________________
૧૫
સંતોના સમાગમમાં લાવનારને પૂછ્યું, “તું કોણ છે ? ક્યાંથી આવે છે? તને કેમ ખબર પડી કે હું ભૂખ્યો છું?'' તે માણસે કહ્યું, બાપુભાઈને ભૂખ લાગે છે ત્યારે હું ખાવાનું લાવું છું.'' સ્વામીજીએ પૂછ્યું,
બાપુભાઈ અહીંયાં છે અને તેમને ભૂખ લાગી છે તેની ખબર તને કેવી રીતે પડે છે ?' તે માણસ જવાબ આપ્યા વગર તરત ચાલ્યો ગયો. બાપુભાઈએ સ્વામીજીને પૂછ્યું, “તને સંતોષ થયો? તે મારી પરીક્ષા કરી?'' સ્વામીજીએ બાપુભાઈને કંઈક ઉપદેશ આપવા વિનંતી કરી..બાપુભાઈએ પૂછ્યું, “તને મારી પાસે આવવા કોણે કહ્યું? ''
સ્વામીજીએ કહ્યું, ““નૃસિંહ સ્વામીએ.'' બાપુભાઈએ મશ્કરીમાં કહ્યું, “એની પાસે ઓછું છે કે તેણે તને મારી પાસે મોકલ્યો ?'' સ્વામીજીએ પણ મજાકમાં કહ્યું, “જેની પાસે વધારે છે તે માને છે કે તેની પાસે કંઈ નથી. જેની પાસે ઓછું છે તે વણમાગ્યું આપે છે.' બાપુભાઈને આ જવાબથી આનંદ થયો. તે હસી પડ્યા અને કહ્યું, ‘‘ભગવાન વિઠ્ઠલ સિવાય આ દુનિયામાં બીજું કાંઈ નથી. તે સર્વત્ર છે. તે આગળ છે, પાછળ છે, ઉપર છે, નીચે છે. તું પણ વિઠ્ઠલ છે અને હું પણ વિઠ્ઠલ છું. મારે વિશેષ કંઈ કહેવાનું નથી. મેં જે કહ્યું તે મનમાં રાખજે, તેના પર ચિંતન કરજે, તેનું ધ્યાન કરજે અને તેનો સાક્ષાત્કાર કરજે.'' સ્વામીજીએ મજાકમાં કહ્યું, “આ તમારું ફાટેલાં કપડાંનું પોટલું છે તેમાંથી મને કંઈક આપો.' બાપુભાઈએ કહ્યું, “તેમાંથી કોઈને કંઈ મળે નહીં. આ તો મારે કીમતી ખજાનો છે.''
સ્વામીજીને સ્વામી લિગાનંદ નામના કાશીના અવધૂતનો પણ
