિજયાનંદ વજીરે લખેલું છે. પત્રની વિગત મુજબ વાંસદ રજની કરી નિત્યાનંદ અને આત્માનંદ વર્ગએ કરી હતી એ બદલ એમને રંગપુર-પારસી ભઠી વગેરેના વહીવટ આપ્યા હતા. જે રાજાએ પાછી ખેંચી લીધો હતો. આ કારોબાર ફરીથી ? કરાવવા સુરતના એજન્ટને પત્ર લખ્યો છે, પગ નીચે વિજયાનંદ વછરની સહી છે.
( પત્ર નંબર ૫ : આ પત્ર પણ વિજયાનંદે લખેલે છે. પત્રના મથાળે તા ૬ જૂન, ૧ લખી છે. પત્રની વિગત મુજબ પીપરી અને વાડી ગાવાની બાબતમાં પિતાને અધિકાર આપવા અં એજન્ટને લખ્યું છે. આ પત્રમાં થોડી વધુ વિગતે આપી છેવડી અને પીપરીe ગામને ક મહેતા વીજભૂખણદાસ મનોરદાસ પારથી લઈને પિતાને અપાવવા માટેની વિગત પત્રમાં છે, જવાબમાં સુરતના એજ પચાસ વર્ષ ઉપરના હેવાલ માગ્યા હતા એટલે એક અરજી તા. ૧૨ : ૧૮૪૧ ના રોજ ફરીથી વિજયાનંદે કરી હતી તેમાં પોતાને માંડવીના રાજા પાસેથી કાયમને માટે ગામે ભેગવા માટે માન્ય છે એમ જણાવ્યું અને એ વખતના સને ૧૮૧૦ના રોજ સુરતના એ પણ એ મંજૂર કરેલાં હતાં એમ જણાવીને ફરીથી એ ગામે પોતાને મળે એવી દાદ માગી છે. ( પત્ર નંબર ૬: માંડવીના રાજા દુર્જનસિંહે કમ્પની સરકારને લખેલા પત્રની નકલ છે. પત્ર તા. ૧૭ જૂન, ૧૮૪૧ ને છે. પત્ર સુરતના એજન્ટ પર લખાયેલું છે, પવન વિગત પ્રમાણે છે :
માંડવી ઉપર ફકીર અબદલી રહેમાને ૧૮૧૦ માં ચઢાઈ કરી અને રાજન ગાદી જપ્ત ગામને આગ લગાડી, બ્રાહ્મણને મુસલમાન બનાવવા પ્રયત્ન કર્યો તે માટે સાહેબની સરકારને મોકલી અવસ્થાન (સંસ્થાન) માંડવી સર કરી આપે તે ઊપજમાંથી છ આની ભાગ સાહેબને આ તથા લશ્કરને જે ખર્ચ થશે તે આપણું (આપીશ).”
પત્રમાં વછરાત પાછી મેળવવા માટે પણ અંગ્રેજ સરકારની મદદ માગી હતી. સુરતના અન્ય એજન્ટે એવો જવાબ લખ્યો હતો કે “માજી રાજાઓએ તમારા હકક લખી મુકાવેલે એના દસ્તા લખી મેકલશે પછી તમને જવાબ દેવામાં આવશે.”
આ પત્રના જવાબમાં વિજયાનંદ વજીરે બીજી એક અરજી ૨૧ જૂન, ૧૮૪૧ ના રોજ કરી ફરીથી બીજી અરજી 21 જૂને એકલી છે એમ નકલ કરેલા પત્રમાં લખ્યું છે, પરંતુ જૂનના જ દિવસ હોય છે. લખવામાં ભૂલ થઈ હોય એમ લાગે છે.
માર્ચ ૧૯૯૦