Kalyan 1960 10 Ank 08

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 7

ઘર્મ કોણ પામી શકે ?
શ્રી શ્રમણશિશુ
જ શુદ્ધિ થઈ શકે છે અને જે હૃદય શુદ્ધ છે, થમ કેણ પામી શકે? એ પ્રશ્ન અતિ- તેમાં જ ધમ રહે છે? મહત્વનું છે. પ્રત્યેક મુમુક્ષુના વિચારને તે
સજ્જનતા, સરલતા, માનવતા વગેરેને હવે સર્વ પ્રથમ વિષય છે. એ પ્રશ્નના ઉત્તરને
આપણે દષ્ટાંતે દ્વારા સ્પષ્ટ સમજી લઈએ. જાણ્યા વિના ધર્મમાં પ્રવેશ દુશકય છે. એ
એક ગામડામાં રાતના પ્રતિક્રમણ પછી પ્રશ્નના ઉત્તરને જાણ્યા પછી પણ તે ઉત્તર મુજબ જે અંતર (હૃદય) ન કેળવાય, તે પણ
સાધુના ઉપાશ્રયમાં એક ગરાસીઓ આવે.
એક સાધુ મહારાજના પગને સ્પર્શ કર્યો. એ એણે ધમ પ્રાપ્ત થતું નથી.
સ્પર્શથી એના આત્મામાંથી કેટલા અશુભ કર્મો ધમ કેણ પામી શકે એટલે ધમની
ખરી પડયા હશે, અને કેવું સુંદર પુણ્ય બંધાયું પ્રાપ્તિ માટે એગ્ય કેણ ? અથાત્ ધર્મ પ્રાપ્તિ હશે એ તે સર્વજ્ઞ ભગવંત જ જાણે. બાકી માટેની ગ્યતા કયાં વસે છે ?
એ સ્પર્શની પાછળ જે અપૂર્વ ભાવ હતું, તે ધર્મપ્રાપ્તિ માટે જોઈએ છે મનુષ્યનું હૃદય સ્પષ્ટ પ્રતીત થતો હતો. એટલે માનવતા. માનવતા ત્યાં જ હોઈ શકે કે
સાધુ મહારાજે એની યોગ્યતા મુજબ એને જ્યાં સજનતા હેય. સજજનતા એટલે મૈત્રીથી ધમ સંભળાવ્યું. સાંભળતી વખતે તેને હર્ષ પરપણ હદય. બીજાને મદદ કરવા માટે જે તેનાં વચને દ્વારા સ્પષ્ટ વ્યકત થતા હતા. તે હદય સદૈવ તત્પર હોય, જે હૃદયમાં સર્વ જીવે- વચ્ચે વચ્ચે પ્રશ્ન પણ પૂછતો. એના પ્રશ્નો ના હિતની ચિંતા નિરંતર વિલાસ કરતી હોય, સાવ સીધા અને બાળક જેવા હતા. એ પ્રીને તે છે મૈત્રીથી પરિપૂર્ણ અંતઃકરણ.
પાછળ હતું નિર્દોષ હૃદય, સાધુ મહારાજના હદયમાં મૈત્રીના પ્રવેશ વિના ધમને પ્રવેશ એક એક વચને તેના હૃદય પર જાદુઈ અસર અશકય છે. બીજાને દુભવવાને લેશ પણ વિચાર કરી. સાધુએ બતાવ્યું, તે બધું કરવા માટે તે હૃદયમાં છે, તે હૃદય માનવનું હૃદય નથી. જેમાં તત્પરતા બતાવતો હતો. અડધા કલાક પછી તેણે સૌના હિતની ચિંતા છે, તે છે માનવનું પરમ વિદાય લીધી. તે તે આખી રાત બેસી રહે તેવા હૃદય.
હતું, પણ કેઈક ઠેણે ભજનના કાર્યક્રમમાં જ્યાં સજજનતા હોય, ત્યાં આગ્રહ ન હોય. તેને હાજર થવાનું હતું. આગ્રહ એટલે અશુભ-અલ્યાણકારી કલ્પનાઓથી તે પછી તેને બીજો ભાઈ આવ્યું, તે પણ બંધાઈ ગયેલું હૃદય. જેનાં બારણું કલ્યાણ માટે પેલા ભાઈ જે જ, તે પણ ધમ સાંભળીને બંધ છે, એવું હૃદય તે આગગ્રસ્ત હૃદય. ગયે. તે પછી તેને ત્રીજો ભાઈ આવ્યું. તે તે તાય કે ધમ પ્રાપ્તિ માટે હૃદય સરલ હેવું પૂર્વના બે કરતાં ચઢીયાતે. પરોપકાર તે તેના જોઈએ. જે હદયમાં સરલતા-જુતા છે, તેમાં રેમમમાં વણાઈ ગયે હતે. સાધુ મહાત્માએ