________________
૨. સત્યની શોધમાં
સ્વામી સિદ્ધારૂઢે સને ૧૯૨માં મહાસમાધિ લીધી. તે પછી થોડા જ સમયમાં સ્વામી મુક્તાનંદે હુબલી છોડ્યું. હવે સત્યની શોધમાં તેમનું પરિભ્રમણ શરૂ થયું. અનંતની શોધમાં વર્ષો સુધી તેમણે યાત્રાનાં સ્થળો ધાં. પહાડ, પર્વત અને જંગલોનો આશ્રય લીધો તથા અનેક સાધુસંતોનો સમાગમ કર્યો. તેઓ અનેક આશ્રમોમાં રહ્યા. શાસ્ત્રો, વેદાંતો, વિચારસાગર, પંચદશી, યોગવાશિષ્ઠ વગેરેનો અભ્યાસ કર્યો.
સ્વામીને કવિતાનો અત્યંત શોખ હતો. તેમણે મહારાષ્ટ્રના કવિસંતો - જ્ઞાનેશ્વર, નામદેવ, એકનાથ, તુકારામ, સમર્થ રામદાસ વગેરેના ગ્રંથોના છંદો કંઠસ્થ કર્યા. તેઓ ઔરંગાબાદમાં ખૂબ રખડ્યા. તે પ્રદેશના જાણીતા સંતો મનસૂર મસ્તાના, નિયત નિરંજન, અમૃતારામ, જનાર્દન સ્વામી, માનપુરી વગેરે સંતોની કવિતાઓ પણ એમણે કંઠસ્થ કરી.
પરિભ્રમણ દરમિયાન તેઓ ઘણુંખરું પદયાત્રા કરતા. આ દરમિયાન તેમણે ઘણું નિરીક્ષણ કર્યું. ઘણો અભ્યાસ કર્યો. તેમણે તમામ યોગાસનો શીખી લીધાં અને શરીરને મજબૂત અને તંદુરસ્ત બનાવ્યું. આયુર્વેદિક દવાઓ તથા જડીબુટ્ટીઓનો અભ્યાસ કર્યો અને ઘણા રોગીઓની તેનાથી સારવાર કરી. પાકશાસ્ત્રનો અભ્યાસ કરી તેમાં પણ તેઓ પ્રવીણ થયા.
પરિભ્રમણ દરમિયાન તેમને અપાર મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડતો. તેઓ ઘણી વાર માઈલો સુધી ચાલ્યા કરતા અને રાત્રે જ્યાં જગ્યા મળે ત્યાં સૂઈ જતા. કદી કોઈની પાસે ભોજન
