________________
પર
બાબા મુક્તાનંદ પરમહંસ સકળ જગતની ઉત્પત્તિ, આનંદમાં જ સ્થિતિ અને આનંદમાં જ લય થાય છે - એમ ઉપનિષદમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
એમના ભકતો, પરિચિતો તેઓ કોઈ પણ ધર્મ કે સંપ્રદાયમાં માનતા નહીં. તેમ જ કોઈ પણ જ્ઞાતિભેદ કે વર્ણમાં પણ માનતા નહીં. તેઓ કહેતા કે આ સર્વ મનુષ્યરચિત છે. બાબા કહેતાઃ ‘‘આપ કિસી દેશ કે હોં, કિસી દર્શન કે હોં, કિસી ધર્મ કે હોં યા કિસી રીતિનીતિ કે હોં, યદિ કુછ સત્યના સાક્ષાત્કાર કરતા હો તો વહ આપ કે અંદર હોગા - ફિર આપ સભીકા સમાન રૂપ સે સ્વાગત કરેંગે ક્યોંકિ સભીમેં આપ ઉસી સત્યકો દેખેંગે - વહી સબસે બડી પૂજા હૈ. ''
પૂ. બાબા મૂર્તિપૂજામાં માનતા નહોતા. તેઓ કહેતા કે જે તમે મૂર્તિને મૂર્તિ જ સમજો તો એનો કોઈ અર્થ નથી, પરંતુ તેમાં ચિતિ જુઓ તો જ તે મૂર્તિપૂજા યથાર્થ છે અને જેનામાં એ દષ્ટિ છે તે દરેક ઠેકાણે ચિતિનાં જ દર્શન કરે છે. બાબા દારૂ, માંસ, મદિરા, સિગારેટ કશું છોડવાનું કહેતા નહોતા. તેઓ કહેતા કે તમારામાં કુંડલિની જાગ્રત થાય પછી આપોઆપ તમે બધું જ છોડવાના છો.
બાબા શિવ, વિષ્ણુ એવા ભેદોમાં પણ માનતા નહીં. તેઓ કહેતા:
“શિવ ન શૈવ હૈ ન વૈષ્ણવ હૈ ન બૌધ હૈ | તેરી આત્મા હૈ જપા કર ઇસકો શિવ ન હિન્દુ હૈ ન મુસલમાન ન ખ્રિસ્તી હૈ સભી કી આત્મા હૈ જપા કર ઇસકો !''
